Türkiye Altın Rezervi Yıllara Göre

Türkiye&#;de altın üretimi ve tüketimi

Türkiye&#;deki altın yataklarının Ege, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu&#;da yoğunlaştığı biliniyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı&#;na göre üretime hazır altın yataklarında 1 tonda 1,2 gram ile 12,65 gram arasında değişen miktarlarda altın bulunuyor ve işletilebilir altın rezervi ton dolayında görünüyor. Jeolojik yapı ve dünyada altının oluşum modelleri baz alınarak yapılan tahminlere göre Türkiye&#;de ton potansiyel altın rezervi olduğu tahmin ediliyor. Bu rezervin kanıtlanması halinde Türkiye dünyada altın rezervi bakımından ikinci sıraya çıkacak.  

Altın üretimi Türkiye&#;de ilk kez yılında gerçekleştirildi. Bugün itibariyle en yüksek altın üretimi yapılan altın işletmeleri şunlardır: İzmir Bergama/Ovacık, Balıkesir/Havran, Gümüşhane/Mastra, Manisa/Salihli-Sart ve Uşak/Eşme-Kışladağ.

Çin yılında ürettiği ton altınla birinci, Avustralya tonla ikinci, ABD tonla üçüncü, Rusya tonla dördüncü, Güney Afrika tonla beşinci sırada bulunuyor. Türkiye&#;de altın üretimi yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda yer alıyor. Bu üretim miktarlarıyla Türkiye AB ülkeleri arasında birinci sırada yer alıyor.

yılı itibariyle Türkiye altın tüketiminde 74 tonla dünyada dördüncü sırada bulunuyor. Birinci sırada tonla Hindistan, ikinci sırada tonla Çin, üçüncü sırada tonla ABD, beşinci sırada 73 tonla Suudi Arabistan yer alıyor.

Türkiye&#;nin altın ithalatı ve ihracatı

yılına gelinceye kadar Türkiye yılda ortalama ton altın ithal ederken altın fiyatlarında ortaya çıkan artışlar nedeniyle ithalatta hızlı bir düşüş görülmüştür. Buna karşılık yılından başlayarak altın ihracatında artışlar ortaya çıkmıştır. Özellikle yılında altın ihracatı rekoru kırılmıştır.

Türkiye&#;nin &#;den bu yana altın ithalatı ve ihracatı dolar cinsinden aşağıda gösterilmektedir.

Tabloya göre Türkiye bir miktar altın üretimi olsa da asıl olarak altın ithal eden bir ülke konumundadır. İthalat iki yıl dışında ihracatın üzerinde seyretmiştir. yılında Türkiye 2 milyar dolara yakın, yılının Ocak &#; Ağustos döneminde de 3 milyar doların üzerinde net altın ihracatçısı görünümü sergilemiştir. 

Bu tablo bize değer olarak ithalat ve ihracatı gösteriyor. Bunu, kurdaki değişimlerden ve değer değişimlerinden arındırabilmek için miktar olarak almakta yarar var.

Aşağıdaki tabloda son üç yılın altın üretimi ile ithalat ve ihracatının miktar olarak tahminleri yer alıyor.

Türkiye, yılının ilk 8 ayında geleneksel görünümünün dışına çıkarak ürettiğinden ve ithal ettiğinden daha fazla altın ihraç etmiştir. Bu ihracatın dayanağı stoktaki altınlardır. Yani yastık altındaki altınlar sisteme girmiş ve ihracata yöneltilmiştir.  

Buradaki kritik soru şudur: Bir ülke kendisinin yeterince üretmediği ve üstelik talep yüksekliği nedeniyle ithal ettiği bir ürünü niçin ihraç eder? Bu sorunun birkaç yanıtı olabilir: (1) Bu ürüne bir katma değer ekliyor ve para kazanıyor olabilir. (2) Bu ürünü ucuza alıp pahalıya satıyor olabilir. (3) Bu ürünü parasal ödeme aracı olarak kullanıyor olabilir. İlk iki olasılık altın konusunda geçerli olamaz. Çünkü külçe altına katma değer olarak eklenebilecek bir şey olmadığı gibi altının fiyatı uluslararası arenada belirlendiği için ucuza alıp pahalıya satmak da söz konusu olamaz. Geriye tek seçenek kalıyor: Türkiye satın aldığı bazı malların bedelini dolar, euro veya herhangi bir dövizle veya kendi parasıyla değil altınla ödüyor. Bu ödemenin ille mal - altın biçiminde yapılması şart değil. Ödeme mal &#; döviz &#; döviz &#; altın biçiminde yapılırsa mal ithal edilmiş, altın da ihraç edilmiş olur. Buradaki bütün mesele altın ithalatının önceki dönemlerde ihracatının ise bu dönemde yapılmış olmasıdır. Çünkü aynı dönemde ithalat kadar ihracat yapılmış olursa bu işlemin içinde bulunulan dönemin cari açığının düşmesine bir yararı olmaz.

Altının en çok ihraç edildiği ülkeye baktığımızda karşımıza İran çıkıyor. Türkiye İran&#;dan doğal gaz alıyor. İran ambargo altında bulunduğu için dolar almak istemiyor. Bu durumda Türkiye&#;nin doğal gaz bedellerini doğrudan ya da kayıt üzerinde dolaylı olarak altınla ödemesi en makul çözüm olarak ortaya çıkıyor.

Bu yolla İran ambargodan biraz olsun kurtulmuş, Türkiye de eskiden ithal ettiği altınları bu yıl ihraç ederek cari açığının düşüşünü hızlandırmış oluyor. 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Altın Rezervine Göre Dünyada Sırada Yer Alıyor

Daha önce funduszeue.info&#;da uluslararası rezervlere, altının uluslararası para sistemindeki yerine, merkez bankası rezervlerinin nasıl hesaplanabileceğine ve TCMB&#;nin Londra&#;daki altın rezervlerinin satıldığı iddiasına değinmiştik.

Bugünkü konumuz, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) altın rezervi açısından diğer merkez bankaları arasındaki yeri&#;

Sabah yazarı Okan Müderrisoğlu, 27 Aralık tarihli &#;Kara Para Suçlaması ve Arkasındaki Tezgah&#; başlıklı yazısında &#;Bugün Merkez Bankamız, sahip olduğu altın rezervi ile dünyada ilk 5&#;e giriyor!&#; söyleminde bulunmuş.

Müderrisoğlu&#;nun bahsi geçen yazısından ilgili paragraf şöyle:

&#;Uluslararası rezerv toplamımızda altın stoku da önemli yer tutuyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı sırasında Berat Albayrak basiretli bir kararla, Türkiye&#;nin yurtdışındaki altın varlığını kademe kademe ülkeye getirdi. Bugün Merkez Bankası, yılsonu için ton altın rezervi hedefine ulaşmak üzere. Bir bu kadar mühim husus da yaklaşık ton altının doğrudan Merkez Bankası&#;nın sahipliğinde olması. Özetle&#; Bugün Merkez Bankamız, sahip olduğu altın rezervi ile dünyada ilk 5&#;e giriyor!&#;

TCMB, her ne kadar swaplar hariç net döviz rezervleri uzun süredir eksi seviyede seyretse de, son yıllarda altın rezervlerini önemli ölçüde artırdı. Ancak, bu performans Türkiye&#;yi altın rezervleri konusunda dünyada 5. değil sıraya taşımış.

Altın, merkez bankalarının rezerv varlıkları arasında önemli ölçüde yer verilen ve rezerv yönetiminde önemli bir rol oynayan bir varlık.

/09 Küresel Finansal Kriz sonrasında gelişmiş ekonomilerin merkez bankalarının emsali görülmemiş parasal genişleme sürecine girmesiyle birlikte birçok merkez bankasının rezervlerinde altın varlıkları artırdığı görüldü. Bu trend yılında da devam etmiş.

Dünya genelinde merkez bankaları, yılında, ABD dolarının değerli metal karşılığıyla desteklendiği Bretton Woods Uluslararası Para Sistemi&#;nin hâlen geçerli olduğu yılından bu yana emsali görülmemiş bir hızda altın rezervi biriktirmiş. Bu rezerv tahsis kararında ABD başta olmak üzere gelişmiş ekonomilerin yaşadığı enflasyon probleminin etkili olduğu düşünülüyor.

Son yıllarda yaptığı alımlarda dikkat çeken ülkemiz, yılında da en büyük altın alıcısı olarak öne çıkmış.

yılı Kasım ayı başında açıklanan verilere göre TCMB, yılı Ekim ayında 9 ton daha altın satın alarak yılının ilk 10 ayında altın varlıklarını ton daha artırmış. Bu satın alımla birlikte merkez bankamızın altın rezervleri ton seviyesine yükselmiş (TCMB&#;nin bilançosunda aktif varlıklar arasında yer verilen altın mevcudu tamamı TCMB&#;ye ait olmamakla birlikte, ülkemizdeki bankaların zorunlu karşılıklar için TCMB’de tuttuğu altın varlıklarını da içermektedir).

TCMB&#;nin son açıklanan (23 Aralık tarihli) “Resmi rezerv varlıkları ve diğer döviz varlıkları” verisi incelendiğinde 27, milyon troy ons altın rezervinin bulunduğu notunun yer aldığı görülüyor (Rezerv metriklerinde uluslararası altın ağırlığı ölçüsü olarak 31,1 grama tekabul eden troy ons kullanılmaktadır).

Ülke merkez bankalarının raporlamalarını yansıtan Uluslararası Para Fonu (IMF) Uluslararası Finansal İstatistikler (International Financial Statistics &#; IFS) veritabanı kullanılarak Dünya Altın Konseyi (World Gold Council) Gold Hub tarafından yayımlanan yılı 3. çeyrek verilerine göre TCMB altın rezervi sıralamasında dünyada sırada bulunuyor (IMF IFS verileri 2 aylık gecikme ile açıklanmaktadır).

yılı Eylül ayı sonu itibarıyla merkez bankalarının altın rezervlerine göre sıralaması şu şekilde:

Kapak görseli: Freepik / kjpargeter

Dünya Altın Konseyi temmuz ayı Merkez Bankaları altın rezervleri verilerini açıkladı. Buna göre küresel olarak merkez bankaları temmuzda 37 ton net altın alımı gerçekleştirdi. Bu rakam hazirandaki 64 tonluk net alımın bir hayli altında kaldı.

Temmuz ayında en fazla net alım gerçekleştiren merkez bankası 15 tonla Katar Merkez Bankası oldu. Katar'ı 13 tonla Hindistan, 11 tonla Türkiye ve 9 tonluk net alımla Özbekistan takip etti. Söz konusu ayda en büyük net satış ise 11 tonla Kazakistan'dan geldi.

Son verilerle beraber yılın ilk 7 ayında merkez bankalarının dünya genelindeki net altın alımları tonu buldu.

YIL GENELİNDE AÇIK ARA LİDER

TCMB temmuz ayında Katar ve Hindistan'ın gerisinde kalsa da 'de en fazla altın alımı yapan merkez bankası konumunu korudu.

DÜNYADA SIRADA

Yıl genelinde istikrarlı bir şekilde alımlarını sürdüren TCMB'nin toplam altın rezervi tona ulaştı. Dünya Altın Konseyi TCMB'nin altın rezervlerinin 2 yılın zirvesine ulaştığını bildirdi. Türkiye temmuz itibarıyla IMF dahil dünyadaki en büyük resmi altın rezervine sahip ülke oldu. Altının toplam rezervlerdeki payı yüzde 'yi buldu.

ABD Merkez Bankası (Fed) tonla dünyanın en büyük resmi altın rezervine sahip olurken bu ülkeyi tonla Almanya takip etti. Dünya Altın Konseyi, Rusya'nın resmi rezervlerine ilişkin Ocak 'den bu yana sağlıklı veri alınamadığını, bu sebeple de rakamın en güncel miktarı yansıtmadığını belirtti.

Merkez Bankas&#;’n&#;n bankac&#;l&#;k sisteminden ald&#;klar&#; dahil bir ara ton civar&#;nda olan yurt d&#;&#;&#;ndaki Türkiye alt&#;nlar&#; y&#;l&#;nda 9 tona kadar dü&#;ürüldü. Bu tarihten sonra tekrar yurt d&#;&#;&#;na yönelen Türkiye alt&#;nlar&#;, 3 y&#;ll&#;k süre içinde ,5 tona ula&#;t&#;.

Merkez Bankas&#; kontrolünde bulundurdu&#;u alt&#;n rezervini yine &#;ngiltere’de de&#;erlendirmeye ba&#;lad&#;.

Geçti&#;imiz y&#;l itibariyle toplam ,5 ton &#;ngiltere Merkez Bankas&#; (BOE) kasalar&#;na aktar&#;ld&#;. Türkiye'nin yurt d&#;&#;&#;nda 3 ana merkezde saklad&#;&#;&#; alt&#;nlar&#;n&#;n rezerv yönetim politikas&#;nda yap&#;lan de&#;i&#;iklikle ve ’da yurt içine getirilmesinin ard&#;ndan çok da zaman geçmeden geri dönü&#;e geçildi.

Merkez Bankas&#;’n&#;n bankac&#;l&#;k sisteminden ald&#;klar&#; dahil bir ara ton civar&#;nda olan yurt d&#;&#;&#;ndaki Türkiye alt&#;nlar&#; ’da 9 tona kadar dü&#;ürüldü. Bu tarihten sonra tekrar yurt d&#;&#;&#;na yönelen Türkiye alt&#;nlar&#; 3 y&#;ll&#;k süre içinde ,5 tona ula&#;arak, toplam alt&#;n rezervi içinde yüzde 27,7’lük bir büyüklü&#;e ula&#;t&#;.

Geri dönü&#; adresi olarak daha önce alt&#;nlar&#;n tutuldu&#;u Amerikan Merkez Bankas&#; (FED) , Uluslararas&#; Ödemeler Bankas&#; (BIS) ve &#;ngiltere Merkez Bankas&#; (BOE) sac aya&#;&#;ndan sadece &#;ngiltere Merkez Bankas&#;’n&#;n kasalar&#; tercih edildi.

Dönü&#;, döviz rezervi dü&#;ü&#;ü sonras&#;nda ba&#;lat&#;lan borçlanma aray&#;&#;&#; gere&#;i ‘swap’ zorunlulu&#;undan kaynakland&#;. Halen &#;ngiltere’de konaklayan Türk alt&#;nlar&#;n&#;n ,5 tonu Merkez Bankas&#;’n&#;n kendi mal&#; olan, 54 tonu ise zorunlu kar&#;&#;l&#;k uygulamas&#; nedeniyle bankalar&#;n Merkez Bankas&#;’nda tuttu&#;u alt&#;nlardan olu&#;uyor.

As&#;l adres &#;ngiltere

Merkez Bankas&#; ’lar&#;n ba&#;&#;nda tonun üzerindeki uluslararas&#; standarta sahip alt&#;n rezervinin ton civar&#;ndaki neredeyse tamam&#;na yak&#;n bir bölümünü yurt d&#;&#;&#;nda, a&#;&#;rl&#;kl&#; olarak &#;ngiltere’de tutuyordu.

Merkez Bankas&#;’n&#;n alt&#;n rezervini tonda sabitlendi&#;i bu y&#;llarda, bankalar&#;n zorunlu kar&#;&#;l&#;k olarak Merkez Bankas&#;’na verdi&#;i yakla&#;&#;k ton civar&#;ndaki alt&#;nlar&#;n yine tamam&#;na yak&#;n bir bölümü de yurt d&#;&#;&#;nda de&#;erlendirildi.

Bu y&#;llarda uluslararas&#; standarttaki alt&#;nlar&#;n yüzde 93’ü yurt d&#;&#;&#;nda BOE, FED ve BIS kasalar&#;nda sakland&#;. ’de &#;ran’a ABD ambargosunun sertle&#;ti&#;i y&#;llarda rezerv yönetim politikas&#;nda de&#;i&#;ikli&#;e gidildi. Bankalar&#;n zorunlu kar&#;&#;l&#;k uygulamalar&#; sisteminde de&#;i&#;iklikler yap&#;ld&#;. Bu çerçevede bankalar&#;n Merkez Bankas&#; nezdinde tuttuklar&#; alt&#;nlar&#;n miktar&#;nda gerileme ya&#;and&#;.

Merkez Bankas&#; ise tam tersine alt&#;n rezervini art&#;rmaya ba&#;lad&#;. Merkez Bankas&#;’n&#;n alt&#;n biriktirme politikas&#; günümüze kadar kesintisiz sürerek tondan tona kadar ç&#;kt&#;. Bankalar&#;n sahibi oldu&#;u alt&#;nlar&#;n toplam miktar&#; ise tonun hemen üzerinden önce ton civar&#;na, daha sonra ’de tona kadar geriledi.

Alt&#;nlar yurda getirildi

’te Türkiye’nin yurt d&#;&#;&#;nda ton alt&#;n&#; varken, yurt d&#;&#;&#;nda tutulan alt&#;n miktar&#; ’de 96,5 tona, ’da 49,4 tona geriledi. ve ’da Merkez Bankas&#; kendi mal&#; olan alt&#;n&#;n sadece 5,9 tonunu yurt d&#;&#;&#;nda tuttu. sonras&#;nda bankalar&#;n tuttuklar&#; alt&#;n rezerv miktar&#; ton aras&#;nda dalgalan&#;rken, yurt d&#;&#;&#;na aktar&#;lan alt&#;n miktar&#;nda art&#;&#; ba&#;lad&#;.

Merkez Bankas&#; kendi mal&#; olan alt&#;nlar&#;n ’de 45,5 tonunu, ’de 78,1 tonunu, ’de ,5 tonunu yurt d&#;&#;&#;na, &#;ngiltere Merkez Bankas&#; kasalar&#;na aktard&#;. Buna bankalar&#;n zorunlu kar&#;&#;l&#;k gere&#;i Merkez Bankas&#;’na verdi&#;i alt&#;nlar da eklenince Türkiye, ’de yakla&#;&#;k ton, ’de ton, ’de ise ,5 ton alt&#;n&#;n&#; tekrar yurt d&#;&#;&#;na ç&#;karm&#;&#; oldu.

Türkiye'nin ,8 ton alt&#;n&#; bulunuyor

Halen Türkiye ,8 ton uluslararas&#; standartta alt&#;na sahip. Bunun tonu Merkez Bankas&#;’n&#;n kendi mal&#;. tonu ise bankalar&#;n zorunlu kar&#;&#;l&#;k olarak Merkez Bankas&#; nezdinde tuttu&#;u alt&#;nlar. Merkez Bankas&#; kendi rezervinin ,5 tonunu BOE’de, 34 tonunu kendi bünyesinde, ,4 tonunu da B&#;ST bünyesinde tutuyor. Bankalar&#;n zorunlu kar&#;&#;l&#;k gere&#;i tuttu&#;u alt&#;nlar ise ,4 ton.

Bunun 54 tonu BOE nezdinde, ,4 tonu B&#;ST nezdinde tutuluyor. Ayr&#;ca 16,2 ton B&#;ST nezdinde bankalar serbest alt&#;n deposu, 50,1 ton Hazine alt&#;n&#;, 2,8 ton uluslararas&#; standartta olmayan alt&#;n bulunuyor. Merkez Bankas&#; alt&#;n rezervleri, kanununda yer alan hüküm ve &#;artlar dâhilinde, Banka Meclisince düzenlenen yönetmelik çerçevesinde yönetiliyor. Bu yönetmelik uyar&#;nca, alt&#;n rezervlerine ili&#;kin do&#;rudan alt&#;n al&#;m/ sat&#;m&#;, alt&#;n depo ve alt&#;n “swap” i&#;lemleri yap&#;labiliyor.