Durduk Yere Vücutta Morarma

Büyüklerin “Çocuklar düşe kalka büyür” ifadesi anne-babalar tarafından kabul edilse de çocukları düştüğünde yine de panik olabilirler. Düşmeye bağlı basit yaralanmalar kol ve bacak gibi bölgelerde özellikle yaralanmalara neden olur. Hatta dışarıda oyun oynayan pek çocuğun dizinde büyüyene kadar yara eksik olmaz. Düşme sonucu oluşan morarmalar zaman zaman aileleri endişeye sürükler.

Bacakta morarma neyin belirtisi?

Şayet bir travma olmaksızın bacakta morarma oluşmuşsa ve morarma uzun süre duruyorsa; bu durum gerçekten korkulması gereken bir kan hastalığının habercisi olabilir. Ayrıca travmanın şiddeti ve morarma derecesinin de orantılı olması gerekir.

Ufak bir çarpma sonrasında büyük morarmalar meydana gelmesi de tehlikeli. Ailelerin dikkat etmesi gereken bir diğer nokta da morarmanın oluştuğu yer. Dizden aşağı oluşan morarma yaramazlık, dizden yukarıda oluşan morarma ise daha çok hastalık kaynaklıdır.

Morarma dizden aşağıdaysa…

Çocuklarda dizden aşağı olan morarmalar sıklıkla travma nedeniyle oluşur. Özellikle oyun ve okul çağı çocuklarında bu nedenle oluşan travmalar çok daha sık görülür. Ancak bu morarmaların hepsi travma nedeniyle oluşmaz. Bir travma olmaksızın kendiliğinden oluşan morarmalar anne babaları mutlaka alarma geçirmeli.

Çünkü ekimoz diye tabir edilen bu morarmalar birçok kan hastalığının habercisi olabilir. Bu nedenle özellikle oyun ve okul çağı diye tabir edilen 2- 12 yaş arasında çocukların vücutlarında oluşan morarmaların dikkatle takip edilmesi gerekir.

Hangi morarmalar tehlikeli?

Altında kemik bulunmayan veya yumuşak doku katmanlarından zengin olan bölgelerde darbenin şiddeti görece daha az olur. Özellikle dizden yukarıdaki dokular darbenin hızını azaltma özelliği gösterir. Bu nedenle diz üstü bölgenin travmaya maruz kalması bacağa göre daha nadir. Tüm bu özelliklerden dolayı diz üstü morarmalar için biraz daha şüpheci davranmak, hematolojik hastalıkları akılda tutmak gerekir.

Kandaki pıhtılaşma sistemi ile görevli trombosit denen hücrelerin azlığı ile seyreden immun trombositopenik purpura (ITP), pıhtılaşma faktörlerindeki eksiklikleri kapsayan hemofililer, trombositlerdeki işlev bozuklukları ve ender olarak lösemi gibi birçok hastalık bu morarmalara yol açabilir. Hatta bazen lösemilerde ilk bulgu trombosit düşüklüğüne bağlı gelişen bu morarmalar olabilir.

* Birden fazla olan,
* Kendi kendine gelişen,
* Travmanın şiddetiyle ters orantılı olan,
* Beraberinde burun ve diş eti kanamalarının eşlik ettiği morluklara, dikkat edin.

Unutmayın, doktor muayenesinden sonra yapılacak basit bir kan sayımı, birçok hastalığın oluşmasına engel olur. Elbette ki çocuğunuzun vücudunda oluşan her morlukta doktora gitmeniz şart değil. Özellikle morarma oluşumunda travmanın rolü olduğundan eminseniz çocuğunuzu gözlemleyin.

Gerekirse çocuğunuzu sorgulayın. Çocuklar travma öyküsünü rahatlıkla dile getirebilir. Bunların dışındaki morarmalarda ise çocuğun kan hastalıkları uzmanı tarafından muayene edilmesinde fayda var.

Esmer çocuklara dikkat!

Öncelikle bacaklarda meydana gelen bu morarmaların nedeni hastalıksa; zaman içerisinde tüm vücuda yayılır. Özellikle çok esmer çocuklarda oluşan morarmalar zaman zaman gözden kaçabilir. Ailelerin bu durumu kesinlikle gözlemlemeleri gerekir.

Yetişkinlerde morarma neden olur?

Yetişkinlerde de kollar ile vücudun üst bölümünde meydana gelen morarmalar, diş eti kanamaları, adet kanamasının uzun sürmesi, nedensiz adet kanaması, göz içi kanamalar, dışkı ile kan atılması ve hemoroitten gelen kanamalar genellikle pıhtılaşma bozukluğuna işaret edebilir.

Pıhtılaşma bozukluğu, hemofili gibi genetik geçişli olabildiği gibi bazen de sonradan ortaya çıkar. Bu nedenle bu tür morarmalarda hematoloji uzmanına başvurmak gerekir. Morarmalar pıhtılaşma sorunlarının yanı sıra karaciğer hastalıklarına, alerjilere ya da lösemiye de işaret edebilir.

annebacakdoktorgenetikokuloyun

İçindekiler:

1. Vücutta sebepsiz morluklar neden oluşur?
2. Bacakta durduk yere morluk neden olur?
3. Vücuttaki morarmalar neye işaret eder?
4. Kolda morluklar nedeni nedir?
5. Bacak morarması için hangi bölüme gidilir?
6. Vücutta morluk ne zaman tehlikeli?
7. Bacakta kendiliğinden oluşan morluk için hangi bölüme gidilir?
8. Boyundaki morluklar neden olur?
9. Bacakta morarma neyin belirtisi?
10. Kolda morarma hangi bölüm bakar?
11. Koldaki morluk nasıl geçer?
12. Isırma sonucu oluşan morluk nasıl geçer?
13. Bacaktaki morluk ne zaman geçer?
14. Alerjiden morluk olur mu?
15. Bacakta morarma hangi bölüme gidilir?
16. Koldaki sinir sıkışması için hangi doktora gidilir?
17. Ellerde morarma hangi bölüm bakar?
18. Morluklara hangi krem iyi gelir?

Vücutta sebepsiz morluklar neden oluşur?

Bacakta durduk yere morluk neden olur?

Vücuttaki morarmalar neye işaret eder?

Kolda morluklar nedeni nedir?

Bacak morarması için hangi bölüme gidilir?

Vücutta morluk ne zaman tehlikeli?

Bacakta kendiliğinden oluşan morluk için hangi bölüme gidilir?

Boyundaki morluklar neden olur?

Bacakta morarma neyin belirtisi?

Kolda morarma hangi bölüm bakar?

Koldaki morluk nasıl geçer?

Isırma sonucu oluşan morluk nasıl geçer?

Bacaktaki morluk ne zaman geçer?

Alerjiden morluk olur mu?

Bacakta morarma hangi bölüme gidilir?

Koldaki sinir sıkışması için hangi doktora gidilir?

Ellerde morarma hangi bölüm bakar?

Morluklara hangi krem iyi gelir?

Kan kanseri olarak da bilinen lösemi, kemik iliğinin anormal hücreler ile dolması ve bu hücrelerin kana ve tüm dokulara yayılması sonucu ortaya çıkıyor. Genellikle çocuklarda görülen akut lösemilerde en sık diş eti ve burun kanamaları, deride küçük kırmızı döküntüler, ateş ve kansızlık oluşuyor. Akut lösemi ani başlıyor ve tedavi edilmezse kısa sürede hayat kaybına yol açıyor. Memorial Sağlık Grubu Medstar Antalya Hastanesi Çocuk Onkolojisi Bölümü’nden Prof. Dr. Volkan Hazar, çocukluk çağı lösemileri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Kan pıhtılaşmasında rol oynayan trombositler ve enfeksiyonlara karşı savunmada rol oynayan lökositlerin sayısı azalmaya başlar. Trombosit düşüklüğü hastalarda çürüklere, ya da toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı-mor döküntülere, deri ve burun kanamalarına yol açarken, lökosit düşüklüğü yüksek ateş ve enfeksiyona neden olur. Kırmızı kan hücresi eksikliği anemiye ve buna bağlı olarak, halsizliğe, nefes darlığına, kolay yorulmaya neden olur. Bunun dışında kilo kaybı, vücutta çeşitli bölgelerde bezeler, dişetlerinde şişkinlik ve eklem ağrıları görülebilir.

ALL çocuklarda, AML ise erişkinlerde daha sık görülüyor

ALL çocukluk dönemi lösemilerinin % 80’inden sorumludur, 3–7 yaşları arasında sıktır. Erişkinlerde de görülebilir ve tüm erişkin lösemilerinin % 20’sini oluşturur. Akut lenfoblastik lösemide lenfoblastların olgunlaşma ve farklılaşma fonksiyonu kaybolmuştur. Bu hücreler hızla çoğalıp normal hücrelerin yerini aldıkça kemik iliğinde eritrosit, trombosit ve lökositlerin yapımı bozulur ve bu normal hücrelerin oluşturduğu fonksiyonlar kaybolur. Bunun sayesinde hastalık gelişir. Lenfosit dışında kalan lökositleri oluşturan hücrelerin öncüllerinin aşırı ve kontrolsüz çoğalmasıyla (myeloblastlar), akut miyeloid lösemi meydana gelir. Aynı ALL’de lenfoblastların yaptığı gibi,  kemik iliğinde çoğalır ve buradan kana ve beyin-omurilik gibi diğer organlara geçerler. AML çocukluk dönemi lösemilerinin % ’sinden sorumludur, Erişkinlerde daha sık görülür.

Risk faktörleri şunlardır;

• Down sendromu
• Radyasyona maruz kalma
• Kimyasal maddeler ve ilaçlar
• Kemoterapi tedavisi

Diş eti ve burun kanamalarına dikkat!

Her iki akut lösemide de benzer şikayetler görülür. Halsizlik, çabuk yorulma, hareketle artan nefes darlığı ve solukluk meydana gelir. Trombositlerin sayısında yetersizliğe bağlı olarak, ciltte morluk oluşması, toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı yaygın döküntüler, burun ve diş eti kanamaları görülür. Artan blastlar bağışıklık sistemindeki hücrelerin yapımını bozduğu için yüksek ateş, bademcik iltihabı ve zatürre görülebilir. Blastların lenf bezleri, dalak ve karaciğerde birikmesine bağlı olarak bu organlarda büyüme saptanabilir. Blastlardaki artış, kemik-eklem ağrılarına, göğüs kemiğinde hassasiyete, solukluk,  baş ağrısı, iştahsızlık, bulantı, kusma ve kilo kaybına neden olur. Kan sayımında kansızlık ve trombosit sayısında düşüklük sıklıkla saptanır.

Hastalığın nedeni tam olarak bilinmiyor

Belirtiler görülen hastalarda kesin tanı için kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi yapılması gerekir. Aspirasyon örneği özel boyalarla boyanır ve akım sitometrisi ile incelenir. Kromozom anormalliklerinin tayini için genetik inceleme yapılır. Tedavi, saptanan genetik bozukluğa, yaşa, lökosit sayısına, blastların tipine göre de değişir. ALL tedavisi, AML tedavisine göre daha uzun, göreceli olarak daha az yoğundur. Genel olarak ALL tedavisi yaklaşık 2 yıl sürerken, AML tedavisi protokole göre değişmekle birlikte 5 ay ile 18 ay arasında değişebilir.

ALL tedavisi 4 aşamadan oluşuyor

ALL tedavisi; remisyon sağlanması, pekiştirme tedavisi, sinir sistemini koruyucu tedavi ve idame tedavisi olmak üzere 4 aşamada planlanır. Remisyon tedavisi hastalığın başlangıcında uygulanan bir tedavidir. Bu dönem haftalık bir tedavidir ve mutlaka hastanede yatırılarak yapılmalıdır. Remisyon sağlanan hastaların nüks etmemesi için pekiştirme ve idame tedavileri verilir. Pekiştirme tedavisi kemoterapi veya kök hücre nakli yoluyla olmaktadır. Hastanın alacağı tedaviye karar verilirken risk faktörlerine dikkat edilir.

Remisyon sağlanan hastalarda ilave tedavi verilmezse hastalık tekrarlar. İdame tedavisi ise daha hafif kemoterapi protokollerinin genellikle 1,5 yıl verilmesinden oluşur ve hastanın hastanede yatması gerekli değildir. Hastalara 2 yıl süreyle ayda bir kemik iliği biyopsisi yapılması gerekir.

Tedavi esnasında hasta ziyaretleri sınırlandırılmalı

AML, ALL tedavisine göre daha yoğun kemoterapi uygulamalarını içerir. Önce 2–3 kürlük iyileşme sağlanmasına yönelik tedavi uygulandıktan sonra pekiştirme tedavisine geçilir. İdame tedavisi hastanın durumuna göre belirlenir. Nüks olan hastalar, başlangıçta beklenen sürede iyileşme sağlanamayanlar ya da bazı yüksek riskli genetik bozuklukları içeren hastalarda allojenik kemik iliği nakli uygulanır. Her iki lösemi tedavisi esnasında hasta ziyaretlerinin sınırlandırılması ve hastalara hastane dışından yiyecek ve içecek getirilmemesine özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir. Grip / nezle gibi bulaşıcı hastalıkların yaygın olduğu dönemlerde hasta olan hiç kimse hastaneye gitmemelidir. Oda ziyaretine izin verilen hastaların odasına ziyaretçiler sıra ile girmeli ve bir kişiden fazla ziyaretçi aynı anda odada bulunmamalıdır.

Vücuttaki morlukların sebebi çoğunlukla ciltteki kılcal damarlardan olan kanamalardır. Çocuklar çok hareketli olduklarından dolayı düşme çarpma gibi travmalar sonrası özellikle bacaklarda morluklar oluşabilmektedir.

Travma olmadan veya küçük travmalar sonrası morluk oluşuyorsa bu durum genellikle kanama bozukluğunun veya başka bir kan hastalığının belirtisidir.

Çocuklarda kanama bozuklukları çok çeşitli olup bir kısmı doğuştan bir kısmı ise sonradan oluşmaktadır. Kanama bozukluğunun ortaya çıkarılması ve bozukluğa sebep olan hastalığın teşhisi önemlidir.

Bu ise deneyimli uzmanlarınca yapılacak özenli bir değerlendirme ile sağlanabilir.

Ayrıntılı bir öykü ve fizik incelemenin ardından ilk basamakta tam kan sayımı, kan yayması incelemesi, kanama zamanı ve koagülasyon testleri yapılmalıdır.

Birinci basamak tetkikleri sonucunda elde edilen anormal bulgulara göre gerekirse ileri düzey tetkiklere (karışım testi, faktör düzeyleri, platelet fonksiyon testleri, vWH tetkikleri, antikoagülan taraması, kemik iliği incelemesi vb..) geçilebilir.

İlk basamak testleri ile kanama sorunu olduğu düşünülen bir hastanın bundan sonraki değerlendirmeleri, takip ve tedavileri çocuk hematoloji uzmanınca yürütülmelidir.