Burun Akması Için

Genellikle soğuk algınlığından kaynaklandığı düşünülerek geçiştirilen burun akıntısının rengi, kokusu, süresi veya tek taraflı olması farklı hastalıkları işaret edebiliyor. Burun akıntısının 10 günden fazla sürdüğü durumlarda zaman kaybetmeden uzman bir doktora başvurulması gerekiyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Yalçın Varnalı, geçmeyen burun akıntısı ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

Vücudu enfeksiyonlardan koruyor

Burun ve sinüslerin içini döşeyen mukozada bulunan salgı bezleri günde ,5 litre civarında salgı üretmektedir. Burun mukozası; yüzeyinde ancak mikroskopla görülebilen ve siliya adı verilen hareketli minik tüyler sayesinde solunan havayı ısıtarak nemlendirmektedir. Bakteri, virüs ve tozları filtre ederek alt solunum yollarına inmelerini engelleyen burun mukozası vücudun enfeksiyonlara karşı korunmasına katkıda bulunmaktadır.   

Burun akıntınız duymanızı engelleyebilir

Aşırı üretilen mukus burun- geniz akıntısına, öksürük ve boğazda tahriş hissine yol açabilmektedir. Yaşanan akıntı şeffaf ve sulu olabileceği gibi; yoğun, kokulu hatta kanlı olabilmektedir. Aşırı burun akıntısı; bağışıklık sistemi düşük ve sigara içenlerde sinüzit, bronşit gibi ikincil enfeksiyonlara zemin hazırlayabilmektedir.  Yoğunlaşan mukus akıntısı orta kulakta sıvı birikimi ve orta kulak iltihabı gelişmesine, dolayısıyla kulak ağrısına ve işitme kaybına yol açabilmektedir. Mukus akıntısıyla birlikte görülebilen kronik geniz akıntısı ise geçmeyen öksürüğe ve hatta ses kısıklığına neden olabilmektedir.

Akıntının nedenleri araştırılmalı

Burnu ya da burun içindeki dokuları tahriş eden her şey burun akıntısına yol açabilmektedir. Burun akıntısı yaygın görülmesine ve genellikle kendiliğinden düzelmesine rağmen, daha ciddi sorunların göstergesi de olabilmektedir. Bazı kişilerde herhangi bir neden olmamasına rağmen kronik burun akıntısı görülebilmekle beraber genellikle; sinüzit, alerji, grip, nezle, burun damlasının aşırı kullanımı, burun kemik-kıkırdak eğriliği, sigara kullanımı, madde bağımlılığı, bazı ilaçlar, kuru hava, gebelik, hormonal değişimler, fasulye, bezelye gibi yabanca cisimlerin buruna kaçması, burun içi polipler, burun ve sinüs tümörleri, mesleki astım, akciğer ve solunum yolları enfeksiyonuna neden olan virüsler ile beyin omurilik sıvısının burundan gelmesi (BOS rinore) neden olabilmektedir.

10 günü geçtiyse doktora başvurun

10 günü geçen, ateşin eşlik ettiği, bulanık görmeye neden olan, sarı-yeşil renkli ve koyu kıvamlı, kanlı, kokulu, tek taraflı ya da kafa travması sonrası ortaya çıkan burun akıntılarında zaman kaybedilmeden doktora başvurulmalıdır. Belli bir süre tedaviye rağmen akıntı kesilmiyorsa nedeni belirlemek için; kan ve alerji testleri, burun, boğaz ve balgam kültürü, sinüs grafisi gibi tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Muayenede; burun akıntısını ne zaman başladığı, ateş, eklem ve kas ağrılarının eşlik edip etmediği, belli dönemlerde örneğin mevsim dönümlerinde tekrar edip etmediği, gözlerde sulanma, akıntının karakteri, meslek ve hobilerin belirlenmesi önemlidir.

Tek taraflı akıntılara dikkat

Burun akıntılarında tedavi, nedene yöneliktir. Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilirken, kronik sinüzit, kemik eğriliği ve burun içi et büyümesi gibi yapısal bozukluklar ya da alerjik kişilerde görülen polipler cerrahi bir girişim gerektirebilmektedir. Alerjiye bağlı olgularda antialerjik ilaçlar kullanılırken, alerjenle temas mümkün olduğunca önlenir. Tek taraflı burun tıkanıklığı ve kötü kokulu burun akıntısı; çocuk hastalarda burunda yabancı cisim düşündürürken, yaşlı hastalarda burun ve sinüs tümörü belirtisi olabilmektedir.

Alınması gereken önlemler;

Burun akıntısıyla ilgili doktora başvurana kadar kişinin kendi kendine alabileceği önlemler de bulunmaktadır.  

• Sık sık ellerinizi yıkayın.
• Burnunuzu çekin, yutkunun ya da hafifçe sümkürün.
• Bilinen alerjen maddelerle temastan kaçının.
• Sigara içmeyin ve içilen ortamlarda bulunmayın.
• Ani ısı değişimlerine maruz kalmamaya çalışın.
• Yatağınızın baş kısmını hafifçe yükseltin.
• Odanızı nemlendirin.
• Bol miktarda su için ve sıvı alımını artırın. Ancak bu sıvıların şeker içermemesine dikkat edin.
• Serum fizyolojik, okyanus suyu gibi tuzlu sularla burnunuzu yıkayın.

Burun Akıntısı Nedir?

Nostril olarak da isimlendirilen burun deliklerinden mukus akışı olmasına, burun akıntısı denir. Mukus nazal boşluklarda üretilerek burnu korur ve solunan havayı nemlendirir. Dışarıdan solunan havadaki polen, toz ve bakteri gibi maddeleri tutarak bariyer işlevi üstlenir. Bu sayede havanın akciğerlerde sorun yaratmasını önler. Burun içinde her gün mukus üretimi vardır. Fakat mukus tükürük ile karışarak yutulur bu yüzden kişiler bunun farkında olmaz. Ancak inflomasyon veya enfeksiyon gibi durumlarda üretim artar. Üretilen fazla mukus ise burundan dışarı akarak şikayete sebep olur.

Burun Akıntısı Neden Olur?

Burundaki akıntı burunda bir iltihabi süreç yaşandığında veya tahriş olduğunda gelişebilir. Grip, soğuk algınlığı, alerjiler ve çeşitli tahriş edici maddeler burunda akıntıya etken olabilir. Daha az burun akıntısına neden olabilecekler ise polipler, yabancı cisimler ve migren türü baş ağrıları olabilir. Burun akıntısının sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

• Akut sinüzit (sinüs enfeksiyonu)
• Kronik sinüzit
• Alerjiler
• Kuru hava
• Soğuk algınlığı ve grip
• Dekonjestan grubu burun spreylerinin aşırı kullanımı
• Sapmış burun semptomu
• Hormonal değişiklikler
• Burna yabancı cisim kaçması
• Burun polipleri
• Mesleki astım
• Hormonal değişiklikler
• Sigara dumanı
• Gebelik
• Alerjik olmayan rinit
• Respiratuar sinsityal virüsü (RSV)
• Beyin omurilik sıvı kaçağı
• Yüksek tansiyon, depresyon, epileptik nöbet ve diğer farklı sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar

Burun Akıntısı Belirtileri Nelerdir?

Burun akıntısının ana belirtisi burun deliklerinden aşırı derecede akan mukus salgısıdır. Bu yoğun akıntı burun deliklerini tıkayarak burundan nefes alışı zorlaştırır. Burun akıntısında görülen bazı semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Burun akıntısı
• Aşırı mukus üretimi
• Nefes almada zorluk
• Burun tıkanıklığı
• Hapşırma nöbetleri
• Burun boşluklarında artan basınç nedeniyle bağ ağrısı veya yüz ağrısı
• Boğaza geri akan mukus nedeniyle boğaz ağrısı veya öksürük (burun akıntısı sonrası boğaza damlama)

Bazı vakalarda çok fazla sümkürmekten ötürü burun kanamaları oluşabilir. Yanı sıra uzun süren burun akıntısı larenjit veya boğaz ağrısına neden olabilir.

Burun Akıntısına Ne İyi Gelir?

Bakteriyel veya viral kaynaklı burun akıntılarında tedavi için mutlaka doktora gidilmesi gerekir. Çünkü evde yapılabilecek doğal yöntemler bakteri ve virüslerle doğrudan mücadele edemez. Yalnızca belirtileri hafifletebilir. Soğuk algınlığı, alerji veya grip gibi enfeksiyonlarda burun akıntısına iyi gelebilen uygulamalardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Bol sıvı alımı: Sıvıyı bol tüketmek burun dokularını nemli kılar. Bu da burunda oluşabilen tıkanıklıkların açılmasını sağlayabilir. Aksi durumlarda mukus koyu bir kıvam alır ve burun tıkalı bir duruma gelir.

Sıcak duş almak: Sıcak bir duşta çıkan buhar burun yolarının yumuşamasını sağlar. Duş sonrası burun hemen temizlenmelidir.

Uçucu yağlar kullanmak: Nane, çay ağacı yağı, okaliptüs ve kekik yağları burun açıcı bir etki sağlayabilir. Banyo esnasında veya soluyarak kullanılabilir.

Sıcak bitki çayları içmek: Bazı bitki çaylarında burun açıcı etki bulunabilir. Bu yüzden zencefil, papatya, nane veya ısırgan gibi anti inflamatuar ve anti alerjik özelliği olan bitkiler içilebilir. Aynı zamanda sıcak bitki çayı tüketilmesi boğaz ağrılarını hafifletici etki de sağlar.

Zencefil: Antioksidan, antiviral, antitoksik ve antifungal özellikleri bulunan zencefil, burun akıntısı rahatlatıcı etki sunar. Zencefil çay şeklinde dakika demlenerek içilebilir. Tatlandırmak için içine bir parça bal da eklenebilir.

Sarımsak: Burun akıntısı için bir diş sarımsak çiğnenerek yenilebilir. Sarımsağın içerdiği allisin burun akıntısına neden olan mikroplarla mücadele edici bir etki sağlar.

Nemlendirici kullanmak: Yaşanılan ortamda nem oranı ortalama % civarında olmalıdır. Aksi takdirde toz, akar ve küf gelişerek alerjik semptomlara yol açabilir.

Burun Akıntısı Nasıl Önlenir?

• Bol sıvı tüketilmelidir.
• Ani hava değişimlerine karşı dikkatli olmalıdır.
• Toz, evcil hayvan tüyü, polen gibi alerjenlerden uzak durulmalı, yaşanılan ortam düzenli temizlenmelidir.
• Sigara kullanılmamalı, sigara dumanından kanılmalıdır.
• Hekim tarafından verilen antihistaminik ve burun spreyleri düzenli kullanılmalıdır.