Edison Ampulü Ne Zaman Bulundu

Edison bir dinleme gezisi sırasında metal fabrikatörü ve Amerika dinamo makinesinin imalatçısı Willam Wallace’ın yaptığı yeni elektrik lambasını gözden geçirmeye davet edildi. Edison tahta çerçeveyle hareket eden iki koldan ibaret basit cihazın karşısına grafit plaka iliştirilmişti.Her iki plakayı birleştiren elektrik akımı ve mavi ışık yayı gibi görünüyordu.Gözleri kamaştıran bu alev, grafit plakaları çabucak eritiveriyordu.
Edison bu sahneyi konuşmadan seyrediyordu. Elektrik ışığı! Cidden büyük fikirdi bu! İnsanlık öteden beri geceyi gündüze çevirmeye uğraşmış; bunun için mum,yağ ve nihayet 19.yüzyılın başından beri hava gazı kullanmıştı.Madem ki bilim insanlığa elektriği hediye etmişti.Elektriğin ideal bir enerji kaynağı olduğu meydandaydı. Fakat Wallece’in metodu Edison’a doğru bir yol görünmüyordu. Yanındakilere döndü ve “Zannedersem ben daha iyisini yaparım” dedi.
Edison'un 40-50 iş arkadaşıyla işe koyulma tarzı, bilim araştırmaları tarihinde eşsizdir.Ara vermeden çalışıyorlardı.Atölyede yapılan ufak cam ampullerin içerisindeki hava,elektrik akımının kızgın hale getireceği maddenin yanmasına engel olmak için boşaltıyordu. Fakat esas mesele bu maddenin ne olacağı konusundaydı.Kimi maddeler çok az dayanabiliyor, kimileri çok pahalıya mal oluyordu. Halbuki Edison öylesine ucuz bir lamba yapmak istiyordu ki,herkes alıp evine takabilsin.Kömürleştirme işleminden geçmiş mukavva, Hindistan cevizi kabuğu, mantar, hatta laboratuarı gezmeye gelen bir misafirin kızıl sakalından bir iki tel bile denendi.

Durmadan çalışmak yüzünden Edison’un gözleri yanıyor, dayanılmaz sancılar veriyordu. Ama o bunları kimseye söylemiyor, sadece hatıra defterine kaydediyordu.
Peş peşe deneylerin sürdüğü bir gün asistanı “Artık bu işten vazgeçsek!” deyiverdi.
“Niçin?”
“Çünkü şu ana kadar iki bin deney yaptık ve hiçbir sonuç alamadık!”
Edison hemen itiraz etti:
“Bu doğru değil...Evet, amacımıza ulaşamadık ama hiçbir netice elde edemediğimiz doğru değildir.Çünkü aradığımız şeyin yaptığımız şeyin yaptığımız bu iki bin deney içinde bulunmadığını öğrenmiş bulunuyoruz.”
1879 Kasım’ında Edison bir gece yazı masasının başına oturmuş, sönük bir puroyu emerek ne yapacağını düşünüyordu. Dalgın dalgın ceketinin düğmelerinden birini çevirirken düğme koptu.Üstünden bir iplik parçası sarkıyordu.Birden yerinden fırladı, laboratuara geçti ve teknisyenlerine iplik parçasını gösterdi. ” Böylesini acaba ceyeran nakledici olarak kullandık mı hiç? Demek kullanmadık! Öyleyse gidin bir yumak ip alın,ufak parçalar halinde kesin, kömürleştirin ve lambalarınızı takın.”
Asistanları sonuç ummamakla beraber hemen dediğini yaptılar. Edison’un bu fikri, bu sahadaki çalışmalarından vazgeçmeden önce başvurulacak son çare olarak görülüyordu.
Kömürleştirilen iplikler her seferinde kırılmasına rağmen bu hassas ipliklerden biri kırılmadan lambaların birine takılabildi.Lambanın havası hemen boşaltıldı.Lambaya elektrik verildiğinde iplik kızdı ve tatlı sarı bir ışık meydana geldi.Edison ve arkadaşları ışığı meydana geldi. Edison ve arkadaşları ışığa büyülenmiş gibi bakıyorlar.Acaba ne kadar sürecekti? Ampul saatlerce sönmedi.Süren çalışmalar sonunda elektrik santrali yapmak, 900 binada elektrik şebekesi kurmak,binlerce sayaç yerleştirmek,duylarıyla beraber 14.000 ampul yapmak gerekti.
4 Eylül 1882’de meşhur mucidin bir işareti üzerine akım verildiği zaman, bütün mahallenin yüzlerce binasında binlerce elektrik hallenin yüzlerce binasında binlerce elektrik ampulü yandı ve etrafa parlak, tatlı ışıklar saçılmaya başladı.
Edison devrinin en büyük meraklısı ilan edildi. Herkes sadece lambaları değil,onu da görebilmek için akın etti. Edison’u tanımayan kimse kalmadı.

Ampulü kimin icat ettiği konusunda genelde çok fazla yazı ve görüş vardır. İnsanların çoğu da bu konuda ikiye ayrılmışlardır. Ampulü Tesla mı yoksa Edison mu icat etti sorusu çok sık duyulan ve üzerine fikir yürütülen bir konudur. Fakat aslında tam anlamıyla ikisi için de ampulü icat ettiler diyemeyiz çünkü ampulün serüveni aslında çok daha eski tarihlere uzanmaktadır.

Ampulü Kim İcat Etti?

Günümüzde hala ampulün mucidine dair tartışmalar sürmektedir. Genelde insanlar bir icat için tek bir mucit arama eğilimindedirler fakat ampul için durumların oldukça farklı olduğunu söylemek mümkündür.

Ampulün bulunmasında birden fazla bilim insanının ortak çabası vardır. Ampulün bulunmasında katkısı olan ve her biri de mucidi sayılabilecek isimler şu şekilde sıralanabilir: Thomas Edison, Alessandro Volta, Warren de la rue, Hiram Maxim, William Staite, Joseph Swan, Humprey Davy.

Ampulü Kim Buldu?

Edison 1879 senesinde laboratuvarda yoğun bir çalışma içerisindeyken, günümüz anlamıyla geçerli sayılabilecek olan ampulü buldu. Yaklaşık olarak altı binden daha fazla sayıda deneme yapan Edison elektrik ile çalışan ampulü icat etti ve tarihe adını altın harflerle yazdıran kişi oldu.

Ampul Nerede, Ne Zaman Ve Kaç Yılında İcat Edildi?

Ampulün ilk prototipi 1800 senesinde Volta tarafından tasarlanmıştır ancak ne yazık ki Volta'nın tasarladığı bu ampul epey işlevsizdi. Volta'dan sonra Humprey Davy tam iki sene sonra işlevsel olan ilk ampulü buldu.

İlk defa akkor ampulü üretti, bu ampulün birçok işlevi vardı fakat kömürden olduğu için aşırı çabuk bir sürede sönüyordu. 1840 yılında, bu gelişmelerden neredeyse 40 sene sonra, Warren De Le Rue tarafından tarihin ilk verimli ampulü üretildi. Bu tasarım oldukça pahalı malzemelerden meydana gelmekteydi ve ticari olarak faaliyete geçmesi imkansızdı. Geçmedi de.

1848 senesinde William Staite Rue tüm bu tasarım birikimlerinin üstüne daha iyi şeyler katarak batarya ile çalışan bir ampul meydana getirdi. Bu bataryalı ampul devamlı olarak bir bataryaya ihtiyaç duyuyordu, bu da ticari olarak faaliyete geçmesini mümkün kılmadı.

1850 senesinde tüm bu 50 senelik süreçte üretilen ampullerin problemini Joseph Swan adlı mucit çözdü. Joseph, batarya ve diğer problemleri çözdü fakat ampulün içinde kullandığı vakum pompası onun icadının işlevselliğini son derece azalttı. Diğer ampuller kadar ışık yayımı sağlayamadı. 1879 senesinde laboratuvarında çalışma halindeyken Edison, günümüzdeki anlamıyla ampulü Amerika'da icat etti.