Ses Kısıklığı Nasıl Düzelir

Ses Kısıklığı Nedir?

Normal ses kalitesindeki tüm değişimler genel olarak ses kısıklığı olarak tanımlanmaktadır. Konuşma sırasında ses telleri arasından hava kaçağı, ses frekansında değişme, sesin aralıklı kesilmesi gibi farklı patolojilerle farklı belirtiler oluşmaktadır.

Ses Kısıklığını Tetikleyen Etkenler

Ses oluşumu akciğerlerden gelen havanın ses telleri arasından geçişi sırasında başlar. Gırtlak (larinks) kaslarının fonksiyonu ile birbirine yaklaşan ses telleri hava basıncının etkisi ile pasif olarak titreşirler. Bu titreşim yüzeyel dokuda (ses telini kaplayan mukoza ve mukozanın hemen altındaki gevşek doku) oluşur ve ortadan yanlara doğru hareket eden mukoza dalgası meydana gelir. Ses telleri seviyesinde oluşan ses boğaz, geniz, burun, sinüs ve ağız boşluklarından oluşan rezonans (tını) çemberinde biçimlendirilerek son şeklini alır.

Ses bozuklukları gırtlak içindeki ya da normal ses oluşumunda fonksiyon gören gırtlak dışı organlardaki problemlere bağlı olarak meydana gelebilir.

Normal ses oluşumu için ses tellerinin tüm uzunlukları boyunca simetrik olarak birbirlerine yaklaşabilmeleri gereklidir. Ses teli felci ya da ses teli serbest kenarında yer alan büyük kitleler yetersiz yaklaşma nedeni ile hava kaçağı ve nefesli sese neden olurlar.

Ses tellerinin normal fonksiyonu için titreşim yapan iç serbest kenarlarının yüzeyi düzgün olmalıdır. Bu bölgedeki polip, nodül, tümör gibi patolojiler ya da yüzeyel düzensizlikler de ses karakterini bozarlar.

Ses tellerinin şişmesine (ödem) neden olan ses teli iltihapları (larenjit), boğaz ve sinüslerdeki enfeksiyonlar, sigara kullanımı, mide asit kaçağı (reflü), sesin kötü kullanımı ve aşırı zorlanması gibi durumlar da ses kısıklığına neden olurlar. Aşırı zorlanma sonucunda ses teli içine kanama oluşarak ani ses kısıklığı yapabilir.

Ayrıca sesin şekillendiği rezonatör çemberin herhangi bir yerindeki patoloji de sesi etkiler. Burun tıkanıklığında oluşan ses değişikliği hiponazal konuşma olarak, burun pasajının aşırı genişlediği hastalıklarda oluşan ses ise hipernazal konuşma olarak isimlendirilmektedir.

Boğazın arka ve alt kısmındaki kitleler “sıcak patates sesi” olarak isimlendirilen karakteristik bir ses değişikliğine neden olurlar.

Anatomi normalken gırtlak adalelerinin anormal fonksiyonuna bağlı ses bozuklukları oluşabilir.

Ses Kısıklığında Tanı Nasıl Konulur?

Ses kısıklığının tanısında öncelikle detaylı bir hikâye alınmalıdır. Problemin sürekli ya da ara ara olması, sabah ya da akşam saatlerinde belirginleşmesi, sigara kullanımı, sesin aşırı zorlanması gibi detaylar tanıya yardımcı olmaktadır. Asıl tanı ise ses tellerinin muayenesi ile konulmaktadır. Muayene için larinks muayene aynaları, sert endoskopik sistemler ya da burun yoluyla muayene imkânı sağlayan bükülebilir endoskoplar kullanılmaktadır. Bu şekilde tanı konulamayan hastalarda ses tellerinin titreşimini değerlendirmek için laringostroboskopi ve ses tellerini detaylı olarak incelemek için ameliyathane şartlarında mikroskop ile muayene yapılabilmektedir. Ses kısıklıkları, sigara kullanan hastalarda daha önemli olmak üzere, ses telinden köken alan ve tümöre dönüşme potansiyeli olan hastalıkların ve tümörlerin habercisi olabildiğinden şikâyetlerin 4-5 günde düzelmeye başlamaması halinde vakit geçirmeden muayene yapılmalıdır. 

Ses Kısıklığına Bağlı Olarak Oluşan Hastalıklar Var mı?

Ses kısıklığının nedeni ses teli felci olan hastalarda aynı zamanda yutkunma sırasında alt solunum yollarının girişini kapatma fonksiyonuna katılan ses tellerinin tam çalışmaması gıdaların ve tükürüğün akciğerlere kaçmasına bağlı hastalıklar oluşturabilmektedir.

Yine ses teli felçleri ya da bu bölgeyi daraltan kitleler solunum yetmezliği ve buna bağlı efor kapasitesi kısıtlanması, yüksek tansiyon, kalp yetmezliği hatta boğulmaya neden olabilmektedir.

Ses Kısıklığının Tedavisi ve Korunma Yolları Nelerdir?

Tedavi nedene yönelik olarak yapılmaktadır. Hemen tüm tedavi yöntemlerinin içeriğinde ses kullanımının azaltılması (ya da bir süre tam ses istirahatı), sigara kullanımının kesin olarak bırakılması, günlük sıvı alımının (özellikle ılık su) artırılması ve mide asit salgısının azaltılması bulunmaktadır. Tümoral hastalıklar dışındaki patolojilerde “düşük güçlü lazer tedavisi” son zamanlarda giderek daha fazla oranda kullanılmaya başlanmış olup özellikle iyileşme süreçlerinin kısaltılmasına yönelik başarılı sonuçlar alınmaktadır.

Ses teli iltihaplarının tedavisinde antibiyotikler ve ödem azaltan ilaçlar kullanılmaktadır. Ses teli nodülleri için öncelikle ses kullanma eğitimi uygulanırken polipler ve tümöral hastalıklar için cerrahi yöntemler gerekmektedir. Kötü huylu bazı hastalıkların tedavisinde erken dönemde cerrahi yerine ışın tedavisi de tercih edilebilmektedir. Ses teli felçlerinde yan pozisyonda hareketsiz kalmış ses telinin orta hatta yaklaştırılmasına yönelik cerrahiler ya da serbest kenara çeşitli enjeksiyonlar uygulanabilmektedir. Mide asit kaçağı (reflü) tanısı konulan hastalarda gastroenterolojik muayene yapılmalıdır.

Ses teli kaslarının aşırı çalışması nedeni ile oluşan ses hastalıklarında konuşma tedavileri ve nörotoksin enjeksiyonu gibi yöntemler kullanılmaktadır.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Nedeni belli olmayan ses kısıklığı oluşması durumunda özellikle sigara içen hastaların en kısa zamanda KBB uzmanına başvurmaları gerekir. Aşırı bağırma sonrasında ya da gribal enfeksiyonlarda oluşan kısıklıklarda 4-5 günden sonra düzelme başlamaması durumunda muayene olmak uygun olur.

Ses Kısıklığı Konusunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Ses tellerini olumsuz etkileyen en önemli unsurlar mukozanın kuruması, sigara dumanı, mide asidi ve sesin aşırı ve zorlamalı kullanılmasıdır. Bu nedenle sigara içilmemesi, bol miktarda su içilmesi, mide asidi yüksek seviyede iken (yemek sonrası 2-3 saat) yatar pozisyona geçilmemesi, özellikle yatak odalarında hava kuruluğunun önlenmesi, burun tıkanıklığı, sinüzit gibi ses tellerini olumsuz etkileyen problemlerin çözülmesi ve yüksek sesle ve uzun konuşmalardan kaçınılması genel olarak ses kısıklığı riskini azaltacaktır.

Ses kısıklığı önemli hastalıkların habercisi olabildiği için hastaların ses şikâyetlerinin 4-5 gün içinde düzelmeye başlamaması durumunda bir KBB uzmanına muayene olmaları gereklidir.

Bunlar da İlginizi Çekebilir

Reflü Hastalığı

Eğer bu asit kaçağı yemek borusuna kadar geliyorsa gastro-ösefajial reflü (GÖR), boğaza kadar geliyorsa laringo-faringeal reflü (LFR) adı verilir.

Detaylı Bilgi

Tükürük Bezi Hastalıkları

Tükürük bezleri büyük (majör) ve küçük (minör) bezler olarak iki gruptan oluşur. Her iki tarafta kulak ön ve altında yer alan parotis tükürük bezleri, çene altı tükürük bezleri ve dilaltı tükürük bezl

Detaylı Bilgi

Ses kısıklığı çoğunlukla üst solunum yolundaki viral enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkan yaygın bir belirtidir. Genellikle larenjit hastalığına bağlı olarak gelişir. Larenjitin öksürük, boğaz ağrısı ve ses kısıklığı gibi belirtilerini doğal yöntemler ile hafifletmek mümkündür. Ancak ses kısılması daha ciddi hastalıklara işaret edebileceği için doktora başvurulmasında yarar vardır.

Ses Kısıklığına Ne İyi Gelir?

Ses kısıklığı için ne yapmalı diye düşünenler evde uygulanabilecek bazı yöntemlerle iyileşme sürecini hızlandırabilir:

• Ses tellerini rahatlatmak ve boğazı nemlendirmek için bol sıvı tüketilmelidir. Boğaz tahrişini artıran gazlı veya çok sıcak içeceklerden kaçınılmalıdır.
• Ses kısıklığı için pastil kullanmak boğazı nemlendirilmesini ve ağrının yatıştırılmasına yardımcı olur.
• Sakız çiğnemek tükürük üretimini artırdığı için boğazın nemli kalmasını ve ses tellerinin rahatlamasına yardımcı olur.
• Tuzlu su gargarası bakterilerle savaşarak ses kısıklığının iyileşmesine fayda sağlar.

Ses Kısıklığı İçin Doğal Çözümler

Ses kısıklığı zeytinyağı kullanılarak hafifletilmesi mümkün bir rahatsızlıktır. Zeytinyağı, yangı azaltıcı özelliği sayesinde ses kısılmasına sebep olan iltihabın sökülmesine yardımcı olur.

2010 yılında yapılan bir araştırmaya göre zeytinyağındaki antioksidanlar iltihaplanmayı tetikleyen bazı proteinler üzerinde inhibitör görevi görür. [1] Ses kısıklığı için doğal çözümler arayanların birkaç çay kaşığı sızma zeytinyağını limon veya balla karıştırarak tüketmesi fayda sağlayabilir.

Ses kısıklığı bitkisel tedavi seçeneklerinden bir diğeri zencefildir. Binlerce yıldır geleneksel tıpta kullanılan bu bitki larenjitle birlikte görülen kuru ve tahriş edici öksürüğü azaltmaya yardımcı olur.

Nova Science Publishers’ta yayınlanan bir araştırmaya göre, zencefil anti-bakteriyel özelliği sayesinde iltihabın azaltılmasına yardımcı olmaktadır. [2]

Ses kısıklığı ve öksürüğe ne iyi gelir diye düşünenler kabuğu soyulmuş zencefil kökünü suda kaynattıktan sonra ılık bir şekilde tüketebilir. Bitkisel çözümler ilaç kullanan kişilerde komplikasyon oluşturma riski taşıdığı için kullanmadan önce doktor onayı almakta yarar vardır. 

Ballı çay içmek de boğaz ağrısının ve iltihabın giderilmesine yardımcı olur. Öksürük baskılayıcı olarak da bilinen bal doğal bir antioksidandır. Aynı şekilde sarımsak soğuk algınlığından kaynaklanan ses kısılması şikayetini azaltan etkili bir anti-bakteriyel olarak bilinmektedir.

Ses Kısıklığı İçin Ne Yapılır?

Yeme alışkanlıklarında ve yaşam tarzında değişiklik yapmak ses kısıklığı tedavisini hızlandırmaya fayda sağlar. Ses kısıklığı için ne yapılmalı ve ne yapılmamalı sorusunun cevaplarından bazıları şunlardır:

• Ses kısıklığı nasıl düzelir diye düşünenlerin yapması gereken ilk şey ses tellerini dinlendirmektir. Olabildiğince az konuşmak iyileşme sürecine katkı sağlar.
• Ses kısılması reflüden kaynaklanıyorsa belirtileri tetikleyen nane, çikolata, baharat ve yağlı yiyeceklerin tüketimi en aza indirilmelidir.
• Ses tellerini tahriş ederek iyileşme süresini geciktirdiği için sigara ve dumanından uzak durulmalıdır.
• Boğaz dokularını tahriş ettiği ve vücudun su kaybını hızlandırdığı için alkol kullanımından kaçınılmalıdır.
• Bulunulan ortamın nemini artırmak boğaz iltihabını ve kuruluğunu yatıştırarak ses tellerine olumlu etki eder.
• Vokal ve fiziksel çalışmalarla ses kısıklığının önüne geçmek için ses terapisine başvurulabilir.

Ses Kısıklığı İçin Hangi Doktora Gidilir?

Ses kısıklığı tedavisi için kulak burun boğaz doktorlarına gidilmelidir. Doktorlar tedavi aşamasına geçmeden önce birçok hastalığın ortak belirtisi olan bu rahatsızlığın sebebini tespit etmeye çalışır.

Ses kısılması en yaygın larenjit hastalığında ortaya çıktığı için tanılama süreci genellikle buna yönelik ilerler. Doktor tarafından laringoskopi adı verilen tıbbi prosedürle boğazın arka kısmı ve ses telleri incelenir. 

Akut larenjit vakalarında ses kısıklığı nasıl giderilir diye merak edenler için doktorlar genellikle semptomları iyileştirmeye yönelik seçenekler sunar. Çünkü antibiyotik tedavisi büyük bölümü viral kökenli olan bu hastalığa cevap vermez. Bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanan ses kısıklığı şikayetlerinde antibiyotik önerilebilir.

Kronik larenjit hastalarında ses kısıklığı nasıl tedavi edilir sorusunun cevabı ise altta yatan sebeplere göre farklılık gösterir. Mide ekşimesi, aşırı sigara ve alkol kullanımından kaynaklanan uzun süreli şikayetler için farklı tedaviler uygulanır.

Ses terapisi nedir, ne işe yarar?

Ses terapisi, ses kısıklığını azaltmak için ses davranışları ve yaşam tarzları üzerinde bazı değişiklikleri içeren bir tedavi prosedürüdür. Vokal nodül, polip ve kist gibi ses teli lezyonlarında kullanılan ilk tedavi yöntemidir.

Ses terapisi, zararlı vokal davranışları ortadan kaldırmaya ve ameliyat veya yaralanma sonrası ses kıvrımlarında oluşan hasarların iyileşmesine yardımcı olur. Ses hijyeni, ses dinlenmesi, kas gevşemesi ve solunum desteği gibi davranış değişiklikleriyle birlikte vokal ve fiziksel egzersizler içerir.

Amerikan Aile Hekimleri Akademisi’ne göre terapi süresi genellikle haftada 30 ila 60 dakikalık seansları içeren 8-10 haftalık bir periyodu temsil eder. Ancak tedavi süresi ses kısıklığının neden kaynaklandığına ve şikayetlerin şiddetine göre değişebilmektedir.

KAYNAKLAR:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20179144/
2. https://www.researchgate.net/publication/257416254_Ginger_A_functional_herb

Ses kısıklığı için ne yapılır sorusu oldukça merak edilen bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ses kısıklığının pek çok nedeni olmakla beraber, çoğunlukla ses tellerinin tahribatı ile olmaktadır. Ses tellerinin tahribatı, yüksek ses ile konuşmaktan, alerjik bir reaksiyona, gastrit ve reflü gibi mide hastalıklarında görülen mide asidinin yükselerek soluk borusuna kaçması ve ses tellerine ulaşması ile ses tellerinin tahriş olmasından soğuk hava etkenlerine dek geniş bir alanda kendisini gösterebilir. Ayrıca gazlı ve asidli içecekleri sıkça tüketmek, kafein, alkol ve sigara kullanımı da ses kısıklığına neden olmaktadır. Ses kısıklığı için öncelik olarak yapılması gereken, ses kısıklığına karşı önlem almaktır.

SES KISIKLIĞINA KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

• Asidik içecek tüketiminden uzak durmak,
• Alkol ve sigara tüketimini azaltmak/bırakmak
• Soğuk ve rüzgarlı günlerde boğazı terletmeyecek şekilde kapalı tutmak
• Yorucu spor aktivilerinin ardından boğaza terli bir haldeyken hava temasını engellemek,
• Yüksek sesli eylemler sergilemekten kaçınmak, özellikle bağırmak ses telleri için oldukça tahrip edici özellik taşımaktadır,
• Duş sonrası boğaz ve çevresi ile beraber uzun saçlı kişilerin saç uçlarına değin kurulanması ses kısıklığına önlem olabilecek eylemler arasındadır.

Ses kısıklığını önlemek, uzmanlar tarafından öncelik olarak önerilen bir durumdur. Ses tellerinde sık sık tekrarlanan rahatsızlıklar, zamanla kronik bir hale gelip kalıcı bir hasara yol açabilmektedir. Kronik halde ses kısıklığı sorunu yaşayan kişilerin aciliyetli olarak bir uzmana görülmeleri gerekmektedir. Bunun dışında görülen ses kısıklıklarında ise, evde uygulanabilecek birkaç basit ve etkili çözüm vardır.

BOĞAZ AĞRISI VE SES KISIKLIĞINA NE İYİ GELİR?

• Ses kısıklığına karşı evde uygulanabilecek yöntemlerin başında nane ve limon kaynatmak gelmektedir. Özellikle "gripte ses kısıklığına ne iyi gelir? '' sorusunun da cevabıdır
• Ses kısıklığında ekinezya çayı antioksidan özelliği ve iyileştirici etkisi ile uzmanlar tarafından sıkça önerilmektedir. Ayrıca ekinezya çayına bal eklenerek tüketilmesi, iyileştirici etkisini arttıracaktır
• Zencefil ve zerdeçal, doğada bin antibiyotik gücünde olarak adlandırılan bir karışım olarak nitelendirilmektedir. Gerek 10 dakikada kadar bir arada kaynatılarak çay halinde tüketilmesi, gerekse bir kaseye dökülmüş bal üzerine karıştırılması ile tüketilmesi, ses kısıklığına karşı oldukça etkili bir çözüm olacaktır
• Ilık ve tuzlu suyla gargara yapmak, enfeksiyonel nedenli ses kısıklığına karşın iltihap sökücü etkisi ile etkili olabilmektedir
• Klasik olarak tercih edilen ıhlamurun yanı sıra, sinameki ve beyaz çay da ses kısıklığına karşı etkili olabilmektedir, lakin günde iki seferden fazla tüketilmemelidir.

SES KISIKLIĞI NASIL GEÇER?

Ses kısılması yüksek sesle konuşmak, reflü ve gastrit gibi hastalıklar sonucu mide asidinin soluk borusuna ulaşması, hatta soğuk havaların etkisi olarak da gelişebilen bir problemdir. Ek olarak sigara, alkol ve asitli içeceklerde aşırıya kaçılması gibi durumlarda ses kısıklığı kendini gösterebilir. Bu sorununuzun 1 haftadan fazla sürmesi üzerine yapılacak en akıllıca davranış, sağlık kuruluşuna giderek doktora durumunuz hakkında bilgi vermek olacaktır. Ses kısıklığı sürenizi göz önünde bulundurarak doktorunuz, bunun bir kanser çeşidinden mi yoksa farklı bir hastalıktan mı kaynaklandığı konusunda en doğru teşhisi koyacaktır. Ancak ses tellerinde eğer bir iltihaplanma, alerji ya da psikojenik etkiler var ise uygun bir ilaç tedavisi önerecektir.

SES KISIKLIĞI İÇİN NE YAPILIR?

Kısa bir süre için sesinizi kaybettiğiniz zamanlar olabilir. Larenjit, enfeksiyon, tahriş, sesi fazla kullanma nedeniyle ses kutunuzda iltihaplanmaya neden olabilir. Aynı zamanda bazı larenjit vakalarında sesin dışarı çıkması oldukça zordur. Kısa süreli veya kronik olabilen larenjit vakalarının geneli, viral enfeksiyon ya da ses gerginliği ile tetiklenmektedir ve ciddi bir sorun değildir. Dolayısıyla bazı kişisel bakım yöntemleri sesinizdeki gerginliği azaltarak ses kısıklığı sorununuzu gidermeye yardımcı olur.

SES KISIKLIĞINA İYİ GELEN İBRAHİM SARAÇOĞLU KÜRÜ

Prof. Doç. Dr. İbrahim Saraçoğlu'nun ses kısıklığına iyi gelen kürü şöyledir:

Birkaç tane kabuk tarçın bir bardak kaynamış suyu içine atılır ve 56 dakika kısık ateşte kaynamaya bırakılır. Süzülen çaya bir tatlı kaşığı bal eklenir ve karıştırılır. Bir hafta boyunca hazırlanan kür tüketilir.