Element maddelerin en saf halidir ve proton sayısı aynı atomların birleşmesi ile oluşmaktadır. Aynı cins atomlardan bir araya gelen elementler kimyasal yollar ile kendinden daha farklı ve basit modellere ayrılmazlar. Sonuç olarak her farklı element farklı tür bir atomdan oluşmuştur. İki ve üzeri sayıda kimyasal elementler sonucu ise bileşikler meydana gelir. Bunlar kimyasal bağlar ile tutulmaktadır ve kırılması zordur. Atomlar arasında ortaya çıkan elektron alış verişi ve elektron paylaşımı sonucunda ise bu bağlar meydana gelmektedir. Doğada saf olarak bulunduklarından kendilerini meydana getiren elementin özelliklerini sonuç olarak göstermez ve kimyasal özelliği yeniden kazanırlar. Elementler ve birleşikler konuları içinde bu varlıkların özellikleri, konuları daha iyi kavrayabilmek açısından son derece önemlidir. Bunun dışında benzer kimyasal özellik gösteren elementler konusu gibi daha birçok önemli ders konuları özellikle Fen Bilimleri derslerinde bulunmaktadır.
ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Genel olarak elementlerin özellikleri tüm elementlerin özelliklerini kapsamaktadır. Genel hatları ile elementlerin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;
- Kimyasal ve fiziksel yöntemler ile daha basit maddelere ayrışmaları söz konusu değildir.
- Kaynama ve erime noktaları aynı koşullarda sabittir.
- Elementler bir araya geldiğinde bileşikler meydana gelir.
- Metal, ametal, yarı metal, soygaz gibi farklı element grupları bulunmaktadır.
- Elementler saf maddedir. Bu nedenle de homojendirler.
- Elementlerin tümü periyodik tabloda sembollerle gösterilmektedir.
- Elementi oluşturan atomların tümünün büyüklükleri ve atomlar arasındaki uzaklık benzerdir.
- Fiziksel özellikleri göz önünde bulundurulduğunda katı, sıvı ve gaz olarak gruplara ayrılırlar.
- Homojen bir yapıya sahiptirler.
ELEMENTLERİN VE BİLEŞİKLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
Element ve bileşiklerin ortak özellikleri aşağıda yer almaktadır:
- Element ve bileşikler saf maddedir.
- Her ikisi de maddenin temel yapı birimleridir.
- Atomlardan oluşmuşturlar ve tanecikli yapıya sahiptirler.
- Kendilerine has ayırt edici özelliklere sahiptirler.
- Fiziksel yöntemler ile bileşenlerine ayrılabilirler.
- Homojendirler.
- Her ikisinin de kaynama ve erime noktaları sabittir.
İLK 20 ELEMENTİN ÖZELLİKLERİ
Element sayısı toplamda 'dir. Dünya üzerinde yalnızca 94 tanesi doğal olarak bulunmaktadır. Şimdi bunlardan ilk 20 elementin özelliklerini şu şekilde açıklayabiliriz;
funduszeue.infoEN: Tablonun ilk elementi olarak karşımıza çıkan hidrojen, kokusuz ve renksizdir. Ametal bir gaz olarak tanımlanır. Bazı durumlarda metal gibi davranabilir. Ayrıca evrenin büyük bir bölümünü oluştururlar.
funduszeue.info: Periyodik tabloda "He" olarak gösterilmektedir. Porton sayısı elektron sayısı ve atom numarası 2'dir. Hafif ve kokusuz bir soygaz olan helyum, uçan balonların içerisinde bulunur. ,2 derecede erimeye başlar.
funduszeue.info: Gümüş renkli ve oldukça yumuşak bir elementtir. Tabloda "Li" olarak gösterilir. Alkalik metal sınıfı içinde yer alan lityum periyodik tabloda bulunan ilk metal olarak bilinmektedir.
funduszeue.infoUM: Sembolü "Be" olarak gösterilen berilyum parlak bir elementtir. Kolay bir şekilde oksitlenir, kırılır. Ser yapıya ve hafif ağırlığa sahiptir. Tatlı bir tada sahip olduğu bilinir. Ancak zehirli olduğundan tadılması doğru değildir.
funduszeue.info: Saf ve kristaldir. Parlak, siyah ve allotropik bir yarı iletken olarak ön plana çıkar. Yüksek sıcaklıklarda metal gibi elektrik iletir, düşük sıcaklıklarda ise bir yalıtkan gibi elektriği iletemez. Sembolü "B" şeklinde gösterilmektedir.
funduszeue.info: Organik bileşenlerin temelini oluşturan bor, kömürde siyah rengine bürünürken elmasta renksiz olma özelliğine sahiptir. Sembolü "C"dir.
funduszeue.info: Atmosferde soluduğumuz hava içinde büyük oranda bulunur. Normalde renksizdir. Azot, amonyum dikromatın ve sodyum asit bozunması sonucu meydana getirilir. Sembol olarak "N" şeklinde gösterilmektedir.
funduszeue.infoN: Hayatta kalabilmemiz açısından gereken kokusuz ve renksiz bir gazdır. Yakıcı özelliğinin yanı sıra ametaldir. Periyodik tabloda "O" sembolü ile gösterilmekte olan oksijen, mavi renktedir.
funduszeue.info: Elektron alma eğilimindedir. Güçlü bir ametal olan florun sembolü "F"dir. Kaynama noktası erime noktası ise derecedir. Ozona benzeyen bir kokusu vardır.
NEON: Oda sıcaklığında gaz formuna sahip olan element, kokusuz, renksiz, toksik olmayan, tek atomlu bir soygazdır. Sembol bakımından "Ne" olarak gösterilmektedir.
SODYUM: Beyaz ve gümüş arası bir renge sahiptir. Yumuşak bir metal olan sodyum "Na" sembolü ile ifade edilir.
MAGNEZYUM: Metaldir, gümüş ve beyaz arasında bir renge sahiptir. Sodyumun sağında yer alan bu elementin sembolü Mg'dir.
ALİMİNYUM: Magnetik özelliği bulunmaz ve aşırı sert değildir. Metalden yarı metala geçiş elementi olarak bilinir. Sembolü "Al"dir ve atom kütlesi 27'dir.
SİLİSYUM: Yerkabuğu yapısının büyük bir kısmını oluştururlar. Yarı metal olan silisyum "Si" olarak gösterilmektedir.
FOSFOR: Genel olarak katı bir yapısı bulunur. Kırmızı ve beyaz fosfor olarak iki yaygın çeşidi mevcuttur. Kemik ve sinir yapısına katılan fosfor şekil değiştirebilme özelliğine de sahiptir. Tabloda sembolü "S" olarak gösterilmektedir.
KÜKÜRT: Katı bir amatel olan kükürt, sarı bir renge sahiptir. Sembolü "S"dir. Atom kütlesi 32, atom numarası ise 16'dır.
KLOR: Ametal olan klor, sodyumla beraber kullanıldığında sofra tuzu elde edilir. Belediyeler aracılığı ile musluk suyuna ilave edilir. Bu sayede suyun temizlenmesi sağlanır. Sembolü "Cl" şeklinde tabloda yer almaktadır.
ARGON: Soygaz olan argonun sembolü "Ar"dir. Ampullerin içinde fazlasıyla bu gazdan bulunmaktadır. Soygazdır ve gaz fazında olmasına karşılık değişik basınçlarda farklı fazlar gösterir.
POTASYUM: gümüş bir rengi bulunur. Reaktif olup vücutta sodyum ile sinirsel iletimde bulunur. Sembolü "K"dır. Atom kütlesi ise 39,1'dir.
KALSİYUM: Periyodik tabloda "Ca" olarak gösterilmektedir. Kendi rengi sarımsıdır. Kemiklerin yapısına katışan sert bir metal olarak bilinmektedir.
BENZER KİMYASAL ÖZELLİK GÖSTEREN ELEMENTLER NELERDİR?
Periyodik tabloda benzer özellik gösteren elementler özel isimler ile ön plana çıkar. Atom numaraları 2, 10, 18,36, 54 ve 86 olan He, Ne, Ar, Kr, Xe Rn bu grup içinde yer alır. Bunlar Asal gaz veya soygaz olarak bilinmektedir. Elementlerin diğerleri ise reaksiyon vermezler fakat bazı şartlarda F ve H ile reaksiyon verirler.
Periyodik sistemde asal gazların ardından, atom numaraları 3, 11, 19, 37, 55, 87 olan Li, Na, K, Rb, Cs ve Fr elementleri mevcuttur. Bu elementler ısı ve elektriği iyi iletirler. Ayrıca bu elementler Alkali metal grubu adını taşırlar.
METALİK ÖZELLİĞİ EN FAZLA OLAN ELEMENT NEDİR?
Bir metal elementinin ne kadar kolay elektron verdiği baz alındığında bu durum bir o kadar aktif olduğunu gösterir. Ametaller A grubu elementleri şeklinde C ile başlayarak soygazlara gidildikçe aktifliğinde artış görülür. Metal aktifliğin en fazla olduğu grup 1A (Alkali Metal) grubudur. Bu elementler ise H, Li, K, Na, Cs, Rb ve Fr'dir.