Geçtiğimiz yılarda laboratuvar ortamında yapılan bir çalışmada piyasada satılan poşet çaylar ve bitkisel çayların içinde böcek parçaları, kaş, kirpik gibi yabancı maddeler tespit edilmişti. Açıkta satılan her bitki çayı riskli mi?
Ebru Akdağ: Güvenilir markaların poşet çaylarında böyle olumsuzluklara rastlanmaz ancak açıkta satılan bitki çayları için riskler çeşitli ve büyüktür. Güvenilir markaların poşetli bitki çaylarında ilk adım kaliteli hammaddeye ulaşımla başlar. Bu doğru tohum seçiminden, tohum ekim rotasyonuna ve tarla bakımına, hasat zamanından, doğru hasat, kurutma ile ön hazırlık işlemlerinin uygulanmasına kadar uzanır. Bunları sağlayabilmek için firmalar tohum desteği ve eğitimler verir, sözleşmeli üretim yapar. Ardından hijyenik üretimin sağlanması gerekir. Açıkta satılan bitki çaylarındaki soru işaretlerini bilmemiz gerekir. Şöyle ki:
• Pestisit, ağır metaller, diğer bulaşanlar var mı?
• Taş, toprak, yabancı madde tamamen temizlenebilmiş mi?
• İstenmeyen bitkilerle karışık mı?
• Bitkinin kullanılmaması gereken kısımları ayrılmış mı?
• Böcekler, larvalar ayıklanmış mı?
• Mikroorganizma var mı ya da sonrasında mikroorganizma oluşumunu engelleyecek ortam sağlanabilmiş mi?
• Toplandığı yer, kirli toprak altı suyu veya egzoza maruz kalmak gibi istenmeyen koşullarda mı?
• Uygun şekilde saklanmış mı ve ne kadar zamandır saklanıyor?
Açıkta satılan bitki çaylarını tercih etmek demek tüm bu kuşkuların getirdiği riskleri almak anlamına gelir. Bu da gıda güvenliği ve insan sağlığı açısından kabul edilebilir bir risk değildir.
Açıkta satılan bitkisel çaylarda aflatoksin (zehirli küf mantarı) meydana gelebiliyor. Peki çayı eczaneden almak veya güvenilir firmaların paketlenmiş ürünlerini tüketmek sıfır riskli mi? Güvenerek tüketebilir miyiz?
Ebru Akdağ: Toplanan bitkilere başta kurutma aşaması olmak üzere doğru ön işleme yöntemleri uygulanmaması durumunda zehirleyici aflatoksin oluşumu meydana gelebilir. Bu da sağlığı tehdit eder. Ayrıca açıkta satılan ürünler ne kadar süredir saklanıyor, hangi koşullarda saklanıyor bilinemediği için de oldukça risklidir. Bu risklerden kaçınmanın yolu güvenilir ve bilinen markaların poşetli çaylarını tüketmektir. Bu firmaların üretimlerinde henüz daha çiftlikte başlayan kalite kontrol adımları, üretimin her aşamasında yapılan analizlerle güvenilirliği sağlar. Dolayısıyla, evet, bu ürünleri içiniz rahat olarak tüketebilirsiniz ancak her gıdada olduğu gibi aşırı tüketimden (günde kupa üzeri) kaçınmalısınız.
'BİTKİSEL, DOĞAL, GELENEKSEL' İBARESİ GEREKSİZ BİR GÜVEN YARATIYOR
Bitki çayı tüketimi nedeniyle organ kaybı yaşanan vakaları duyuyoruz, bu nasıl mümkün oluyor?
Aytaç Karadağ: Bitkilerde de ilaçlarda olduğu gibi aktif etken maddeler vardır. Bunlar çoğunlukla ana detoks organlarımız olan karaciğerden veya böbrekten atılır. Kişinin karaciğeri veya böbreği hassassa atılması gereken bitki yıkım ürünleri atık organlarımızda birikerek yarardan fazla zarar vermiş olur. Metabolizması hızlı olan karaciğer, böbrek, bağırsak, beyin, kalp ve kas dokumuzda organ yetmezliğine gidecek kadar şiddetli hasarlar yaratabilir.
İnsanımızda "bitkisel, doğal ve geleneksel" ibaresi genelde gereksiz bir güven oluşturuyor. Tüketeceğimiz bir gıda bitkisel olmasına karşın bir insana şifa olabilirken, aynı aileden farklı bir bireyin yoğun bakıma alınmasına neden olabilir. Bitki çaylarının öngörülemez bu yan etki değişkenliğine "idiyosinkrazik reaksiyon" diyoruz. Yani piyango gibi, biri defa içer hiçbir problem olmaz, başkası ilk içişinde karaciğer nakline gidecek kadar şiddetli organ hasarı yaşayabilir.
HAMİLELER, EMZİREN ANNELER DOKTORA DANIŞARAK İÇMELİ
Kronik rahatsızlığı olanların ya da hamilelerin bitki çayı tüketmesi zararlı mı? İlaç kullanırken bitki çayı tüketmek riskli mi?
Aytaç Karadağ: Bitki çaylarındaki metabolitler, kronik hastalığı olan bireylerde hem organlara zarar verebilir hem de kullandığı ilaçlarla etkileşime girerek ilacın etkisini ortadan kaldırabilir ya da tam tersi ilacın tesirini artırarak ilaç zehirlenmelerine yol açabilir. Hamilelerde ve emziren annelerde de plasentaya ve süte geçerek bebeği olumsuz etkileyebilir. Unutulmamalıdır ki bebek doğduktan sonra dahi boşaltım sistemi 1 yıla kadar gelişmeye devam eder. Bu nedenle atık maddeleri tam olarak uzaklaştıramayan bebekler, zehirlenmelere daha yatkındır. O yüzden kronik hastalığı olanlar, ilaç kullananlar, hamileler, emziren anneler, 6 aydan büyük çocuklar bitki çayı kullananlar muhakkak doktoruna danışmalı ve herhangi bir yan etki durumunda doktorunu bilgilendirmelidir. 6 ayın altındaki bebeklere ise kesinlikle bitki çayı verilmemelidir.
Bitki çaylarının üzerinde fayda ve zararlarının yazması gerekmez mi? Yakın zamanda böyle bir düzenleme yapılacak mı? Yurt dışında bu tarz ürünlerin satışı nasıl yapılıyor?
Ebru Akdağ: Bu konuda gerekli yasal düzenlemeler var ve AB ile de bire bir uyumlu. Bunlara uygun olan bitki çaylarının tüketiminde oluşabilecek riskler ancak tüketici davranışı hatasıyla olabilir. Ancak açıkta satılan ürünler genellikle kontrol dışı ve yasal düzenlemelere uygunluğundan emin olunamayan ürünler; her gıdada olduğu gibi… Dolayısıyla sorumluluk sahibi tüketici oluyor.
Bizim gıda alanındaki ilgili yasal düzenlemelerimiz AB yasal düzenlemeleriyle bire bir uyumlu. Bu alandaki temel sorunlar bitki çaylarının kontrolsüz bir şekilde açıkta ve internetteki satışlarına ek olarak, yine bu satış noktalarında bu çayların mucizevi etki yaratabileceği algısının insanlarda oluşturulması.
BİTKİLER DE İLAÇLAR KADAR KARACİĞERİ YORAR
Bazı karışık bitki çaylarının karaciğeri yorduğu, bu nedenle bağışıklık sistemini güçlendirmek bir yana daha da zayıflatabildiği söyleniyor. Bu doğru mu? Hangi çaylar kesinlikle karıştırılmamalı?
Aytaç Karadağ: Bitki çayları eski dönemlerden beri bağışıklığı kuvvetlendirdiği düşüncesiyle, enfeksiyonların önlenme tedavisinde de kullanılır. Madalyonun diğer tarafına bakacak olursak; bitkisel ürün kullanımı, toksik hepatit denilen ilaca bağlı karaciğer hasarının en sık sebebidir. Çünkü ana detoks organı karaciğer olduğu için bitkiler de ilaçlar da en fazla karaciğeri yorar.
Örneğin bağışıklığı artırmak için kullanılan ekinezya bitki çayı, ilaçların karaciğerdeki yıkımını azaltır. Bu nedenle ilaç daha fazla tesir edebilir, yan etki yapma ihtimali artar. Bağışıklığı artırmak için kullanılan sarımsağın içindeki "allisin" maddesi AIDS hastalarında kullanılan proteaz inhibitörü virüs öldürücü ilaçların etkisini azaltarak hastalığın yayılmasını artırabilir. C vitamininden zengin olduğu için idrar yolu enfeksiyonunda kullanılan turna yemişi, kan sulandırıcıların etkisini artırarak kanın fazla sulanmasına ve kanamalara neden olabilir.
Zayıflama amacıyla kullanılan karnıyarık otu psikiyatride kullanılan lityum ilacını bağlayıp emilimini azaltır. Aloe vera ishal yaparak digoksin ve varfarin gibi kalp ilaçlarının emilimini azaltır. Zencefil kanama zamanını uzatarak kan sulandırıcı ilaçların etkisini azaltır. Sarımsak ise kan sulandırıcı ilaçların etkisini artırabilir.
TAM BİR RUS RULETİ
bitki çayı satılan yerler nasıl denetleniyor? Denetimler yeterli mi? (Aktarlar, internet siteleri vb.) Bu ürünlerin ruhsatlandırılması ve denetimi nasıl yapılıyor?
Ebru Akdağ: Kontrolsüz ve açıkta satılan bitki çaylarının riskleri yüksektir. Açıkta ve internette satılan bitki çayları güvenilir bir kontrol mekanizması içerisinde yer almıyor. Zaten bunlar genellikle “merdiven altı” tabir ettiğimiz, kayıt ve kontrol dışı ürünlerin yoğun olduğu alanlar. Dolayısıyla buralardan yapılacak seçimler tam bir Rus ruleti, bir diğer deyişle sağlığı tehdit edecek bir kumar diyebiliriz. Kendisinin ve sevdiklerinin sağlığını düşünen hiçbir tüketici, bile bile bu riski almaya gönüllü olmaz. Bu nedenle riskler konusundaki farkındalığımızın artması çok önemli.
AKTARLAR SAATLİK EĞİTİMDEN GEÇECEK
Aktarlar söz konusu olduğunda da, hepsi için geçerli olmasa da, bazılarının yeterli bilgi birikimine ve hijyenik koşullara sahip olmadığı şüphesi uyanıyor. Bu alandaki güncel bir gelişme Ankara Ticaret Odası’nın hazırlanan ve Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından kabul edilen standartların 11 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi oldu. Bu kapsamda halihazırda mesleğine devam eden ve mesleğe yeni adım atacak aktarların saatlik eğitimlerden geçip, yeterlilik belgesi sahibi olması gerekecek.
Sonuçta hem hijyenik gereklilikleri karşılaması hem de doğru bitki cinsleriyle, doğru dozlarda karışımların sağlanması dolayısıyla, bitki çaylarında en doğru seçim güvenilir markaların poşetli ürünleridir. Bu firmalar işletmeye gelen hammaddelerin kontrolü ve üretimin her aşamasında yapılan analizlerle güvenlik ile kalitenin korunmasını sağladığı gibi Bakanlık, rakip firmalar, tüketici başvuruları ve ilgili Sivil Toplum Kuruluşlarının kontrol ve denetimleri altında. Bu da tüketiciye güven veren bir durum.
Bitki çaylarının faydalarından maksimum yararlanmak için dikkat edilecek hususlar neler?
Ebru Akdağ: Öncelikle gıda güvenliği sağlanmalı; hiçbirimiz içinde böcek parçaları, larvalar, pestisit kalıntıları olan veya toprak altı suyuna lağım karışmış, etrafı egzoz dumanlarıyla sarılmış bir bitkinin çayını içmek istemeyiz. Bir de kurutulması, saklanması vb. gibi ön aşamalarının hijyenik olmasını bekleriz. O halde açıkta satılan bitki çaylarından kesinlikle kaçınmalıyız.
• Ölçüsünde tüketmek her gıda maddesi için geçerli bir kuraldır; aşırıya kaçmayalım.
• Özel sağlık durumlarında veya ilaç etkileşimleri için doktorumuza danışmamız gerektiğini unutmayalım.
• Bitkiler bizim dostumuzdur, riskli durumları yaratan bizim hatalı seçimlerimizdir. Bilinçli tüketici olalım.
Bu çaylar gerçekten bağışıklığı güçlendiriyor mu ya da kilo vermeye yardımcı oluyor mu?
Aytaç Karadağ: Zerdeçal, zencefil, meyan kökü, ekinezya, ıhlamur, kuşburnu, hibiskus, nane, limon, papatya, yeşil çay gibi bitki çayları doğru kullanımda bağışıklığı güçlü tutup, soğuk algınlıklarını kolay atlatılmasını sağlar. Ama bu bitkiler karışım şeklinde kullanıldığında birbirleriyle etkileşime girip, son derece toksik metabolitlere dönüşebilir ve organlara zarar verebilir. Obezitede etkili olan çemen otu, acı biber, berberis, zencefil, kekik, ginseng, zerdeçal, karabiber, tarçın, yeşil kahve çekirdeği özü, karnıyarık otu, açlık otu, yeşil çay, kimyon, kakule gibi birçok bitkisel ürün vardır. Bunlar kombine olarak alındığında yan etki riski artar.
Ebru Akdağ: Bitkisel ürünlerin bağışıklığa olumlu etkileri vardır ancak hiçbir gıda tek başına mucizevi olarak tanımlanamaz. Benzeri şekilde bitkisel ürünlerin metabolizma üzerinde olumlu etkileri olabilir, fakat tek başına tüketilmesiyle kilo verdirici olduğu inancı yanlıştır. Güçlü bağışıklık sistemi, sağlıklı beslenme, kilo kontrolü dengeli, çeşitli ve bünyeye özel olmalıdır.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası