Benzetme Nedir Edebiyat
kaynağı değiştir]
Birbirine benzetilen varlıklar arasındaki ortak özelliğe benzetme yönü denir. Benzetme yönü her zaman cümle içinde bulunmayabilir. Bu durumda benzetme yönünü bulabilmek için " benzeyen, benzetilene, hangi açıdan, ne özellik bakımından benzetiliyor ?" sorusu cümleye sorulur. Alınan cevap benzetme yönüdür.
Benzetme edatı[değiştir kaynağı değiştir]
Bu söz sanatında, anlatılan özellik bakımından güçsüz olanvarlık ya da nesnedir.
Benzetilen[değiştir Aralarında ortak yön bulunan iki şeyden zayıfın kuvvetliye benzetilmesine teşbih denir. Benzetmede dört unsur vardır:
Benzeyen (zayıf unsur)
Kendisine benzetilen (kuvvetli unsur)
Benzetme yönü (iki varlık arasındaki ortak yön)
Benzetme edatı (gibi, kadar, sanki, misal, tıpkı, benzer, andırır, âdeta …)
Teşbih Sanatına Örnekler:
Tam bir benzetmede bu dört unsur bulunur. Bu dört unsurun da bulunduğu benzetmelere ayrıntılı (mufassal) benzetme denir.
“Dalgalardan gemimiz martı gibi oynaktır şimdi.” dizesinde benzetmenin dört unsurunu da görüyoruz:
Benzeyen: gemi
Kendisine benzetilen: martı
Benzetme yönü: oynak olması (dalgaların etkisi ile hareketli olması)
Benzetme edatı: gibi
“Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne atılmışam ben”
Bu dizelerde de tam bir benzetme söz konusudur.
Benzeyen: ben
Kendisine benzetilen: kuru yaprak
Benzetme yönü: rüzgârın önüne atılmak
Benzetme edatı: misali
Bazen teşbihin öğelerinden benzetme yönü söylenmez. Bu tür benzetmelere kısaltılmış (muhtasar) benzetme denir.
“Kardeşi tıpkı tilkidir, ondan kendini sakın.” cümlesinde kısaltılmış benzetme vardır. Bu cümlede benzetme yönü söylenmemiştir.
Benzeyen: kardeşi
Kendisine benzetilen: tilki
Benzetme yönü: (yok)
Benzetme edatı: tıpkı
Benzetme öğelerinden sadece benzeyen ve kendisine benzetilenin kullanılması ile yapılan benzetmelere teşbih-i beliğ (güzel benzetme) denir.
“Nedendir de kömür gözlüm nedendir
Şu geceki benim uyumadığım
Çetin derler ayrılığın derdini
Ayrılık derdine doyamadığım”
Bu dörtlükte “kömür gözlüm” sözleriyle teşbih-i beliğ yapılmıştır. Gözler renk bakımından kömüre benzetilmiş; ama benzetme yönü ile benzetme edatı, söylenmemiştir.
Benzeyen: göz
Kendisine benzetilen: kömür
Benzetme yönü: (yok)
Benzetme edatı: (yok)
“Yüce dağ başında olur sayrılık
Sen düşürdün gül benzime sarılık “
Bu dizelerde “beniz”, “gül” e benzetilerek teşbih-i beliğ yapılmıştır.
“Mehtap kemer taze belinde
Üstünde sema gizli bir örtü
Yıldızlar onun güldür elinde “
Bu dizelerde ise “mehtap”, “kemer’e; “sema”, “örtü”ye; “yıldızlar” ise “gül”e benzetilerek teşbih-i beliğ yapılmıştır.
“Geçen her saat, her geçen saniye
Göl altın güğümdür coşan maviye”
dizelerinde göl “altın güğüme” benzetilerek teşbih yapılmıştır.
Benzetme SanatıBenzetme Sanatına ÖrneklerteşbihTeşbih NedirTeşbih ÖrnekleriTeşbih Sanatı AçıklamasıTeşbih Sanatına ÖrnekTeşbih Türleri
Benzetme Örnekleri Nelerdir? Benzetme ile İlgili Cümleler
Haberin DevamıBenzetme Örnekleri Nelerdir?
Gibi edatı ile yapılan benzetmeler:
1- Annem kaloriferleri yakınca içerisi fırın gibi sıcak oldu.
2- Çocuğunuz büyümüş de küçülmüş gibi, çok akıllı maşallah.
3- Kalbim camdan bir fanus gibi, her an kırılabilir.
4- Hastalık onu, bir yıl gibi kısa bir sürede mum gibi eritip bitirmiş.
5- Masaya oturur oturmaz kıtlıktan çıkmış gibi yemeye başladı.
Adeta edatı ile yapılan benzetmeler
1- Hasan büyüdükçe babasının kopyası oldu adeta.
2- Karşımda alelade bir insan değil, bir dünya güzeli var adeta.
Sanki edatı ile yapılan benzetmeler
1- O bir gül, ben de ona aşık olan çaresiz, zavallı bir bülbülüm sanki.
2- Sanki büyülenmiş gibi gözlerini içeri giren yabancıdan bir an olsun ayırmadı.
3- Öyle içli gazeller yazıyor ki, modern zamanların Mecnunu sanki.
Not: Bazı benzetme cümlelerinde eğretileme sanatı da yapılır. Bu cümlelerde ne benzetme edatı ne de benziyor / andırıyor fiilleri kullanılır.
Örnek Cümleler
1- Babam, benim gözümde süper kahramandan farksız.
(Bu cümlede, babanın süper kahraman ''gibi'' olduğu belirtiliyor)
2- O şairde, Şirin için dağları delen Ferhat'ın aşkı var.
(Bu cümlede şairin aşkı, Ferhat'ın Şirin'e duyduğu aşka benzetilmiş)
Benzetme Sanatı ile İlgili Örnek Cümleler
Pekiştirilmiş teşbih sanatı:
Haberin Devamı Bu teşbih sanatında gibi, adeta ve sanki edatlarından hiçbiri kullanılmaz.
Örnek Cümleler:
1- Babası Hasan'a bağırınca öyle şaşırdı ki, sudan çıkmış balığa döndü.
Benzeyen: Hasan
Benzetilen: Balık
Benzetme yönü: Şaşkınlık
Benzetme edatı: Kullanılmamış.
2- Sevgilisi Ali'yi terk edince öyle acı çekti ki Mecnundan bir farkı kalmadı.
Benzeyen: Ali
Benzetilen: Mecnun
Benzetme yönü: Acı
Benzetme Edatı: Kullanılmamış
Detaylı teşbih sanatı
Tüm benzetme ögelerinin kullanıldığı teşbih sanatıdır:
Suyun sesi, insana en sevdiği şarkılar gibi huzur veriyor.
Benzeyen: Suyun sesi
Benzetilen: Ninni
Benzetme yönü: Huzur
Benzetme Edatı Gibi
Yalın / Sade Teşbih
Teşbiğ-i Beliğ adıyla da bilinen bu benzetme sanatında sadece benzeyen ve benzetilen ögeleri yer alır.
Örnek:
''Şahin Bakışlı Yiğit''
Benzetme ile İlgili Cümleler
- Hasan amcanın altın gibi bir kalbi vardı. (Benzeyen: kalp – Benzetilen: altın)
- Sokaktaki kavga, karıncaların şekere üşüşmesini hatırlattı bana. (Benzeyen: sokaktaki kavga – Benzetilen: karıncaların şekere üşüşmesi)
- Takım elbiseyi giyince iş adamları gibi olmuşsun. (Benzeyen: Sen – Benzetilen: iş adamları)
- Bulaşıklar dağ gibi yığıldı. (Benzeyen: bulaşıklar – Benzetilen: dağ)
- Pazardan aldığım biberler zehir gibi acıymış. (Benzeyen: biber – Benzetilen: zehir)
- Formatı da attıktan sonra bilgisayar saat gibi tıkır tıkır işleyecek. (Benzeyen: bilgisayar – Benzetilen: saat)
- Çıkarım kürsüye, aslanlar gibi konuşmamı yaparım. (Benzeyen: Ben – Benzetilen: aslanlar)
- Babam keçi gibi inatçı bir adamdır. (Benzeyen: babam – Benzetilen: keçi)
- Sabah yağan kar, beyaz bir çarşaf gibi tüm ovayı kapladı. (Benzeyen: kar – Benzetilen: beyaz bir çarşaf)
- Leyla ile Mecnun gibi onlar da asla kavuşamayacaklar. (Benzeyen: onların kavuşamaması – Benzetilen: Leyla ile Mecnun’un kavuşamaması)
- Bulutlar pamuk balyaları gibi gökyüzüne yayılmışlardı. (Benzeyen: bulutlar – Benzetilen: pamuk balyaları)
- Ahmet’in papağan gibi her lafımı tekrar etmesi sinirime dokunuyor. (Benzeyen: Ahmet – Benzetilen: papağan)
- Suya yazı yazmak gibiydi sana öğüt vermek. (Benzeyen: öğüt vermek – Benzetilen: suya yazı yazmak)
- Odadan çıktığında suratı mahkeme duvarı gibiydi. (Benzeyen: surat – Benzetilen: mahkeme duvarı)
- Maçta sucuk gibi terlemişim. (Benzeyen: terlemek – Benzetilen: sucuk)
- Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik. (Benzeyen: ordu – Benzetilen: dev)
- Fazla oyun oynayınca telefon ateş gibi olmuş. (Benzeyen: telefon – Benzetilen: ateş)
- Şimdi bu yemeğin üstüne tavşan kanı bir çay iyi gider. (Benzeyen: çay – Benzetilen: tavşan kanı)
- Bana kalbin gibi bu bembeyaz sayfayı ayırdığın için teşekkür ederim. (Benzeyen: bembeyaz sayfa – Benzetilen: kalp)
- Kalem gibi kaşlarıyla öyle güzel görünüyordu ki… (Benzeyen: kaş – Benzetilen: kalem)
Aralarında ortak yön bulunan iki şeyden zayıfın kuvvetliye benzetilmesine teşbih denir. Benzetmede dört unsur vardır:
Benzeyen (zayıf unsur)
Kendisine benzetilen (kuvvetli unsur)
Benzetme yönü (iki varlık arasındaki ortak yön)
Benzetme edatı (gibi, kadar, sanki, misal, tıpkı, benzer, andırır, âdeta …)
Teşbih Sanatına Örnekler:
Tam bir benzetmede bu dört unsur bulunur. Bu dört unsurun da bulunduğu benzetmelere ayrıntılı (mufassal) benzetme denir.
“Dalgalardan gemimiz martı gibi oynaktır şimdi.” dizesinde benzetmenin dört unsurunu da görüyoruz:
Benzeyen: gemi
Kendisine benzetilen: martı
Benzetme yönü: oynak olması (dalgaların etkisi ile hareketli olması)
Benzetme edatı: gibi
“Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne atılmışam ben”
Bu dizelerde de tam bir benzetme söz konusudur.
Benzeyen: ben
Kendisine benzetilen: kuru yaprak
Benzetme yönü: rüzgârın önüne atılmak
Benzetme edatı: misali
Bazen teşbihin öğelerinden benzetme yönü söylenmez. Bu tür benzetmelere kısaltılmış (muhtasar) benzetme denir.
“Kardeşi tıpkı tilkidir, ondan kendini sakın.” cümlesinde kısaltılmış benzetme vardır. Bu cümlede benzetme yönü söylenmemiştir.
Benzeyen: kardeşi
Kendisine benzetilen: tilki
Benzetme yönü: (yok)
Benzetme edatı: tıpkı
Benzetme öğelerinden sadece benzeyen ve kendisine benzetilenin kullanılması ile yapılan benzetmelere teşbih-i beliğ (güzel benzetme) denir.
“Nedendir de kömür gözlüm nedendir
Şu geceki benim uyumadığım
Çetin derler ayrılığın derdini
Ayrılık derdine doyamadığım”
Bu dörtlükte “kömür gözlüm” sözleriyle teşbih-i beliğ yapılmıştır. Gözler renk bakımından kömüre benzetilmiş; ama benzetme yönü ile benzetme edatı, söylenmemiştir.
Benzeyen: göz
Kendisine benzetilen: kömür
Benzetme yönü: (yok)
Benzetme edatı: (yok)
“Yüce dağ başında olur sayrılık
Sen düşürdün gül benzime sarılık “
Bu dizelerde “beniz”, “gül” e benzetilerek teşbih-i beliğ yapılmıştır.
“Mehtap kemer taze belinde
Üstünde sema gizli bir örtü
Yıldızlar onun güldür elinde “
Bu dizelerde ise “mehtap”, “kemer’e; “sema”, “örtü”ye; “yıldızlar” ise “gül”e benzetilerek teşbih-i beliğ yapılmıştır.
“Geçen her saat, her geçen saniye
Göl altın güğümdür coşan maviye”
dizelerinde göl “altın güğüme” benzetilerek teşbih yapılmıştır.
Benzetme SanatıBenzetme Sanatına ÖrneklerteşbihTeşbih NedirTeşbih ÖrnekleriTeşbih Sanatı AçıklamasıTeşbih Sanatına ÖrnekTeşbih Türleri
Benzetme Örnekleri Nelerdir? Benzetme ile İlgili Cümleler
Benzetme Örnekleri Nelerdir?
Gibi edatı ile yapılan benzetmeler:
1- Annem kaloriferleri yakınca içerisi fırın gibi sıcak oldu.
2- Çocuğunuz büyümüş de küçülmüş gibi, çok akıllı maşallah.
3- Kalbim camdan bir fanus gibi, her an kırılabilir.
4- Hastalık onu, bir yıl gibi kısa bir sürede mum gibi eritip bitirmiş.
5- Masaya oturur oturmaz kıtlıktan çıkmış gibi yemeye başladı.
Adeta edatı ile yapılan benzetmeler
1- Hasan büyüdükçe babasının kopyası oldu adeta.
2- Karşımda alelade bir insan değil, bir dünya güzeli var adeta.
Sanki edatı ile yapılan benzetmeler
1- O bir gül, ben de ona aşık olan çaresiz, zavallı bir bülbülüm sanki.
2- Sanki büyülenmiş gibi gözlerini içeri giren yabancıdan bir an olsun ayırmadı.
3- Öyle içli gazeller yazıyor ki, modern zamanların Mecnunu sanki.
Not: Bazı benzetme cümlelerinde eğretileme sanatı da yapılır. Bu cümlelerde ne benzetme edatı ne de benziyor / andırıyor fiilleri kullanılır.
Örnek Cümleler
1- Babam, benim gözümde süper kahramandan farksız.
(Bu cümlede, babanın süper kahraman ''gibi'' olduğu belirtiliyor)
2- O şairde, Şirin için dağları delen Ferhat'ın aşkı var.
(Bu cümlede şairin aşkı, Ferhat'ın Şirin'e duyduğu aşka benzetilmiş)
Benzetme Sanatı ile İlgili Örnek Cümleler
Pekiştirilmiş teşbih sanatı:
Bu teşbih sanatında gibi, adeta ve sanki edatlarından hiçbiri kullanılmaz.
Örnek Cümleler:
1- Babası Hasan'a bağırınca öyle şaşırdı ki, sudan çıkmış balığa döndü.
Benzeyen: Hasan
Benzetilen: Balık
Benzetme yönü: Şaşkınlık
Benzetme edatı: Kullanılmamış.
2- Sevgilisi Ali'yi terk edince öyle acı çekti ki Mecnundan bir farkı kalmadı.
Benzeyen: Ali
Benzetilen: Mecnun
Benzetme yönü: Acı
Benzetme Edatı: Kullanılmamış
Detaylı teşbih sanatı
Tüm benzetme ögelerinin kullanıldığı teşbih sanatıdır:
Suyun sesi, insana en sevdiği şarkılar gibi huzur veriyor.
Benzeyen: Suyun sesi
Benzetilen: Ninni
Benzetme yönü: Huzur
Benzetme Edatı Gibi
Yalın / Sade Teşbih
Teşbiğ-i Beliğ adıyla da bilinen bu benzetme sanatında sadece benzeyen ve benzetilen ögeleri yer alır.
Örnek:
''Şahin Bakışlı Yiğit''
Benzetme ile İlgili Cümleler
- Hasan amcanın altın gibi bir kalbi vardı. (Benzeyen: kalp – Benzetilen: altın)
- Sokaktaki kavga, karıncaların şekere üşüşmesini hatırlattı bana. (Benzeyen: sokaktaki kavga – Benzetilen: karıncaların şekere üşüşmesi)
- Takım elbiseyi giyince iş adamları gibi olmuşsun. (Benzeyen: Sen – Benzetilen: iş adamları)
- Bulaşıklar dağ gibi yığıldı. (Benzeyen: bulaşıklar – Benzetilen: dağ)
- Pazardan aldığım biberler zehir gibi acıymış. (Benzeyen: biber – Benzetilen: zehir)
- Formatı da attıktan sonra bilgisayar saat gibi tıkır tıkır işleyecek. (Benzeyen: bilgisayar – Benzetilen: saat)
- Çıkarım kürsüye, aslanlar gibi konuşmamı yaparım. (Benzeyen: Ben – Benzetilen: aslanlar)
- Babam keçi gibi inatçı bir adamdır. (Benzeyen: babam – Benzetilen: keçi)
- Sabah yağan kar, beyaz bir çarşaf gibi tüm ovayı kapladı. (Benzeyen: kar – Benzetilen: beyaz bir çarşaf)
- Leyla ile Mecnun gibi onlar da asla kavuşamayacaklar. (Benzeyen: onların kavuşamaması – Benzetilen: Leyla ile Mecnun’un kavuşamaması)
- Bulutlar pamuk balyaları gibi gökyüzüne yayılmışlardı. (Benzeyen: bulutlar – Benzetilen: pamuk balyaları)
- Ahmet’in papağan gibi her lafımı tekrar etmesi sinirime dokunuyor. (Benzeyen: Ahmet – Benzetilen: papağan)
- Suya yazı yazmak gibiydi sana öğüt vermek. (Benzeyen: öğüt vermek – Benzetilen: suya yazı yazmak)
- Odadan çıktığında suratı mahkeme duvarı gibiydi. (Benzeyen: surat – Benzetilen: mahkeme duvarı)
- Maçta sucuk gibi terlemişim. (Benzeyen: terlemek – Benzetilen: sucuk)
- Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik. (Benzeyen: ordu – Benzetilen: dev)
- Fazla oyun oynayınca telefon ateş gibi olmuş. (Benzeyen: telefon – Benzetilen: ateş)
- Şimdi bu yemeğin üstüne tavşan kanı bir çay iyi gider. (Benzeyen: çay – Benzetilen: tavşan kanı)
- Bana kalbin gibi bu bembeyaz sayfayı ayırdığın için teşekkür ederim. (Benzeyen: bembeyaz sayfa – Benzetilen: kalp)
- Kalem gibi kaşlarıyla öyle güzel görünüyordu ki… (Benzeyen: kaş – Benzetilen: kalem)