Osteoporoz Hangi Branş

Neden düşüyoruz?

Düşmelere dair rakamlar

• 65 yaş ve üstü her 3 yaşlıdan biri düşüyor.
• Kadınlarda düşme oranı erkeklere göre bariz yüksek.
• Düşenlerin yüzde tekrar düşmekten korkuyor ve bu korkuyla yaşamlarını sürdürmek zorunda kalıyorlar. Düşenlerde depresyon, sosyal yalnızlık ve ümitsizlik gelişme olasılığı oldukça yüksek.
• Düşmelere bağlı kol, bacak, kaburga ve ayak bileği en sık kırıkların oluştuğu bölgeler.
• 75 yaş ve üstü grupta kırıklar hızla artıyor.
• Düşmelere bağlı ölümlerin yüzde75’i, 65 yaş ve üstünde görülüyor.
• Düşenlerin % 1’inde kalça kırığı gelişiyor.
• Kalça kırığında ölüm oranı (kalça kırığı olan her 3 kişiden biri 1 yıl içinde ölüyor) ve sakat kalma oranı (kalça kırığı olan her 2 kişiden biri 1’i sakat kalıyor)oldukça yüksek.

Neden düşüyoruz?

A- Kişisel nedenler

• Yürüme bozuklukları
• Sinir sistemi hastalıları
• Kulak hastalıkları
• Görmeyle ilgili problemler
• Kas gücü kaybı
• İleri yaşta olmak
• Baston ve koltuk değneği kullanımı
• Denge bozuklukları
• Kullanılan ilaçlar

B- Çevresel faktörler

• Uygun yerleştirilmemiş ev eşyaları, giysi ve ayakkabılar
• Merdivenler
• Trafik lambaları
• Islak zeminlerde tedbir alınmaması
• Yeni yaşam alanlarında ilk günler
• Uygun olmayan ayakkabı seçimi

Kimler daha sık düşüyor?

• Adale kuvveti yetersiz olanlarda
• Düşme hikayesi olanlar (Daha önce düşenlerde tekrarlama ihtimali daha fazla)
• Yürüme bozukluğu olanlar
• Denge kusuru olanlar
• Baston, koltuk değneği kullananlar
• Görme kusuru olanlar
• Eklemlerle ilgili hastalığı olanlar
• 80 yaş ve üstü olanlar
• Dört veya daha fazla ilaç kullanımı olanlar

Yaşla beraber; Duruşun bozulması (omurga eğrilikleri), kuvvet azlığı (kalça ve diz çevresindeki kasların zayıflığı), yürüme bozukluğu (küçük ve sık adımlarla yürüme), reflekslerin zayıflaması (umulmayan bir engele takılmayla gösterilen reaksiyonun yetersizliği), uzanma, eğilme, oturma, kalkma gibi aktiviteler sıklıkla düşmeye neden olmaktadır.

Düşme nasıl engellenir?

A- Egzersiz programları

• Esneklik, kuvvet, denge ve aerobik egzersizleri
• Durağan ve hareketli denge egzersizleri
• Grup egzersizleri (haftada defa 1’er saat en az 10 hafta)
• Thai Chi egzersiz programı
• Uygun ayakkabı kullanımı

B- Çevresel faktörlerin değerlendirilmesi ve değiştirilmesi

• Yüksek risk altında bulunan hastaların değerlendirilmesi
• Potansiyel tehlikelerin ortamdan uzaklaştırılması
• Mobilite güvenliğinin sağlanması
• Yardımcı cihaz kullanımı

C- Çok faktörlü önlemlerin alınması

• Düşme riskinin değerlendirilmesini takiben ilaç tedavisinin düzenlenmesi
• Egzersiz, eğitim ve çevre düzenlenmesi

Bakım evleri ve hastaneler açısından değerlendirme

• Oda kapısında uyarı kartları bulunmalı
• Oda hemşire istasyonuna yakın olmalı
• Hasta / Görevli oranı dengeli olmalı
• Daha yakından gözlem yapılmalı
• Yatak, tuvalet, banyo alarm kullanımı uygun olmalı
• Kalça koruyucularının kullanımı yaygınlaştırılmalı

Osteoporoz ülkemizde halk arasında "kemik erimesi" olarak da adlandırılan metabolik bir kemik hastalığıdır. Osteoporoz kemiğin yoğunluğunda azalma, kemik dokusunda azalma, kemiğin mikro yapısında bozulma, kemiğin dayanma gücünde azalma ve daha kırılgan hale gelmesi ile karakterize bir iskelet hastalığıdır. Varlığında iskelet zayıflar ve kırık oluşma riski artar. Omurlar, kalça (femur kemiği) el bileği ve kaburgalar osteoporoz varlığında kırıkların en sık izlendiği bölgelerdir.

Toplumların yaş ortalamasında artışla paralel olarak osteoporoz sıklığı da giderek artmaktadır. Hem kadın hem de erkek cinsiyetini, özellikle 50 yaş üstü popülasyonu ilgilendiren bir problemdir. Osteoporozun sıklığı ve kırıklar ile olan ilişkisi bu hastalığı önemli bir halk sağlığı sorunu haline getirmektedir. Elli yaşından daha büyük insanlar arasında her kadından bir tanesinde ve her 8 erkekten bir tanesinde yaşamları süresince bir kırık gelişir. 45 yaşından sonra gelişen kırıkların
%70'i osteoporoz ile ilişkilendirilmektedir.

Komplikasyonları nelerdir?
Osteoporoz yıllarca hiçbir bulgu ya da yakınma oluşturmaksızın hastalar tarafından fark edilmeden var olabilir. Sıklıkla ilk bulgu ve komplikasyon ağrılı bir kırıktır. Bazen sessiz kırıklarda izlenebilir ancak genel olarak osteoporoza bağlı kırık oluştuğunda ortaya çıkan, temel yakınma ağrıdır.
Osteoporozu olan hastalarda omur ve ayak kırıklarında sıklıkla düşme ya da travma öyküsü yoktur. Omur kırıklarında genellikle kırık bölgesinde orta hatta her iki yana yayılan keskin ve şiddetli bir bel ya da sırt ağrısı izlenir. Tipik olarak ağrı aktivite ile artar. Ağrı haftalar içinde azalmakla beraber aylarca devam edebilir. Kronik dönemde boyda kısalma, omurga deformiteleri, duruş bozuklukları, kronik bel ve sırt ağrıları izlenebilir. Kalça ve el bilek-ön kol kırıkları genellikle düşme sonucu ortaya çıkarlar. Kalça kırıklarında iyileşme yavaş ve yeterli değildir. Bu nedenle genellikle cerrahi onarım gerektirir. Özellikle ileri yaşta kalça kırığı sonrası olguların %30'a yakını uzun süreli yatağa bağımlı ve bakıma muhtaç olabilmektedir. Bu durum ciddi ek sağlık sorunlarına yol açmakta ve özellikle kırık sonrası ilk yıl içinde hastaların yaklaşık %20'si kaybedilmektedir.
Kemik yoğunluğu ne kadar yüksek olursa kemik o kadar güçlüdür. Bunun için en temel unsur genetiktir ancak çevresel faktörler ve bazı ilaçlarda katkıda bulunur. Normal kemik yoğunluğu doğumdan sonra tüm çocukluk boyunca artar ve genellikle 25 yaş civarında en yüksek düzeye ulaşır. Bu dönemde ne kadar güçlü bir kemik yapısına ulaşılırsa ilerleyen yaşlarda osteoporoz gelişme riski o kadar az olacaktır. 35 yaşından sonra her iki cinste de yılda ortalama %0,3- 0,5 oranında kemik yoğunluk kaybı gerçekleşir.

Osteoporoz nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Normal kemik dokusunda sürekli ve dengeli bir yıkım ve yapım döngüsü söz konusudur. Bu dengenin yıkım lehinde bozulması sonucu osteoporoz ortaya çıkar. Kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfat iki temel mineraldir. Eğer vücuda yeterli kalsiyum girişi olmazsa kemik dokusu zayıflar ve daha kırılgan hale gelir. Osteoporozun en önemli nedeni kadınlarda östrojen erkeklerde ise androjen hormonlarının eksikliğidir. Kadınlarda menapoz sonrası düşen östrojen seviyelerine bağlı hızlanan kemik kaybı kadınlardaki osteoporozun en önemli sebebidir ve postmenapozal osteoporoz olarak adlandırılır. Kadınlar menapoz sonrası ilk yıl içinde yılda % toplamda % kemik yoğunluk kaybına maruz kalırlar.

Osteoporoz gelişimi için risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:
•Kadın cinsiyeti
•İnce ve narin fiziksel yapı (minyon tip)
•Beyaz ırk
•Ailede osteoporoz ve kırık öyküsü varlığı, özgeçmişinde kırık öyküsü varlığı
•Östrojen seviyelerinin düşük olması (menapoz sonrası dönem, erken menapoz, geç menarş, adet düzensizliği ve/veya yokluğu..)
•Doğum yapmamış olmak
•Erkeklerde testosteron düşüklüğü
•Sigara kullanmak
•Beslenme bozuklukları
•Kalsiyum alımında yetersizlik

Kemiğin gücünü ne belirler?
•Vitamin D eksikliği
•Aşırı alkol, kafein ve protein tüketimi
•Hareketsiz yaşam biçimi-egzersiz yapmamak
•Bazı ilaçlar (kortizon, fenitoin…)
•Bazı kronik romatizmal hastalıklar (romatoid artrit, ankilozan spondilit …)
•Hareketsizliğe neden olan hastalıklar (inme, omurilik yaralanması vb)
•Bazı endokrin hastalıklar

Osteoporoz önlenebilir mi? Gelişmiş osteoporoz nasıl tedavi edilir?
Osteoporozun önlenmesi ve tedavisi birbiri ile örtüşen alternatifler içerir. Temel hedef kemik kaybının azaltılması, kemik yoğunluğunun ve kemiğin gücünün arttırılması yoluyla kırıkların önlenmesi ya da riskin azaltılmasıdır. Ancak gelişmiş osteoporoz varlığında zayıflamış kemiğin tamamen yeniden yapılanmasını sağlayabilecek bir alternatif yoktur. Bu nedenle en önemli unsur osteoporoz gelişiminin önlenmesidir. Öncelikle kırık riskinin belirlenmesi gerekir. Bunun için hastanın kemik yoğunluk ölçümü ile beraber kişilere ait risk faktörleri ve o topluma ait veriler kullanılarak hesaplamalar yapan yöntemler kullanılabilir.

Osteoporozun tedavisi ve önlenmesine yönelik alternatifler:
funduszeue.infoşam tarzına yönelik değişiklikler: Sigaranın bırakılması, aşırı alkol alımının engellenmesi, düzenli vücut ağırlığını taşıyan egzersizler yapılması, dengeli bir diyet ve yeterli kalsiyum ve D vitamini alınması
funduszeue.info kaybını azaltan ve kemik gücünün arttırılmasına yönelik ilaçlar
funduszeue.info yapımını arttıran ilaçlar

Osteoporoz (kemik erimesi) nedir?

Osteoporoz, diğer adı ile kemik erimesi; zamanla kemik kalitesinin ve yoğunluğunun azalmasına bağlı olarak kırık oluşumlarına neden olan bir hastalıktır. Bu hastalığın görülme sıklığı yaş ile doğru orantılı olarak artıyor ve yaş ilerledikçe bu hastalık gelişiyor. Kadınların bu hastalığa yakalanma ihtimalleri erkeklere göre daha yüksektir. Özellikle menopoz sonrasında östrojen hormonu azalacağı için bu ihtimal daha da artar. Kadınlarda daha yüksek görülmesinin temel nedeni bu hormonun azalmasıdır.

Osteoporozun (kemik erimesinin) başlıca belirtileri nelerdir?

• Boy ölçüsünde kısalma
• Kalça kemiğinde kırıklık
• Bel ve sırt bölgelerinde ağrı
• Omurgada ve kaburgada kırıklıklar
• Sırt bölgesinde kamburlaşma
• Omuzların yuvarlaklaşması
• El bileğinde kırıklar

Kimler risk altındadır?

Kemik erimesinin oluşumunda daha çok kalıtsal faktörler etkilidir. Bu önemli noktanın haricinde şu kişiler risk altındadır:

• Yaşı 60’ın üzerinde olan kişiler
• Sigara kullanan kişiler
• Alkol tüketen kişiler
• Fiziksel aktivitesi düşük kişiler
• Uzun süreli yatak istirahatinde olan kişiler
• Kalsiyum oranı düşük gıdalarla beslenen kişiler
• Kemik kaybına neden olduğu bilinen ilaçları kullanan kişiler

Bu gıdaları tüketmeye özen gösterin!

65 yaşa kadar her gün miligram kalsiyum alınması çok önemlidir. Bu yaştan sonra ise bu miktar miligram olmalıdır. Kalsiyum ihtiyacının yanı sıra; D vitamininin alınması da çok önemlidir. Günde 10 dakika güneş görerek bu ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Güneş ışığına karşı hassasiyetiniz varsa bir bardak süt içebilir veya vitamin tabletleri kullanabilirsiniz. Süt tüketmeyi sevmiyorsanız; aynı grup içerisinde bulunan yoğurt ve peynir gibi süt ürünlerini tercih edebilirsiniz.

Yaşam tarzınızı değiştirerek kemik erimesinin önüne geçebilirsiniz…

Kemik kaybolduğunda, yeniden kemiği yerine koymak; çok zor, pahalı ve zaman gerektiren bir süreçtir. Bu yüzden; risk faktörlerinin belirlenmesi ve bu faktörler doğrultusunda en uygun tedavi planının oluşturulması ve uygulanması gerekir. Bu tedaviye; yaşam tarzında değişikliklere giderek, kendinize daha aktif bir hayat sağlayarak destek verebilirsiniz. Örneğin; düzenli olarak egzersiz yapabilir, beslenmenizi düzenleyebilir ve yaşadığınız yeri değiştirerek kendinize daha refah bir ortam sağlayabilirsiniz. Ayrıca; bu hastalık düzenli olarak doktor kontrol ve takibi gerektiriyor olduğu için düzenli olarak kontrollerinizi yaptırmalı ve sürece tam uyum sağlamalısınız.

Benzer Yazılar

Ayak ve Ayak Bileği Cerrahisi

Ortopedi ve Travmatoloji branşına bağlı ayak ve ayak bileği cerrahisi bölümümüzde, ayak ve ayak bileği rahatsızlıkların tedavisine yönelik çeşitli yöntemler uygulanmaktadır.

Devamı

Omurga Cerrahisi

Omurga cerrahisi, sinir ve omurilik kökleri ile bu narin sinir dokusunu koruyan omurga üzerine yapılan ameliyatlar ve cerrahi girişimleri oluşturmaktadır.

Devamı