Yabani Orman Meyveleri

dağda-bayırda-ormanda gezerken karşılaştığım yabani meyvelerin, hazır fotoğraflarını çekerken ve yenebilenlerin de tadına bakarken; neden derli toplu bir not almıyorum ki diye sordum kendime bir doğa yürüyüşünde, ansızın.. aslında çok da ansızın sayılmaz zira o yürüyüşte sık rastladığımız bir meyvenin, yenip yenmeyeceği tartışması çıkmıştı grupta ki bu tartışma bende bu fikrin oluşmasına neden olmuştu.. çünkü ben, yabani meyvelerin hangisi yenir/yenmez; ne işe yarar; nasıl yenir gibi bilgileri zor aklımda tutardım, dolayısıyla tek başımayken risk almaz, hiçbirine dokunmazdım. tıssıısıs. kendi notumu almam en iyisi yani, özetle.

o ansızın gelen fikir itibariyle çektiğim fotoğraflarla başladım not almaya. yeni meyveler tanıdıkça, fotoğrafladıkça ekleyeceğim. hızlıca ilerlemek için başlıkları kullanabilir veya sayfada aşağı doğru aheste aheste gezinebilirsiniz:

1. kuşburnu
2. kocayemiş
3. muşmula
4. akçaağaç yapraklı üvez
5. akdeniz saparnası
6. böğürtlen
7. kızılcık
8. alıç
9. güzelavrat otu
10. büyük yapraklı dikenli mersin
11. küçük yapraklı dikenli mersin
12. kamaniça
13. çitlembik
14. çakal eriği

kuşburnu:

gülelması veya itburnu olarak da bilinir.
yenir. tadı ekşidir. olgunlaştığında, fotoğraftakilerden daha koyu kırmızı / koyu bordo renge bürünür ve yumuşar.

latince: rosa canina
ingilizce: dog-rose

vikipedi
wikipedia
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

kocayemiş:

ayıyemişi veya &#;çilek ağacı&#; olarak da bilinir.
yenir. olgunken tatlıdır, yeşilken de yenir ama biraz ekşidir. fotoğraflarda sırasıyla; çiçekten meyveye, yeşilden-kırmızıya olgunlaşma aşamaları görülüyor.

latince: arbutus unedo
ingilizce: strawberry tree

vikipedi
wikipedia
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

ilk kolajdaki fotoğrafları çektiğim yer ve tarih: alemdağ/çekmeköy/istanbul &#; aralık

muşmula:

döngel veya beşbıyık olarak da bilinir.
yenir. tadı buruktur. fotoğraftakilerden koyu renkli olanlar olgunlaşanlardır. olgunlaştığında yumuşar.

latince: mespilus germanica
ingilizce: medlar or common medlar

vikipedi
wikipedia
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

yeşilli fotoğrafları çektiğim yer ve tarih: yumrukaya/merkez/bolu – ağustos

akçaağaç yapraklı üvez:

ilk kez gördüğüm bir orman meyvesi. aslında meyvesi değil ağacıymış önemli olan. kahverengi meyvesinin (fotoğraftaki gibi) ise yenebildiği yazılmış kimi yerlerde.

latince: sorbus torminalis
ingilizce: wild service tree

vikipedi
wikipedia

akdeniz saparnası:

&#;gıcır dikeni&#; olarak da bilinir.
olgunlaştıkça meyveleri yeşilden kırmızıya döner. fotoğrafta başlangıç ve olgun hâlleri bir arada.
meyvelerinin yenip yenmediğini bilmiyorum ancak bazı saparna türlerinin kökleri ve taze sürgünlerinden yemek ve çay yapıldığı bilgisine rastladım çeşitli yerlerde. saparna bitkisinin türleri çokmuş; yemeği/çayı yapılan saparna ile bu saparna aynı mıdır değil midir, emin olamadım.
(türü yanlış tespit etmiş de olabilirim, anadolu saparnası (smilax excelsa) da olabilir fotoğraftakiler)

latince: smilax aspera (or excelsa?)
ingilizce: rough bindweed, prickly ivy

vikipedi
ağaçfunduszeue.info
wikipedia

böğürtlen:

yenir.
bitkisi çalı tipindedir, yerde sürünür, geniş alana yayılır.
meyvesi olgunlaştıkça rengi koyulaşır; yeşilden siyaha yakın bir renge bürünür, en olgun hâli siyaha yakın olan rengidir.
dağda, ormanda doğal olarak yetişenlerin meyvesi küçük (mm çapında) ve bitkisi dikenlidir. kültürü yapılan yani özel olarak yetiştirilenlerin dikensiz olanları da vardır, ayrıca meyvesi daha da büyüyebilmektedir.

latince: rubus spp.
ingilizce. blackberry

vikipedi
wikipedia
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

son fotoğrafı çektiğim yer ve tarih: kilyos/sarıyer/istanbul – ekim

kızılcık:

&#;sarı çiçekli kızılcık&#; olarak da geçer bazı kaynaklarda.
yenir.
bitkisi çalı veya ağaç şeklindedir. fotoğraflar bir kızılcık ağacına aittir.
meyvesi olgunlaştıkça rengi yeşilden kırmızıya döner. koyu kırmızı renge büründüğünde, en olgunlaşmış hâlinde demektir.
meyvesi ekşidir. taze olarak tüketilmesinin yanında suyu da çıkarılır; reçeli, pestili, tarhanası ve dondurması da yapılır.

latince: cornus mas
ingilizce: cranberry, cornelian cherry

vikipedi
wikipedia
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

yeşil meyveli fotoğrafları çektiğim yer ve tarih: serindere/kartepe/kocaeli &#; temmuz

alıç:

&#;anadolu alıcı&#;, &#;yemişen&#; olarak da bilinir.
yenir.
bitkisi ağaç şeklindedir.
meyveleri sarı, turuncu ve kırmızı renktedir. bu albümdeki alıç fotoğraflarında kırmızı olanlar en olgunları ancak sarıyken de yenebilir. ekşimsi tatlı bir lezzeti var. olgunlaştıkça ekşiliği azalır.

latince: crataegus orientalis
ingilizce: haw, thorn apple, hawthorn

ağaçfunduszeue.info
vikipedi (adi alıç)
wikipedia
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

güzelavrat otu:

yenmez.
&#;boru otu&#;, &#;ayı çileği&#;, &#;ayı liforu&#;, &#;ayı ligarbası&#;, &#;deli otu&#;, &#;ipkeseği&#;, &#;kurt böğürtleni&#;, &#;yidin&#;, &#;yiğdin otu&#;, &#;yabani tütün&#; olarak da bilinir.
otsu bir bitkidir.
çiçekleri, boru/çan şeklindedir.
meyveleri olgunlaştıkça yeşilden parlak siyaha dönüşen ve yaklaşık olarak 1cm çapında, kiraz tanesi biçiminde yemişlerdir. fotoğraftaki meyveler en olgun dönemindedir. hayvanlar tarafından tüketilen meyveleri insanlar için oldukça zehirlidir.
bitkinin tamamı -insanlara zarar verebilecek ölçüde- zehirlidir.

latince: atropa belladonna
ingilizce: belladonna, deadly nightshade

ağaçfunduszeue.info
vikipedi
wikipedia
funduszeue.info

büyük yapraklı dikenli mersin:

yenip yenmediğine dair net bir bilgiye ulaşamadım.
&#;at dili&#;, &#;dere kirazı&#;, &#;tavşan kirazı&#;, &#;yalova mercanı&#;, &#;gelin küpesi&#; isimleriyle de bilinir.
bitkisi her zaman yeşil bir çalıdır.
meyvesi ,5 cm boyunda olabilir ve kışın da kırmızıdır.

bu bitkinin kardeş türü sayılabilecek -bundan bir sonra bahsettiğim- &#;ruscus aculeatus&#; ise kaynak kitapta &#;küçük yapraklı dikenli mersin&#; olarak geçer; onun meyvesi de benzerdir ancak fotoğraftaki gibi küçük ve büyük iki yaprak arasına gizlenmez, küçük bir yapraktan aşağı sarkar.

latince: ruscus hypoglossum
ingilizce: mouse thorn, spineless butcher&#;s broom, horse tongue lily

wikipedia (ruscus hypoglossum)
wikipedia (ruscus aculeatus)
vikipedi (ruscus aculeatus)
ağaçfunduszeue.info (ruscus aculeatus & hypoglossum)
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

son fotoğrafları (ıslak, parlak olanlar) çektiğim yer ve tarih: alemdağ/çekmeköy/istanbul &#; aralık

küçük yapraklı dikenli mersin:

yenip yenmediğine dair net bir bilgiye ulaşamadım.
&#;dere kirazı&#;, &#;tavşan kirazı&#;, &#;yalova mercanı&#;, &#;gelin küpesi&#;, &#;devedikeni&#;, &#;tavşanmemesi&#;, &#;yandakdikeni&#;, &#;sidikkesen&#;, &#;çıtırotu&#;, &#;temren&#;, &#;bürtü&#;, &#;tavşantopuğu&#; isimleriyle de bilinir.
bitkisi her zaman yeşil bir çalıdır.
kırmızı meyvesi mm çapındadır.
meyveli dallarından yapılan demetlerle &#;kokina&#; adlı yılbaşı süsleri hazırlanır.

bu bitkinin kardeş türü sayılabilecek -bundan bir önce bahsettiğim- &#;ruscus hypoglossum&#; ise kaynak kitapta &#;büyük yapraklı dikenli mersin&#; olarak geçer; onun meyvesi de benzerdir ancak fotoğraftaki gibi küçük bir yaprağa tutunmaz, küçük ve büyük 2 yaprak arasına gizlenir.

latince: ruscus aculeatus
ingilizce: butcher&#;s broom, box-holly, rusco, kneeholm, sweet broom

wikipedia (ruscus aculeatus)
vikipedi (ruscus aculeatus)
wikipedia (ruscus hypoglossum)
ağaçfunduszeue.info (ruscus aculeatus & hypoglossum)
kaynak kitap: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

kamaniça:

yenmez.
şaşırtıcı bir şekilde, diğer orman meyvelerinde olduğu gibi binbir farklı yöresel adı yokmuş bu meyvenin dilimizde; sadece &#;kamaniça&#; olarak yer alıyor türkçe kaynaklarda. kimi yerlerde &#;sarı kantaron&#; ile karıştırılmış ancak akraba olsalar da aynı şey olmadıkları anlaşılıyor.
bitkisi çalı biçimindedir.
meyvesi mm boyutlarındadır. olgunlaştıkça rengi beyazdan/yeşilden kırmızıya, en sonunda da siyaha döner ve fotoğraflarda görülebileceği üzere buruşmaya başlar.
wikipedia&#;ya göre bitkinin tüm kısımları, özellikle de meyvesi, insanları zehirleyebilecek niteliktedir.

latince: hypericum androsaemum
ingilizce: tutsan, sweet-amber, shrubby st. john’s wort

wikipedia (hypericum androsaemum)
funduszeue.info (hypericum androsaemum)
funduszeue.info (hypericum androsaemum)
wikipedia (hypericum perforatum &#; sarı kantaron)
vikipedi (hypericum perforatum &#; sarı kantaron)

çitlembik:

yenir.
tatlıymış, yenirmiş. fotoğrafları çektiğim sırada ne olduğunu bilmediğim için yemedim fakat sonradan baktığım kaynak kitaplarda ve internette genellikle yenilebildiğinden bahsedilmiş.
türkiye&#;de 3 türü varmış* anladığım kadarıyla. latince-türkçe isim karşılıkları biraz karışık olsa da türkiye&#;de adi çitlembik ve çıtlık olarak da anıldığını gördüm internette. çitlenbik şeklinde yazanlar da oluyor. 3 türden biri 25 metreye kadar uzayabiliyormuş ama fotoğraftaki ağaç muhtemelen en fazla 6 metre (ağaç veya çalı biçiminde) uzayabilen doğu çitlembik türü. doğu çitlembik türünün meyveleri yaklaşık 1 cm çapında, rengi sarı veya turuncu olurmuş. 25 metre boylanabilen türün meyveleri ise kırmızımsı-kahverengimsi-siyahımsı gibi daha koyu renklere dönüşüyormuş.

latince: celtis tournefortii lam.
ingilizce: oriental hackberry

wikipedia (celtis tournefortii) (doğu çitlembik)
vikipedi (celtis australis) (adi çitlembik)
*kaynak kitap &#; 1: türkiye&#;nin bütün ağaçları ve çalıları
kaynak kitap &#; 2: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

fotoğrafları çektiğim yer ve tarih: hisar/gercüş/batman &#; ekim

çakal eriği:

yenir.
ama çok ekşiymiş, zor yenirmiş; ben yemeyi denemedim fotoğrafladığım sırada ne olduğunu bilmediğim için.
genellikle çalı tipinde, bazen de metre boylanabilen bir ağaç formunda görülür. kışın yaprağını döker, sık dallı, dikenlidir.
meyvesi olgunlaştıkça yeşilden morumsu siyaha döner ve buğulu-dumanlı bir görüntüsü vardır. meyveler ,5 cm çapına kadar büyüyebilir.
internette adının güvem olarak geçtiği yerler de var.

latince: prunus spinosa l.
ingilizce: blackthorn, sloe

wikipedia (prunus spinosa)
vikipedi (çakal eriği)
kaynak kitap &#; 1: türkiye&#;nin bütün ağaçları ve çalıları
kaynak kitap &#; 2: türkiye&#;nin ağaçları ve çalıları

fotoğrafları çektiğim yer ve tarih: yumrukaya/merkez/bolu &#; ağustos

ilginizi çekebilir:

Orman meyveler, başta mavi, kırmızı veya mor olmak üzere çeşitli renklerde küçük, yumuşak, yuvarlak meyvelerdir. Tatları tatlı veya ekşidir ve genellikle reçellerde, marmelatlarda, kompostolarda ve tatlılarda kullanılır. Orman meyveleri iyi beslenme profiline sahip olma eğilimindedirler. Genellikle lif, C vitamini ve antioksidan açısından yüksektirler. Sonuç olarak, bu meyveleri beslenme düzeninize dahil etmek, birçok kronik hastalığın semptomlarını önlemeye ve azaltmaya yardımcı olabilir. Sizler için listelediğimiz en sağlıklı orman meyveleri listesi aşağıda. 

1. Yaban Mersini

Yaban mersini, harika bir K vitamini kaynağıdır. gram yaban mersini için besin değerleri aşağıdaki gibidir;

Kalori: 84 

Lif: 3,6 gram 

K vitamini: Günlük Değerin %24’ü 

C vitamini: Günlük Değerin %16’sı 

Manganez: Günlük Değerin %22’si

Yaban mersini antioksidan içerir. Aynı zamanda antosiyaninler oksidatif stresi azaltarak hem sağlıklı insanlarda hem de bu durum için yüksek risk altında olanlarda kalp hastalığı riskini azaltabilir. Ayrıca yaban mersini, kalp sağlığının diğer yönlerini de iyileştirebilir. Yaban mersini LDL düşürür, kalp krizi riskini azaltır ve diyabet riskini azaltır.

1. Ahududu