Cengiz Bahadır Tms

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Bahadır, felce bağlı konuşma bozukluğunu gidermede kullanılmaya başlanan TMS tedavisi hakkında bilgi verdi. Bahadır, “Tek taraflı beyin felçleri (inme, hemipleji) beyinde damar tıkanması yada kanama sonucu ortaya çıkan ve vücudun bir yarısını tutan felçlerdir. Beyinin sol yarımının etkilendiği bir durumda vücudun sağ tarafında felç gözlenir ve konuşma merkezi solda olduğundan genelde konuşma bozukluğu da ortaya çıkar. Bu konuşma bozukluğu yarım yamalak konuşmadan, hiç konuşamamaya kadar değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Afazi olarak adlandırılan bu durum felçli hastalarının yaklaşık üçte birinde ortaya çıkmakta, hastalarda ruhen yıkıcı etkilere yol açmakta ve rehabilitasyon sürecini olumsuz etkilemektedir” dedi.

“TMS tedavisi geliştirilmiş ve afazi tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır”

Non-fluent afazi denilen konuşma bozukluğunda hastanın konuşmak istediği zaman doğru kelimeleri bulamadığını objeleri isimlendirmede güçlük çektiğini ve bu nedenle söylemek istediklerini doğru anlatamadığını vurgulayan Bahadır, “Duysal afazide hasta konuşulanı anlamaz ki bu daha zor bir durumdur. Bir de hiç konuşamayan total afazi hastaları vardır. Eğer beynin konuşma merkezinde etkilenme az ise hastanın afazisi zaman içinde kısmen düzelebilir. Konuşma terapisi afazi hastalarında sıklıkla kullanılsada tedavi etkisi sınırlıdır. Son yıllarda transkraniyel manyetik stimulasyon (TMS) tedavisi geliştirilmiş ve afazi tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır” diye konuştu.

TMS tedavisinin beynin korteksi olarak adlandırılan bölümünü ağrısız bir şekilde uyardığını ve beyin sinir hücrelerinin aktivitesini düzenleyebilmekte olduğunu belirten Bahadır, “TMS uyarımı ardı sıra düşük frekans ile uygulandığında sinir hücrelerinin aktivitesini baskılamakta yada yüksek frekans ile uygulandığında sinir hücre aktivitesini arttırabilmektedir. Bu sayede yüksek frekans ile felç olan beyin bölümü aktive edilebilir yada düşük frekans ile sağlam taraf aktivitesi azaltılarak sağlam beyin yarısının hasta tarafı baskılaması önlenebilmektedir. Böylece hasta tarafın felç ile kaybettiği konuşma yeteneğini geri kazanması kolaylaşmaktadır. En başarılı sonuçlar nonfluent afazi dediğimiz yarım yamalak da olsa az buçuk konuşabilen hastalarda alınmaktadır” dedi.

Afaziye yönelik yapılan TMS tedavilerinde değişik protokollerin de bulunduğunu aktaran Bahadır şunları kaydetti: “Afaziye yönelik yapılan TMS tedavisinde diğer TMS tedavilerinde olduğu gibi öncelikle beynin motor eşiği belirlenir. Uygulama genelde sağ beyin yarımına baskılayıcı uyarı verilmesiyle gerçekleştirilir. Böylece beynin sol tarafında bulunan konuşma merkezi üzerindeki baskı kaldırılmaya çalışılır. Diğer yöntemde ise konuşma merkezine direk yüksek frekanslı uyarım yapılır. Stereotaksik TMS beyin uyarımı özel ekipmanlarla üç boyutlu görüntüleme eşliğinde yapılır ve daha da iyi sonuçlar verir. Uyarı sayısı ve şiddeti tedavi protokollerine göre değişiklik göstermektedir. Tedavi süresi hastanın durumuna göre genelde dakika arasında değişmektedir. Tedavi protokolleri değişebilmekle beraber TMS tedavinsine hastanın verdiği cevaba göre başlangıçta her gün sonra arası açılarak devam edilir.” 

Bu yöntemde beyinin istenilen bölgesi manyetik dalgalarla uyarılarak tedavi uygulanıyor.

TMS tedavisi özellikle beyin felçli hastaların kullanılamadıkları el ve ayaklarındaki aşırı kas gerginliğini azaltıp belirli hareketleri yapmasını sağlayabiliyor. Bu yöntem felçli hastalarda konuşma bozukluklarının giderilebilmesini de olanak sağlıyor. TMS yöntemi genellikle tek seansta 20 dakika olmak üzere toplamda 10 seanslık bir tedavi yöntemi olarak dikkat çekiyor. Yan etkisi çok az olan bu tedavi yöntemi sayesinde beyin felçli hastaların ve ilaca dirençli depresyon hastalarının tedavisine yeni bir soluk getiriliyor.

Prof. Dr. Cengiz Bahadır, TMS tedavi yöntemini anlatarak, “TMS tedavisi, beynin bazı bölgelerinde özellikle korteks dediğimiz dış tabakasının manyetik alanla uyarılmasına dayanan özel bir yöntemdir. Özellikle son yıldır yavaş yavaş klinik kullanıma giren bir yöntem. Oldukça zararsız acısız bir şekilde, beynin istediğimiz bölgesini uyararak kullandığımız oldukça gelişmiş bir tedavi türü" dedi.

“FELÇ VE DEPRESYON TEDAVİSİNDE DE KULLANILIYOR”
Prof. Dr. Bahadır, TMS tedavisinin özellikle Nörolojik hastalıklarda kullanıldığını ifade ederek, "Bunların başında, özellikle felçli hastalıklar geliyor. Felçli hastalarda, beyin korteksinden yapılan uyarımla hastaların kullanamadığı felçli elinde hareket çıkarabiliyoruz. Kullanamadıkları elindeki aşırı kas gerginliğini çözebiliyoruz. Aynı şekilde felçli ayaklar içinde tedavi uygulayabiliyoruz. Bunun dışında felçli hastalardaki konuşma bozukluklarında da son derece etkin bir şekilde kullanabiliyoruz. İkinci en sık kullanım alanlarından birisi de özellikle depresyon tedavisi. Özellikle ilaca dirençli depresyon olduğu veya hastaların ilaca yanıtları düşük olduğu zaman bu tedaviyi sıklıkla ve güvenli bir şekilde kullanabiliyoruz. Ayrıca ilaç tedavilerine yanıtsız başka nörolojik hastalıklarda, bunların başında aşırı kontrolsüz kas kasılmaları, distoniler, tedaviye dirençli kulak çınlamaları, nörolojik hareket bozuklukları, beyin-omurilik kaynaklı ağrılar, parkinson hastalığıdaki kas gerginliklerini azaltmak için de kullanabiliyoruz” diye konuştu.

KAÇ SEANS SÜRÜYOR?
TMS tedavisinin pratik kullanımına dikkat çeken Bahadır, “Hastalığa göre değişmekle birlikte tedavi seansları genel olarak 20 dakika sürüyor. Her gün bu tedaviye yapıyoruz ve ortalama 10 günlük bir tedavi programı yeterli olabiliyor. Daha sonra duruma göre tedavi kesilebiliyor yada tedavi seanslarının arası giderek açılarak uzun süre devam edebiliyoruz”diye konuştu.

“AĞRISIZ SIZISIZ TEDAVİ YÖNTEMİ”
Prof. Dr. Cengiz Bahadır: "TMS tedavisinin en önemli özelliklerinden birisi ilaçlarından farklı olarak yan etkisi neredeyse yok gibi. Çok güvenilir bir tedavi, özellikle güvenlik rehberlerine uygun olarak yapıldığında yan etkisi hemen hemen yok diyebiliriz. Ağrısız, sızısız bir tedavi yöntemidir. Burada yöntemi mucize gibi algılamamaya dikkat etmek gerekli. Yöntem felçli hastaların tedavisine yardımcı olan bir yöntem. Felçli hastanın elini tamamen eski haline getirmiyor ama hareketlerini kolaylaştırıp kaslarını gevşetiyor. Olmayan hareketleri çıkartabiliyor. Normal sağlıklı bir insan haline getirmeyebilir ama sonuçta felçli hastalar için küçük hareketler de oldukça önemli. Hastanın elinde hiç olmayan bir kavrama hareketini çıkarabiliyorsunuz veya kas gerginliğinden dolayı elini kullanamayan bir hastanın kaslarını gevşetip oldukça başarılı bir tedavi elde edip bunu diğer tedavilerle kombine edebiliyorsunuz” şeklinde konuştu.

“PARKİNSON ALANINDA KULLANMA VAR”
Parkinson hastalığının çok yönlü bir hastalık olduğunu kaydeden Bahadır, “TMS 'nin parkinson alanında da kullanımı var. Parkinson hastalığının tüm semptomlarını olmasa da bazı semptomları için TMS tedavisini uyguluyoruz. Bu hastalarda aşırı kas gerginliklerini azaltabiliyor, hareketi kolaylaştırıyor, yürümesini kısmen de olsa düzeltebiliyoruz. Felçli ve ilaçla tedavisi mümkün olmayan nörolojik hastalıklarda, tedaviye yanıtsız depresyon vakalarında yeni bir umut TMS tedavisi. Özellikle depresyon vakalarında son derece etkin kullanılıyor. Henüz Türkiye’de bu kadar yaygın değil ama gelecek 5 - 10 yıl içinde de Türkiye’de de oldukça sık kullanılacağını düşünüyoruz” dedi.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Bahadır, felçli hastalara uygulanan transkraniyel manyetik stimulasyon (TMS) tedavisi hakkında bilgi verdi. Bahadır, "Bu tedavi ile beynin istediğimiz bir bölümünün aktivitesi manyetik uyarım yöntemi ile artırılabilmekte yada baskılanabilmektedir. TMS tedavisi hastanın istenilen beyin bölgelerini dışarıdan ağrısız bir şekilde uyarmaya imkan vermektedir. Böylece beynin hasar görmüş bölümünün aktivitesi artırılmaktadır“ dedi.

Beyin felcini (inme-hemipleji) vücudun bir tarafının hareket yeteneğini kaybetmesi olarak tanımlayan Bahadır, "Çoğunlukla beyni besleyen damarların tıkanması ya da kanamasına bağlı olarak beyin hücrelerinin zarar görmesinden kaynaklanır. Başlıca sebebi kalp damar hastalıklarıdır. Sebep ne olursa olsun beyin hasarının yeri ve büyüklüğü ortaya çıkacak felcin ağırlığının en önemli belirleyicisidir. Eğer beynin sol yarısında konuşma merkezi de etkilenmişse ek olarak konuşma ve anlama bozuklulukları da ortaya çıkabilir“ şeklinde konuştu.

Bahadır, felcin geliştikten sonra çoğu hastada zamanla hareketlerde az yada çok bir düzelme gözlendiğini belirterek, İyileşme döneminde beyin hücrelerindeki yeniden yapılanma önemli olmaktadır. Beyin plastisitesi olarak adlandırılan bu durum hasarlanan bir hücrenin görevinin yakınında bulunan ve asıl görevi farklı olan sağlam hücreler tarafından gerçekleştirilmeye başlanmasıdır. Bu sayede her felçte değişen derecelerde bir iyileşme olabilmektedir. Bu süreçte rehabilitasyon yani hastanın var olan kapasitesinin maksimuma çıkarılması için gerekli programları uygulanması son derece önemlidir. Bu hastaların rehabilitasyonunda geleneksel olarak fizik tedavi yöntemleri, güçlendirme egzersizleri, germe egzersizleri, nörofizyolojik egzersizler kullanılmaktadır“ diye konuştu.

TMS tedavisi nedir?

Bahadır, TMS tedavisi ile ilgili olarak şunları kaydetti: "Son yıllarda beyinde plastisiteyi artırmaya yönelik modern tedavi yöntemleri geliştirilmeye başlanmıştır. Bunların başında bizim de kliniğimizde uyguladığımız transkraniyel manyetik stimulasyon (TMS) tedavisi gelmektedir. Bu tedavi ile beynin istediğimiz bir bölümünün aktivitesi manyetik uyarım yöntemi ile artırılabilmekte yada baskılanabilmektedir. TMS tedavisi hastanın istenilen beyin bölgelerini dışarıdan ağrısız bir şekilde uyarmaya imkan vermektedir. Böylece beynin hasar görmüş bölümünün aktivitesi artırılmaktadır. Bu sayede hastanın kısmen kaybettiği hareket yeteneğin tekrar kazanmasına yardımcı olunmaktadır. Özellikle hastanın elinde ayağına bir miktar hareket varsa bu hareket yeteneği artırılmakta kısmen yapabildiği hareketleri yapabilir hale gelebilmektedir. Yine felçli hastalarda ortaya çıkan depresyonda, konuşma bozukluklarında (afazi), tedaviye inatçı ağrılarda son derece etkin biçimde kullanılmaktadır. TMS tedavisinin yan etkileri yok denecek kadar azdır. Uygulama ağrısızdır ve hastayı rahatsız etmez. Her seansta hastanın beynine yaklaşık uyarı verilmektedir. Tedavi yaklaşık dakika sürmektedir. Genelde 10 seanslık günlük uygulamadan sonra araları açılarak bir süre daha tedaviye devam edilir. Geleneksel yöntemlerin yeterince etkili olmadığı hastalarda TMS tedavisi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır“. 

funduszeue.info üzerindeki haberler özet şeklinde yayınlanmaktadır. Haberin video, fotoğraf ve metnine Abone panelinden ulaşabilirsiniz.

Prof. Dr. Cengiz Bahadır