Bolu Tüneli Açık Mı Kapalı Mı

bolu tüneli açık mı kapalı mı

Информация

Anasayfa - smg reklam, ayvalık dijital reklam, cunda ada grafik, araç kompozit panel, açık hava reklamcılığı

Smg ezer reklam 20 yılı aşkın perakende satış noktalarında gerçekleşen kurumsal kimlik değişim projelerinin en önemli adresiyiz.

Информация о домене

IP-адрес

Используемые технологии на сайте

funduszeue.info turkey dictionary

TÜRKÇE-RUSÇA SÖZLÜK

TURKISTON KUTUBXONASI funduszeue.info funduszeue.info funduszeue.info

A aa! – выражает удивление. abajur - абажур abanmak – опираться, облокачиваться. abartı – гипербола, преувеличение. abartmak – преувеличивать. abece – азбука. abi – 1) старший брат; 2). обращение к старшему по возрасту abide – памятник, монумент abla – 1) старшая сестра, 2) обращение к девушке, женщине старшей по возрасту. abluka – осада, блокада, iktisadi ~ экономическая блокада. abone – абонент, подписчик acaba – (в вопросительных предложениях выражает удивление, сомнение, нерешительность) интересно; разве; неужели; ли; а; ~ kim geldi? интересно, кто пришел? acayip(bi) – 1. удивительный, странный, ~ bir hava странная погода 2. удивительно,странно acele – 1. спешка, поспешность, торопливость; 2. срочный, спешный; ~ telefon konuşması срочный телефонный разговор. acemi – 1. неопытный, новобранец, funduszeue.infoк acente - 1)агентство, vapur ~si; 2)агент, sigorta ~si страховой агент. acı I 1. 1) горький, 2) перен. пронзительный, пронизывающий; 2. в разн. знач. горечь acı II 1) боль, dış ~ sı зубная боль; 2) страдание; 3) горе. acıbadem – 1. горький миндаль; 2. арго хитрый, пронырливый. acıklı - 1)печальный, горестный, скорбный; 2) досадный; 3)носящий траур, в трауре. acılı – печальный, скорбный, горестный, грустный, ~ gözler печальные глаза. acıkmak – проголодаться, acıktınız mı? вы проголодались?, karnım acıktı я проголодался. acıma – жалость, сострадание, ~ duygusu чувство жалости. acımak – 1)болеть (например, о руке, голове);2) жалеть, сочувствовать, сожалеть;3)прогоркнуть acil – срочный, спешный, экстренный, acil çıkış – запасный выход aciz (aczi) – 1) бессилие, немощность, слабость, вялость, 2)неплатёжеспособность 4

aç – 1) голодный, ~ kalmak голодать, 2) в разн. знач. жадный açı - угол açık(ğı) – 1. 1) открытый, ~ pencere открытое окно,2)просторный, широкий, ~meydan широкая площадь,3) непокрытый; 4) ясный, ~ hava ясная погода,5) светлый (о цвете) ~ mavi светло-голубой, 6) вакантный; 7) включенный 2. откровенно, прямо ~ konuşmak говорить откровенно, прямо. açıkça – прямо, откровенно. açıkgöz – 1. ловкий. расторопный, хитрый 2. ловкач, пройдоха, плут. açıklama – 1) разъяснение, пояснение; 2) заявление, сообщение;3) дикторский текст к фильму. açıklamak – разъяснять, объяснять açıklık (ğı) – 1. простор, 2) открытое место, лужайка 3) астр. азимут 4)отверстие, 5)промежуток, интервал 6) светлый оттенок (тон) 7)ясная (безоблачная) погода 8)ясность, четкость 9) откровенность, прямота 10) оголенность, обнаженность, неприкрытость açılış - открытие açılmak 1)открываться (напр. о магазинах, зрелищных мероприятиях) 2) вести, выходить, (напр., о дверях, окнах) kapı balkona açılır дверь выходит на балкон. açıortay биссектриса açlık(ğı) голод, ~grevi голодовка açmak 1) открывать 2) включать, radyoyu aç включи радио 3) доверять (напр., тайну) 4)рыть 5) сверлить açmaz 1. замкнутый, скрытный 2. 1) трудное положение, 2) махинация, плутовство. ad 1) имя, adınız ne(dir)? как вас зовут? как ваше имя? ad koymak давать имя, называть 2. наименование, название, 3. репутация, слава ada остров adale мышца, мускул adalet 1) справедливость, 2) юстиция, правосудие adam 1)человек, devlet ~ı государственный деятель, iş ~ları деловые люди, бизнесмены, 2) мужчина aday - кандидат adçekmek - тянуть жребий adet 1) число, количество 2) штука âdet 1) обычай, ~olduğu gibi как водится, 2) привычка, 3) менструация. âdeta прямо, прямо-таки, просто adım шаг 5

adi 1) простой, обычный, заурядный 2) низменный, вульгарный âdil справедливый adli судебный, юридический adliye юстиция af(ffı) 1) прощение, извинение, affınızı dilerim прошу извинения (прощения)2)помилование, амнистия afaroz отлучение (от церкви) afet 1. катастрофа, бедствие 2. красавица affetmek 1)извинять, прощать, affedersiniz извините, простите, 2) миловать, амнистировать. afiş афиша, объявление afiyet здоровье, ~olsun! на здоровье! приятного аппетита afyon опиум ağ сеть, сетка ağa господин ağabey старший брат ağaç(cı) 1. дерево, elma ~ı яблоня, 2. деревянный ağaçkakan дятел ağır 1. 1) тяжёлый, ~bir yük тяжёлая ноша, груз; 2) трудный, ~bir iş трудная (тяжёлая) работа, 3)медленный, 2. 1) тяжело, 2) медленно, неторопливо; ~ ~ медленно, потихоньку, важно. ağırlık 1) тяжесть, 2) серьёзность ağız(ğzı) 1) рот, 2) острие, лезвие, 3) устье, 4) говор, диалект, наречие. ağızbirliği единодушие, согласованность, сговор, ~ etmek договориться, сговориться ağızlık 1) мундштук, 2) намордник. ağlamak плакать ağrı боль; baş ~sı головная боль ağrılı 1) болезненный, причиняющий боль (страдания), больной, ~ dişi больной зуб; 2) печальный, скорбный, страдающий. ağrımak болеть ağrısız 1) безболезненный, 2) не знающий печали (забот), неунывающий, ◊ ~baş беззаботный человек. ağtabaka ретина, сетчатая оболочка, сетчатка. ağustos август. ah (выражает сожаление, раздражение, тоску, радость) ах!, ох!, ой!; ahlar çekmek охать, вздыхать. 6

ahali жители, население. ahlâk мораль, нравственность. ahlâklı нравственный, благовоспитанный. ahlâksız безнравственный, аморальный; непристойный. ahşap(bı) деревянный; ~ ev деревянный дом. ahtapot(tu) 1) спрут, осьминог; 2) полип, опухоль; 3) приживальщик, нахлебник. ahu дикая коза; антилопа. ahududu(nu) малина, aile семья, семейство; ~ durumu семейное положение; ~ sahibi семейный человек. ait 1) касающийся, относящийся; size ~ bir mesele вопрос, касающийся вас; 2) принадлежащий; ona ~ toprak принадлежащая ему земля; olmak а) касаться, относиться; b) принадлежать. ajans агентство. ajurlu ажурный; ~ çorap ажурные чулки. ak белый (чаще в переносном значении). akademi академия. akarsu 1) река, речка, ручей, арык. 2) нитка алмазов или жемчуга. akaryakıt жидкое топливо, горючее. akasya акация. akbaba 1) седовласый старец, глубокий старик; 2) чёрный гриф, бородач. akciğer лёгкое; ~zarı плевра; ~zarı kovuğu плевральная полость. akdetmek заключать (напр., мир, договор). akıcı 1) текучий, жидкий; 2) плавный, гладкий; 3) ровный (о почерке); 4) лёгкий (напр., походка). akıl(klı) 1) ум, разум, рассудок; 2) память. akılcılık рационализм. akıllı умный. akılsız неумный, глупый. akım 1) течение, поток; 2) elektrik ~ электрический ток; doğru ~ постоянный ток. akın 1) приток, наплыв, поток; 2) налёт, нападение, набег. akıntı течение, поток. akışkan текучий. akide 1) вера, вероучение; 2) доктрина; принцип; 3) пустословие, болтовня. 7

akis(ksi) 1) отклик, эхо; 2) отражение; 3) обратное; ~ini iddia ediyor он утверждает обратное (тому, что говорилось). akit(kdi) 1) заключение; 2) акт, договор, соглашение, контракт; 3) союз, брак. akkan лимфа; ~ dolaşımı циркуляция лимфы; düğümü лимфатический узел. aklamak 1) делать белым, отбеливать; 2) оправдывать, реабилитировать; прощать. aklanmak 1) становиться белым; 2) перен. выходить чистым; 3)быть реабилитированным. akmak 1) течь, протекать; литься; 2) сыпаться, высылаться. akort(du) муз. 1) аккорд,- 2) настройка (инструмента). akraba родственник, родственники. akrep скорпион, aksak 1) хромой, прихрамывающий; 2) плохо идущий; отстающий. aksamak прям, и перен. хромать. aksan 1) акцент; 2) ударение. aksırmak чихать. aksi 1) обратный, противоположный; ~ takdirde в противном случае, иначе; ~nе наоборот; 2)упрямый. akşam 1. вечер; 2) вечером. aktarma 1) пересадка, (пассажиров); 2)перегрузка (товаров). aktüalite 1) актуальность, злободневность;2) текущие события; 3) кинохроника. akustik(ği) акустика. akyuvar лейкоцит. al алый; ~ bayrak алый флаг (стяг). alabalık разновидность форели. alabildiğine насколько можно, как только можно, вовсю. alaca пёстрый (о цвете, ткани). alacak(ğı) долг, (который следует получить с кого-л.); sizden ~ım var мне причитается с вас, вы мне должны. alacakaranlık(ğı) сумерки. alacaklı заимодавец. alan 1) площадь, площадка; hava ~ аэродром; 2)отрасль, область, поприще, арена; spor ~ında в области спорта; diploması ~ında на дипломатическом поприще; her ~da во всех областях. alaşım сплав. 8

alay I 1) шествие, процессия; 2) толпа; bir ~ много; толпами, массами; 3) воен. полк. alay II насмешка, издёвка; ~ etmek (ile) насмехаться, издеваться; ~а almak поднять на смех. alaycı насмешник. albeni привлекательность, обаяние, очарование, прелесть. albüm альбом. alçak 1)в разн. знач. низкий; ~ iskemle низкая скамейка; ~ ses низкий голос, бас; 2) низкий, подлый. alçaklık 1) низкое положение; 2) низость, подлость. alçı гипс; ~уа almak наложить в гипс; положить в гипс. aldatıcı 1. обманщик, лжец; 2. ложный. aldatmak обманывать; водить в заблуждение. âlem 1) мир, вселённая; 2) мир, круги; spor ~i спортивный мир, спортивные круги; 3)люди, посторонние. alet орудие, инструмент. alev прям, и перен. пламя. alevlenmek прям, и перен. воспламеняться. alfabe азбука, алфавит; ~ sırasıyla в алфавитном порядке. algı восприятие, перцепция. algılamak воспринимать, познавать. alıcı 1) покупатель; клиент; 2) приёмник; televizyon ~sı телевизионный приёмник. alık 1. глупый, придурковатый; 2. глупо, ошалело. alım 1) взятие; 2) покупка, закупка. alımlı привлекательный, симпатичный, приятный. alın(lnı) лоб. alındı расписка, квитанция. alıngan 1) впечатлительный, слишком чувствительный, быстро и бурно реагирующий; 2) мнительный; обидчивый alışkan привычный; приученный. alışmak привыкать, свыкаться, приучаться. alışveriş купля-продажа, торговля. alkış аплодисменты, овация. alkollü алкогольный. 9

alkolsüz безалкогольный; ~ içki безалкогольный напиток. Allah аллах, бог; ~ ~ ! боже мой!, бог ты мой!;  ~ bilir бог его знает, неизвестно; ~ senden razı olsun спасибо тебе; ~а ısmarladık до свидания; ~а şükür слава богу. almak 1) брать; 2) получать; 3) покупать. almanak 1) альманах (сборник); 2) календарь (содержащий астрономические, метеорологические и другие сведения). alo алло!; ~ ~ neresi orası? алло алло откуда говорят? alt 1. низ, нижняя часть; 2. нижний; ~ kat нижний этаж; 3) под; внизу; yer ~ında под землёй, altderi дерма, кожа. altgeçit подземный переход altı шесть. altıgen шестиугольник; düzgün ~ правильный шестиугольник. altın 1. золото; 2. золотой. altıncı шестой. altışar по шести; ~ lira по шести лир. altmış шестьдесят. altmışıncı шестидесятый. alyuvar эритроцит, ama но, однако. amaç(cı) в разн. знач. мишень, цель. aman ох!, о боже мой!; помилуй! amansız беспощадный, amatör 1. любитель; 2. любительский, ambalaj упаковка; ~ etmek упаковывать. ambar 1) склад, хранилище. ambargo эмбарго. ambulans скорая помощь amca 1) дядя, (со стороны отца); ~ kızı двоюродная сестра (со стороны отца); ~ oğlu двоюродный брат (со стороны отца); 2) дядя (почитательное обращение к старшим). ameliyat операция. аmir начальник. amortısman 1) амортизация; 2) постепенная выплата долга; 3) выкуп облигаций. 10

ampul 1) лампочка (электрическая); 2) ампула. an миг, момент, мгновение. ana 1. мать; ~ dili родной язык; ~ baba родители; 2. главный, основной; ~ cadde основная (главная) магистраль anahtar ключ. analık 1) материнство; материнское чувство; 2) матушка; 3) мачеха. anayasa конституция. anayurt(du) редина, отечество. anemi анемия, малокровие anestezi анестезия, наркоз; yerli ~ местный наркоз angarya принудительные работы. anıt памятник, монумент. anjin ангина anlam смысл, значение. anlamak 1) понимать; 2) разбираться; анализировать anlamdaş синоним. anlamlı 1) имеющий какое-л. значение; 2) многозначительный; знаменательный; anlamsız бессмысленный, абсурдный. anlaşma соглашение. anlaşmak объясняться; договариваться. anlatmak объяснять; рассказывать; anlatabildim mi? понятно? anlayış понимание, сообразительность karşılıklı ~ взаимопонимание. anlayışlı понятливый, сообразительный. anmak упоминать; вспоминать, отмечать. anne мать, мама. anomali аномалия, отклонение от нормы. anonim анонимный. anormal анормальный, ненормальный. ansızın внезапно, вдруг. ansiklopedi энциклопедия. ant(dı) клятва. 11

antarktik антарктический. antika 1. редкая вещь, редкость; 2. 1) антикварный; 2) странный, чудной. antikor антитело. antipati антипатия. antiseptik антисептический. antlaşma договор. antrenman тренировка. antrenör тренер, anus анальное (заднепроходное) отверстие. apandisit аппендицит. apartman дом (многоквартирный) apse абсцесс, нарыв, гнойник. aptal идиот, дурак. ага 1. 1) расстояние, промежуток (во времен. пространстве); 2) отношение (между людьми ~lаrı açıktır они в ссоре; 2. onlar ~sında cpеди них. araba повозка, телега; экипаж; автомашина автомобиль. arabacı извозчик, кучер. aracı посредник. aracılık(ğı) посредничество. araç(cı) средство. araçsız 1. непосредственный, прямой непосредственно, прямо. aralık(ğı) I 1. 1) промежуток, пространство, промежуток времени, время; 2. приоткрытый. Aralık(ğı) II декабрь. aralıksız беспрерывный, безостановочный aramak искать. araştırma исследование. araştırmak 1) обыскивать; 2) исследовать, изучать. araz симптом, признак. arazi земля, территория. argo арго, жаргон, сленг. arı пчела. 12

arıza поломка, неисправность; авария. arife канун; bayram ~sinde накануне праздника aristokrasi аристократия. aritmetik 1., арифметика; арифметический. ark I оросительный канал. ark II 1) арка, свод; 2) Эл. электрическая дуга. arka 1. 1) спина; спинка; 2) задняя, обортная сторона; 3) продолжение; ~sı var продолжение следует; ~sında за чём-л., позади чего-л. evin ~sında bahçe var за домом есть сад задний, находящийся за чем-л. arkadaş товарищ; mesai ~ı соратник, колл arkadaşlık дружба, дружные отношения arktik арктичеcкий. armağan дар, подарок; премия. armatör судовладелец. armut(du) rpyшa, arpa ячмень. arsa земельный участок (под постройку). arsen(ik) мышьяк arsız бессовестный, нaхaльный, навязчивый. artı 1. плюс; 2. 1) положительный, позитивный; 2) прибавочный artık(gi) I funduszeue.infoийся, лишний; 2. oстаток, излишек artik II уже, нaконeц artım увеличение, рост. artırma аукцион. artırmak увеличивать, повышать artmak увеличиваться, повышаться arya ария. arzetmek 1) представлять; 2) докладывать, сообщать arzu желание, охота. asalak паразит asansör лифт asayiş 1) порядок, спокойствие; 2) безопасность 13

asbest(ti) асбест asfalt 1. асфальт; 2. асфальтовый. asgarî минимальный asıl(slı) 1. 1) оригинал, подлинник; 2) основа, сущность; ~ında В своей ocновe (сущности); funduszeue.infoный, истинный; 3. именно, как раз. asılmak 1) быть повешенным; 2) виснуть. asilstz беспочвенный, необоснованный. asır(srı) век. asi 1. непокорный, мятежный, бунтарский; funduszeue.infoщик, мятежник; повстанец. asil 1) знатный; аристократический; 2) благородный asistan ассистент. asit Кислота. asker воин, солдат askı 1) вешалка; 2) подтяжки asla ни за что, никогда, никоим образом aslan 1) лев; 2) перен. Мужественный, храбрый человек asma висячий; ~ koprü висячий мост asmak вешать. aspirator 1) пылесос; 2) всасыватель. astar подкладка astragan каракуль aş еда, пища. aşagı 1. низ; ~da внизу; 2 низкий, нижний; ~ kat нижний этаж; ~ fiyat низкая цена 3. вниз;  ~yukarı около, приблизительно. aşağılamak 1) понижаться, снижаться, опускаться, падать (о цене, качестве и т.д.); 2) унижаться, опускаться aşağılık(ğı) 1. 1) низкое качество; 2) низость; подлость; 3) унижение; 2. простой, грубый. aşama чин, ранг, звание; сан, класс, ступень, степень aşçı повар. aşı прививка; вакцина. âşık влюбленный; ~olmak быть влюбленным aşılamak прям. и перен. прививать 14

aşınmak изнашиваться, протираться, рваться; 2) делать слабым, слабеть; 3) разъедаться, разрушаться aşırı 1. чрезмерно, очень; 2. чрезмерный, крайний aşırılık(ğı) 1) чрезмерность, крайность, излишество, излишек; 2) крайняя степень aşk любовь aşmak преодолевать, переваливать, превышать at 1) лошадь; 2) конь ata 1) oтeц; 2) дед, дедушка. atak атака. atamak назначать кого (на должность и т.н.) atardamar 1) артерия; 2) магистраль, магистральная улица atasözleri пословицы, поговорки. ataşe атташе. atelye 1) мастерская, ателье; 2) цex. ateş 1) огонь; ~ etmek стрелять, вести огонь; 2) прям. и перен. Жар, пыл; ~i var у него есть температура;  ~ pahasına по бешенной цене; ~le oynamak играть с огнем. ateşböceği светляк обыкновенный ateşkes прекращение огня ateşlemek 1) зажигать; sobay ~ затопить печь; 2) совершать поджог; 3) стрелять, вести огонь ateşli 1) огненный; огневой; горящий; 2) имеющий жар; температуру 3) перен. Горячий; пламенный, пылкий, 4) перен. Возбужденный, взволнованный. atılgan 1)смелый, отважный, бесстрашный; 2) напористый, предприимчивый, ловкий; 3)дерзкий atılmak 1) быть брошенным; 2) бросаться, устремляться atış стрельба. atik 1. ловкий, проворный, расторопный; 2) ловко, проворно, быстро atlama прям. и перен. Прыжок, скачок atlamak прыгать, перепрыгивать. atlet атлет. atlı всадник; кавалерист. atlıkarınca Kapyсель. atma метание c.; disk ~ метание диска. atmaca ястреб. atmak 1) бросать, метать; 2) стучать, биться (напр. о пульсе, сердце); 3) стрелять. 15

av oxoтa; рыбалка. aval 1) поручительство в платеже по векселю, аваль; 2) поручитель. avanak дурень, простофиля, простак; остолоп. avans аванс. avare 1. праздношатающийся, шалопай, бездельник; 2. порывистый (о ветре). avarya авария. avcı охотник avize люстра. avlamak охотиться; balık ~ ловить рыбу avlu двор avuç 1)ладонь; 2) горсть, пригоршня avukat адвокат avunçутешение avundurmak утешать ay 1) луна; 2) Mecяц; bugün ayın kaçı? Какое сегодня число?; hangi aydayız? Какой сейчас месяц?; şubat ayındayız сейчас февраль. ayak(ğı) 1) Hoгa; 2) ножка (нaпp. стола); 3) ступень, ступенька. ayakkabı обувь. ayar 1) проба (на благородных металлах); 2) точность, верность. ayarlamak выверять, регулировать. ayaz мoрoз. aybaşı месячный, менструация. ayçiçeği подсолнечник. aydın 1. светлый; ясный; 2. интеллигент. aydınlatma освещение aydınlatmak 1) освещать, делать светлым; 2) освещать, разъяснять aydınlık(ğı) 1. светлое, освещенной место; 2. светлый ayı медведь ayıp(bı) 1. стыд, срам; 2. постыдный, позорный ayıplamak стыдить, корить; осуждать, порицать 16

ayırmak 1) отделять, разъединять, разлучать; 2) различать, видеть разницу; 3) занимать, держать, выделять (напр. место, билет); bu sandalyeyi size ayırdı он занял этот стул для вас aykırı 1. противоречащий, идущий вразрез; 2. вопреки, наперекор, вразрез aylık(ğı) 1. жалование, плата (за месяц); 2. месячный ~ dergi ежемесячный журнал; üç~ трехмесячный ребенок ayna зеркало aynen в точности, точь-в-точь, буквально aynı тот же самый, точно такой же; идентичный; ~ zamanda одновременно ayrı отдельный, особый, другой; ~ ~ отдельно, особо, врозь ayrıca 1) отдельно, врозь; 2) кроме того ayrılık 1) отделение, разделение; 2) расставание, разлука; 3) разногласие, расхождение ayrılmak 1) расставаться; уезжать, уходить; 2) расходиться (o супругах) ayrıntı подробность ayrışmak 1 ) разлагаться на составные части; 2) расходиться az 1. малый, незначительный, небольшой; 2. мало, немного; biraz немного azalmak уменьшаться, сокращаться azaltılma уменьшение, сокращение azaltmak уменьшать, сокращать azami максимальный; ~ sürat максимальная скорость azap(bı) мука, страдание azar оскорбление, обида azgın 1) разъяренный; бешенный, свирепый; 2) непослушный, непоседливый, шкодливый; 3) с незаживающими ранами azınlık меньшинство azim(zmi) твердое намерение, решимость aziz 1) дорогой; ~ dostum мой дорогой друг; ~im дорогой мой; 2) уважаемый

B Baba отец, папа Babaanne бабушка (по отцу) Babacan добродушный, приятный, симпатичный Babalık(ğı) отцовство Babayiğit(ği) богатырь, молодец Baca труба (дымовая) Bacak(ğı) нога Bacanak(ğı) свояк Bacı 1)сестра; 2) (обращение) тетушка, тетка Badana побелка Badanacı маляр Badanalamak белить Badem миндаль Bademcik(ğı) миндалевидная железа Bagaj багаж; el ~i ручной багаж, ручная кладь Bağ I 1) виноградник; 2) сад. Bağ II 1) связка; 2) шнурки. Bağbozumu 1) сбор винограда; 2) время сбора винограда Bağcı виноградарь Bağımlı зависимый Bağımsız независимый Bağımsızlık(ğı) независимость, самостоятельность Bağıntı 1) отношения; 2) Связь, отношение; 3) пропорция Bağırmak кричать, орать Bağırsak(ğı) кишка; kalın ~ толстая кишка Bağış 1) Дар, подношение; пожертвование; 2) прощение, помилование Bağışıklık(ğı) 1) иммунитет, 2) броня; льгота, привилегия 18

Bağışlamak1) прощать, миловать; 2) дарить, жертвовать. Bağlaç 1) скрепка; 2) союз; 3) тире, дефис Bağlam связка, вязанка, пучок; букет Bağlama соединение; скрепление Bağlamak завязывать; завязывать узлом; привязывать; связывать Bağlanmak 1) быть связанным; 2) перен. Привязываться Bağlantı связь Bağlı 1) привязанный; связанный; 2) зависящий, зависимый Bahane предлог, повод; ~siyle под предлогом Bahar весна Baharat специя Bahçe сад; nebatat ~si ботанический сад; sebze ~si огород; gül ~si розовая плантация Bahçıvan садовник Bahşiş чаевые, подачка Baht(tı) судьба, доля Bahtiyar счастливый Bakan министр Bakanlık(ğı) министерство Bakıcı смотрящий, наблюдающий Bakım 1) уход, присмотр, надзор; 2) взгляд, точка зрения Bakır 1. медь; 2. медный Bakış Взгляд Bakışmak смотреть друг на друга, переглядываться Bakire дева, девственница Bakiye остаток Bakkal бакалейщик Bakkaliye 1) бакалейные товары; 2) бакалейный магазин Bakla бобы Baklava баклава (род турецкого пирога с орехами - сладость). Bakmak 1) смотреть, глядеть; 2) выходить (напр. об окнах); bu oda sokağa bakıyor эта комната выходит на улицу; 3) заботиться о ком-л., ухаживать 19

Bal мёд Balad баллада Balçık глина Baldır голень Baldız свояченица Balgam мокрота; слизь Balık(ğı) рыба Balıkçı рыболов, рыбак; торговец рыбой Balina кит Balmumu воск balo бал balon аэростат; воздушный шар. balozu нектар. balta топор. balyoz кувалда. bambaşka 1. совсем другой, совершенно другой; 2. совсем по-другому, совсем иначе. band плёнка, лента (для магнитофона); bandıra штандарт; флаг. bandrol этикетка. bando оркестр, banka банк. banker банкир. banket сиденье (напр, в трамвае, в автобусе). banliyö пригород. bant лента, скотч banyo ванна; купанье. baraj плотина. baraka барак. bardak(ğı) стакан. barış мир; примирение. barışmak мниться, примириться.

barışsever миролюбивый, bari хоть, хотя бы. barikat баррикада. bariz ясный, явный, очевидный. baro коллегия адвокатов. barut порох. basamak(ğı) ступенька, подножка. basık сдавленный, сплюснутый. basılı напечатанный, печатный. basımevi типография. basın пресса, печать. basınç(cı) давление. basit простой. baskı 1) давление, нажим; 2) тираж, baskın 1. превосходящий, доминирующий; 2. 1) нападение ; su ~ı наводнение ; 2) обыск. baskül весы для тяжёлых грузов. basma ситец. basmak 1) ступать; 2) печатать; 3) наступить, нагрянуть; 4) жать, нажимать. basur геморрой. baş 1. 1) голова; глава; 2) начало; 2. главный; старший başak колос. başarı успех, удача. başarılı успешный, удачный, преуспевающий. başarısız безуспешный, неудачный. başarmak успешно выполнять, справляться. başbakan премьер-министр. başka 1. другой; 2. кроме, помимо; sizden ~ кроме вас. başkan председатель; глава; президент. başkanlık(ğı) председательство. başkent столица, главный город. başkomutan главнокомандующий. başkonsolos генеральный консул 21

başlamak 1) начинать, приступать; 2) начинаться. başlangıç начало. başlıca главный, основной. başlık(ğı) заголовок, заглавие. başşehir(hri) столица, главный город. batak топь, трясина, болото. bataklı болотистый. bataklık(ğı) болото. batarya батарея. batı запад. batmak 1) тонуть; 2) садиться, заходить (о солнце). battaniye одеяло (тканьёвое, шерстяное). bavul чемодан. bay господин. bayan госложа; дама. bayat 1) чёрствый; несвежий; с душком. 2) старый. bayılmak 1) лишаться чувств, падать в обморок; 2) обожать кого-что-л., очень нравиться. baykuş сова. bayrak(ğı) 1) флаг; знамя; 2) эстафета. bayram праздник. baytar ветеринарный врач, ветеринар. baz база, основа. bazan, bazen иногда, порою. bazı некоторые, иные; иногда, порою; ~ ~ иногда, порою, временами. bebek грудной ребёнок, младенец. beceri 1) способность, ловкость, умение; 2) успех, удача. becerikli умелый, ловкий, искусный. becermek выполнять, справляться. bedava бесплатный. bedbin пессимист. bedel стоимость; цена. 22

beden тало, туловище. beğeni вкус. beğenmek одобрять, нравиться. bej беж, бежевый. bekar холостой, неженатый. bekâret(ti) девственность. bekârlık(ğı) холостая жизнь. bekçi стброж; страж. bekleme ожидание. beklemek 1) ждать; 2) сторожить, караулить, belâ несчастье, беда; горе. belediye муниципалитет. belge документ. belgesel документальный. belirli определённый. belirmek 1) показываться; 2) становиться belirsiz неопределённый; неясный; неизвестный. belirti признак, симптом. belkemiği позвоночный столб, позвоночник. belki мoжет быть, возможно. bellek память. belli очевидный, ясный, известный. belsoğdcluğu гонорея. bembeyaz совершенно белый. ben I я. ben II рoдинка. bencil эгоист. benimsemek 1) усваивать; 2) присваивать. benzemek походить, быть похожим. benzer похожий; подобный; аналогичный. benzetmek 1) делать похожим; 2) путать, принимать за другого; sizi bir başkasına benzettim я принял вас за 23

другого. benzin бензин. beraber вместе, сообща. beraberlik(ğ) ничья; maç ~le sona erdi матч закончился вничью. beraet(ti) оправдание. berbat скверный, дрянной, паршивый, berber парикмахер. bere берет. bereket - изобилие bereketli – изобильный; благодатный beri – 1. эта (ближайшая) сторона; 2. лежащий сторону, ближе; ırmağın ~ yakası этот (ближний) берег реки; 3. (исходный пункт во времени) от, с; dünden ~ cо вчерашнего дня. berrak – прозрачный, чистый; ~ su прозрачная вода. besbelli – 1. совершенно ясный, очевидный; 2. совершенно ясно, очевидно. besin - питание, пища beslemek – 1) кормить, вскармливать; 2) разводить, выращивать; 3) прям. и перен. лелеять, вынашивать; fikir ~ вынашивать мысль; ümit ~ питать надежду. beste – 1) мелодия; музыка; 2) привязанный. besteci, bestekâr - композитор beş - пять beşinci - пятый bestonarme - железобетон bevlıyeci - уролог bey – господин, бей beyan - ~ etmek cообщать, заявлять. beyanat – заявление; ~ta bulunmak, ~ vermek – делать заявление. beyanname – заявление, декларация; gümrük ~ si таможенная декларация beyaz – белый; ~ kağıt белая бумага; ~ ayı белый медведь; ~ a çekmek переписать набело beyazpeynir - брынза beyefendi – господин, сударь (вежливая форма обращения). beygir – лошадь, ломовая лошадь. 24

beyin (yni) - мозг bez – полотно, холст, бязь beze – тесто в виде кругляша. bezelye – зелёный горошек bezgin – апатичный, вялый bıçak(ğı) – нож; лезвие (безопасной бритвы keskin ~ острый нож; kör ~ тупой нож bıkmak - надоедать bırakmak – 1) оставлять, покидать; бросать; 2) переносить (на другой срок); 3) пускать, отпускать. bıyık(ğı) - усы biber – перец; kara ~ чёрный перец; kırmızı ~ красный перец. biberon – 1) рожок (бутылочка) для кормления; 2) мундштук ( для курения). biçare – несчастный, бедняга biçerdöğer - комбайн biçim – покрой, фасон, форма; ne ~ adam? Что за человек? biçmek – 1) резать;2) кроить;3) косить. biftek(ği) - бифштекс bilanço - баланс bilârdo - бильярд bildiri – сообщение, заявление, коммюнике bildirilmek – сообщать, уведомлять, извещать. bile - даже bilek(ği) - запястье bilemek - точить bileşik – 1. составной, сложный, комбинированный;2. соединение. bileşim – состав, смесь; соединение bileşke – funduszeue.infoействующая сила. billet - билет biletçi – 1) билетный кассир;2) кондуктор. bilezik(ği) - браслет bilgi – знание; сведение. bilgin - учёный 25

bilhassa – в особенности, особо bilim - наука bilimsel - научный bilinç – сознание; разум, рассудок bilinçaltı – 1. подсознание; 2. подсознательный; 3. подсознательно. bilirkişi - эксперт billur – 1) кристалл;2) хрусталь. bilmece - загадка bilmek – 1) знать; 2) уметь. bilya, bilye - 1) детская игра в шарики;2) подшипник. bin - тысяча bina - здание binbaşi(sı) - майор bindirmek – 1) посадить (на поезд и т.п.) ;2) наскочить, наехать. binici - наездник binicilik(ği) – верховая езда bininci - тысячный binmek – 1) садиться (на поезд и т .п.); 2) садиться верхом. bir - 1) один;2) какой-то; некоторый. bira - пиво birader – 1) брат;2) братец, браток (при обращении) biraz - немного birçok(ğu) – многие, большое количество. birden - сразу, разом; вдруг, неожиданно. birer – по одному birey - индивид biri(si) – некто; кто-то biricik - единственный birikmek – скопляться, собираться. biriktirmek – копить, собирать birim - единица 26

birinci – 1) первый; ~ gelmek прийти первым, стать первым; ~ si во-первых;2. наилучший; ~ mal наилучший товар; 3. первые ряды(в кинотеатре). birincilik(ği) – 1) первое место; 2. первенство. birkaç - несколько birleşik – соединённый, объединённый. birleşmek – соединяться, объединяться. birleştirmek – соединять, объединять. birlik(ği) – 1) единение, единство; iş ~ сотрудничество; 2) союз; 3) подразделение. birlikte - вместе birtakım - ряд birterimli - одночлен bisiklet - велосипед bisküvi(t) – бисквит, печенье bit - вошь bitik – слабый, немощный bitim – 1)всходы;2) окончание; конец bitirmek –заканчивать, оканчивать, завершать. bitişmek - соприкасаться, быть смежным, смыкаться bitki – растение bitkisel - растительный bitmek – 1) кончаться, иссякать;обессилевать, выбиваться из сил. bitmek – расти (о растениях, волосах) bitpazarı(nı) – толкучка, барахолка Biz - мы; ~e нам; ~сe, ~e göre по-нашему, по-нашему мнению, на наш взгляд; ~e gelince что качается нас; ~de у нас, при нас. Bizim Наш Bizmut Висмут Bizzat cам, персонально , лично ; ~kendisi лично он сам Blok 1) блок; 2) блочный Bobin Катушка, бобина, барабан Bodrum Подвал; ~ katı подвальный этаж 27

Bodur Низкорослый, карликовый Boğa Бык Boğaz 1) горло; 2)горлышко ( напр. бутылки); 3) пролив Boğmaca Удушье, удушливый кашель Boğmak 1.)душить, давить 2.) топить Boğucu Удушающий, удушливый Boğuk Сдавленный, глухой ( о голосе, звуке) Boğulmak 1.)быть задушенным, задохнуться 2.)утонуть Boğum Узел, сочленение Boğuntu Удушье Boğuşmak 1.)схватить друг друга за глотку, сцепиться 2.)спорить, ссориться Boks Бокс Bol 1.)свободный, широкий 2.)обильный, изобильный Bolluk(ğu) Обилие, изобилие Bomba Бомба, граната Bomboş Пустым пустой, совершенно пустой Bonbon Конфеты Boncuk Бусы Bonfile Филе, филейная часть Bono Бона, чек, квитанция Bora Предгрозовой вихревой ветер Boran Грозовой дождь, буря Borat Бура, тетраборат натрия Borazan Труба, горн Borç(cu) Долг, заём, задолженность Borçlu Задолжавший, должник Borda Борт (судна) Bordro Бордеро: ведомость Bornoz 1.) купальный халат 2)бурнус Borsa Биржа Boru В разн. знач. труба 28

bölge Район, сектор, зона Bölme 1) секция, отделение 2) перегородка 3) отсек Bölmek Делить Bölüm 1) разделение, распределение ; ış ~ü разделение труда 2) раздел , глава ( о книге) 3)отделение (напр. в больнице) Bölünmez Неделимый, неотъемлемый; ~parça неотъемлемая часть Börek(ği) Пирог, пирожок Böyle 1) такой, такого рода 2) так, таким образом Bronşit Бронхит Brüt 1) брутто 2) валовой Bu Этот; bununla birlikte вместе с этим; однако; несмотря на это Buçuk с половиной Budak Ветка Budala Дурень Bugün Сегодня Bugünkü Сегодняшний, нынешний Buğday Пшеница Buğu Пар Buhar Пар Buharlaşmak Испаряться, выпариваться Buji Свеча Bulamak Намазывать, обмазывать Bulandırmak Прям. и перен. 1) пачкать 2)мутить Bulanık 1)Прям. и перен.: мутный : ~su мутная вода; 2) неясный, пасмурный( о погоде) Bulanmak 1) покрываться чем-л.; пачкаться 2) мутиться, становиться мутным Bulantı Тошнота Bulaşıcı Заразный bulaşık 1) заразный ; ~hastalık заразная болезнь 2) грязная посуда; ~makınası посудомойка Bulaşmak Пачкаться, грязниться Bulgur Крупномолотая пшеница Bulmaca Кроссворд 30

Bulmak 1) находиться, доставать 2) разведывать, открывать 3) достигать Bulundurmak Иметь (держать) наготове, иметь в запасе Bulunmak 1) быть найденым; Bavul bulundu нашелся чемодан 2) находиться; 1. evde bulunuyor он находиться дома 2. в соединение с существительным в местном падеже выполняет функцию вспомогательного глагола : yardımda ~ оказывать помощь, помогать Buluntu Находка Buluş Открытие ; ilmi ~ научное открытие Buluşmak Встречаться, sinizle ne zaman buluşuruz? когда мы с вами встретимся? Bulut Облако, туча Bulutlu Облачный Bunak Впавший в детство, выживший из ума Bunalım Кризис, затруднение Bura Это место; ~da здесь; ~ya сюда ; ~dan отсюда; ~larda здесь, в этих местах( краях); ~sı это место, здесь; ~sı okul здесь школа ; ~sını okuduk artık это мы уже прочитали; ~sına kadar вот во сих пор, вот до этого места Buralı Здешний Burç Знак зодиака Burçak Горошек посевной Burgu 1) бурав, буравчик, сверло; 2) штопор Burkmak Вертеть, крутить Burkulmak Подвёртываться (о ноге) Burun (rnu) 1)в funduszeue.info нос; носовая часть, носок 2) мыс Buruşmak 1) покрываться морщинами, морщиться 2) мяться (о материи) ;bu kumaş buruşur mu?эта материя мнется? Buruşturmak 1) морщить, yüzünü buruşturdu он морщил лицо 2) комкать, мять Buruşuk ( ğu) 1) сморщенный 2) мятый But(du) Ляжка, tavuk ~u куриная ножка Buyruk Приказание, приказ, распоряжение Buyurmak 1) приказать, повелеть 2) вежл. Говорить, сказать bır şey mı buyurdunuz ? вы что то сказали? 3) вежл. buyurun пожалуйста :gene buyurun! заходите ( приезжайте) снова! kahvenızı buyurunuz! извольте ваш кофе! Sofraya buyurunuz! прошу за стол Şöyle buyurun сюда, пожалуйста ( садитесь, 31

пройдите) 4) вежл. в значение служебного глагола etmek: teşrıf ~ оказать честь своим посещением Buz Лёд Buzdolabı холодильник Buzlamak Покрываться льдом Buzlu Покрытый льдом Büfe Буфет Bükmek 1) вить, скручивать , сучить 2) гнуть, сгибать Bülbül Соловей Bülten Бюллетень Bünye Структура Büro Бюро, контора Bütçe Бюджет Bütün Весь, целый, всё ,целиком, совершенно, полностью Bütünlk(ğü) Целостность; территориальная целостность Büyü Колдовство, волшебство, чародейство Büyük 1) большой, крупный 2) великий ; ~ devlet великая держава 3) старший , ~ ana (anne) бабушка, ~ baba дедушка Büyükelçi Полномочный посол Büyültmek Увеличивать; fotoğrafı ~ увеличивать фотографию Büyümek Становиться большим ; увеличиваться ; расти, вырастать Büyüteç Увеличительное стекло, лупа Büyütmek Увеличивать, делать большим Büzmek Стягивать, сжимать, суживать Büzülmek Стягиваться, сжиматься, суживаться, сокращаться, садиться

C Cacık Салат из свежих огурцов и йогурта Cadaloz Сварливая женщина, мегера, фурия, старая карга Cadde Улица, проспект Cahil 1) невежественный, тёмный 2) неграмотный 3) неопытный , зелёный Caiz Дозволенный, разрешённый Cam 1) стекло 2) стеклянный Cambaz 1)акробат 2) канатоходец 3) жонглёр Cami(î) мечеть Camia 1) община 2) содружество Camlı Стеклянный ( например о шкафе) Can 1) душа, жизнь 2) прелестный , милый Ne ~ çocuk ! какое милое дитя! ; ~a yakın симпатичный, приятный : ~ım дорогой, милый ( при обращение) : ~dan а) от всей души, от всего сердца , искренне ; б) искренний : ~dan dılerım желаю от всего сердца ; ~ı sıkılmak а) скучать, тосковать б) (исх.) надоесть, наскучить : bundan ~ı sıkıldı это ему надоело : ~ı ıstemek хотеться : ~ı bır şey ıstımıyordu ему ничего не хочется Canavar Хищник, зверь Cankurtaran ~ кemerı спасательный пояс : ~ otomobili машина скорой помощи : ~ sandalı спасательная лодка : ~ sımıdı спасательный круг : ~ yeleğı спасательный жилет: Canlandırmak 1) оживлять, приводить в чувства 2) возрождать 3) воскрешать в памяти Canlanmak 1) оживать, приходить в себя 2) оживляться Canlı 1) живой ; ~ оlarak живо 2) одушевлённый 3) подвижный, бойкий 4) выразительный Cansız 1) бездыханный , бесчувственный, мертвый 2) вялый, интертный, безжизненный 3) неодушевлённый Casus Шпион Casusluk(ğu) Шпионаж Caz ~ müzığı джазовая музыка Cazip (bi) cazibeli Привлекательный , вызывающее интерес предложение Cebir (bri) Алгебра 33

Cehalet Невежество, незнание Cehennem Ад Ceket Пиджак, куртка Cemaat (ti) 1) приход, община 2) прихожане Cemiyet Общество, ассоциация, лига Cenabet Осквернённость, ритуальная нечистота Cenaze Покойник ; ~ alayı похоронная процессия : ~ arabası катафалк Cendere Пресс, вал Cenin Зародыш, плод, эмбрион Cennet Рай Cep (bi) 1) Карман ~ telefonu мобильный телефон Cephane Боеприпасы, боекомплект Cephe 1) лоб, чело 2) фасад 3) фронт 4) сторона Cerahat 1) рана 2) гной, сукровица Cereyan 1) в разн. знач. течение: solcu ~lar полит. левые движения: 2) поток, ток ; hava ~ı поток воздуха, сквозняк ; elektrik ~ı электрический ток; 3) движение, ход. cerrah хирург. cesaret смелость, храбрость, отвага, мужество; ~ almak (bulmak) набраться смелости. cesaretli смелый, храбрый, отважный, мужественный. ceset(di) труп, тело (покойника) cesur смелый, храбрый, отважный, мужественный. cetvel 1) таблица; список; 2) линейка; ~ tahtası линейка. cevap(bı) ответ cevher 1) руда; bakır ~i медная руда; 2) драгоценность. ceviz 1) орех; ~ ağacı ореховое дерево; 2) ореховый, из орехового дерева. ceza 1) наказание, кара; ~ evi тюрьма; 2) взыскание cezalandırmak наказывать, карать. cezve кофейник (для варки кофе по-турецки). cılız 1) чахлый, худой; 2) в разн. знач. слабый. cımbız ~ пинцет. cırcırböceği сверчок домовой. 34

cırlak фистула, фальцет. cıva ртуть. cıvata болт, винт. cıvıltı щебетание, чирикание. cızıltı шипение. cızırdamak шипеть cici красивый, прелестный. cidden серьезно, не на шутку, всерьез. ciddi серьезный. ciğer 1) печень; 2) ливер. cihaz аппарат, прибор cilâ лак cilâlamak лакировать, полировать; наводить глянец. cilt(di) 1) кожа; 2) переплет; 3) том. cilve кокетство. cimri скупой, скаредный. cin джин, дух, демон. cinayet преступление, злодеяние. cins 1. 1) род; сорт; 2) пол; erkek ~si мужской пол; 3) порода; 2. породистый; ~ bir köpek породистая собака. cinsel половой, сексуальный. cip джип cips чипсы, хрустящий картофель. cirit дротик, метательное копьё. cisim(smi) тело. civar 1) окрестность, предместье; округа; ~ında а) в окрестностях чего-л.; б) около, приблизительно; beş milyon lira ~ında около пяти миллионов лир; 2) соседство, близость. civciv цыплёнок (только что вылупившийся из яйца). cop дубинка (полицейская). coşku 1) энтузиазм, воодушевление; 2) экстаз, волнение. coşkun 1) возбужденный, взволнованный; пылкий, буйный; 2) бушующий (о ветре, море и т.н.). 35

coşmak возбуждаться, волноваться; 2) расходиться, разбушеваться (о ветре, море и т.н.). cömert в разн. знач. щедрый; ~ toprak щедрая земля. Cuma пятница. Cumartesi суббота. cumhurbaşkanı президент. cumhuriyet республика; Türkiye cumhuriyeti турецкая республика. cumhuriyetçi республиканец. cüce 1. карлик, лилипут; 2. маленький, низкорослый, карликовый. cümbüş развлечение, веселье. cümle 1) фраза, предложение; 2) весь. cüzdan 1) бумажник; 2) папка; 3) удостоверение, свидетельство. hüviyet ~ı удостоверение личности, evlilik ~ı свидетельство о браке

Ç çaba усилие; старание; усердие. çabalamak прилагать усилия, стараться; силиться. çabuk 1. быстро, скоро, живо. 2. быстрый, скорый. çadır палатка, шатёр. çağ период, эпоха, век, возраст, время. çağdaş funduszeue.infoенник; 2. современный. çağırmak 1) звать, вызывать; 2) созывать; призывать; приглашать; askere ~ призывать в армию; düğüne ~ приглашать на свадьбу; geri ~ отозвать (напр. посла). çağrı 1) приглашение; 2) воззвание; призыв. çakıl галька, мелкий окатыш; гравий. çakmak(ğı) I зажигалка. çakmak II 1) забивать; çivi ~ забивать гвозди; 2) сверкать (о молнии); şimşek çaktı сверкнула молния. çalgı музыкальный инструмент. 36

çalgıcı музыкант; оркестрант. çalı кустарник, кусты. çalıkuşu птичка певчая. çalışkan трудолюбивый, прилежный, старательный. çalışma работа; ~ saatleri рабочие часы. çalışmak 1) работать, трудиться; 2) стараться; 3) заниматься; derse ~ готовить уроки; matematiğe ~ заниматься математикой, готовить уроки по математике. çalkalamak, çalkamak 1) взбалтывать, взбивать; 2) полоскать. çalmak 1) бить, стучать; kapıyı ~ стучать в дверь; 2) воровать, красть; 3) играть (на музыкальном инструменте); keman ~ играть на скрипке; 4) звонить; telefon çalıyor телефон звонит. çam сосна. çamaşır 1) бель; 2) стирка; ~ makinası стиральная машина. çamur 1) грязь; 2) глина. çan колокол; ~ çalıyor звонит колокол. çanak глиняная чашка, миска. çanta сумка; портфель. çap 1) диаметр, поперечник; 2) калибр; размер. çapa 1) цапка, мотыга; киркомотыга; 2) рыхление. çapak 1) глазной гной; 2) обсечки; 3) заусенец, гарт, окалина (на металле). çapalamak копать, рыхлить. çapkın 1. волокита, женолюб, распутник, бабник; 2. блудливый, похотливый. çapkınlık волокитство, распутство, блудливость. çаргаz перекрещивающийся, скрещивающийся. çapul грабёж, разбой. çaput лохмотья, ветошь; тряпка. çarçabuk быстро-быстро, мигом, молниеносно. çаге средство; выход (из положения); başka ~si yok дригoго выхода нет; ~sine bakmak найти выход из положения; ◊ ne ~! ничего не поделаешь! çaresiz 1. безвыходный, беэнадёждный; ~kalmak быть в безвыходном (безнадёждном) положении; 2. поневоле. çark колесо. 37

çarkıfelek 1) пассифлора, страстоцвет; 2) фейерверк; 3) перен. судьба. çarpık кривой, перекошенный. çarpıntı удар, биение, yürek ~sı сердцебиение. çarpışma столкновение, стычка çarpışmak 1) сталкиваться, наталкиваться друг на друга; 2) (ile) сражаться, биться, бороться. çarpma столкновение. çarpmak 1) налететь, наскочить, наехать; 2) биться. çarşaf простыня. Çarşamba среда (день недели). çarşı рынок (крытый), торговые ряды. çatal 1. вилка (столовая); 2. раздвоенный, разветвлённый. çatallanmak раздваиваться, разветвляться. çatı кровля; ~ altı мансарда. çatık нахмуренный (о бровях). çatırtı треск. çatlak(ğı) 1. треснувший; 2. прям, и перен. трещина. çatlamak прям, и перен. треснуть, лопнуть. çatmak 1) нападать, выступать с нападками; 2) примётывать. çavdar рожь. çay чай. çayevi, çayhane чайная. çayır луг. çayırkuşu жаворонок. çaylak(ğı) коршун. çek чек. çekecek(ği) рожок (для надевания обуви). çekici тягач, буксир. çekiç(ci) молот; молоток. çekiliş тираж, розыгрыш. çekilme 1) оставка; 2): geri ~ отступление. çekim притяжение; yer ~i земное притяжение. 38

çekimser воздержавшийся (при голосовании). çekingen 1) стеснительный; 2) осторожный; сдержанный. çekinmek (funduszeue.info) 1) воздерживаться; 2) стесняться. çekirdek(ği) 1) косточка, зёрнышко, семечко (в плодах); 2) ядро; ~ enerjisi ядерная энергия; atom ~ i атомное ядро. çekirge саранча; ~ kuşu скворец. çekmece 1) ящик 2) бухта. çekmek 1) тянуть, тащить; привлекать; birinin dikkatini ~ привлекать чье-л. внимание; 2) вытаскивать, выхватывать; 3) втягивать, вдыхать; sigara dumanını ~ втягивать дым папиросы; 4) отзывать (напр, посла); 5) брать, снимать со счёта; bankadan para ~ брать деньги из банка; 6) чертить, проводить (напр. линию); 7) выносить, испытывать; bu adam çok çekti этот человек много пережил; 8) подвергать, привлекать; sorguya подвергать допросу; 9) натягивать, надевать (напр, обувь); 10) садиться (о материи); ◊ bayrak ~ поднимать флаг. 11) принимать (о сигнале тел.) burada telefonum çekmiyor. – у меня тут телефон не ловит (сигнал). çelenk(ği) венок. çelik(ği) 1. сталь; 2. стальной. çelimli хорошо сложенный, статный, осанистый. çelişiklik 1. противоречивый; 2. противоречие. çelme подножка. çember 1) круг, окружность; 2) обруч; железное кольцо; 3) котёл. çemen тмин обыкновенный. çene челюсть; подбородок. çengel крючок. çentik выемка, зарубка, щербина; насечка. çerçeve 1) рамка; 2) рамки. çerez закуска (перед едой). çeşit 1) вид, сорт; 2) ассортимент. çeşitli разные, различные, разнообразные. çeşitlilik(ği) разнообразие. çeşme источник (воды). çete отряд (партизан, повстанцев) банда, шайка. 39

çeteci повстанец, партизан. çetin в разн. знач. трудный, сложный; ~ mezele сложный вопрос; ~ mizaç трудный характер; ◊ ~ ceviz крепкий орешек. çevik быстрый, подвижный. çevirme 1) жаренный на вертеле; kuzu ~si жареный барашек, барашек, жареный на вертепе; 2) перевод; Türkçe’den ~ bir eser произведение, переведённое с турецкого языка. çevirmek 1) поворачивать, переворачивать; 2) крутить, вращать; 3) возвращать, отправлять обратно; 4) переводить (на другой язык); 5) перелицовывать (одежду); 6) превращать во что-л. çevre 1) круг, окружность; 2) округ, округа. çevriyazı транскрипция. çeyiz приданое. çeyrek четверть. çıban чирей, нарыв. сığ лавина (снежная). çığırtkan зазывала. çığlık крик, вопль. çıkar 1) расчёт, выгода, польза, интерес; 2) путь, способ; выход. çıkarmak 1) вынимать, вытаскивать, извлекать; 2) выводить; выдворять; увольнять; 3) протянуть, дожить; 4) воен.: asker высаживать десант; 5) опубликовывать, издавать, выпускать; 6) производить, добывать; 7) вывозить (товары); 8) вымещать (напр, злобу); ◊ ses çıkarmamak не возражать, молчать, 9) вычитасть. çıkık(ğı) 1. 1) вывихнутый; 2) выступающий (наружу); 2. вывих. çıkış выход. çıkmak 1) выходить; 2) подниматься, взбираться; 3) отправляться; yola ~ отправляться в путь; 4) появляться (неожиданно); 5)стоить, обходиться; 6) исполнять роль; Otelloya ~исполнять роль Отелло; 7) вести, следовать; bu yol nereye çıkar? куда ведёт эта дорога?; 8) оказаться; bu kumaş çürük çıktı эта материя оказалась гнилой; 9) выходить, издаваться, выпускаться; bu gazete nerede çıkıyor? где издаётся эта газета?; 10) кончаться, проходить, завершаться; kış çıktı зима кончилась; 11) повышаться (о цене); 12) всходить, восходить (о небесных светилах); 13) получать вывих; ayağım çıktı я вывихнул ногу; paradan ~ издержаться, истратиться; ortaya ~ возникать, вставать (о вопросе). çıkmaz тупик, безвыходное положение. çıldırmak сходить с ума, лишаться рассудка. 40

çılgın 1. 1) безумный, сумасшедший; 2) безрассудный; 2. безумец. çınar чинара, платан. çıplak голый, обнаженный. çıra смольё, сосновая щепа (лучина). çırak(ğı) ученик, подмастерье çırçır 1) хлопкоочистительная машина; 2) родничок; 3) треск. çırpınmak 1) трепетать, трепыхать; 2) биться, извиваться; 3) метаться. çıtırdamak издавать треск (хруст); трещать; хрустеть. çiçek(ği) 1) цветок; 2) оспа. çiçekçi продавец цветов. çift 1. пара 2. парный. çiftçi земледелец. çiftçilik(ği) земледелие, сельское хозяйство. çifte 1. 1) парный, двойной; 2) двухвесельный; 2. двустволка. çiftleşmek 1) соединяться в пары; делаться парным, сдваиваться; 2) случаться, спариваться. çiftşik(ği) ферма, хозяйство, поместье. çiğ сырой, не варённый, недоваренный. çiğnemek 1) жевать, разжёвывать; 2) топтать, мыть (ногами); 3) давить. çiklet жевательная резинка. çikolata шоколад. çil I рябчик. çil II веснушки. çile моток (ниток и т.п.). çilek(ği) земляника, клубника. çilingir слесарь. çim трава в саду (на газонах). çimdiklemek щипать, отщипывать. çimen 1) зелень, трава, мурава; дёрн; 2) луг, лужайка, газон. çimento цемент. çingene цыган. çini 1) изразцы (для облицовки стен и т.н.); изразец, кафель; 2) фарфор; фаянс. 41

çinicilik керамика, гончарное искусство. çinko 1. цинк; 2. цинковый. çinli китаец. çirkin 1. некрасивый, безобразный; 2. некрасиво, безобразно. çiselemek моросить. çiş моча. çit изгородь, плетень, забор; ограда. çivi гвоздь. çiy роса. çizelge 1) разлинованная бумага; 2) расписание, график; таблица. çizgi линия, черта. çizme сапог. çizmek 1) проводить линию, линовать; 2) вычёркивать, стирать. çoban пастух. çocuk(ğu) ребёнок, дитя; парень. çocukluk(ğu) 1) детство, детские годы; 2) ребячество. çoğalmak увеличиваться, расти (в числе), размножаться. çoğaltmak увеличивать (в числе), размножать. çoğunluk(ğu) большинство. çok(ğu) много; очень. çorak(ğı) 1. солончаковый, неплодородный (о почве); 2. солончак. çorap(bı) чулки, носки. çorba суп, похлёбка. çökelti осадок, отстой. çökmek 1) опускаться; 2) обваливаться, обрушиваться; 3) впадать, вваливаться (о щеках, глазах). çöküntü 1) оседание; обвал; 2) обломки, развалины, руины, разрушения; 3) отложения; подонки; 4) впадина; 5) перен. падение, крушение, крах. çöl пустыня. çömlek(ği) горшок (глиняный). çöp 1) щепочка; былинка; 2) мусор. çöplük свалка. 42

çörek(ği) чурек (лепёшка из пресного теста). çözmek 1) развязывать, распутывать; расстёгивать; 2) решать, разрешать (напр. проблему, задачу). çözülmek 1) развязываться; 2) растворяться. çözüm решение, разрешение (напр. проблемы, задачи). çubuk(ğu) 1) прут; 2) трубка, чубук. çuha сукно. çukur 1) яма, впадина; овраг; 2) ямочка (на щеках); 3) могила. çul 1) грубая шерстяная ткань; 2) шерстяная попона. çuval мешок. çünkü потому что, так как. çürük(ğü) 1. 1) гнилой, прогнивший; испорченный; 2) непрочный; 2. синяк. çürümek гнить, разлагаться, портиться.

D dadı няня, нянька. dağ гора. dağcı альпинист. dağılmak 1) рассеиваться, расходиться; 2) быть розданным, быть распределённым. dağınık 1) рассыпанный; распылённый; 2) разбросанный; неубранный, в беспорядке. dağıtmak 1) рассеивать, развеивать, разгонять; 2) раздавать, распределять. dağlı горец. daha 1) ещё; всё ещё; 2) более; ~ güzel более красивый, красивее. dahi и, также, даже; bunu ben ~ biliyorum этого и я знаю. dâhi 1. гениальный (чаще о человеке); 2. гений (о человеке). dahil 1. внутренность, внутренняя часть; 2. включая, включительно. daima постоянно, всегда. daimi постоянный. dair о, относительно. daire 1) круг, окружность; 2) квартира; 3) департамент, отдел; ~sinde в рамках чего-л.; bu esaslar ~sinde в 43

рамках этих положений. dairevi круглый. dakik 1) тонкий; 2) точный, dakika минута, daktilo 1) (~bayan, ~hanım, ~kız) машинистка; 2) машинопись; ~ makinesi пишущая машинка. dal 1) ветвь, ветка; 2) отрасль; bilim ~ отрасль науки. daiak(ğı) селезёнка. dalga в разн. знач. волна; вал (водяной); uzunluğu длина волны; ses ~sı звуковая волна. dalgakıran волнорез. dalgalandırmak 1) волновать; 2) развевать, колыхать. dalgalanmak 1) волноваться, покрываться волнами; 2) колыхаться, развеваться. dalgıç(cı) водолаз. dalgın задумчивый; рассеянный. dalgınlık задумчивость; рассеянность. dalkavuk льстец; подлиза. dalmak погружаться, опускаться; denize нырять, погружаться в море; işe погружаться в работу. dalya георгин. dam крыша. dama шашки (игра). damak(ğı) нёбо. damar 1) в разн. знач. жила; altın ~ı золотая жила; 2) вена. damat(dı) зять (муж дочери). damga штемпель; клеймо; печать; ~, ayar ~sı проба (на серебре, золоте);  ~ pulu гербовая марка. damıtmak дистиллировать, перегонять. damızlık 1) семенной, селекционный; 2) племенной (о животных), damla прям, и перен. капля, damlalık(ğı) пипетка, damlamak капать, damping демпинг, dana телёнок; ~ eti телятина. danışma консультация, 44

danışmak консультироваться, советоваться. danışman советник, консультант, dans танец, пляска, dansöz танцовщица, балерина, dantel, dantelâ кружево, dar 1) узкий, тесный; 2) недостаточный; ~ gelirli малооплачиваемый; vaktim ~dır у меня время ограничено;  ~da bulunmak испытывать денежные затруднения, нуждаться, daralmak сужаться, становиться узким, darbe в разн. знач. удар; переворот. dargın сердитый, обиженный, darı просо. darılmak обижаться, dâva 1) иск, тяжба, судебное дело. davacı истец, жалобщик, dâvâlı ответчик, davar мелкий рогатый скот. davet 1) приглашение; ~ etmek приглашать, звать; ~i üzerine gelmek приехать по приглашению кого-л; 2) банкет, davetiye пригласительный билет, davetli приглашённый, гость, davranış I) отношение, обращение; 2) поступок, поведение, действие, davranmak 1) держаться, вести себя; 2) действовать, поступать. davul барабан, davulcu барабанщик. dayak(ğı) 1) папка; ~ atmak бить, избивать; yemek быть побитым; 2) подпорка. dayamak подпирать, прислонять. dayanıklı 1) крепкий, прочный; 2) выносливый, стойкий. dayanıksız 1) непрочный; 2) невыносливый, слабый. dayanışma солидарность, сплочённость. dayanmak 1) опираться, облокачиваться; 2) переносить, выносить, выдерживать, dayı дядя (со стороны матери). 45

dazlak лысый, плешивый. de и, а, же; тоже; ben de я тоже, и я; yoruldum da, acıktım da я и устал, и проголодался. dede дед, дедушка. dedikodu сплетни, пересуды, слухи. defa раз; bazı ~ иногда; bir ~ один раз, однажды; birkaç ~ несколько раз; bu ~ на этот раз; ~larca неоднократно. defile демонстрация, показ (мод). defne лавр, лавровое дерево. defter тетрадь; hâtıra ~i дневник. değer i 1) цена, стоимость; ~i biçilmez неоценимый; 2) достоинство; заслуга; 2. стоящий, достойный; dikkate ~ достойный внимания. değerli 1) ценный, драгоценный, дорогой; 2) уважаемый. değersiz ничего не стоящий, малоценный. değil не, Ben doktor değilim я не врач değirmen мельница. değirmenci мельник. değişebilme изменчивость. değişik 1) изменившийся; 2) разный, различный. değişikîik(ği) перемена, изменение. değişmek 1) меняться, изменяться, сменяться; hava değişti погода изменилась; 2) обмениваться; onunla saatlerimizi değiştik мы обменялись с ним часами; 3) переменить, сменить. değiştirmek менять, обменивать. değmek касаться, прикасаться. değnek(ği) палка, трость, dehliz вестибюль, прихожая; коридор. dehşet 1) страх, ужас; 2) диво!, чудо! dehşetli ужасный, страшный, dek до. dekan декан. dekont вычет. dekor декорации. 46

dekoratif декоративный. deli сумасшедший. delik(ği) 1. дыра, отверстие; 2. дырявый. delikanlı юноша, молодой человек. delil доказательство, довод, аргумент. delmek продырявливать, просверливать. demagoji демагогия. demeç(ci) заявление; интервью. demek 1) говорить; ne diyorsunuz? что вы говорите?; bununla ne ~ istiyorsunuz? что вы хотите этим сказать?; 2) называть; buna ne dersiniz? как вы это назовёте?; 3) значить, означать; ~ ki, ~ oluyor ki значит (стало быть, выходить), что ; bu ne ~ ? что это значить?;  ne diye ? зачем?, чего ради? demet букет; пучок; сноп. demin только что, сейчас, недавно. demir 1. 1) железо; 2) якорь; 2. железный. demirbaş инвентарный фонд, инвентарь. demirci кузнец. demiryolcu Железнодорожник demiryolu Железная дорога demlenmek 1. завариваться ( о чае) 2. разг. дойти до «кондиции» demode Вышедший из моды, устаревший demokrasi Демократия demokratik Демократический deneme Испытание, опыт, проба denemek Испытывать, пробовать denetim Наблюдение, контроль denetlemek Наблюдать, контролировать deney Опыт, эксперимент, испытание deneyim Экспериментирование denge Равновесие deniz Море, волнение в море, bugün ~ var сегодня море неспокойно denizaltı Подводная лодка 47

denizaşırı Заморский denizci Моряк, мореплаватель denizcilik(ği) Мореходство denk Противовес, контр груз 2)равный, эквивалентный denklem Уравнение depo Склад, бак deprem Землетрясение depresyon Депрессия dere Речка, ручей (горный),ущелье, долина, пересыхающее русло реки derece Градус, температура 2)градусник ,термометр 3)ступень, степень, уровень dereotu(nu) Укроп dergi Журнал, сборник derhal Сейчас же, тотчас, немедленно dri Кожа, шкура, кожица (плодов) derialtı Подкожный derin Глубокий derinlik(ği) Глубина derken Вдруг, в этот момент, в это время dernek(ği) Общество, кружок ders Урок dersane Класс, аудитория dert(di) Страдание, мучение, несчастье dertli Страдающий, горестный, печальный desen Рисунок, ~li kumaş набивная ткань destan Дестан, эпический сказ deste Пачка, связка, букет destek(ği) Прям. и перенос. Поддержка,опора. desteklemek Поддерживать dev Гигант, великан 2)див, злой дух devam Продолжение, длительность, продолжать devamlı Продолжительный, длительный 48

deve Верблюд devekuşu Страус devir(vri) Время, эпоха, период devir(vri) Вращение, оборот, круг, виток devirmek Валить, опрокидывать 2)свергать правительство devlet Государство, держава devlet Счастье, благополучие devletleştirmek Национализировать, передавать в руки государства devre Период, стадия; спорт. Период, круг devrim Революция devrimci Революционер, революционный devriye Патруль deyim Выражение dezenfekte ~ etmek дезинфицировать dış funduszeue.infoя,наружная сторона, funduszeue.infoй,наружный~ siyaset внешняя политика, ~ kapı наружная дверь, ~ında вне,снаружи, bunun ~ında кроме этого, ~ından извне,şehir ~ı загородный. dışarı Внешняя (наружная сторона),вне ,снаружи. ~çıkmak выйти на улицу. dışarda во дворе, на улице dışişleri ~ bakanı министр иностранных дел, ~bakanlığı министерство иностранных дел dışkı Эксперименты didaktik Дидактический diferansiyel Дифференциал difteri Дифтерит, дифтерия diğer Другой, иной, простой dik Отвесный, крутой, вертикальный, перпендикулярный diken Шип,колючка dikey вертикальный dikiş Шитье, ~yeri шов, ~makinesi швейная машинка dikkat Внимание, ~le внимательно, ~le almak принять во внимание, ~ etmek обращать внимание dikkatli внимательный dikkatsiz Невнимательный dikmek Сажать(растение),втыкать, вставлять,bayrak ~ воздвигнуть знамя, шить, ставить ,сооружать, 49

воздвигать diktatörluk(ğü) Диктатура dikte Диктовка, диктант dil В разн. Знач. Язык, ~inizi uzatınız покажите язык,Türk ~i турецкий язык,küçül ~ funduszeue.info,геогр. Коса, ~ balığı камбала. dilber Красавица, красивый dilek(ği) Желание, пожелание, просьба dilekçe Заявление, прошение dilemek Желать, высказывать пожелание,size başarılar dilerim желаю вам удачи, dilenci Нищий, попрошайка dilenmek Нищенствовать, попрошайничать dilim Ломоть, кусок, долька (цитрусовых) dilsiz Немой, тихий, кроткий, бессловный din Религия, вера dinamik Динамика, динамический, динамичный dinç Здоровый, крепкий (о пожилом человеке) dinar Религиозный, набожный dingil Ось, колесной вал, шпиндель dini Религиозный, ~ bayram религиозный праздник dinlemek Слушать, слушаться dinlenmek Отдыхать dinleyici Слушатель dinmek Прекращаться, переставать, успокаиваться dinsiz Неверующий dip(bi) Дно, основание,salonun ~inde в глубине зала 2)рядом, около, в близости dipkocanı(nı) Корешок diploma Диплом diploması Дипломатия diplomatlık(ğı) Дипломатия,тонкий расчет dipnot Сноска dipsiz Бездонный 50

diyaret сообразительность diyaretli- умный, смышленый direk(ği)- 1)столб, мачта,древко;2)перекладина, стойка direksiyon Руль (автомобиля)  direksyon simidi баранка руля direktif директива direnç сопротивление direniş упорство diri 1)живой,   заживо, живьем, 2)недоваренный ,жесткий, твердый; et biraz  olmuş мясо жестковато dirsek(ği) локоть dizi 1) Нить (бус), шеренга (солдат), ряд предметов 2) сериал dizmek Нанизывать (бусы) выстраивать, расставлять, располагать в ряд, набирать doğa Природа, натура doğal Естественный doğan сокол doğaüstü Сверхъестественный doğma Рождение, рожденный doğmak Рождаться, восходить (напр. о солнце) doğramacı Плотник doğru Прямой, верный правильный, правдивый, честный 2)Правда, истина, верно, правильно, по направлению funduszeue.infoşama doğru к вечеру ~ dan ~ya прямо, непосредственно doğrulamak Подтверждать doğrulmak Выпрямляться, исправляться, становиться правильным, направляться к. doğrultu Направленность doğu Восток doğum Рождение, роды doğumevi Родильный дом doğumlu Родившийся, рожденный doğurgan Плодовитый doğurmak Рожать doksan Девяносто doksanıcı Девяностый 51

doktora Докторская степень, ~ tezi докторская диссертация doku Ткань dokubilim Гистрология dokuma Тканьё,ткань, ~ Tezgahı ткацкий станок dokumacı Ткач dokumak Ткань dokunaklı Трогательный, проникновенный dokunma Биол. осязание, касание dokunmak 1)Прикасаться, касаться,трогать2)наносить вред, вредить здоровью Bu yemek bana dokunur эта пища мне вредна dokunulmazlık(ğı) Неприкосновенность Milletvekili ~ ı депутатская неприкосновенность dokuz Девять dokuzuncu Девятый dolambaç Лабиринт dolandırıcık Обман, мошенничество dolap(bı) Шкаф dolaşım Обращение, циркуляция dolaşmak Бродить, гулять, обходить, обсматривать dolay Округа, окрестность dolayı Вследствие, по причине, в силу, в связи, bundan ~ yı вследствие, по причине этого dolayısıyla Косвенным (окольным)путем, через посредство,onu kardeşi ~ tanıdım я познакомился с ним через его брата 2)вследствие, ввиду ,в связи 3) следовательно dolaylı косвенный dolaysız Непосредственный, прямой doldurmak Наполнять, набивать, заряжать (ружье), пломбировать, заполнять dolgu Пломба dolgun Полный, наполненный dolma Голубцы dolmak Наполняться, быть полным, исполняться, истекать (о сроке) dolmuş Маршрутное такси dolu I град 52

dolu II Полный, наполненный, заряженный (о ружье) dolunay Полнолуние domates Томат, помидор domuz Свинья; yaban ~u дикий кабан dondurmak замораживать (прям. и перен.) donmak мёрзнуть, стынуть donuk матовый, непрозрачный dopdolu полный-преполный doruk вершина; верхушка dost funduszeue.info, приятель; funduszeue.infoтвенный dostane funduszeue.infoкий; gayri ~ недружеский, недружелюбный; funduszeue.infoки, дружелюбно dostluk(ğu) дружба dosya 1) досье, дело; 2) папка для дел doymak насыщаться; karnım doydu я наелся doyurmak насыщать, кормить dökme 1. литьё; чугун dökmeci литейщик dökmek 1) лить, проливать; 2) сыпать, просыпать; 3) ронять (листья); 4) терять (волосы); 5) tüy ~ линять (о птицах); 6) появляться (о нарывах, сыпи); 7) плавить (металл) dökülmek 1) быть пролитым; разливаться; проливаться 2) опадать, 3)выпадать döl плод, зародыш döllemek 1) оплодотворять, осеменять; 2) опылять dölüy эмбрион dölyatağı матка dölyolu влагалище dömisek полусухой (о вине) döndürmek вращать, вертеть, вскруживать dönemeç(ci) поворот (дороги) döner вращающийся, вертящийся döngel мушмула обыкновенная dönmek 1) прям. и перен. Вращаться, кружиться; başım dönüyor у меня кружится голова; 2) возвращаться; 53

3) поворачиваться; bana döndü он повернулся ко мне; arkasını (sırtını) ~ повернуться спиной; 4)отказываться (от своего лова); 5) превращаться во что-либо; стать кем-либо. dönüm поворот dönüş 1)возвращение; ~te на обратном пути; 2) поворот. dördüncü четвёртый. dört(dü) четыре dörtgen четырёхугольник döşek(ği) тюфяк, матрац döşeli 1)устланный, покрытый; 2) меблированный. döşeme пол, настил. döşemek 1)стлать, расстилать; 2) мостить (дорогу); 3) укладывать, класть (трубы, рельсы); 4)меблировать. döviz 1)валюта; 2) девиз, лозунг. dövmek бить, колотить. dua молитва; ~ etmek молиться. duba 1) шаланда; 2) понтон. duble двойная порция (спиртных напитков) dudak(ğı) губа ~larından öpüyorum целую в губы dul вдова, вдовец. duman – 1) дым;2) туман. dumanlı 1)дымный; 2) туманный; 3) копченный: ~ balık копчённая рыба. duraç(cı) фазан durağan неподвижный, закрепленный. durak(ğı) остановка, стоянка; otobüs ~ı автобусная остановка; son ~ конечная остановка. durdurmak 1)заставлять стоять; 2)останавливать. durgun 1)спокойный, тихий; deniz bügün ~ море сегодня спокойно; 2)неподвижный, стоячий; ~ su стоячая вода; 3) пришедший в застой (напр. о торговле) durgunluk неподвижность; покой. durmadan безостановочно, непрерывно. durmak 1)стоять; 2)останавливаться; 3)прекращаться; yağmur durdu дождь кончался; 4) находиться; kitaplar masanın üzerinde duruyor книги лежат на столе duru чистый, прозрачный. 54

durulamak полоскать бельё durum 1)положение, обстановка; 2)состояние (здоровья). duruşmа судебное разбирательство. duş душ dut(du) тутовая ягода duvar стена duy 1)эл. патрон; 2)втулка. duyarlık чувствительность duygu чувство duygulu чувствительный duygusal чувствительный duygusuz нечувствительный duymak 1)ощущать, чувствовать; 2)слышать. duyu 1)чувство; 2)интуиция. duyum ощущение, восприятие. duyurmak давать знать, доводить до сведения. düdük(ğü) 1)свисток, гудок; 2)дудка, свирель. düğme 1)пуговица; 2)кнопка, выключатель. düğmelemek застёгивать. düğüm узел düğümlemek завязывать узлом düğün свадьба dükkân 1)лавка, магазин (небольшой); 2) мастерская (небольшая). dükkâncı лавочник, торговец. dümen руль. dümenci рулевой dün funduszeue.infoний день; funduszeue.info dünkü 1. 1)вчерашний; 2)новенький; funduszeue.infoк. dünür сват, сватья dünya 1)мир; свет; 2) Dünya Земля dürbün бинокль 55

dürüst 1)правильный, точный; 2)порядочный; честный (о человеке). düş сон, сновидение düşey вертикальный düşman враг, неприятель. düşmek 1)в разных значениях падать; kabine düştü кабинет пал; fiyatlar düşüyor цены падают; yere düştü он упал на пол (на землю); bayram pazara düşüyor праздник приходиться на воскресенье; 2) идти, следовать; arkama düş иди за мной; önüme düş иди впереди меня düşük 1)низкий; ~ fiyat низкая цена; ~ seviye низкий уровень; ~ kaliteli mal товар низкого качества; 2)опущенный, покатый; 3)свергнутый; ~ hükümet свергнутое правительство. düşünce 1) мысль, идея, мнение; 2)дума, раздумье; озабоченность; ~ye dalmak задуматься. düşünmek 1)думать, обдумывать; 2)придумывать; çıkar yolu ~ придумать выход из положения. düşürmek 1)обронить, уронить (на пол, на землю); 2) сбивать, снижать (цену); 3)сбивать (funduszeue.infoёт); сшибать, стряхивать (напр. фрукты); 4) приводить к падению, низвергать (напр. правительство). düz 1. ровный, гладкий; funduszeue.infoа; ровное место düzülmek налаживаться, улучшаться, приходить в норму. düzeltmek 1)приводить в порядок; 2) исправлять, править. düzen 1)в разн. значениях порядок, строй; 2) аккорд. düzenlemek 1)приводить в порядок; 2) регулировать, налаживать; 3)устраивать; basın toplantısı ~ устраивать пресс-конференцию. düzey уровень düzgün ровный, гладкий. düzlem funduszeue.infoй; funduszeue.infoсть. düzine дюжина düzyazı проза

E e (выражает удивление, интерес, одобрение) э! ну!; ee; e sonra? ну, а дальше? ну, а потом? ebat меры; измерения, размеры, габариты. 56

ebe повивальная бабка, повитуха. ebedi вечный. ebediyen навеки; вечно eczaci аптекарь, фармацевт eczane аптека edebi литературный edebiyat литература edepli воспитанный; вежливый edepsiz 1. невоспитанный; невежливый; 2. нахал, грубиян. edib писатель efektif наличный efendi господин, эфенди efendim 1) сударь (при обращении); 2) что? что вы сказали? простите, не расслышал. efsane легенда efsanevi легендарный egemen суверенный egemenlik(ği) суверенитет eğer если eğik наклонный eğilim 1) наклон; склон, скат; 2) тенденция eğilmek гнуться, наклоняться, склоняться eğim наклон; склон, скат eğitim воспитание, образование eğlence забава, развлечение, увеселение eğlenmek 1) забавляться, развлекаться, веселиться, весело проводить время; 2) (ile) подшучивать, насмехаться над кем/чем – л. eğmek гнуться, наклоняться eğri кривой, согнутый, дугой ehli домашний; ~ hayvanlar домашнее животное ehliyet компетентность; söför ~i шофёрские права ek добавление; дополнение; приложение. 57

ekili засеянный ekim I сев Ekim II октябрь ekin посевы ekip(bi) команда, бригада ekipman экипировка, снаряжение; оборудование ekiem соединение, связь ekli добавленный, приложенный к чему-либо ekmek I 1) сеять, засевать; 2) посыпать (напр. солью, перцем) ekmek(ği) II хлеб ekonomi 1)экономия; 2) экономика ekran экран eksen ось eksi 1. минус; 2. отрицательный eksik(ği) 1. недостающий, неполный; 2. недостаток; ◊ ~ olma спасибо ekpres экспресс ekstra первосортный, наилучший, экстра ekşi кислый ekşimek становиться кислым, прокисать el рука (кисть) ; el etmek делать знак рукой, звать; el sıkmak жать руку; el sürmek трогать руками, прикасаться; ◊ ele almak рассматривать (напр. вопрос); ele geçirmek схватить, поймать, завладеть elâ карий elâstiki эластичный elâstikiyet эластичность elbet, elbette несомненно, конечно, разумеется elbirliği единение, объединение elbise одежда; платье elçi дип. посланец, посол elçilik(ği) посольство eldiven перчатки, руковицы elektrik(ği) электричество; ~i yakınız включите (зажгите) электричество; ~i söndürünüz выключите 58

(погасите) электричество. eleman в разн. значениях элемент eleme отбор elemek просеивать eleştirme критика eleştirmeci критик eleştirmek критиковать elişi рукоделие ellemek трогать; касаться руками; щупать elli пятьдесят ellinci пятидесятый elma яблоко elveda прощай (навсегда) elyaf волокна; нити; жилки emanet 1)хранение; 2) вещь, оставленная на хранение emaye эмалированный emdirmek давать сосать emeç мицелий, грибница emek(ği) труда, работа emeklemek ползать (напр. о ребёнке) emekli 1. заслуженный; 2. пенсионер; находящийся в отставке, отставной; ~ maaşı пенсия emel стремление; желание, чаяние emici всасывающий, впитывающий, поглощающий emin 1)надёжный; 2) уверенный, убежденный emir(mri) приказ, распоряжение emisyon эмиссия, выпуск emlâk строения, недвижимое имущество emmek сосать; высасывать; meme ~ сосать грудь emniyet 1)безопасность; 2) доверие

F Faaliyet деятельность Fabrika фабрика Fabrikaci фабрикант Facia трагедия, драма; несчастье; катастрофа Fahişe проститутка; распутница Fahri почетный Faiz проценты Fakat однако, но; только Fakir бедный, нищий Fal гадание, предсказание Falan 1) такой-то; 2) и тому подобное, и прочее; ~ filân и прочее, и тому подобное Familya семья; семейство Far фара (напр. автомобиля) Fare мышь; крыса Fark различие, отличие, разница Farklı отличительный, отличный Farz предположение Farzetmek предполагать, допускать Fasulye фасоль Fatura счет Favori фаворит Fayans фаянс; керамическая плитка Fayda польза; выгода Faydalanmak пользоваться; извлекать пользу Faydalı полезный, выгодный Fazla 1. более, больше; 2. много, слишком много; 3. лишний, превышающий; o burada ~ он здесь лишний; 4. излишек, остаток Feci 1) трагический; 2) ужасный 60

Felâket несчастье, бедствие, катастрофа Felç(ci) паралич Fen(nni) 1) техника; 2) науки Fena 1. плохой; 2. плохо, дурно Fenalaşmak ухудшаться Fener фонарь; маяк Fenni 1) технический; 2) научный Ferahlık 1) ширь, простор; 2) просторность; 3) хорошее настроение Ferdi индивидуальный, личный Feribot паром, пароход-паром Fermuar молния (застжёка) Fıçı бочка Fıkra 1) анекдот; фельетон; 2) параграф (напр. закона) Fındık фундук, лесной орех Fırça 1) щётка; 2) кисть, кисточка Fırçalamak чистить щёткой Fırın 1) печь; 2) пекарня, булочная Fırınсı пекарь, булочник Fırlatmak 1) бросать, швырять; 2) запускать Fırsat удобный (благоприятный) случай Fırtına буря, шторм Fısıltı шепот, шушуканье Fıskıye фонтан Fıstık(ğı) фисташки Fidan росток; саженец Fiil 1) дело; действие; 2) глагол Fikir(kri) 1) мысль, идея; 2) мнение Fil слон File сетка, авоська Filika шлюпка, гребная лодка Filim(lmi) 1) фильм, кинокартина, кинолента 61

Filter фильтр Final(li) финал Fincan 1) чашка; 2) изолятор Firar 1) бегство, побег; 2) дезертирство Firkete шпилька (для волос) Fiş 1) жетон, фишка; 2) карточка (в картотеке); 3) Эл. вилка Fişek(ĝi) 1)патрон, заряд; 2) ракета Fitil фитиль, шнур Fiyasko фиаско Fiyat цена, стоимость Flaş фото вспышка Flört 1) флирт; 2) поклонница Flüt флейта Fok обыкновенный тюлень Fon фонд Form спортивная форма Formalite формальность Fotoğraf фотография, фотоснимок Fötr фетр Fren тормоз Frengi сифилис Frenlemek прям. и перен. тормозить Frigorifik охлаждающий; холодильный Fuar ярмарка Fuhuş 1) безнравственность, распущенность; 2) разврат, проституция Futbol(lü) футбол Füme копчёный Füze ракета

G gaddar жестокий, лютый gaf неуместный поступок, бестактность gaga клюв gala торжественный прием galeri 1) галерея; 2) штрек galiba вероятно, по всей вероятности, должно быть gar вокзал garanti гарантия gardırop(bu) гардероб м, платяной шкаф; 2) гардероб (раздевальня) gargara полоскание горла garip 1) странный, удивительный, чужой; bu bana ~ geliyor мне это кажется странным; 2) одинокий, несчастный garson гарсон, официант gaspetmek узурпировать gâvur гяур, неверный, немусульманин gaye цель; стремление gayet очень, весьма gayret старание; усилие ayretli старательный, усердный gayrı, gayri – другой; прочий. gayrimenkul – недвижимый. gayrimeşru – незаконный. gaz – газ. gazete – газета. gazeteci – газетчик, журналист. gazoz – газированная вода. gazyağı – керосин. gebe – беременная. 63

gebelik – беременность. gece – 1. ночь; 2. ночью; bu ~ сегодня ночью. gecebekçisi – ночной сторож. gecekondu – лачуга, хибарка (сооруженная в течение одной ночи). gecelemek – 1. переночевать, заночевать; 2. провести бессонную ночь. geceleyin – ночью. gecelik(ği) – funduszeue.info; 2. ночная рубашка; kadın ~i женская ночная рубашка. geceyarısı – в полночь. gecikmek – опаздывать, запаздывать. geç – 1. поздно; 2. поздний; ~ kalmak опаздывать. geçen – прошлый, прошедший. geçirmek – 1. в разных значениях – проводить; onu gara kadar geçirdik мы проводили его до вокзала; geceyi sokakta ~ проводить ночь на улице; 2. переживать, переносить, претерпевать; hastalık ~ перенести болезнь; ◊ gözden ~ пробежать глазами, бегло просмотреть. geçis – прохождение, проход, переход. geçit(di) – 1. проход; переход; ~ yok прохода (проезда) нет; 2. военный смотр, парад. geçmek – 1. проходить, проезжать; 2. менять место; переезжать; 3. оставлять позади, обгонять; 4. переходить, пересекать; 4. проходить, кончаться; kış geçti зима прошла. geçmiş – прошедший, прошлый; ~ olaylar прошедшие события; ~te в прошлом; ◊ geçmis olsun! выздоравливайте! поправляйтесь! gelecek(ği) – будущий, наступающий; ~ yıl а) будущий год; б) на будущий год; ~te в будущем. gelenek(ği) – традиция. gelgit – 1. хождения; 2. прилив и отлив. gelin – 1. невеста; 2. невестка, сноха. gelincik – 1 мак-самосейка; 2 ласка. gelinlik – 1 положение невесты; 2 свадебный наряд. gelir – доход. gelişim – рост, развитие. gelişme – в разных значениях – развитие. gelişmek – развиваться. gelişmiş – развитый. 64

geliştirmek – развивать, совершенствовать. gelmek – 1. приходить, приезжать, прибывать, идти; benimle gel пойдем со мной, buraya gel иди (подойди) сюда; 2 наступать, начинаться; bayram geliyor наступает праздник 3) казаться; bana öyle geldi мне так показалось. gemici – матрос, моряк. gemicilik – 1 судоходство; 2 судостроение. gen – ген. genç(ci) – молодой. gençlik(ği) – юность, молодость; молодежь. gene – опять, снова. genel – общий, всеобщий, генеральный. genelev – публичный дом. genellikle – в общем. geniş – просторный. genişlemek – расширяться. genişletmek – расширять. genişlik – ширина, широта. genleşme – расширение, растяжение. gensoru – запрос, интерпелляция. gerçek(ği) – 1 истинный, достоверный; настоящий, действительный, неподдельный; 2. правда, истина; 3. да, кстати; ~ sizr bir şey söyliyecektim да, я хотел вам что-то сказать. gerçekleştirmek – осуществлять. gerçeklik(ği) – истинность, достоверность. gerçeküstü – феноменальный. gerdanlık(ğı) – ожерелье. gerdek – комната новобрачных. gereç – материал. gerek(ği) – 1 нужно, необходимо, надо; 2. нужный, необходимый. gerekçe – аргумент, мотивировка, довод. gerekli – необходимый. gereksiz – ненужный, бесполезный. 65

gergedan – носорог. gergin – в разных значениях – напряженный, натянутый. gerginlik(ği) – напряженность, обостренность, milletlerarası~ международная напряженность. geri – 1. 1) задняя сторона (часть); ~de позади; ~den сзади; ~ye назад; 2)тыл; funduszeue.infoый, отстающий; bu saat beş dakika ~dir эти часы отстают на пять минут; 3. назад, обратно; ~ almak брать обратно; возвращать. gerici – 1. реакционный; реакционные силы; 2. реакционер. gerilim – 1) натяжение; 2) напряжение. gerinmek – потягиваться. getirmek – приносить, привозить, приводить. gevelemek – 1) жевать; 2) говорить вокруг да около. gevrek(ği) – хрупкий, ломкий, баранка. geyik(ği) – олень, лань. gezegen – планета; ~lerarası межпланетный. gezgin – много странствующий. gezi – прогулка; поездка; экскурсия. gezinmek – 1) прогуливаться; 2) расхаживать. gezmek – 1) гулять; 2) расхаживать; 3) осматривать (например город, музей). gıda – питание; продукты. gıdıklamak – щекотать. gıpta – зависть. gırtlak(ğı) – глотка, горло (дыхательное). gıyabi – заочный. gibi – как; такой же как; aslan ~ как лев; benim ~ yapınız делайте как я. gider – расход. gidermek – удалять; устранять. gidiş – ход. girgin – пробивной. girift – хватание, поимка. girilmek – входить; girilmez – входа нет. girinti – углубление, впадение. giriş – 1) вход; 2) въезд. 66

girişim – предпринимательство. girişmek – браться, приниматься, приступать; işe ~ взяться за работу. girmek – входить; поступать (например, в школу). gişe – окошечко; касса. gitmek – уходить, уезжать; идти. gittikçe – постепенно. giyim – одежда, платье. giyinmek – одеваться. giymek – надевать. giyim – платье, одежда. giz – тайна, секрет. gizlemek – скрывать, прятать. gizlenmek – скрываться, прятать. gizli – 1. секретный, тайный; 2. секретно, тайно; ~ tutmak держать в секрете. gizlice – тайно, секретно. glüten – клейковина. gocuk – кожух, тулуп, баранья шуба. gol(lü) – гол. göbek(ği) – пуп, пупок; ◊ ~ atmak танцевать танец живота. göç – 1) переселение; 2) миграция. göcebe – кочевник. göçmek – переселяться, переезжать. göçmen – переселенец. göğüs(ğsü) – грудь. gök(ğu) – 1. небо; ~ yüzü небосвод; ~ler воздушное пространство; 2. голубой; синий; ~ gözlü голубоглазый. gökdelen – высотное здание, небоскрёб. gökkuşağı – радуга. gökyüzü(nü) – небосвод, небо. göl – озеро, пруд. gölge – тень. gölgeli – тенистый. 67

gömlek(ği) – рубашка, сорочка. gömmek – закапывать, хоронить. göndermek – отправлять, посылать. gönül(nlü) – 1) сердце; 2)желание; okumaya ~ü yok у него нет желания читать. gönüllü – 1. добровольный; 2. доброволец. göre – по, судя по, согласно, сообразно; bize ~ по нашему мнению; kanuna ~ согласно закону. görev – обязанность. görgü – опыт, опытность. görkemli – великолепный, блестящий, пышный. görmek – видеть. görsel – 1) зрительный; 2) визуальный. görümce – золовка. görünmek – 1) показываться, быть видным; 2) выглядеть; siz iyi görünüyorsunuz вы хорошо выглядите. görüntü – 1) призрак; 2) изображение. görünüş – вид, наружность, внешность; ~te по виду, внешне, по внешности. görüş – взгляд, зрение, точка зрения, aksi ~ противоположный взгляд, realist ~ реалистический взгляд; ~ birliği единство взглядов. görüşme – 1) встреча; 2) беседа, разговор; 3) обсуждение; ~ler переговоры мн.; ~ler yapmak, ~lerde bulunmak вести переговоры. görüşmek – 1) (ile) видеться, встречаться; 2) (ile) беседовать, разговаривать, совещаться; 3) обсуждать, рассматривать (например, проблему, вопрос). gösterge – 1) показатель степени; коэффициент; 2) индикатор. gösteri – в разных значениях – демонстрация показ. göstermek – демонстрировать, показывать. götürmek – 1) уносить, относить; 2) уводить, увозить; провожать, доводить; sizı evinize kadar götürebilir miyim? могу ли я вас проводить до дома? gövde – 1) тело, туловище; 2) ствол. göz – глаз; ~ doktoru глазной врач, окулист; ◊ ~ atmak взглянуть, заглянуть; ~ önünde tutmak иметь в виду, учитывать; ~e çarpmak бросаться в глаза; ~ boymak пускать пыль в глаза; ~den geçirmek просматривать, проверять; çıplak ~le невооруженным глазом; ~üm! милый! дорогой! gözaltı – наблюдение, надзор. 68

gözdağı – устрашение, угроза. gözde – фаворит. gözetlemek – наблюдать. gözkapağı – веко. gözlem – наблюдение. gözlemci – наблюдатель. gözlemek – ждать, ожидать, выжидать. gözlük – очки. gözyaşı – слеза. granül – зёрнышко. grev – забастовка; ~ yapmak бастовать, проводить забастовку. grevci – забастовщик. gri – серый; koyu ~ тёмно-серый. grip – грипп; ~ olmak заболеть гриппом; ~ geçirmek перенести грипп. guartr – зоб. gudde – железа. guguk – кукушка. gurbet – чужбина. gurur – гордость; надменность; ~ duymak испытывать гордость. gururlanmak – гордиться. gururlu – гордый, надменный. guya – будто бы, якобы; как будто, словно; ~ büyük bir iç yapmış da öğünüyor он похваляется так, словно сделала большое дело. gübre – навоз; удобрение. güc – 1) сила; мощь; мощность; 2) способность. güç(cü) – трудный. güçlü – сильный, крепкий. güçlük(ğü) – трудность, затруднение; ~ çekmek испытывать затруднения. güseri – замша. güdük – недостаток, нехватка. güfte – либретто. 69

gül – роза; ~ yağı розовое масло. güldürmek – смешить. güle güle – всего хорошего!, до свидания! (пожелание уходящему). gülle – ядро; ~ atma толкание ядра gülmek – 1) смеяться; 2) насмехаться, смеяться над кем/чем-либо gülümsemek – улыбаться gülünç – смешной gümrük(ğü) – таможня; таможенная пошлина; ~ muayenesi таможенный досмотр gümrükçü – таможенник gümüş – 1. серебро; 2. серебряный gün – 1) день; bür ~ однажды; ~ü ~üne регулярно, день в день 2) солнце günah – грех günaydın – доброе утро! gündem – повестка дня gündoğşu – восход солнца, рассвет gündüz – днем güneş – солнце; ~ doğdu солнце взошло; ~ battı солнце зашло güney – юг gür – 1) густой, пышный; ~ saç пышные волосы; 2) сильный, зычный (о голосе) gürbüz – здоровый, крепкий güreş – борьба güreşçi – борец güreşmek – бороться gürgen – граб обыкновенный gürlemek – грохотать; гром гремит gürültü – шум, гам; ~ koparmak поднимать шум; gök ~sü гром güve – моль güveç – глиняный горшок (для приготовления пищи) güven – доверие; ~ oyu вотум доверия güvence – гарантия, обеспечение güvenilir – надежный 70

güvenlik(ği) – безопасность güvenmek – доверяться, полагаться, надеяться güvercin – голубь güvey, güvey – жених; зять (муж дочери) güya – будто бы güz – осень güzel – 1. красивый, хороший; 2. красиво, хорошо güzellik – красота güzün – осенью

H haber – новость; известие; сведение hac(ccı) – хадж hacet – нужда, потребность hacım(cmı) – объём haciz – наложение ареста на имущество haç – крест had(ddi) – граница, предел hadde – прокатный стан hafıza – память hafif – 1) в разных значениях лёгкий, нетяжёлый; ~ bir bavul лёгкий чемодан; ~ bir kahvaltı лёгкий завтрак; 2) несильный; ~ bir baş ağrısı слабая головная боль; 3) несерьёзный, легкомысленный hafiflik – 1) лёгкость; 2) облегчение hafiye – агент тайной полиции hafta – неделя haftalık – 1. недельный, еженедельный; 2. недельная плата hain – предатель, изменник haiz – обладающий, владеющий; ~ olmak обладать, владеть 71

hak(llı) – 1) право; ana ~lar основные права; siyasi ~lar политические права; nee ~la? по какому праву? 2) правота; справедливость hakaret – оскорбление hakem – абритр, судья haketmek – заслужить что-либо hakikat(ti) – 1. правда, истина, действительность; 2. поистине, действительно haliki – истинный, подлинный, настоящий hakim – 1. судья; 2. правящий, господствующий hâkimiyet – 1) господство; власть; 2) суверенитет hakkinda – относительно, касательно haklı – правый, справедливый; ~çıkarmak оправдывать haksız – неправый, несправедливый haksızlık(ğı) – несправедливость hal(li) – 1) состояние, положение; 2) вид; ◊ her ~de во всяком случае, безусловно; o ~de в таком случае; çok ~lerde во многих случаях, сплошь и рядом hala – тётка (со стороны отца); ~ kızı двоюродная сестра (со стороны отца); ~ oğlu двоюродный брат hâlâ – всё ещё, пока ещё, ещё hakat – 1) канат; 2) причал halbuki – между тем, тогда как halen – теперь, сейчас, настоящее время, ныне halı – ковёр haliç – эстуарий; речное устье halife – 1) халиф; 2) преемник halis – чистый halk – народ; публика halka – в разных значениях – кольцо; nişan ~sı обручальное кольцо halkoyu(nu) – общественное мнение halletmek – решать, разрешать (вопрос, задачу и т.н.) halsiz – слабый, обессилевший; ~düşmek обессилеть, выбиться из сил ham – 1) неспелый ( о фруктах) 2) сырой, невыделанный, необработанный hamal – грузчик; носильщик 72

hamam – баня hamarat – работящая, трудолюбивая (о женщине) hamil – 1) обладатель, предъявитель; 2) обладатель hâmile – беременная hamle – ход (в шахматах, шашках) hammadde – сырьё hamsi – анчоус, хамса hamur – тесто hane – клетка (на шахматной доске) hangi – какой? который? hanım – госпожа, сударыня, дама; супруга; küçük ~ барышня; ~ efendi сударыня (вежливое обращение) hani, haniya 1) где? где же? 2) помнишь? помните? 3) по правде сказать hap – пилюля hapis(psi) – 1) задержание, арест; домашний арест; 2) тюрьма hapishane – тюрьма hapsetmek – заключать в тюрьму, арестовывать hapşırmak – чихать harabe – развалины, руины haram – запрещенный, запретный harap – разрушенный hararet – 1) температура, жар; 2) жажда hararetıi – разгорячённый, возбуждённый, пылкий, оживлённый harcamak – расходовать, тратить harç – I трата, расход harç – II раствор hardal – горчица harket – 1) движение; 2) действие, поступок; поведение; 3) отправление, отъезд; ~ etmek а) двигаться; б) действовать, вести себя; в) отправляться, уезжать harf – буква hariç(ci) – 1. заграница; 2. за исключение, кроме; за исключением harika – чудо 73

harita – карта (географическая) harman – молотьба harp(bi) – I война, бой harp – II арфа has – 1. свойственный, присущий кому-чему; 2. чистый, без примеси hasar – убыток, ущерб hasat – жатва, уборка hasılat – 1) продукция; 2) доход hasret – тоска hassas – чувствительный hassasiyet – чувствительность hasta – 1. больной; 2. больной; ağır ~ тяжелобольной; ~ olmak (düşmek) заболеть hastabakıdcı – санитарка, сиделка hastalanmak – заболеть hastalık(ğı) – болезнь hastalıklı – болезненный, хворый hastane – больница haşhaş – мак haşin – грубый, резкий haşlama – варёный, отварной haşlamak – варить hat(ttı) – в разных значениях линия; hava ~ı воздушная линия, telefon ~ı телефонная линия hata – 1) ошибка; ~ yapmak допускать (делать) ошибку; 2) проступок hstslı – ошибочный, неправильный hatır – память; ~ına gelmek вспоминать hatıra – воспоминание; память; ~ olarak saklamak хранить как память hatırlamak – вспоминать, припоминать hatırlatmak – напоминать hatip – оратор, проповедник hattâ – даже hava – 1) воздух, атмосфера 74

havaalanı – аэродром havalanmak – 1) взлетать, подниматься в воздух; uçak havalandı самолет взлетел; 2) развеваться; 3) проветриваться havale – 1) поручение, передача; 2) перевод (денежный); posta ~si почтовый перевод; ~ etmek а) поручать, передавать; б) переводить (деньги) havan – 1) ступа; 2) миномет havlamak – гавкать, лаять havlı – ворсистый havlu – полотенце havuç(cu) – морковь havuz – бассейн, водоём havyar – икрá hayal(li) – 1) воображение; мечта; фантазия; ~ etmek фантазировать; мечтать; 2) изображение, образ; ◊ ~ kırıklığı разочарование hayalet – приведение, призрак hayat – жизнь haydi, hadi – 1) ну! айда! 2) ладно! пусть так! haydut – разбойник, грабитель hayhay – (выражение согласия) ладно, хорошо hayıflanmak – сожалеть hayır(yrı) – I добро, благо; благотворительное общество hayır – II нет (отрицание); нет, этого не знаю hayırlı – добрый, благой; ~ sabahlar! доброе утро! haylaz – 1) пакостник, негодник; 2) лентяй hayran – 1. изумлённый, пораженный; ~ kalmak а) изумляться, поражаться; б) восторгаться, восхищаться; 2. почитатель, поклонник hayret – 1. удивление, изумление; 2. удивительно! странно! hayvan – животное; скот; зверь hayvanat – ~ bahçesi зоологический сад, зоопарк haz(zzı) – часть, доля hazım(zmı) – твёрдость, решительность 75

hazır – 1) присутствующий, имеющийся налицо; ~ bulunmak присутствовать; 2) готовый; ~ elbise готовое платье; ~ olmak быть готовым hazırlamak – готовить, приготовлять hazırlanmak – 1) готовиться, приготовляться; yolculuğa hazırlanıyor он готовиться к путешествию; 2) быть приготовляемым; yemek hazırlandı еда приготовлена hazırlık(ğı) – подготовка, приготовление hazin – печальный грустный hazine – казна; касса; сокровищница haziran – июнь hazmetmek – прям. и перен. переваривать hazine – влагалище hece – слог hecelemek – произносить по слогам hedef – 1) цель; 2) объект hediye – дар, подарок; ~ etmek дарить hekim – врач, доктор hektar – гектар hele – 1) особенно, в особенности; хотя бы, хоть; 2) наконец, наконец-то; 3) только, пусть только helikopter – вертолёт helva – халва hem – причём, к тому же hemcins – однородный hemen – 1) немедленно, сейчас же; 2) почти, почти что hemşeri – земляк, соотечественник hemşire – медицинская сестра, медсестра hendek – ров; канава; окоп; траншея henüz – 1) только что, только ещё; ~ geldim я только что пришёл; ~ küçüktür он ещё мал; 2) (при отрицательном глаголе) ещё не; пока ещё; ~ gelmedi он ещё не пришёл. hep – 1) всё; весь; все; ~iniz все вы; ~ arkadaşiz все мы друзья; ~si все они; всё; ~sini biliyor он знает всё; 2) постоянно, всегда; sen ~ geç kalırsın! ты постоянно (вечно) опаздываешь! hepsi – всё, kızların hepsi все девушки (на свете) 76

her – каждый, всякий; ~ gün каждый день; ~ halde во всяком случае; ~ yerde везде, всюду; ~ vakit (zaman) всегда, постоянно. herhangi – любой, какой бы то ни было. herkes – всякий, каждый (о человеке); ~ bilir все знают. hesap(bı) – 1) счёт, расчёт; ~ açmak открыть счёт (в банке); ~ı veriniz дайте счёт (напр. в ресторане); 2) подсчёт, вычисление; арифметика; 3) отчёт; ~ vermek отчитываться. hesaplamak – считать, подсчитывать. hesaplaşmak – рассчитываться. hesaplı – расчетливый, осторожный, осмотрительный. heybe – сумка, перемётная сумка. heyecan – волнение, возбуждение; ~ verici волнующий; ~ duymak испытывать волнение. heyecanlanmak – волноваться, приходить в возбуждённое состояние. heyecanlı – 1) взволнованный; 2) волнующий. heyet – делегация; комиссия; миссия. heykel – статуя. heykeltıraş – скульптор. hezimet – поражение; ~e uğramak потерпеть поражение; ~ uğratmak нанести поражение. hıçkırık – икание, икота. hıçkırmak – икать. hırçın – вспыльчивый, капризный. hırka – хырка, бешмет. hırs – 1)страстное желание; 2) ярость, гнев. hırsız – вор. hırsızlık(ğı) – воровство, кража. hıyanet – измена, предательство. hıyar – огурец. hız – скорость, быстрота. hızlı – 1. быстрый, скорый; 2. 1) сильно; ~ vurmak сильно ударять; 2) громко, громким голосом; ~ konuşmak громко разговаривать. hiciv(cvi) – сатира; сарказм. hicvetmek – высмеивать. 77

hiç – 1. (при отрицательном глаголе) совсем, совершенно, абсолютно, вовсе не;onu ~ görmendim я его совсем (вовсе) не видел; 2. когда-нибудь; ~ ava gittiniz mi? вы когда-нибудь ходили на охоту? 3. ничто, пустое место; bir ~ için darıldı он обиделся из-за пустяка. hiçbiri – никто из; ни один из. hiddet – гнев, ярость. hiddetli – гневный, разгневанный. hiddetlenmek – гневаться, сердиться. hidrojen – водород. hikâye – рассказ; повесть; повествование. hikâyeci – рассказчик; повествователь. hile – 1) хитрость; мошенничество; 2) фальсификация. himaye – 1) покровительство, защита; 2) поддержка, протекция; ~ etmek а) покровительствовать, защищать; б) протежировать. hindi – индюшка. hindistancevizi – кокосовый орех. hintyağı – касторовое масло. his(ssi) – чувство. hisar – крепость, укрепление. hisse – 1) часть; порция; пай; 2) акция. hissedar – пайщик, акционер. hissetmek – чувствовать. hitabe – обращение, выступление. hizmet – 1) обслуживание; прислуживание; 2) служба; askerlik ~i военная служба. hizmetçi – слуга, служитель. hoca – 1) учитель, наставник; 2) ходжа. hokkabaz – фокусник; жонглёр. hol(lü) – холл. homurdanmak – ворчать, бормотать. hoparlör – громкоговоритель, репродуктор. hoplamak – прыгать. horlamak – храпеть. 78

horoz – петух. hortum – 1) хобот; 2) шланг. hostes – стюардесса, бортпроводница. hoş – хороший, приятный; ◊ ~ geldiniz! добро пожаловать! hoşça: ~ kalın! будьте здоровы! счастливо оставаться! hoşaf – компот. hoşgörü – терпимость, снисходительность. hoşlanmak – нравиться. hovarda – кутила, мот, гуляка. hoyrat – грубый, вульгарный. hububat – зерновые (злаковые) культуры. hudut(du) – граница. hukuk – юр. право. hukukçu – юрист. humma – лихорадка. hurda – 1) мелочь; хлам; 2) металлический лом. hurma – 1) финик; 2) хурма. husus – дело, обстоятельство, вопрос; bu ~ta ne düşünüyorsunuz? что вы думаете по этому поводу? hususi – 1) особый, специальный; 2) личный, частный, собственный. husuiyet – особенность, специфичность, характерность. husye – тестикул, яичко. huş – берёза. huy – характер, нрав. huzur – 1) покой, спокойствие; 2) присутствие. hücre – клетка. hücüm – атака, нападение. hüküm(kmü) – 1) судебное решение, приговор; mahkrmrmin ~ü приговор суда; ~ vermek вынести приговор; 2) сила, значение, kanunun ~ü var закон имеет силу; 3) власть, господство; ~ sürmek а) властвовать, царить; б) быть распространённым; ~ süren kanaat распространённое мнение, распространённый взгляд. hükümet – правительство. hükümlü – имеющий силу, законность. 79

hüner – умение, мастерство, искусство. hür (rrü) – свободный, независимый hürmet – уважение, почет ~ etmek уважать,чтить; ~ görmek пользоваться уважением. hürmetli – уважаемый hürriyet – свобода hüviyet – личность; ~ сüzdanı удостоверение личности hüzün (znü) – грусть, печаль hüzünlü – грустный, печальный

I ıhlamur – липа ılık – теплый ırak – далекий ıraksak – дивергентный, расходящийся ırgat – поденщик, батрак ırk – раса ırkçılık (-ğı) – расизм ırmak – река ısı – 1. теплота 2. горячий, жаркий ısınma – согревание ısınmak – греться, согреваться ısıölçer – калориметр ısırgan – крапива ısırmak – кусать; разрывать зубами ısıtmak – греть, нагревать ıskonto – скидка ıslak – мокрый, сырой, влажный ıslanmak – мокнуть 80

ıslatmak – мочить ıslık (-ğı) – свист; ~ çalmak свистеть ısmarlama – 1. заказ 2. на заказ, заказной ısmarlamak – 1. заказывать 2. поручать; Allahaısmarladık! – до свидания ıspanak (-ğı) – шпинат ısrar – настояние, настойчивость; ~la настойчиво, настоятельно; ~etmek настаивать, упорствовать. ısrarlı – настоятельный, настойчивый ıssız – необитаемый, пустынный, безлюдный ıstakoz – омар; makassız ~ лангуст ıstavroz – крест ıstırap (bı) – страдание, мучение ışık (-ğı) – свет ışın – луч; kozmik ~ lar – космические лучи ızgara – жареное на рашпере (о мясе, рыбе); ~ köfte – котлеты, жаренные на рашпере

İ iade – возвращение, возврат; ~ etmek возвращать, приносить обратно ibadet – моление, молитва ibaret – состоящий; ~ olmak состоять ibraz – предъявление; ~ etmek предъявлять; pasaportunuzu ~ ediniz предъявите паспорт icat – открытие, изобретение; ~etmek открывать, изобретать icra – выполнение, исполнение iç – 1. нутро, внутренняя часть, внутренность; 2. ядро, сердцевина; 2. внутренний; iç siyaset внутренняя политика; 3. içinde внутри, среди, между; içimizde между нами, среди нас; beş gün içinde в течение пяти дней; dostluk havası içinde в атмосфере дружбы; içinden через что-либо, из чего-либо; evin içinden из дома; içine внутрь чего-либо, в; evin içine в дом içbükey – вогнутый içecek – напиток, напитки içeri – 1. внутренняя сторона; внутренность; ~ den изнутри; ~ de внутри; ~ye внутрь; 2. внутренний; 3. 81

внутрь, внутри; lütfen, ~ buyurun! заходите, пожалуйста içerik (-ğı) – содержание içerlemek – затаить злобу içermek – взаимно обусловливать içgüdü – 1. инстинкт, 2. интуиция içilir – пригодный для питья için – 1. для, ради, за; bunun ~ поэтому; для этого; 2. чтобы; 3. dığı ~ из-за, вследствие того, что…, ввиду того, что; gelmediği ~ ввиду того, что он не пришел… içki спиртные напитки içli – имеющий что-либо внутри içlidışlı – задушевный, интимный içmek – 1. пить, 2. есть (суп); sigara ~ курить içten - сердечный, задушевный, искренний; ~ bir dilek искреннее желание içyüz - суть, сущность, существо idam – казнь idare – руководство, управление; ~etmek руководить, управлять; дирижировать (funduszeue.infoром) iddia – 1. утверждение, 2. претензия, притязание; ~etmek а) утверждать, настаивать, б) претендовать, притязать iddianame – обвинительное заключение idrar – моча ifade - 1. выражение, ~etmek выражать, 2. показание, ~vermek давать показания iffetli – целомудренный iflas – банкротство, ~ etmek обанкротиться iftira – клевета, ~atmak клеветать на кого-либо iftiraci – клветник iğfal – 1. введение в заблуждение; 2. введение в соблазн iğne – игла, иголка; шприц; çengelli ~ английская булавка; toplu ~ булавка; ~ yapmak делать укол (вливание); 2. жало; ~ yapraklı ağaçlar хвойные деревья iğnelemek – колоть, прокалывать иглой iğrenç – отвращение iğrenmek – брезговать, чувствовать отвращение 82

ihanet - измена, предательство ihbar – уведомление, оповещение ihmal (li) – небрежность; халатность; ~ etmek – пренебрегать, халатно относиться; манкировать ihracat – экспорт, вывоз ihtilal (li) – революция ihtimal (li) – 1. вероятность, возможность; 2. вероятно, возможно ihtimam – забота, заботливость; внимание ihtiras - ненасытное желание, жажда ihtişam – роскошь, блеск ihtiva – содержание, включение ihtiyaç (cı) – потребность, нужда; ~ duymak испытывать потребность (нужду) в чем-либо ihtiyar – 1. старик, 2. старый ikamet – пребывание, жительство; ~ tezkeresi вид на жительство; ~ etmek жить, проживать ikametgah – местожительство, резиденция ikaz – оповещение, предупреждение iki – два; ~si оба; ~de bir а) то и дело, б) одна вторая (часть) ikinci – второй ikincilik (ğı) – второе место ikilem – funduszeue.infoа ikiyüzlü – двуличный, лицемерный ikiz – двойня, близнецы ikizkenar - равнобедренный iklim – климат ikmal – 1. оканчивание, 2. снабжение ikna – убеждение, ~ etmek убеждать ikram – 1. угощение, 2. скидка, ~etmek а) угощать, б) делать скидку ikramiye – 1. выигрыш (например в лотерее), 2. премиальные iktibas - взятие в долг iktidar – власть, ~ başinda bulunmak ~da olmak находиться у власти iktisadi – экономический iktisat – 1. экономика, 2. экономия 83

il – вилайет ilaç – лекарство ilan – объявление, ~etmek объявлять ilave – добавление, ~etmek добавлять ilçe – уезд ile – с, вместе с; посредством чего-либо; sizin ile, sizinle с вами; tren ile, trenle на поезде; çekiç ile, çekiçle – молотком; 2. и; defter ile (defterle) kalem – тетрадь и ручка ileri – вперед; masayi biraz ~ çekelim давайте подвинем стол немного вперед; 2. впереди; evin ~ sinde впереди дома; 3. передовой, находящийся впереди; ~ gelenler руководство, руководители (мн.ч.); видные деятели, ответственные работники; 4. будущее; ~ de в будущем; ~ olmak спешить (о часах); saat beş dakika ~ dir часы спешат на пять минут; ~ sürmek предлагать, выдвигать ilerlemek – 1. продвигаться вперед, двигаться вперед; 2. прогрессировать iletken – 1. сообщающий, 2. проводящий iletki – угломер, транспортир ilgi – 1. интерес, заинтересованность; ~ göstermek проявлять интерес; ~ çekmek вызывать интерес: ~ çekici вызывающий интерес; интересный; ~ çekici filim интересный фильм; 2. связь, отношение, причастность, касательство; bununla hiç bir ~ si yoktur к этому он абсолютно никакого отношения не имеет, он абсолютно не причастен к этому ilgilendirmek – интересовать ilgilenmek (ile) – интересоваться ilgili (ile) – связанный с чем-либо, относящийся ilginç – вызывающий интерес, любопытный ilik – I петля, петлица ilik – II костный мозг iliklemek – застегивать ilim (imi) – наука ilişik – 1. приложенный, 2. имеющий отношение ilişki – отношение ilk – первый, начальный ilkbahar – весна; ~ da весной ilkçağ – античный мир 84

ilke – принцип ilkönce – прежде всего, в самом начале ilmi – научный iltihap – воспаление iltihaplanmak – воспаляться ima – намек; ~ etmek намекать на что-либо imal (li) – изготовление, производство; ~ etmek изготавливать, производить imalat – производство imar – благоустройство, ~ etmek благоустраивать imbat – летний муссон imbik – дистиллятор imdat (di) – помощь imge – 1. знак, признак, 2. воображение, 3. привидение imha - истребление, уничтожение; ~ etmek истреблять, уничтожать imkan – возможность imkansız – 1. невозможный, 2. невозможно imla – орфография, правописание imrenmek – 1. сильно желать, 2. завидовать imsak – воздержание, умеренность, диета imtiyaz – преимущество, привилегия imza – подпись, автограф imzalamak – подписывать inanç – вера, убеждение inanmak – верить inat (dı) – упрямство, упорство; ~ etmek упрямиться, упорствовать inatçı – 1. упрямый, 2. упрямец ince – 1). тонкий, 2). мелкий, некрупный; 2. тонко incelemek – изучать, исследовать inci – жемчуг incik (-ği) – голень incil – Евангелие 85

incir – инжир incitmek – 1. причинять боль; ушибать (например руку, ногу); 2. обижать inç – дюйм indirmek – 1. спускать, опускать, 2. понижать, снижать inek (-ği) – корова infaz – исполнение, выполнение inilti – стон inisiyatif – инициатива iniş – 1. посадка; mecburi ~ ав. вынужденная посадка, 2. спуск inkar – отрицание, ~ etmek отрицать inkılap (bı) – революция inkılapçı – 1. революционер; 2. революционный inlemek – стонать inmek – 1. спускаться, опускаться, приземляться; 2. слезать, сходить; vagondan ~ выходить из вагона; inecek var mı? Кто-нибудь выходит?; 3. останавливаться (в гостинице); otele ~ останавливаться в гостинице insaf – 1. справедливость, совесть; 2. милосердие insan – человек insaniyet – 1. человечество, 2. человечность, гуманность insaniyetli – человечный, гуманный insanlık (-ğı) – 1. человечество, 2. человечность, гуманность inşaat - строительство, строительные работы. inşaatçı - строитель. inşallah - если будет угодно аллаху; дай бог!; надеюсь. intiba - впечатление; ~ alrnak (edinmek) выносить впечатление; ~bırakmak производить впечатление. intihar - самоубийство. intikam - 1) мщение, месть; 2) реванш. intikamci - 1) мстительный; 2) реваншистский. ip - верёвка, бечёвка. ipek (ği) - шёлк. ipekli - 1. шёлковый; 2. шёлковая ткань. iplik (ği) - нитка, нитки. 86

iptal - отмена, аннулирование; ~ etmek отменять, аннулировать. iptidai - первобытный, примитивный. irade - воля; желание. iradeli - волевой. iri - крупный. irin - гной. iris – 1) радужная оболочка (глаза); 2) ирис. irkilmek - вздрагивать, пугаться. irsi - наследственный. irtica - реакция. is - 1) сажа; копоть; нагар. isabet - попадание (в цель). isabetli - 1) меткий, точный (об огне); 2) удачный, уместный (напр, об ответе, реплике). ise - а, же. ishal - расстройство желудка, понос. isim(smi) - имя, название; ~i geçen вышеупомянутый iskele - пристань. iskelet - 1) скелет; 2) каркас. iskemle - табуретка, скамейка. iskonto - скидка; ~ yapmak делать скидку. islâm - ислам. ispat - доказательство; ~ etmek доказывать, ispirto – спирт israf - расточительность, мотовство. istakoz - омар. istasyon - станция; остановка. istavroz - крест. istek(ği) - желание, просьба. istemek - хотеть, желать; просить; требовать. isterik - истеричный, истерический. isteka – кий (бильярдный). 87

istifa – отставка; ~etmek уйти в отставку. istikamet – направление. istikbal - будущее; ~de в будущем. istiklâl – независимость istikrar – утверждение, укрепление, стабилизация, постоянство. istikraz – заем istirahat – отдых; ~ etmek отдыхать istiridye – устрица istismar – эксплуатация; etmek эксплуатировать istisna – исключение istisnai – исключительный isyan – восстание, бунт iş – дело, работа, занятие; iş adamı – деловой человек, бизнесмен; iş veren предприниматель işaret – знак, сигнал iş birliği – сотрудничество; iktisadi экономическое сотрудничество işçi – рабочий, работница işemek - мочится, выделять мочу. işgal -занятие, оккупация işitmek – слышать işkembe - кишки, требуха; ~ corbası суп из требухи (бараньей). işkence - пытка, мучение; ~ etmek пытать, мучить. işlek - оживлённый. işlem - 1) процедура; оформление (документа); 2) процесс; 3) обработка, переработка; 4) действие. işlemek - 1) работать, функционировать; 2) обрабатывать; 3) курсировать. işletme - 1)эксплуатация(напр. рудника, фабрики); 2) предприятие. işletmek - эксплуатировать (напр. рудник, фабрику). işsizlik – безработица iştah - аппетит. işte – вот; ~ bu kadar вот и всё, и больше ничего. iştırak - участие; ~ etmek участвовать. itaat(ti) - послушание, повиновение, покорность; ~etmek слушаться, повиноваться. 88

itaatli - послушный, покорный. itfaiye - пожарная команда. itfaiyeci - пожарник. ithaf - посвящение; ~ etmek посвящать. ithal(li) - ввоз, импорт, ithalât(tı) - ввоз, импорт. itibar - уважение, влияние, авторитет. itibaren - с, от. itına - 1) забота, внимание; 2) аккуратность; старание itiraf - признание, сознание; ~ etmek признавать сознавать (напр. ошибку, проступок). itiraz - возражение; ~ım уок не возражаю; ~etmek возражать. itmek - толкать, отодвигать; itiniz от себя(надпись на дверях). ittifak- союз; askeri ~ военный союз. iyi - ) хороший, добрый 2) здоровый; ~ misiniz? здоров ли вы?, как ваше здоровье?; ~yim я здоров , я чувствую себя хорошо; 2. хорошо; ~ kötü худо-бедно, худо ли, хорошо ли, ~olmak поправляться, выздоравливать iyileşmek – улучшаться, поправляться, выздоравливать iyilik – доброта, добро. iyimser - оптимист. iyimserlik(ği) - оптимизм. iz - след, отпечаток. izafi - относительный, релятивный. izahat - объяснение, подробное изложение. izdüşüm - проекция. izin(zni) - 1) разрешение, позволение; ~ almak получать разрешение (позволение); ~ vermek разрешать, позволять; 2) отпуск. izinli - находящийся в отпуске; отпускник; ~ olmak быть а отпуске. izlemek - 1) идти по следу, следить, преследовать 2) следить, наблюдать смотреть. izlenim - впечатление. izole - 1) изолированный; 2) изоляционный. 89

J jaguar – ягуар jalüzi - жалюзи jambon - окорок, ветчина. jandarma - 1) жандармерия; 2) жандарм. Japon – японец, японка; японский (прил.) Japonca - 1. японский язык; 2. по-японски jartiyer - подвязка. jelatin - желатин jeneratör – генератор jeodezi - геодезия jeofizik - геофизика jeolog – геолог jeolojı - геология jerse - джерсе, джерси (ткань, готовое изделие). jest(ti) - жест. jet: ~ - uçağı - реактивный самолёт. jeton - жетон. jlet - безопасная бритва; ~ bıçağı лезвие безопасной бритвы jimnastik(ği) – гимнастика jinekolog - гинеколог jinekoloji – гинекология jinekolojik – гинекологический jokey - жокей. jöle – гель judo – дзюдо judocu - дзюдоист jübile - юбилей. junior - юниор. jüri - жюри. 90

K kaba - грубый, вульгарный, примитивный. kabak(ği) - тыква. kabakulak(ği) - свинка. kabarık - 1) вздутый, раздутый, пухлый; 2) рельефный. kabiz(bzi)- запор. kabiliyet –способность; возможность. kabiliyetli -способный kabine - кабинет. kablo - кабель. kabuk(ğu) - 1) кора, корка, кожица; скорлупа, шелуха; 2) раковина (моллюсков). kabul(lü) - принятие, приём. kaburga - ребро. kâbus - кошмар. kabza - 1) горсть; 2) рукоятка, ручка. kaç - сколько; ~а? почём?, по какой цене? kaçak - ) беглый, дезертир; 2) утечка (газа); 2. контрабандный, незаконный. kaçamaklı - уклончивый; ~ cevap уклончивый ответ kaçar – по сколько; ~ ruble aldılar по сколько рублей они получили? kaçinci - который, какой (по порядку). kaçınılmaz - неизбежный. kaçınmak - избегать, уклониться. kaçırmak - 1) лишать, похищать, угонять; uykumu kaçırdı он лишил меня сна; arabayı ~ угнать машину; 2) упускать; пропускать; опаздывать; f irsatı ~ упускать удобный случай; treni ~ опоздать на поезд. kaçmak -1) бежать, убегать; 2) лишаться; uykusu kaçtı он лишился сна; keyfi kaçtı у меня испортилось настроение. kadar - 1) как, в такой же степени как, столько же (при сравнении); aslan ~ kuvvetli сильный как лев; benim~ в такой же степени, как я; onlar ~ çalıştık мы работали столько же, сколько они; 2) около, приблизительно; bir hafta ~ около недели; 3) до; пока не; köye ~ до деревни; akşama ~ до вечера; ben 91

gelinceye ~ пока я не приду.; 4) : = dığı ~ выражает сравнительную степень по количеству; istediği ~ столько, сколько он желает; bu ~ столько; ne~ сколько; hepsi bu~ mı? и это все?; işte bu ~ вот и все. kadayıf – кадаиф. kadeh – рюмка, бокал kademe - ступень, уступ; 2) степень, уровень. kader – судьба. kadın – женщина. kadife - бархат, вельвет, kadro - кадры, личный состав. kafa – 1) голова; 2) ум, смышлёность. kafes - клетка, решётка; kuş ~ птичья клетка. kâfı - достаточный. kafiye - рифма. kâğıt(dı) - бумага. kahkaha - хохот, громкий смех. kahraman - 1. герой; 2. героический. kahramanlık(ğı) - героизм, геройство. kahvaltı - завтрак; ~ etmek завтракать. kahve - кофе. kahverengi - коричневый, кофейного цвета. kaide – 1)правило, 2) постамент, пьедестал, основание kala - за; до; ikiye beş ~ çıktı он вышел без пяти два köye iki kilometre ~ benzin bitti за два километра до села кончился бензин. kalabalık (ğı) - 1. толпа; скученность; 2. многолюдный kalay - олово; полуда. kalbur - решето. kaça – бедро, ляжка; ~ kemiği бедренная кость. kaldıraç (cı) - рычаг. kaldırımak - 1) в разн. знач. быть поднятым; 2) быть увезенным (напр, в больницу); 3) быть уничтоженным (отменённым). kaldırım - мостовая; yaya ~ı тротуар. 92

kaldırmak - 1) в разных знач. поднимать 2) отправлять (транспорт), давать сигнал к отправлению (транспорта) 3) уносить, убирать; bunu kaldırın уберите это; 4) класть, помещать (напp. в больницу) 5) уничтожать, ликвидировать. kale 1) крепость; 2) ворота; 3) ладья. kaleci - вратарь. kalem - 1) перо, ручка (с пером); 2) канцелярия; 3) резец, долото. kalfa - подмастерье. kalın - толстый (о предмете). kalınbağırsak(ğı) - толстая кишка. kalıntı- остаток. kalıp (bı) - 1)форма, модель, образец, шаблон 2) внешность, вид oболочка kalıtım - наследственность. kalitsal - наследственный. kalifiye - квалифицированный. kalite - качество. kalkan - 1) щит (оружие); 2) камбала, kalker - известняк. kalkındırmak - восстанавливать, развивать. kalkınma – подъём, развитие. kalkiranak подниматься, развиваться. kalkmak - 1) в разн. знач. вставать, подниматься; 2) отправляться (о транспорте); tren kalktı поезд отправился (отошёл); 3) исчезать; bu adet kalktı этого обычая больше не существует. Kalmak - 1)оставаться; 2) останавливаться (напр. в гостинице), пребывать, проживать; 3) откладываться (на более поздний срок); gitmeniz cumaya kaldı ваш отъезд отложен на пятницу. kalorifer - центральное отопление. kalp(bi) – сердце, kalp krizi сердечный приступ kalpak(ği) - шапка. Kalsiyum - кальций. kaltak(ği) - седло, лука седла. kamara - каюта. kıymet 1) стоимость; 2) ценность 93

kıymetli 1) ценный, драгоценный; ~ taşlar драгоценные камни; 2) дорогой (при обращении) kız 1) девушка; девочка; 2) дочь; ~ çocuk девочка kızak(ğı) сани; ~ kaymak кататься на санях kızamık(ğı) корь kızamıkçık краснуха kızarmak 1) краснеть, алеть; 2) жариться, поджариваться kızartma жареный; balık ~sı жареная рыба; piliç ~ sı жареный цыпленок kızdırmak 1) подогревать, накалять; 2) перен. раздражать kızgın1) горячий, раскаленный; 2) перен. разгневанный, разъяренный; 3) палящий, знойные, жгучий kızıl 1. красный (чаще в переносном значении) ~Meydan Красная Площадь; 2. скарлатина kızılay ~ kurumu Общество Красного Полумесяца (в мусульманских странах) kızılcık(ğı) кизил kızılhaç ~ kurumu Общество Красного Креста kızkardeş сестра kızlık(ğı) девичество, девственность kızmak 1) злиться, сердиться; 2) накаляться, раскаляться (напр. о металлах) ki 1) который; bir adam ki okumak istemez… человек, который не хочет учиться…; 2) что; anlaşılır ki o da, gitti выяснилось, что и он уехал; 3) а; geldim ki kimseler yok! прихожу, а там никого!; 4) чтобы; ona para verdim ki ekmek, alsın я дал ему денег, чтобы он купил хлеба; 5) когда, раз; onu görmedi ki anlatsın как он может рассказать, когда (раз) он этого не видел; 6) ведь, же; onu tanımazsın ki ты же его не знаешь kibar благородный; изысканный; добрый, вежливый kibrit спичка kil глина kilim палас kilise в разн. знач. церковь kilit замок kilitlemek запирать (закрывать) на замок kilitli запертый (закрытый) на замок kim кто?; ~inle с кем?; ~in чей?; ~e (к) кому?; ~den от кого?; у кого?; ~de у кого?, при ком?; ~ bilir? кто знает?; как знать? kimi некоторые, одни; ~ istiyor, ~ istemiyor один хотят, другие нет; ~ insanlar некоторые люди 94

kimlik(ğı) личность; ~ belgesi удостоверение личности; ~ini tesbit etmek установить личность kimse кто-нибудь, при сказуем. в отриц. ф. никто; orada ~ yok там никого нет kimsesiz сирота kimyon тмин обыкновенный kin ненависть, злоба kip образец; вид, тип kir грязь, засаленность kira 1) аренда; 2) арендная плата kiracı арендатор; съемщик; квартирант kiralamak 1) сдавать в аренду; 2) арендовать kiralık предназначенный к сдаче; прокатный kiraz черешня kireç известь, известка kiremit(di) черепица kiriş 1) бревно; балка, брус, перекладина; 2) хорда kirlemek пачкать kirlenmek пачкаться, становиться грязным kirli 1. грязный; 2. грязное белье kirpi еж kirpik(ği) ресница kişi человек (употребляется после числительных); üç ~ için на трех человек, на троих kişilik(ği) рассчитанный на известное число лиц; tek ~ oda комната на одного человека; iki ~ kamara двухместная каюта; kaç ~? на сколько человек? kişisel 1) людской; 2) личный, индивидуальный kitabevi книжный магазин kitap(bı) книга; ders ~ı учебник klasik(ği) 1. классик; 2. классический klasör 1) шкаф с отделениями; 2) папка для бумаг, регистратор; 3) кляссер klişe 1. 1) полигр. клише; 2) штамп; 2. стандартный koalisyon коалиция koca I муж; ~ya gitmek выходить замуж 95

koca II огромный, громадный kocaman огромный, большущий koç баран kodeks фармакопея koğuş 1) палата (больничная); 2) тюремная камера (общая) koklamak нюхать kokmak 1) пахнуть; 2) тухнуть, протухать (напр. о мясе, рыбе) kokmuş тухлый (напр. о мясе, рыбе) koku 1) запах; 2) духи; ~ sürünmek душиться, опрыскиваться духами kokulu ароматный, душистый kol 1) рука; birinin ~una girmek брать кого-либо под руку; 2) рукав (платья, реки); 3) ветвь (дерева); 4) ручка, рычаг (напр. станка); 5) отрасль; отдел; 6) колонна (напр. солдат, демонстрантов) kola крахмал; ~ yapmak крахмалить kolay 1. легкий, нетрудный; ~ bir iş легкая работа; 2. легко; bunu ~ yaparsın ты с этим легко справишься kolaylık(ğı) легкость koli посылка (почтовая) kollamak 1) ждать, выжидать (напр. удобный случай); 2) покровительствовать koloni в разн. знач. колония, поселение kolonya одеколон koltuk(ğu) I подмышка koltuk(ğu) II кресло kolye колье, ожерелье koma коматозное состояние, кома komik 1. комик; 2. комический, смешной kompartıman купе komple полный, комплектный kompliman комплимент komplo заговор kompres компресс komşu 1. сосед; 2. соседний komut(tu) команда, распоряжение 96

konak(ğı) 1) особняк; 2) правительственное здание konçerto концерт kondoktor, kondüktör проводник (поезда) kongre съезд konkav вогнутый konsantrasyon 1) сосредоточение; 2) хим. концентрация konserve 1. консервы; 2. консервированный konsey совет konsolos консул konsolosluk(ğu) консульство konsomasyon потребление konsulto консилиум kontak короткое замыкание kontrat контракт; kontrat imzalamak подписывать контракт kontrol контроль; kontrol etmek контролировать; kontrol altına almak взять под контроль kontrplâk фанера konu тема, сюжет konuk(ğu) гость konuksever гостеприимный konuşma 1. разговор, беседа; 2. лекция konuşmak 1. разговаривать, беседовать; 2. обсуждать; 3. говорить о ком-чём-либо konut жилище, жилье konveks выпуклый konvoy конвой, эскорт koparmak открывать, срывать, обрывать kopça крючок, застежка kopmak 1. рваться, отрываться; 2. подняться, разразиться, вспыхнуть (внезапно) kopya копия korkak(ği) трус, трусливый korkmak бояться, пугаться korku боязнь, страх, испуг 97

korkunç страшный, ужасный korkutmak пугать, страшить korna гудок, сигнал (автомобиля) kort корт, теннисная площадка koru лесок, роща korumak 1. охранять, защищать; 2. оберегать, беречь kostüm костюм (мужской) koşmak бежать, бегать koşu бег, состязание в бег koşul условие kot(tu) отметка высоты kota funduszeue.info kova 1. ведро; 2. ковш (напр. экскаватора) kovalamak гнаться за кем-либо, преследовать кого-либо kovmak гнать, прогонять, выгонять koy бухта, небольшой залив koymak 1. ставить, класть; 2. наливать koyu 1. густой; 2. темный (о цвете); 3. крепкий (о чае) koyun баран, овца koza 1. кокон; 2. коробочка köfte котлеты, биточки (мясные) köhne ветхий, дряхлый, изношенный kök корень köknar ель köleleştirmek порабощать kömür уголь odun kömüru древесный уголь köpek(ği) собака köpek(ği) balığı акула köprü мост köprücük ключица köpük(ğü) пена, пенка 98

kör 1. слепой; 2. тупой; 3. тусклый (напр. о свете); 4. глухой (напр. об улице) körbağırsak аппендикс körfez залив körleşmek тупиться (напр. о ноже) kösele кожа (подошвенная) köstek(ği) цепочка köşe угол köşk дворец (летний) kötü 1. дурной, плохой; 2. дурно, плохо kötüleşmek ухудшаться, портиться kötümser пессимист köy деревня, село köylü крестьянин kramp судорога kravat галстук kreş ясли (детские) kriko домкрат kubbe купол kucak(ğı) 1. объятия; 2. охапка kucaklamak обнимать, прижимать к груди kudret сила, мощь kudurmak 1. беситься; 2. приходить в ярость kuduz 1. водобоязнь, бешенство; 2. страдающий водобоязнью, бешеный kuğu лебедь kukla кукла, марионетка kulaç маховая сажень kulak(ğı) ухо, слух kule башня kullanılmış подержанный, бывший в употреблении kullanmak 1. применять, пользоваться, употреблять; 2. водить (funduszeue.info), управлять kuluçka наседка 99

kulüp клуб kulübe хижина, лачуга, будка kum песок kumar азартная карточная игра kumaş материя (ткань) kumral шатен kumru горлица kumsal пески, песчаный берег kundura обувь, башмаки kunduracı 1. сапожник; 2. торговец обувью kunduz бобр kupa кубок kur ухаживание, флирт kur funduszeue.info resmi kur официальный курс kura жребий kurabiye курабье (песочное печенье) kurak(ğı) 1. сухой, засушливый; 2. засуха kural правило kuram теория kurbağa лягушка kurbağalama брасс (стиль плавания) kurban жертва, kurban bayramı праздник жертвоприношения, курбан kurdele лента (шелковая) kurgu воображение kurmak строить, сооружать, возводить, формировать, hükümet kurmak формировать правительство, заводить (напр. часы, игрушку), sofra kurmak накрывать на стол, çadır kurmak разбивать палатку kurmay штаб kurnaz хитрый kurnazlık(ğı) хитрость kurşun 1. свинец; 2. пуля

kurşuni свинцовый, свинцового цвета kurşunkalem карандаш kurt(du)1. волк; 2. червь kurtarma спасение kurtarmak спасать, выручать, избавлять kurtulmak освобождаться, спасаться kurtuluş освобождение, спасение kuru 1) сухой; 2) сушёный kurucu 1. основатель, создатель, учредитель; 2. учредительный kurul совет, комиссия, ассамблея kurulamak вытирать, высушивать kuruluş 1. создание, основание; 2. устройство, структура kurum общество, лига kurumak сохнуть, высыхать, засыхать kuruntu мнительность, подозрительность, сомнения kurye курьер (дипломатический) kusmak рвать, блевать kusur 1. недостаток, изьян; 2. вина, ошибка kuş птица kuşak(ğı) 1. пояс; 2. поколение kuşku недоверчивость, подозрение kutlamak 1. праздновать, отмечать; 2. поздравлять kutlu счастливый радостный, bayramınız kutlu olsun поздравляю вас с праздником! kutsal священный, святой kutu 1. коробка; 2. ящик; 3. банка kutup(tbu) полюс kuvafür прическа (женская) kuvvet 1. сила; 2. военные силы, войска kuvvetli сильный kuyruk(ğu) 1. хвост; 2. очередь kuyu 1. колодец; 2. горная шахта, скважина

kuyumcu ювелир kuzey 1. север, 2. северный kuzu ягненок küb; metre ~ кубический метр küçük(ğü) 1. маленький, небольшой; 2. младший; küçük kardeş 1. младший брат; 2. малыш küf плесень küfe большая корзина для переноски груза на спине или для вьюка küfür ругань, брань küfür atmak (savurmak) ругаться, браниться kükürt сера kül зола, пепел külçe слиток, глыба külliyat(tı) собрание сочинений küllük(ğü) пепельница külot 1. галифе, бриджи; 2. трико (дамское) kültür культура kültürel культурный (относящийся к культуре) küme 1. куча, кучка, груда; 2. группа kümes птичник küp большой глиняный кувшин с узким горлом küpe серьга kür лечение kürdan зубочистка küre шар yarım küre полушарие kürek(ği) 1. лопата; 2. весло kürk 1. мех; 2. меховой, на меху kürsü 1. трибуна; 2. кафедра kürtaj аборт küsür с лишним kütle 1. масса; 2. глыба

kütük 1. бревно, пень; 2. список (избирателей) kütüphane библиотека küvet ванна

L lâcivert темно-синий lâf 1. слово (устное); 2. болтовня, пустословие lâf! пустое! болтовня! lâf atmak болтать lâğım 1. подземный ход; 2. подземный сток для нечистот, клоака lâhana капуста lâik светский lâke лакированный lâle тюльпан lâmba лампа lânet проклятие lânet okumak проклинать lâpa 1. каша; 2. припарка lâstik(ği) 1. резина; 2. ластик, резинка; 3. шина; diş lâstik(ği) автопокрышка, iç lâstik(ği) 1. автокамера; 2. резиновый, lâstik(ği) çizme резиновые сапоги lâvabo умывальник, рукомойник lâyık достойный, заслуживающий lâyık olmak быть достойным чего-либо lâzım необходимый, нужный leblebi калёный горох (нохут) leğen большой таз lehim припой leke пятно leke çıkarmak выводить пятна leke sürmek 1. пачкать; 2. позорить lekelemek 1. посадить пятно, запачкать; 2. позорить, компрометировать lenf(a) лимфа lenfatik лимфатический

lengüistik лингвистика, языкознание lehva 1. надпись; 2. пластинка (с надписью); дощечка, вывеска levrek(ği) окунь leylâk(ği) сирень leylek(ği) аист lezzetli вкусный, приятный liberal 1. либерал; 2. либеральный lider лидер, вождь lif волокно, нити, жилка lig лига likör ликер liman порт, гавань lir лира lira лира; türk lirası турецкая лира isan язык, речь lisans коммерч.. лицензия lise лицей liste 1. список; 2. меню lodos южный ветер, лодос lokanta ресторан, столовая lokma кусок, глоток (еды) lokomotif паровоз, локомотив lokum рахат-лукум lomboz иллюминатор lügat словарь lümbago люмбаго lünapark лунапарк lütfen пожалуйста, будьте любезны, сделайте милость lütuf(tfu) любезность, милость lütuf(tfu) buyurmak сделать милость, соизволить lüzum необходимость, нужда

lüzumlu нужный, необходимый

maalesef к сожалению maaş жалованье, оклад macera приключение; авантюра macun паста diş ~u зубная паста maç матч, состязание, встреча madalya медаль madam мадам, госпожа (обращение к немусульманке) madde 1) статья, пункт; 2) материя maddi материальный madem, mademki раз, поскольку maden 1. 1) металл; ~ ocağı рудник; 2)минерал; ~ suyu минеральная вода; 2. металлический mağara пещера, грот mağaza магазин mağlup(bu) побеждённый; ~ olmak быть побежденным, проиграть mağrur надменный, высокомерный mahalle квартал, район mahalli местный mahdut ограниченный mahiyet сущность, характер mahkeme суд, трибунал mahkum 1) осуждённый, приговорённый; 2) обречённый ~ etmek а) осуждать, приговаривать; б) обрекать mahrum лишённый; ~ olmak быть лишенным, лишаться; ~ kalmak лишаться, терять mahrumiyet лишение mahsul(lü) урожай, сбор

mahsus 1. Нарочно, умышленно, специально; 2. Свойственный, специфический mahzun грустный, печальный makale статья (в газете, журнале) makam 1) местопребывание; 2) инстанция makara катушка makarna макароны makas 1) ножницы; 2) железнодорожная стрелка makbul допустимый, приемлемый, приятный makbuz расписка, квитанция makyaj грим maksat(dı) цель, намерение mal 1) товар; 2) собственность mali финансовый malik имеющий, обладающий, владеющий maliye финансы maliyet себестоимость malt(tı) солод malul(lü) инвалид malzeme материал mamul(lü) изделие mamur благоустройственный mana смысл, значение manav фруктовщик, зеленщик manda I. Буйвол manda II. Мандат mandal 1) защёлка, щеколода, запор, засов; 2) собачка; 3) прицепка, зажимка; 4) колок manevi духовный, моральный manevra манёвры; ~ yapmak а) маневрировать; б) производить манёвры mangan, manganez марганец mangal мангал, жаровня mantar 1) гриб; 2) пробка

mantık(ğı) логика manzara вид, пейзаж, панорама, перспектива marangoz столяр marifet ловкость, искусство marka марка; otomobil ~sı марка автомобиля; 2) талон; жетон maroken 1. Сафьян; 2. Сафьяновый marş марш mart март martı чайка marul молокан, латук masa стол masal сказка maske маска masraf расход, трата masum невинный masuniyrt неприкосновенность maşa щипцы мн. maşallah прекрасно!, браво!, молодец! mat I. Мат mat II. Матовый, тусклый matbaa типография matbuat печать, пресса matem траур matine утренник, утренний спектакль matkap(bı) буравчик, сверло, бур; дрель mavi синий, голубой maya дрожжи мн., закваска, фермент maydanoz петрушка mayın мина mayıs май maymun обезьяна

menteşe металлическая петля mera луг, пастбище merak(kı) 1) любопытство, интерес; 2) беспокойство; ~ etmek а) любопытствовать, интересоваться; б) беспокоиться meraklanmak беспокоиться, волноваться, тревожиться meraklı I. 1) любопытный, любознательный; 2) озабоченный; 2. любитель mercan коралл mercek(ği) линза mercimek(ği) чечевица merdane цилиндр; вал; ролик merdıven лестница merhaba здравствуйте merhamet милосердие, жалость, сострадание merhum покойный, усопший, умерший meriyet действие, сила (напр. закона); ~ müddeti срок действия; pasaportun ~ müddeti срок действия паспорта; ~e girmek вступать в силу merkez центр mermer 1. мрамор; 2. мраморный mermi снаряд mersi спасибо; çok ~ большое спасибо mersibalığı(nı) осётр mert мужественный mesafe расстояние mesai работа, труд mesaj послание mesane мочевой пузырь mescit небольшая мечеть meselâ например mesele вопрос, проблема, задача; günğn ~si актуальный вопрос; asıl ~ главный вопрос mesken жилище meslek(ği) профессия

meslektaş коллега mesul(lü) ответственный mesuliyet ответственность; ~ üstüne (üzerine) almak взять ответственность на себя mesut(du) счастливый; ~ olmak быть счастливым; ~ etmek осчастливить meşe дуб meşgul(lü) занятый; ~ olmak (ile) быть занятым; ~ etmek занимать meşhur знаменитый, известный meşin 1. выделанная кожа, дубленая кожа; 2. кожный meşru(uu) 1) допустимый шариатом; 2) законный, легальный; 3) законнорождённый meşburat(tı) напитки metin(tni) текст mevcut(du) 1. имеющийся, наличный; 2. наличие; ~ olmak существовать, быть налицо mevki(i) 1) класс (на транспорте); 2) пост, должность mevsim сезон, время года mevzu(u) тема, сюжет meydan площадь meyva, meyve плод, фрукт; kuru ~ сухофрукты; ~ suyu фруктовый сок mezarlık(ğı) кладбище meze закуска (к спиртным напиткам) mezhep(bi) 1) учение, доктрина; 2) вера, религия; 3) секта, толк mezun выпускник; üniversite ~u выпускник университета mıknatıs магнит mısır кукуруза mide желудок midye мидия miktar количество mil миля milât(dı) ~ tan önce до новой (до нашей эры); ~ tan sonar новой (нашей) эры millet национальность, нация, народ; hangi ~tensiniz? Кто вы по национальности? milletlerarası международный milletvekili(ni) депутат

milli национальный millileştirmek национализировать milliyet национальность; ~ iniz nedir? Какой вы национальности? milliyetçi националист mimar архитектор, зодчий mimarlık(ğı) архитектура mimik мимика minare минарет minder 1) ковер, мат; 2) тюфяк, мягкая подстилка minibüs микроавтобус minnet благодарность minnettar признательный, обязанный; ~ olmak быть признательным (обязанным) minnettarlık(ğı) признательность miras наследство misafir гость; ~ gelmek приходить в гости; ~ kalmak быть гостем misafirperver гостеприимный misal(li) пример misyon миссия miyop близорукий mizaç характер, натура mizah юмор mizahçi юморист mizahi юмористический mobilya мебель moda 1. мода; 2. модный model 1) фасон, модель; 2) натурщица moder современный mola привал, отдых, остановка, передышка moloz щебень, камень monte ~ etmek монтировать mor фиолетовый

moral(li) 1) мораль, нравственность; 2) настроение, moralim bozuk у меня плохое натроение motif 1) мотив, мелодия; 2) орнамент, узор muaf 1) прощенный; 2) освобожденный muafiyet(ti) освобождение (напр. от налогов) muamele 1) обращение, обхождение, отношение; bana karşı ~si его обращение со мной, его отношение ко мне; 2) действие, операция, формальность; banka ~si банковская операция; gümrük ~si таможенная формальность muayene осмотр, просмотр, обследование; gümrük ~si таможенный осмотр muayenehane 1) врачебный кабинет; 2) амбулатория muayyen определенный muazzam огромный, громадный muhabir корреспондент muhacir переселенец, эмигрант, беженец muhafaza сохранение, охрана; ~ etmek сохранять, охранять muhakkak 1. несомненный; 2. несомненно, наверняка muhalefet оппозиция, несогласие muhalif 1. оппозиционный; 2. оппозиционер; ~ olmak находиться в оппозиции, выступать против muharebe бой; ~ etmek вести бой muhasebeci бухгалтер muhatap собеседник muhbir сообщающий, извещающий muhit среда, окружение muhtaç(cı) нуждающийся; ~ olmak нуждаться, испытывать нужду muhtar 1. автономный; 2. староста muhtariyet автономия muhtelif разный, различный muhtemel вероятный, возможный muhterem уважаемый muhteviyat содержание muhtıra памятная записка mukabele 1) ответ; ~ de bulunmak отвечать; 2) сличение, сопоставление

mukkades священный mukavele соглашение mukavemet сопротивление; ~ etmek сопротивляться mukavva 1) картон; 2) картонный mukayese сравнение mum свеча muntazam регулярный muntazaman регулярно musevi 1. еврей, иудей; 2. еврейский, иудейский musluk(ğu) кран muşamba клеёнка mutabık согласный; ~ kalmak прийти к решению, согласиться mutat привычный, обычный muteber имеющий силу, действительный; ~ olmak иметь силу, быть действительным mutfak(ğı) кухня mutlaka обязательно, непременно mutlu счастливый muz банан mübadele обмен mücadele борьба mücevher драгоценность müdür заведующий, управляющий, директор müdürlük управление, дирекция müezzin муэдзин (служитель в мечети) müfettiş инспектор müftü муфтий (высшее духовное лицо, являющееся религиозно-юридическим авторитетом по вопросам применения шариата) mühendis инженер mühim важный mühimsemek придавать значение, считать важным mühür(hrü) печать, штемпель; ~ basmak ставить печать, штемпелевать

mühürlü 1) с печатью; 2) опечатанный müjde радостная (добрая) весть, приятная новость mükemmel 1. превосходный, замечательный; 2. превосходно!, прекрасно!, замечательно! mülk(kü) 1) мюльк; 2) землевладение mülkiyet владение, собственность mümkün возможный; ~ быть возможным münakaşa полемика, спор münasebet отношение, связь münasip сообразный, подходящий münevver 1. интеллигент; 2. интеллигентный müracaat обращение, просьба; ~ etmek обращаться (с просьбой) mürekkep(bi) чернила mürettebat(tı) команда, расчёт, экипаж müsaade разрешение, позволение; ~ nizle с вашего разрешения; ~ etmek разрешать müsabaka соревнование, состязание müsait благоприятный, удобный; ~ olmak быть благоприятным (удобным) müsavat равенство müsavi равный müshil слабительное müslim мусульманин müspet положительный, позитивный müstafi отставной, ушедший в отставку müstakil независимый, самостоятельный müstehcen бесстыдный, непристойный, неприличный müşavir советник, консультант müşteri покупатель, клиент, посетитель mütaahhit 1. нанятый по договору; 2. подрядчик mütecaviz агрессивный müteessir огорченный, опечаленный mütevazı скромный müthiş ужасный, страшный; ~! Ужасно!

müttefik(ki) союзник müzakere обсуждение; ~ etmek обсуждать müze музей müzik музыка müzisyen музыкант müzikal музыкальный

N nabız пульс; sık ~ учащенный пульс; ~ yoklamak щупать пульс nadas зяблевая вспашка nadir редкий nafaka 1) средство к существованию; 2) юр. алименты nafile 1. напрасный, тщетный; 2. напрасно, тщетно, зря nakış(ksı) 1) вышивание; ~ işlemek вышивать; 2) роспись, стенная роспись, живопись nakit(kdi) деньги (наличные) nakletmek 1) перевозить; 2) рассказывать , передавать nakliyat перевозка, транспортировка nal подкова nalça подковка (для обуви) namaz намаз, молитва; ~ kılmak совершать молитву namus честь namuslu честный, порядочный nane мята перечная nankör неблагодарный nar гранат narenciye цитрусовые nargile кальян; ~ içmek курить кальян

nasıl 1. какой, каков, что за; ~ bir adam? Что за человек?, каков он?; 2. как, каким образом; ~siniz? Как вы поживаете?; ~sa как-то, каким-то образом nasır мозоль nasip(bi) 1) доля, положенное; 2) участь, судьба navlun 1) фрахт; 2) плата за проезд на судне naylon 1. нейлон 2. нейлоновый naz 1) кокетство; 2) каприз nazar взгляд, взор, сглаз nazaran согласно, по, судя по… nazariye теория nazım 1) порядок, устройство; 2) стихосложение, поэзия nazik 1) вежливый, деликатный; çok ~ siniz вы очень вежливы; 2)щекотливый; ~mesele щекотливый вопрос nazlanmak капризничать nazlı капризный, нежный ne что, какой, что за; neniz ağrıyor? что у вас болит?; neniz var? что с вами?, на что жалуетесь?; ne diye? почему?, отчего?, зачем?; ne kadar? сколько, насколько; ne var, ne yok? что нового?; ne olur ne olmaz diye на всякий случай; ne ise ладно; neden? отчего?, почему? nebati растительный nece на каком языке; bu adam ~ konuşuyor? на каком языке говорит этот человек? neci какой профессии? bu adam ~dir? кем работает этот человек?, чем занимается этот человек? neden почему?, отчего?; ~ bize gelmediniz? почему вы не пришли к нам? nedense почему-то, отчего-то nefes дыхание, вздох; ~ almak дышать, вздохнуть nefis изысканный, изящный, прекрасный nefret отвращение, ненависть; ~ etmek питать отвращение, ненавидеть nefrit нефрит, воспаление почек nehir(hri) река nekahet(ti) слабость (после болезни) nemli влажный, сырой nerede где

nere

какое место; ~de? где?; ~den? откуда?; ~ye? куда?; ~niz ağrıyor? где болит?; ~si? где?, какое место?; orası ~si? откуда говорят? (при разговоре по телефону); buranın kalemi ~si? где здесь канцелярия?; ◊~de ise того и гляди, вот-вот nereli откуда?, из какого места?; siz ~siniz? из каких вы мест? nesil(sli) поколение, род; genç ~ молодое поколение nesir(sri) проза nesnel 1) объективный; 2) переходной neşe веселость; веселье; хорошее настроение neşelendirmek веселить; радовать neşeli веселый; радостный net чистый, ясный netice результат, итог, вывод nevi род, вид, сорт; bir ~ своего рода nevruz ноуруз (новый год по мусульманскому летоисчислению, ое марта) neye для чего?, зачем? nezaket деликатность; вежливость; тактичность; ~ ziyareti визит вежливости; ~le деликатно; вежливо; тактично nezle насморк; ~oldum у меня насморк nice сколько? nicelik(ği) количество, величина niçin почему?, для чего? зачем? nihayet 1. конец, предел; ~bulmak кончаться; 2. наконец; en~ в конце концов nikâh бракосочетание, брак nikbin 1. оптимист; 2. оптимистический nimet 1) благодеяние; 2) благо; 3) достаток; 4) средства существования nine бабушка nisan апрель nisbet пропорция, соотношение nisbeten сравнительно, относительно nispi относительный nişan 1) орден; 2) обручение; ~yüzüğü обручальное кольцо

nişasta крахмал nitekim так же, как и…, да и, так, например; ~ siz de bilmiyorsunuz да и вы не знаете nitelemek характеризовать, квалифицировать nitelik(ği) качество, характеристика niye почему?, отчего?, зачем? niyet намерение; iyi ~ добрая воля; iyi ~ heyeti миссия доброй воли; iyi ~ göstermek проявлять доброжелательность nizam 1) порядок, система; 2) правило, закон Noel рождество (праздник); ~baba дед-мороз; ~ ağacı рождественская (новогодняя) елка nohut(du) нут, бараний горох noksan 1. недостаток, нехватка; 2. недостаточный, нехватающий; ~ olmak быть недостаточным, не хватать nokta 1) точка; 2) пункт normal(li) нормальный not отметка (школьная), пометка; ~ defteri записная книжка; ~ etmek отмечать, записывать, делать пометки nota нота noter нотариус nöbet 1) приступ (болезни); bana ~ geliyor у меня начинается приступ; sıtma ~ приступ малярии; 2) очередь, черед; 3) дежурство; ~ beklemek дежурить, нести дежурство nöbetçi дежурный ( о человеке) nötr нейтральный (о веществе) numara номер; ne ~ giyiyorsunuz? какой номер вы носите? numune образец nur свет, сияние, луч nutuk(tku) речь; ~ söylemek произносить речь nüfus население, жители, люди; ~ cüzdanı паспорт nüfuz 1) проникновение, проницаемость; 2) влияние, авторитет

O o

1) он,она, оно; ona ему; onca, ona göre по его мнению, на его взгляд; ona gelince что касается его; onda у него, при нем; 2) тот, та, то obur 1. обжора; 2. ненасытный ocak(ğı) I печка, печь, камин ocak II январь oda 1) комната; 2) палата; ticaret ~sı торговая палата odak(ğı) 1) средоточие, центр; 2) фокус odun дрова ofis ведомство, управление oğlan мальчик, парень, малый oğul сын; ~um сын мой; сынок (при обращении) oje лак для ногтей ok стрела, стрелка oklava скалка oksijen кислород okşamak ласкать, гладить okul школа, училище okulöncesi дошкольный okuma 1) чтение; 2) учеба; 3) пение okumak 1) читать; 2) учиться; 3) петь okur читатель okuryazar грамотный okutmak обучать; учить okuyucu 1) чтец; 2) певец okyanus океан olağan обычный, ординарный olağandışı сверхъестественный, фантастический, удивительный olağanüstü чрезвычайный

olanak(ğı) возможность olasılık вероятность, возможность olay 1) событие, случай, происшествие; 2) явление (природы) oldukça достаточно, в достаточной степени, довольно olgu факт, событие olgun спелый, зрелый olgunluk(ğu) спелость, зрелость olimpiyat(dı) олимпиада olmak 1) быть; memnun ~ быть довольным; tanıştığımıza memnun oldum приятно познакомиться, рад нашему знакомству 2) становиться, превращаться; doktor ~ стать доктором; 3) случаться, происходить, совершаться; ne oldun? Что случилось?; 4) заболевать; anjin oldum я заболел ангиной; nezle oldum у меня насморк; ~ olur! Хорошо!, ладно!, есть!; hiç olmazsa по крайней мере; ne olursa olsun во что бы то ни стало, будь что будет olmaz 1. невозможный; 2. нельзя, невозможно olta удочка; ~ iğnesi рыболовный крючок; ~ ipliği леска; ~ mantarı поплавок; ~ yemi приманка oluk(ğu) 1) желоб; 2) водосточная труба; 3) паз, желобок olumlu положительный; ~ cevap положительный ответ olmuzsun отрицательный; ~ cevap отрицательный ответ oluşum 1) образование, возникновение; 2) формация; 3) развитие omlet омлет omurga позвоночник omurilik(ği) спинной мозг omuz плечо on десять onamak одобрять, давать согласие onarmak ремонтировать, чинить onaylamak утверждать, ратифицировать ondüle 1) волнистый; 2) завитый (о волосах) onlar они onuncu десятый onur чувство собственного достоинства

ora то место; ~ da там; ~ dan оттуда; ~ ya туда; ~ larda в тех местах; ~ m değil, buram ağrıyor болит здесь, а не там; ~ sı там, то; burası mektep, ~ sı postahane это – школа, а то – почта; ~ sı beni alakalandırmaz то меня не интересует orak(ğı) серп orali тамошний oran пропорция, соотношение orantı пропорциональность oradino ордер, лицензия ordu войско, армия organ орган; yayın ~ı печатный орган orkestra оркестр; ~ şefi дирижер orman лес orospu груб. проститутка, распутница orta 1. 1) середина; ~ ya çıkmak возникать, появляться; ~ ya atmak выдвигать (напр. вопрос); ~ da olmamak не быть на месте, отсутствовать; 2. средний; ~ okul средняя школа ortaçağ(ğı) средневековье ortak(ğı) компаньон, пайщик ortaklaşa совместно, вместе ortaklık(ğı) товарищество, компания ortalama в среднем ortalık(ğı) кругом; ~ ağarıyor рассветает; ~ kararıyor темнеет; ~ ta kimse yok кругом никого нет ortam среда, обстановка ortanca средний; ~ kardeş средний брат ortodoks православный ortopedi ортопедия oruç(cu) пост (мусульманский); ~ tutmak соблюдать пост ot трава otel отель, гостиница otopsi аутопсия otorite авторитет, влияние oturmak 1) сидеть, садиться; 2) жить, проживать; nerede oturuyorsunuz? Где вы живете?

oturum заседание otuz тридцать otuzar по тридцати otuzuncu тридцатый ova равнина oval(li) 1. овал; 2. овальный ovuşturmak потирать oy голос, мнение; oy birliği единодушие oya кружева oylama голосование oyma резьба, гравировка oymacı гравер, резчик oynak(ğı) 1) очень подвижный, непоседливый; 2) игривая oynamak играть oysa(ki) между тем, тогда как oyuk(ğu) 1. выдолбленный; 2. 1) углубление; 2) пещера; 3) нарезка; 4) прорубка oyun 1) игра; 2) пляска, танец oyuncak(ğı) 1. игрушка; 2. игрушечный oyuncu игрок ozan 1) ашуг; 2) поэт

Ö Öbek(ği) 1) куча, груда; 2)группа Öbür другой, следующий; ~ gün послезавтра Öç мщение, месть; öç almak отомстить Ödem отек Ödemek платить, оплачивать Ödemeli оплаченный Ödenek(ği) ассигнование, дотация ödev долг, обязанность ödül премия; награда ödün возмещение; компенсация ödünç(cü) ссуда, заем öfke гнев, раздражение öfkelenmek гневаться, возмущаться, сердиться öğe 1) элемент; 2) часть; 3) член öğle полдень; ~yemeği обед öğleyin в полдень öğrenci ученик; студент öğrenim образование; изучение öğrenmek 1) учиться; изучать; 2) узнавать öğretim образование, обучение; ilk~ начальное образование; yüksek ~ высшее образование; meslekî ~ профессиональное обучение öğretmek учить, обучать, преподавать öğretmen учитель, преподаватель öğüt наставление, совет ökçe каблук öksürmek кашлять öksürük(ğü) кашель öksüz сирота

öküz бык ölçek(ği) 1) мера; мерило; 2) масштаб ölçmek 1) мерить; 2) взвешивать ölçü мера; мерка; размер; масштаб öldürmek убивать, умерщвлять ölmek умереть, скончаться ölmez бессмертный ölü мертвец, покойник ölüm смерть ömür(mrü)жизнь ön 1. перед, передняя часть; önümüzdeki следующий, предстоящий; ön hafta будущая неделя; 2. передний; 3. перед, впереди; okulun önünde перед школой; ◊ önüne geçmek предотвращать что-либо önce 1. прежде, сначала, раньше; ilk~ прежде всего; 2. за, тому назад; bir yıl~ год тому назад; sizden~ раньше вас önceden 1) заранее; 2) вначале, сначала önceki предшествующий; ~gün позавчера önder лидер, вождь önem значение, важность; ~kazanmak приобретать значение; ~vermek придавать значение önemli значительный, важный, серьезный önerge предложение önermek предлагать öngörmek предусматривать, иметь в виду öngörü предусмотрительность, дальновидность öngörülü предусмотрительный, дальновидный önlemek предотвращать, пресекать, не допускать önleyici предохранительный önlük(ğü) передник, фартук önsezi предчувствие önsöz предисловие, ведение öpmek целовать

öpüşmek ördek(ği) ören örf örgü örgüt örme örmek örneğin örnek(ği) örtmek örtü örümcek(ği) öte

целоваться утка 1) развалины, руины; 2) старое здание обычай, традиция 1) вязка; 2) коса (волос) организация вязание вязать, плести например 1. образец, образчик; ~almak брать пример; 2. образцовый, примерный покрывать покрывало; baş~sü платок (головной); sofra~sü скатерть 1) паук; 2) паутина 1. другая (противоположная) сторона; ırmağın~yakası противоположный берег реки; 2. остальное, остальная часть; ~sini bana bırak остальное предоставь мне öteberi то и сё, всякая всячина öteki тот, другой ötmek петь (о птицах) ötücü певчий; ~kuşlar певчие птицы övgü 1) хвала, похвала; 2) ода övmek хвалить övünmek (ile) 1) гордиться; 2) хвалиться öykü рассказ, новелла, повесть öyle 1. такой, такого рода; 2. так, таким образом; ~ise если так, в таком случае, тогда öz 1. сущность; 2. 1) собственный, личный; 2) родной Özbek узбек özdeş 1) равный, одинаковый; 2) тождественный, идентичный özel 1) личный, собственный, частный; 2) специальный; ~muhabir специальный корреспондент özellik(ği) особенность, специфика, своеобразие; ~le особенно, в особенности özen старание, усердие, аккуратность özerk автономный

özet резюме, краткое содержание; ~le вкратце özetlemek резюмировать, излагать вкратце özgü свойственный, присущий özgün оригинальный, необычный özgür свободный, незанятый özlem тоска, томление özlemek тосковать özne 1) субъект; 2) подлежащее öznel субъективный özsu(yu) бот. сок özümlemek, özümsemek ассимилировать özür 1) извинение, прощение; ~dilemek просить извинения; 2) уважительная причина, оправдание özürlü имеющий недостаток (изъян, порок, дефект) özveri самоотверженность

P pabuç(cu) paça paşavra pahalı pahalılık(ğı) paket pakt(tı) palamut palavra palet(ti) palet(ti) palyaço pamuk(ğu)

туфли нижняя часть брюк тряпка дорого (о цене) дороговизна; hayat~ дороговизна жизни пакет, пачка; посылка пакт желудь выдумки, вранье I 1) палитра; 2) трак, звено II пластырь паяц, арлекин, шут, скоморох хлопок; вата

pamuklu 1. хлопчатобумажный; ватный; 2. хлопчатобумажная ткань pancar свекла pancer ставень, жалюзи pankreas поджелудочная железа pansıman перевязка; ~ yapmak делать перевязку pantolon брюки panzehir противоядие papağan попугай papatya ромашка papaz священник para деньги; bozuk (ufak) ~ мелочь, мелкие деньги; kağıt ~ бумажные деньги paragraf 1) параграф; 2) абзац, статья parantez скобки paraşüt парашют paravana ширма parazit паразит parça кусок; часть; частица; осколок; bir ~ немного parçalamak разбивать на части; расщеплять (напр. атом) pardesü летнее пальто; макинтош pardon простите park 1) парк; 2) стоянка (машин); ~ yapılmaz стоянка запрещена parlak блестящий; великолепный parlamak 1) блестеть; 2) воспламеняться parlâmento парламент parmak(ğı) палец; baş ~ большой палец; şehadet ~ указательный палец; orta ~ средний палец; yüzük ~ безымянный палец; serçe ~ мизинец parsel участок земли parşömen пергамент parti партия pas I. ржавчина pas II. Передача мяча, пас

paskalya пасха paso бесплатный проездной билет paspas циновка, половик pasta пирожное pasta(ha)ne кондитерский магазин, кондитерская pastırma бастурма patates картофель; ~ kızartması жареный картофель; haşlama ~ отварной картофель; ~ püresi картофельное пюре paten коньки patik детские туфли patika тропинка patinaj катание на коньках patlak лопнувший, треснувший patlama взрыв patlamak 1) взрываться; 2) разразиться; 3) лопнуть patlıcan баклажан; ~ dolması фаршированные баклажаны pay пай, часть, доля paydos 1) перерыв (обеденный); 2) конец занятий (работы) payşlamak делить между собой; разделять pazar 1) базар; рынок; 2) воскресенье pazarlık торг; ~ etmek торговаться (о цене) pazartesi понедельник peçete салфетка peder отец pehlivan 1) борец; 2) богатырь pehriz 1) диета; 2) пост (у христиан, иудеев) реk 1) весьма, очень; 2) с отрицательной формой глагола не oчень-то, не особенно; pek sevmiyor не oченьто любит. pekâlâ 1. очень хорошо!, прекрасно!; 2. великолепный, прекрасный. peki хорошо!, ладно! peklik запор.

pekmez вываренный до густоты мёда фруктовый сок pembe розовый; ◊ ~ görmek видеть в розовом цвете. pencere окно. реnçе лапа. penguen пингвин. pens 1) клёщи; 2) пинцет. perakende в розницу. perde 1) занавес; занавеска, перегородка; beyaz ~ кино экран; 2) действие, акт (пьесы); ~arası антракт. pergel циркуль. perişan 1) разбросанный; 2) растрёпанный; 3) несчастный, жалкий. permanganat(tı) марганцовокислая соль. permi писменное разрешение (для экспорта или импорта товара), peron перрон. perşembe четверг. peruka парик, накладные волосы. pervane винт (парохода, самолёта); пропеллер. pestil пастила (фруктовая), peşin заранее, авансом; ~ para аванс (денежная сумма). peştamal фартук (мастерового); передник, набедренная повязка (банщика в турецких банях). petek медовый сот. petrol(lü) нефть. pey задаток, залог. peynir сыр; beyaz ~ брынза; taze ~ творог pezevenk 1) сводник; 2) подлец, негодяй. pınar родник. pırasa лук-порей. pırlanta 1. брильянт; 2. брильянтовый. pide плоская лепёшка. pil батарея. pilâv плов. piliç(ci) цыплёнок.

pilot пилот, лётчик; feza ~u лётчик-космонавт pingpong пинг-пбнг, настольный теннис. pipo курительная трубка. pire блоха. pirinç(ci) рис. pirzola отбивная. pis грязный. piskopos епископ, pist дорожка; трасса; полоса. piston поршень, pişkin бывалый, видавший виды. pişman кающийся; сожалеющий; ~ olmak каяться; сожалеть. pişmek вариться, печься, жариться. pitoresk живописный. piyango лотерея. piyasa рынок. piyes пьеса. plâk пластинка (музыкальная). plâka номерной знак (у автомобиля). plânlamak планировать. podra пудра. poğaça пирог. poliçe 1) вексель; 2) полис polis 1) полиция; 2) полицейский pompa помпа, насос. porselen 1. фарфор; 2. фарфоровый. porsiyon порция. portakal апельсин. porte 1) арена; 2) нотный стан. postacı почтальон.

posta(ha)ne почта. pota тигель. potasyum калий. poz поза. prensip принцип. prim премия; награда; вознаграждение. priz штепсель. protesto протест. prova 1) примерка; 2) репетиция. puan балл, оценка. pul марка. puro сигара. pusula компас. püre пюре.

R radar радиолокатор, радар. radyasyon радиация. radyo радио. raf полка, полочка. rafadan всмятку. rafine рафинированный. rağbet спрос; успех. rağmen несмотря на rahat 1. покой; спокойствие; отдых. rahatlık покой, спокойствие. rahatsız 1) неудобный; 2) нездоровый, недомогающий.

rahim матка. rakam цифра. rakı анисовая водка. rakip соперник. ramazan рамазан (девятый месяц арабского лунного года, во время которого мусульмане соблюдают пост). randevu свидание. randıman производительность. rantabilite рентабильность. rapor доклад, отчёт. raptiye скрепка. rasathane обсерватория. rasgele 1. случайный, любой; 2. случайно. rasgelmek, rastlamak, rastgelmek 1) встречаться (неожиданно); 2) встречать (неожиданно). rау рельс. razı согласный; ben ~yım я соглесен; buna ~değilim я не согласен с этим. reçel варение. reçete рецепт. reçine древесная смола. reddetmek 1) отклонять, отвергать; 2) отказываться. refah достаток. refakat(ti) сопровождение; сопутствие; аккомпанемент. referans рекомендация. reform реформа. rehber 1) проводник, гид; 2) путеводитель, справочник. rehine заложник. reis председатель; глава. rekabet(ti) 1) соперничество; 2) конкуренция. reklâm реклама. rekor рекорд. rende 1) рубанок; струг, скобель, шабер; 2) тёрка. rengârenk многоцветный, пёстрый.

renk(ği) цвет, окраска. renkli цветной. resim(smi) 1) рисунок; 2) фотография, снимок; 3) пошлина. resital(li) концерт. resmen официально. resmi официальный; gayri ~ неофициальный. ressam художник. restore реставрация. ret(ddi) отказ, отклонение; ~ cevabı отказ (на просьбу). revir санитарный пункт. revü театральное обозрение, ревю. rеу 1) голос; ~е koymak поставить на голосование; 2) вотум; itimat ~i вотум доверия. rezalet(ti) стыд, срам, позор; скандал. rezervasyon броня (в отеле). rıhtım набережная; пристань. rıza согласие; ~ vermek соглашаться. riayet соблюдение; ~ etmek соблюдать. rica просьба; ~ ederim! прошу!, пожалуйста!; size (sizden) bir ~m var у меня к вам просьба. ringa ~ balığı сельдь, селёдка. riziko риск. roket ракета. rol(lü) роль. roman роман. romatizma ревматизм. Rönesans Ренессанс, эпоха Возрождения. röntgen рентген. röportaj репортаж. ruh душа, дух. ruhsat(tı) разрешение, позволение. ruj губная помада. Rusça 1. русский язык; 2. по-русски.

rutubet сырость; влага. rutubetli сырой; влажный. rüya сон, сновидение. rüşvet взятка. rütbe чин, ранг, звание. rüzgâr ветер.

S saadet счастье; ~lе! счастливого пути! saat(ti) 1) час; ~ kaç? который час?, сколько времени?; 2) часы; 3) время. sabah утро. sabahleyin утром. sabıkalı рецидивист. sabır(brı) терпение. sabırlı терпеливый. sabotaj саботаж, вредительство. sabretmek терпеть, переносить. sabun мыло sabunluk(ğu) мыльница saç волосы. sade 1. 1) простой; 2) чистый; ~ kahve чёрный кофе (без сахара); 2. только, просто sadece только, лишь sadık верный, преданный. saf 1) чистый, без примеси; 2) наивный safa радость safra жёлчь sağ I 1. правый; 2. правая сторона; ~а dönmek повернуться направо. sağ II 1) здоровый; 2) живой; ◊ ~ ol спасибо sağanak(ğı) проливной дождь, ливень sağcı правый.

sağır глухой. sağlam 1) здоровый; 2) прочный, крепкий sağlamak обеспечивать sağlamlaştırmak укреплять, упрочивать. sağlık(ğı) здоровье saha 1) пространство, площадь; 2) площадка; 3) арена, поле деятельности, область sahi в самом деле, верно, правда sahil берег, побережье sahip(bi) 1. хозяин, владелец; 2. namus ~i честный человек; perensip ~i принципиальный человек sahne сцена, эстрада sahte поддельный, подложный sakal борода sakatlamak калечить, наносить травму, подбивать sakatlanmak получать травму (ушиб) sakın осторожно!, берегись!, смотри! sakınmak 1) беречься, остерегаться; избегать; 2) беречь sakız смола sakin I спокойный, тихий sakin II житель, обитатель saklamak 1) прятать; 2) хранить, сохранять saklanmak прятаться, скрываться, укрываться saksı цветочный горшок sal плот salâhiyet право, полномочие salam колбаса salamura рассол salata салат salça соус, подливка saldırgan 1. нападающий; 2. агрессор saldırmak 1) нападать; 2) бросаться, кидаться salgı секреция

salgın 1. эпидемия; 2. эпидемический salı вторник salıncak(ğı) качели salınım 1) либрация (Луны); 2) колебание salkım гроздь, кисть sallanmak плевать, чихать salon зал salt(tı) абсолютный salya слюна salyangoz 1) улитка; 2) раковина saman солома samimi искренний, сердечный samimiyet искренность, сердечность samur соболь sanat искусство; güzel ~lar изящные искусства sanatçı, sanatkâr художник; артист; деятель искусства sanayi(i) промышленность sancı колики, резь; острая боль sandal лодка sandalye 1) стул; 2) место, кресло sandık ящик sandviç(ci) бутерброд, сандвич sanık(ğı) обвиняемый, подсудимый saniye секунда sanki словно, будто, как будто, точно sanmak считать, думать, полагать sansar каменная куница sansür цензура santral(i) центральная станция santrifüj центробежный sap 1) стёбль; 2) ручка, рукоятка

sapak аномальный sapık извращённый saplantı навязчивая идея sapmak поворачивать, сворачивать saptamak 1) устанавливать, определять; 2) констатировать saraç шорник, седельник sararmak 1) становиться жёлтым, желтеть; 2) бледнеть saray дворец sardalye сардины sarfetmek 1) расходовать, тратить; 2) отдавать (напр, время, сипы) sarfiyat расход, потребление sargı бинт, повязка sarhoş пьяный sarı 1) жёлтый; 2) бледный sarışın блондин sarkaç маятник sarmak 1) завёртывать, заворачивать, обёртывать; 2) перевязывать, бинтовать sarmısak чеснок sarnıç цистерна sarp крутой sarraf меняла sarsıntı сотрясение sarsmak трясти, шатать saten сатин satıcı продавец, торговец satılmak продаваться satır строка, строчка. satış торговля; perakende ~ розничная торговля; toptan ~ оптовая торговля satmak продавать satranç(cı) шахматы savaş война

savaşmak воевать, бороться savcı прокурор savunma оборона savunmak оборонять, защищать sayaç(cı) счётчик saydam прозрачный sayfa страница sayfiye дача (летняя) saygı уважение, почет; ~ göstermek уважать, почитать sayı количество sayım перепись; подсчет; nüfus ~ı перепись населения sayın уважаемый; ~ baylar уважаемые господа! saymak 1) считать, подсчитывать, пересчитывать, перечислять; 2) уважать, почитать saz саз (щипковый музыкальный инструмент) seans сеанс sebep(bi) причина Sebze - овощи. Seçim – выборы. Seçkin- 1)избранный, 2)отборный. Seçmek-1)избирать, выбирать, 2)отбирать. Seçmen- избиратель. Sedef – 1)перламутр, 2)перламутровый. Sedye- носилки. Sefalet – нищета. Sefer- 1)рейс, 2) раз; bu~ на этот раз. Sek – сухой (о вине); şarap сухое вино. Sekiz- восемь. Sekizinci- восьмидесятый. Sel-поток, лавина. Selâm- приветствие, привет. Selâmaleyküm – мир вам, здравствуйте.

Selâmetle-счастливо, добрый день. Selâmlamak- приветствовать. Selüloz- целлюлоза. Selvi- кипарис. Sema – небо. Semaver – самовар. Semiz- жирный. Sempati – симпатия; ~duymak – симпатизировать. Sempatik – симпатичный. Semt – район (города). Sen – ты. Senaryo – сценарий. Senato – сенат. Senatör– сенатор. Sendika –профсоюз. Sene – год. Senelik – годовой, годичный. Senet – вексель, купчая крепость. Senfoni – симфония. Sepet – корзина. Seramik – керамика. Serbeşt, serbest – свободный, независимый. Serçe – воробей. Seremoni – церемония. Sergi –выставка. Seri – серия. Serin – прохладный, свежий. Serinik(ği) – свежесть, прохлада. Sermaye –капитал. Sermek- раскладывать. Sert –суровый, резкий, грубый; 2) крепкий; 3) жесткий, твердый.

Sertifika – сертификат. Serum – сыворотка. Servet – богатство, состояние. Servis – обслуживание. Ses –звук, голос. Sessizlik - тишина, молчание. Set – партия. Sevgi – любовь. Sevgili – любимый. Sevimili – симпатичный, приветливый. Sevinç(ci) – радость. Sevindirmek – радовать. Sevinmek- радоваться. Sevişmek – любить друг друга; 2) совершать половой акт. Seviye – уровень; hayat~si жизненный уровень. Sevmek – любить. Seyahat(ti) – 1) путешествия; 2) экскурсия; ~yapmak а) путешествовать; б) совершать экскурсию. Seyirci – зритель. Seyrek – редкий. Seyretmek – смотреть; наблюдать; созерцать. Sezaryen – кесарево сечение. Sezgi, Sezi – интуиция, предчувствие. Sιcak(ği) – горячий, жаркий. Sιfat – качество; свойство. Sιfιr – нуль. Sιğ – неглубокий, мелкий. Sιğιnak(ği) – убежище. Sιğιnmak – укрываться, находить убежище. Sιğιr – крупно рогатый скот; ~ eti говядина. Sιğmak – вмещаться, входить. Sιhhat(ti) –здоровье; ~ iniz nasιl как ваше здоровье?

Sιk – частый, густой, плотный. Sιkιcι – скучный, наводящий скуку, ~ olmak быть скучным, наводить скуку. Sιkιlmak – тосковать, скучать. Sιkιntι – затруднение, трудность; тоска, скука. Sιkιntιlι – стесненный, скучный. Sιkιşmak – тесниться. Sιkmak – жать, выжимать, el ~ пожать руку. Sιnamak – пробовать, испытывать. Sιnav – экзамен. Sιnιf – класс, курс, разряд, категория. Sιnιr – граница, рубеж. Sιnιrlamak - ограничивать. Sιnιrlι – ограниченный. Sιr(rrι) – тайна, секрет. Sιra –1) ряд, 2) время, момент; 3) очередь. Sιrιk(ğι) – шест. Sιrt – спина. Sιrtüstü – на спине (так же стиль плаванья). Sιtma – лихорадка, малярия. Sιvι – жидкий, текучий. Sιzι – ноющая боль. Sιzlanmak – стонать, страдать, мучиться; ныть. Sicil – реестр, характеристика. Sicim – веревочка. Sidik – моча. Sigara – сигарета. Sigorta – страхование. Sigortalamak – страховать. Sigortali – застрахованный. Silâh – оружие, вооружение. Silâhlι – вооруженный.

Silgi – тряпка, губка, резинка. Silmek – вытирать. Simit(di) – бублик, круг. Sincap(bi) – белка. Sindirim – пищеварение. Sinek(ği) муха. Sinema – кино. Sinir – нерв. Sinirlendirmek – нервировать. Sinirlenmek – нервничать. Sinirli – нервный. Sipariş – заказ ~etmek заказывать. Sirke- укус. Sis – туман. Sistem – система. Site – городок. Sivil – гражданский. Sivilce- прыщ. Sivri – острый. Sivrisinek – комар, москит. Siyah - черный. Siyasal – политический. Siyaset – политика. Siaysi – политический. Siz – вы. Soba – печка. Soda – вода, газировка. Sodyum – натрий. Slogan – лозунг, девиз. Sofra – стол. Soğan – лук.

Soguk (ğu) – холодный, холод, almak простужаться. Soğukkanlι – холоднокровный. Soğumak –охлаждаться, остывать. Soğutmak остужать. Sokak – улица. Sokmak- всовывать, совать, ужалить, укусить (о змеях, насекомых). Sol – левый. Solak(ğι) левша. Solmak – линять, бледнеть. Solucan – дождевой червь. Soluk – полинявший, бледный. Soluk (ğu) – дыхание ~ almak дышать. Solunum дыхание. Somut – конкретный, вещественный. Son – последний, конец. Sonbahar осень. Sonda – зонд. Sonra потом, затем. Sonsuz бесконечный. Sonsuzluk бесконечность. Sonuç результат. Sonuçlamak завершать. Sonuçlanmak завершаться. Sopa палка. Sorgu допрашивать. Sormak спрашивать. Soru вопрос. Sorum ответственность. Sorumlu ответственный. Sorumluluk (ğu) ответственность. Sosyal социальный, общественный.

Sosyete высший свет. Soyadι фамилия. Soymak чистить, снимать кожицу. Soyunma odasι раздевалка. Soyunmak раздеваться. Soyut абстрактный. Söğüt (dü) ива. Söndürmek гасить, тушить. Sönmek гаснуть, потухать. Söylemek говорить, рассказывать. Söz слово ~ vermek давать слово. Sözleşme соглашение, договор, контракт. Sözleşmek уговариваться, договариваться. Sözlük(ğü) словарь. Spiker диктор (радио, телевидение). Staj практика. Stajer практикант, стажер. Standart (dı) стандарт, стандартный. Stok запас. Stüdyo студия. Su вода. Subay офицер. Sucuk колбаса. Suç вина, проступок. Suçlamak обвинять. Suçlu виновный. Sugeçirmez непромокаемый. Suikast покушение. Sulama орошение, ирригация. Sulamak поливать, орошать. Sulh мир.

Suni искусственный. Sunmak вручать. Supap клапан. Sur городская стена. Surat (tı) физиономия, морда. Suret образ, манера, способ. Susam кунжут. Susamak испытывать жажду, хотеть пить. Susamuru(nu) выдра. Susmak молчать, умолкать. Susuzluk жажда. Sutyen бюстгальтер. Sülük(ğü) пиявка. Sünger губка (морская). Süpürge веник, elektrik ~si пылесос. Süpürmek подметать. Sürahi графин. Sürat скорость. Süre срок, промежуток времени. Süreç процесс. Sürkli продолжительный, длительный. Sürmek мазать, намазывать. Sürpriz сюрприз. Sürü 1)орда, полчище; 2) стая, стадо, свора. Sürüklemek втягивать. Süs украшение. süslemek украшать, наряжать. süt молоко sütlaç(cı) молочный кисель. sütlü молочный, приготовленный на молоке (с молоком); ~ kahve кофе с молоком. sütun 1) колонна; 2) столб (напр, пыли); 3) столбец (напр, в газете).

süzgeç цедилка, ситечко, фильтр

Ş şafak заря, рассвет. şahane 1. великолепный, блестящий; 2. великолепно, блестяще. şaheser шедевр. şahıs(hsı) лицо, личность. şahin сокол. şahit(di) свидетель, очевидец. şahsen лично, персонально. şahsi личный, персональный; ~ eşya личные вещи. şahsiyet личность, особа. şair поэт. şaka шутка; ~ etmek (ile) шутить над кем-чем-п. şakacı шутник, şakak(gı) висок. şakayık( gı) пион, şalgam репа. şalter электрический рубильник. şamandıra буй; бакен; поплавок. şamf ıstığı фисташки. şampanya шампанское (вино), şampiyonчемпион, şampiyonluk(ğu) чемпионат. şan 1) слава, известность; 2) репутация. şanlı славный, прославленный. şans счастье; ~ım yok мне не везёт. şanssızlıktı) невезение. şantiye строительная площадка,

şapka шляпа. şarap(bı) вино. şarj 1) груз; 2) нагрузка; 3) эл. зарядка. /şarkı песня; ~ söylemek петь. şarkıcı певец. şart условие. şaşalamak растеряться; поразиться. şaşı косой, косоглазый. şaşırmak растеряться; не знать что делать, стать в тупик, запутаться; yolunu ~ сбиться с дороги, заблудиться. şaşırtmak запутывать. şaşkın зевака, разиня. şaşmak 1) удивляться, поражаться; 2) запутаться. şayet если. şebeke 1) сеть; telefon ~ si телефонная сеть; 2) банда, шайка. şef начальник, шеф. şeffaf прозрачный. şeftali персик. şehir(hri) город; baş ~ столица. şehirlerarası междугородный; ~ telefon междугородный телефон. şehirli горожанин. şehit убитый на войне, павший в бою. şeker сахар. şekerleme засахаренные фрукты. şekerli сахаром, сладкий. şekil(kli) 1) форма, образ; 2} изображение. şemsiye зонт, зонтик. şen весёлый, радостный. şenlik(gi) веселье; гулянье, празднество. şerbet шербет. şeref честь, почёт. şerefli почётный. şerit(di) лента, тесьма; полоска. şey вещь; bir ~ а) кое-что, что-нибудь; 6) ничто, ничего; bir ~ değil! пустяки!, о чём речь!, не стоит!; her ~ всё, всякая вещь.

şık(kı) шикарный, элегантный, изящный. şımarık распущенный. şıra виноградный сок. şırınga шприц şiddet сила. şiddetli сильный, ожесточённый. şiir стихотворение. şikâyet жалоба; ~ etmek жаловаться. şike сговор. şilep шлюп, грузовое судно. şimdi теперь, сейчас. şimdilik пока, пока что, на сей раз. şimşek молния. şirin 1) сладкий; 2) приятный. şirket общество, компания, товарищество. Şiş вертел; ~ kebap шашлык. şişe 1) бутылка; 2) мед. банки. şişkinlik(ği) опухоль, припухлость, вздутие. şişman толстый, полный, şişmek опухать, надуваться, вздуваться. şive выговор, произношение, акцент. şöhret известность, слава. şölen банкет, приём. şömine камин. şöyle 1. следующий, такой; 2. так; ~ dursun не то что, не только; ~ böyle а) так себе; 6) около, приблизительно; ~ ki а именно. şu 1. этот, тот; 2. нижеследующий; ◊ şu bu всякий, всякие, каждый. şubat февраль. şube отделение, филиал. şuur разум, сознание. Şuurlu разумный.

şükür(krü) благодарность; çok ~ слава богу. şüphe сомнение; ~ etmek сомневаться. şüphelenmek сомневаться, подозревать. şüpheli сомнительный, подозрительный. şüphesiz 1. несомненный; 2. несомненно.

1 BÜLTEN 91 Ekim - Kasım - Aralık MW HAMITABAT DKÇS (CCPP), Kırklareli - Türkiye

2 Ekim - Kas m - Aral k MW HAMITABAT DKÇS (CCPP), K rklareli - Türkiye GAMA BÜLTEN EKİM - KASIM - ARALIK SAYI: 91 SAHİBİ GAMA HOLDİNG YAYIN KURULU S. Yücel Özden Reyhan Saygın Deniz Erbil Hakan Egel Ayşen Bektaş Duygu Can Gözde Öz Eren Demir YAZIŞMA ADRESİ GAMA Binası Beştepeler Mh. Nergis Sokak No: Söğütözü - ANKARA Tel: () Faks: () GRAFİK TASARIM İsmet Filizfidanoğlu [email protected]

3 İÇİNDEKİLER 3 Editörden 4 İzmir Bayraklı Ziyareti 5 GAMA ve GE den Santral Ziyareti 6 Türkiye de Dijital Dönüşüme İlham Verenler 8 GAMA Holding Yolsuzlukla Mücadele Programı ve Uyum Yönetimi İzleme Programında Son Aşama 9 Yamal LNG Projesinde İlk Parti LNG Yükleme töreni gerçekleşti. 10 GAMA Güç Sistemleri Hartha U1 Güç Santrali Projesini imzaladı. 11 GAMA Endüstri iştiraki GATE Kazakistan da bir projeye daha imza attı. 12 ETD Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Çalışır oldu MİLYON ADAM SAAT Önceliğimiz iş sağlığı ve güvenliği 13 Körfezde İlk H Sınıf Gaz Türbini 14 Bahreyn in en büyük enerji santraline GAMA Güç Sistemleri imza attı. 16 GAMA Güç Sistemleri, Bahreyn de Gerçekleşen 2. Uluslararası İş Kadınları Forumu ve B2B Fuarı na katıldı. 17 Erimtan Müze, Skal International tarafından ödüle layık görüldü. 18 The Legal Ödülleri 19 Linkedin Türkiye Yetenek Ödülleri 20 Hult Prize da Jüri Üyeliği 21 Kolejli İşadamları Derneği Zirvesi 21 GAMA Kütüphanemiz Açılıyor. 22 GAMA da Değişim Süreci ve GAMA +10 Vizyon 26 İç Anadolu DGKÇS 28 Minds + Machines: Geleceğin Endüstriyel Çözümleri Türkiye Enerji Zirvesi. 30 Hamitabat MW Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali MW ALBA Line 6 Expansion, Power Station MW Boufarik Basit Çevrim Elektrik Santrali 36 Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü 38 İzmir Entegre Sağlık Kampüsü 40 2 x MWh Khabat Termik Santrali Projesi Ünite 1 & 2 42 Khurais Satellite GOSP Projesi MW PP13 Güç Santrali Elektro- Mekanik Montaj Projesi MW RADES-C Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali 48 Yamal LNG Projesi 50 Hartha Termal Güç Tesisi Yenileme Projesi 51 GATE Projeleri MW Zakho Basit Çevrim Elektrik Santrali 53 4x MW Al-Khalij Enerji Santrali 54 GAMA Ticaret ve Turizm A.Ş. den Haberler 56 GAMA Akademi Ajandası Gün 58 Uyum Yönetimi Enerji Verimliliği Seferberlik Yılı olacak. 63 A.Ü. GAMA Meslek Yüksekokulu 64 GAMA Enerji den Çocuklara Kitap Hediyesi 65 Toplum Gönüllüleri 66 Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi Etkinlikleri 67 Vitamin Nedir? Ne İşe Yarar? 70 Hep birlikte in gelişini kutladık. 71 GAMA Nostalji 72 English Summary 80 Obzor Proektov Na êusskom Qzyke EKİM-KASIM-ARALIK

5 EDİTÖRDEN GAMA Ailesi nin Değerli Üyeleri, GAMA Bülteni nin bu sayısı, yılının son üç aylık dönemini kapsamak üzere hazırlanmıştır. Her ne kadar bitmekte olan bir yılı kapsıyor olsak da, başlamakta olan yeni bir yılı ve onun gönüllerde belirttiği duyguları ihmal edemiyoruz. Bu düşünceyle, siz okurlarımızın yılınızı kutluyor, tüm sevdiklerinizle birlikte sizlere ve ülkemize nice mutlu yıllar diliyoruz yılının son dönemlerinde dünyada, Orta Doğu Bölgesinde ve yurdumuzdaki olaylara bakıldığında, anlaşılması çok kolay olmayan değişimler ve gelişmeler göze çarpmaktadır. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığının açıkladığı bazı kararlar dünya kamuoyunda şaşkınlıkla karşılanmakta, ülkeler arasındaki ilişkilerde belirsizlikler oluşmakta, dünya barışının sürdürülebilir olması konusunda endişeler yaygınlaşmaktadır. Ülkemiz için Suriye deki savaşın devam ediyor olması, Güney Doğu Bölgemizdeki terör olaylarının büyük ölçüde önlenmiş olmalarına rağmen, henüz tam bir güven ortamının sağlanamaması, toplumumuzun kaygılarının sürmesi anlamını taşıyor. Ancak, Devletimizin güvenlik güçlerimizle konuyu ciddi bir şekilde ele almış oldukları da yakından izlenmekte, bu durum geleceğe yönelik umutları canlı tutmaktadır. Tüm bu olaylara yakından bakıldığında, bazı konuları artık yeni yaklaşımlarla ele almak gerektiği görülmektedir. Bir başka deyişle, yaklaşan-gelen günler bizlere yeniliklere açık olmamız mesajını vermektedir. Ekonomik ve sosyal olaylardaki gelişmeler, siyaset ve sanattaki değişik bakış açıları, teknolojinin günlük hayatımıza getirdiği kolaylıklar gibi konular bizleri yeniliklere açık olmamız için adeta zorlamaktadırlar GAMA Ailesi olarak genel uğraşı alanımızın enerji olduğunu dikkate alacak olursak, bu konudaki bazı yenilikler hakkında, GAMA 10+ Vizyon Çalışması kapsamında dikkat çekici sunumlar yapıldı ve enerji alanında uygulamaya konulan yeniliklerin bilgileri verildi. Aslında, kurulduğu yıllardan beri gerçekleştirdiği tüm projelerde, yenileşmeye, yeni teknolojileri ve yeni çağdaş iş yöntemlerini uygulamaya, yönetiminde kurumsallaşmaya özel önem vermiş olan GAMA Topluluğu, bu tutum ve davranışına devam edecek, böylece dünyanın değişmekte olan ortamında, yeni başarılara imza atacaktır. Bu konudaki en büyük güvencemiz, tüm çalışanlarımızın şimdiye kadar olduğu gibi, gelecek dönemlerde de aynı başarı düzeyini gerçekleştireceklerine olan inancımızdır. Ocak itibarıyla aylık olarak yayınlanmaya başladığımız newsletter formatındaki GAMAnews ile daha gündelik ve kısa haberler vermeyi, böylece birbirimizden daha çok haberdar olmayı ve iç iletişimimizi kuvvetlendirmeyi amaçlıyoruz. Gelecek sayımızda buluşmak umudu ve saygılarımızla. S. Yücel Özden GAMA Holding Baş Danışmanı ve KSS Komitesi Başkanı EKİM-KASIM-ARALIK

6 HABER İzmir Bayraklı Ziyareti 22 Eylül tarihinde, GAMA Holding Yönetim Kurulu Başkanı Evren Ünver, GAMA Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve CEO&#;su Hakan Özman, GAMA Holding İcra Kurulu Başkan Vekili Arif Özozan, GAMA Holding İcra Kurulu Üyesi Sıtkı Şerifeken ve GAMA Endüstri Genel Müdürü Murat Özkal İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü Projesi Yönetim Kurulu Toplantısından sonra projenin şantiyesini ziyaret ettiler. 4 GAMA BÜLTEN Sayı 91

7 HABER GAMA ve GE den Santral Ziyareti GAMA Holding Yönetim Kurulu Başkanı Evren Ünver, GAMA Holding İcra Kurulu Başkan Vekili Arif Özozan, GAMA Holding İcra Kurulu Üyesi Sıtkı Şerifeken, GAMA Enerji Genel Müdürü Tamer Çalışır, GAMA Güç Sistemleri Genel Müdürü Ahmet Ligvani, GE Türkiye CFO su Onur Yücekal ve GE Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Canan Özsoy ve beraberindeki diğer yöneticiler ile İç Anadolu Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali ne 17 Ekim de ziyaret gerçekleştirdiler. EKİM-KASIM-ARALIK

8 HABER Türkiye de Dijital Dönüşüme İlham Verenler GE nin Türkiye de yılı dolayısıyla düzenlenen etkinlik kapsamında, moderatörlüğünü GE Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Canan Özsoy un üstlendiği Türkiye de dijital dönüşüme ilham verenler panelinde GAMA Holding İcra Kurulu Başkan Vekili Arif Özozan dijital dönüşüm tecrübelerini ve GAMA nın vizyonunu paylaştı. GAMA olarak GE ile süregelen başarılı işbirliğimiz çerçevesinde, Kırıkkale deki İç Anadolu Doğalgaz Kombine Çevrim Santralimizin uzun dönem servis anlaşması kapsamını, GE nin Predix tabanlı dijital çözümlerini uygulayacak şekilde yeniden yapılandırma kararı aldık. GE nin Varlık Stratejisi Optimizasyonu (Asset Strategy Optimization) çözümü kapsamında hem ana ekipmanlar hem de kritik yardımcı ekipmanların performanslarının ve izlenebilirliğinin arttırılması, trend analizleri ve akıllı algoritmalar ile hızlı, öngörülü kararlar alabilmeyi amaçlıyoruz. 6 GAMA BÜLTEN Sayı 91

9 HABER Özozan oturumda, enerji sektörünün dijital dönüşümden en fazla etkilenen ve etkilenecek sektörlerden bir tanesi olduğu üzerinde durdu. Enerji sektörünü dönüşüme zorlayan, birbiri ile etkileşimli temel trendler olan karbonsuz bir dünya için electrification, şebekeye bağlı kalmamak decentralization ve mobiliteyi artırmak, bu dönüşüme altyapı sağlayacak verimli ve otonom bir sistem yaratabilmek için dijitalization başlıklarına değinen Arif Özozan Bu trendleri dikkatli incelediğimizde enerji sektörü özelinde ihtiyaçların yanında, daha genel, tüm iş kollarını ve sektörleri ilgilendirebilecek bir takım ihtiyaçları da karşılayan gelişimlerin de yaşandığını görüyoruz. Enerji sektörü, bu gelişimlere kendisini adapte etmek zorundadır. Aksini ısrar edenlerin, maliyet baskısı nedeniyle, yollarına uzun vadede devam edemeyeceğini öngörebiliriz dedi. Özozan konuşmasının devamında, çağımızda yaşanan endüstriyel internet kavramının enerji sektörü açısından dikkat çeken örneklerini anlattı. Dijital devrim ve özellikle lisanssız güneş enerjisi üretiminin hızlanması ile tüketicilerin daha bilinçli ve yetkin hale gelerek, yerinde üreten tüketicilere (prosumer) dönüşmesi ve bu nedenle enerji fiyatlarında yaşanabilecek rekabet sonucu olarak tüketici ve işletmelerin daha uygun maliyetlerle enerjiye kavuşacaklar. Kayıtzinciri (blockchain) ile yerinde üreten tüketicilerin konumu sağlamlaşacak. Mikro şebekelerde yerinde üretim/ tüketim yapan bu tip katılımcıların ihtiyacının fazlasını komşusuna akıllı kontratlar ile satabilecek olması kritik bir öneme sahip. Bu yeni yapıda, otomatik faturalama / mahsuplaşma mekanizması sayesinde aynı zamanda yerinde ticaret yapabilme imkânı da yaratılmış olacak. IIoT (Industrial Internet of Things) sayesinde Endüstride uygulanan nesnelerin internetinin enerji sektöründe birçok üretim teknolojisinde yaratmakta olduğu farklar söz konusu. Örneğin EON, rüzgâr türbini için uyguladığı bu iyileştirme sayesinde bir yıl içerisinde %4 daha fazla elektrik üretti. Bu sayede, rüzgâr filosuna 10 türbin eklemek ile eşdeğer bir avantaj sağlamış oldu. Geleceğin Santralleri, enerji üretiminde faydayı arttırabilecek büyük veri setlerinin toplandığı, filtrelendiği ve analiz edildiği; fiziksel dünya ile sayısal ortam arasındaki sınırların yok olduğu ortamlar olacak. Arif Özozan GAMA nın gelecek hedeflerinden söz ederken en önemli hedefin teknik anlamdaki yetileri, doğru planlama ile birleştirerek günümüz enerji piyasasına en üst seviyede uyum sağlamış bir portföy yaratmak hedefi ile santrallerin dijitalleşmesi olduğunu belirtti. EKİM-KASIM-ARALIK

10 HABER GAMA Holding Yolsuzlukla Mücadele Programı ve Uyum Yönetimi İzleme Programında Son Aşama 60 yıla yakın tarihimizde etik davranış, GAMA nın rehber ilkesi olmuştur. Holding CEO muzun da işaret ettiği gibi; Hepimiz, tüm paydaşlarımızla olan işlerimizdeki doğruluk, dürüstlük ve güvenilirlik hususundaki itibarımızdan büyük gurur duyuyor ve bu sağlam etik davranış kültürümüzü korumaya tam anlamıyla bağlılığımızı sürdürüyoruz. Uluslararası bir şirket olarak, düzenlemeler ve ticari geleneklerin bir ülkeden diğerine değişiklik gösterdiği karmaşık küresel pazarlarda iş yapmak zorundayız. İlkelerimiz ve öz değerlerimiz ışığında hazırlanan İş Ahlakı Kurallarımız, her durumda en yüksek etik standartlarda, dürüstlük, doğruluk ve hukuka saygıyla hareket etmemizi sağlayarak bize rehberlik edecektir. Bu anlamda Avrupa Yatırım Bankası - EIB (European Investment Bank) ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası nın - EBRD (European Bank for Reconstruction and Development) onayları ve Esin Avukatlık Ortaklığı (Baker McKenzie International a Swiss Verein) destekleri ile GAMA Holding ve Grup Şirketlerinde yaklaşık 2,5 yıldır yürütmekte olduğumuz GAMA Holding Yolsuzlukla Mücadele Programı ve Uyum Yönetimi İzleme Programı nda son aşamaya gelmiş bulunuyoruz. Bu kapsamda GAMA Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve CEO su Hakan Özman ve Uyum Yöneticisi Mehmet Artun ve ilgili diğer yöneticiler Esin Avukatlık Ortaklığı tarafından takdim edilen plaketlerini 21 Aralık günü düzenlenen bir törenle teslim aldılar. 8 GAMA BÜLTEN Sayı 91

11 HABER Yamal LNG Projesinde İlk Parti LNG Yükleme töreni gerçekleşti. Rusya yı sıvılaştırılmış doğal gaz ihracatında dünya liderliğine götürecek olan Yamal LNG projesi Rusya için büyük önem taşıyor. GAMA Endüstri nin iş ortaklığı REGA JV, Yamal LNG tesisinin CWP3B kısmının yapım işlerini yürütüyor. Hava sıcaklığının eksi 50 derecelere düştüğü Kuzey Kutup bölgesindeki Yamal Yarımadası nda bulunan Sabetta kasabasında, zor koşullar ve her türlü güçlüğe rağmen inşa edilen Yamal LNG projesi, kutup bölgesine yapılan ilk LNG tesisi olma özelliği taşıyor. Tesis inşaatında yüksek performans teknoloji kullanılarak ve yoğun dönemde yaklaşık olarak 8, kişi çalışarak kapsamımızdaki montaj işlerinin, bütçesi ve taahhüt edilen süresi içinde ilk etabı REGA JV tarafından başarılı şekilde tamamlandı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 8 Aralık tarihinde üst düzey yetkililerin ve şirket temsilcilerinin de katıldığı Yamal-Nenetsk Özerk Bölgesi nde kurulan sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretim tesisinde gerçekleştirilen ilk parti LNG yükleme törenine katıldı. Söz konusu tesisin yardımcı üniteler ve offshore kısımlarını REGA JV inşa etti. Törende konuşan Putin, Bu, Rusya için son derece önemli bir olay. Sadece enerji, gaz üretimi ve LNG üretimi açısından önemli değil, aynı zamanda da Arktik in ve Kuzey Deniz Yolu nun geliştirilmesi bakımından da önümüze büyük görevler koyan önemli bir proje. dedi. Putin, Bu proje Rusya nın dünyadaki en önemli enerji devlerinden biri olduğunu ortaya koydu. Yamal daki tesis, gaz endüstrisini, ulusal ekonomiyi geliştirmek için yeni ufuklar açıyor ve ileri teknoloji alanında istihdam oluşturuyor. Bu tür projelerin sayısını artırmak önem taşımakta. dedi. Törende GAMA Endüstri yi Projeler Direktörü Hüseyin Özcan, Proje Müdür Yardımcısı Burak Asmazoğlu ve Yapım Müdürü Mert Dizdaroğlu temsil etti. EKİM-KASIM-ARALIK

12 HABER GAMA Güç Sistemleri, Hartha U1 Güç Santrali Projesini imzaladı. GAMA Güç Sistemleri ve Mitsubishi Hitachi Güç Sistemleri (MHPS) Konsorsiyumu 21 Aralık tarihinde Irak Elektrik Bakanlığı, Elektrik & Enerji Üretimi Basra Genel Müdürlüğü ile MW lık Hartha Termal Güç İstasyonunun 1. Ünitesinin yenilenmesi için Basra da sözleşme imzaladı. Saha işleri Mayıs da başlayacak olan projenin süresi işe başlangıç tarihinden itibaren 8,5 ay olup, JICA finansmanı ile gerçekleştirilecek projenin de tamamlanması planlanıyor. Aralık de işverene teslimatı gerçekleştirilen Hartha U4 projesinin ardından imzalanan Hartha U1, Irak da gerçekleştireceğimiz 3. proje olacak. Hartha güç istasyonunun; kazan borusunun aşınması, akaryakıt sızıntısı, ocak altından GRF ye anormal gaz akışı, buhar kazanında çekme kaybı, vakum sistemine hava sızıntısı, erozyon / ST bıçağının çatlaması, buhar sızıntısı, kontrol sistemi arızası, jeneratörün topraklama sorunu, sızdırmazlık yağı sisteminin stabilite eksikliği ve bunlar gibi bir çok ciddi hasarları bulunuyor. Yenileme işlemi; kazan tesisi, türbin tesisi, enstrümantasyon ve kontrol, jeneratör ve elektrikli ekipmanlar kısımlarını içerecek. Sonuç olarak, şu anki Hartha güç istasyonu koşulları, orijinal güç verimliliğini büyük ölçüde düşürdüğü için jeneratör veriminin MW lik orijinal verimine döndürülmesi ve kazan/türbin/jeneratör ömrünün 10 yıla kadar uzatılabilmesi hedefleniyor. 10 GAMA BÜLTEN Sayı 91

13 HABER GAMA Endüstri iştiraki GATE Kazakistan da bir projeye daha imza attı. GAMA Endüstri&#;nin %50 ortağı olduğu GATE, Tengizchevroil ile Kazakistan da Geleceğe Dönük Büyüme Projesi (Future Growth Project) kapsamındaki Kuyubaşı Basınç Yönetim (Multi Well Pad) Projesini Kasım ayında imzaladı. Tengiz de Bölge 51 olarak adlandırılan alandaki inşaat, mekanik, elektrik ve cihaz kurulum işleri GATE kapsamında yer alıyor. İmza törenine GAMA Holdirg Yönetim Kurulu Üyesi Ergil Ersü, GAMA Holding İcra Kurulu Başkan Vekili Arif Özozan ile GAMA Endüstri Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Murat Özkal, Danışman Dündar Kıncal ile GATE Genel Müdürü Serhat Pütürgeli katıldılar. Tengizchevroil in petrol üretim kapasitesini arttırmayı hedeflediği Geleceğe Dönük Büyüme Projesi (FGP), 3 yeni tesisi kapsıyor: Üçüncü Nesil Üretim Tesisi, Basınç Artırım Tesisi ve Üçüncü Nesil Enjeksiyon Tesisi. Projede çalışacak personel için gerekli olan mobilizasyon tesislerinin inşaatı Aralık ayında başladı. Proje kapsamındaki işlerin Mart ayının başında başlaması ve Mart ayında tamamlanması planlanıyor. GATE sorumluluğunda yer alan; kazık işleri, toprak işleri, betonarme ve çelik imalatları, boru montaj, izolasyon ve kaplamaları, mekanik ekipmanların kurulumu, elektrik işleri ve cihazların kurulumu 25x20 km lik geniş bir sahada gerçekleştirilecek. EKİM-KASIM-ARALIK

14 HABER ETD Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Çalışır oldu. Türkiye Enerji Sektörünün ve ekonomisinin olumlu gidişatı için yoğun çalışmalar yürüten ve sektörde aktif yer alan ETD (Enerji Ticareti Derneği), temel kriter olarak belirlediği şeffaflık, adil rekabet, enerji piyasalarının hacmi ve derinliğinin arttırılması, uluslararası standartlara sahip ticaret şartlarının oluşturulabilmesi hedeflerine ulaşmak için güçlü kadrosu ile çalışmalarını sürdürüyor. Derneğin yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı nda yeni Yönetim Kurulu seçime sunuldu. İlk toplantıda GAMA Enerji Genel Müdürü Tamer Çalışır, Yönetim Kurulu Başkanlığı na getirildi. ETD, tüm üyelerinin özveri ve destekleriyle faaliyetlerini sürdürerek, sektöre değer katmaya devam ediyor. 1 MİLYON ADAM-SAAT Önceliğimiz iş sağlığı ve güvenliği GE-GAMA konsorsiyumu tarafından yapımı üstlenilen, Bahreyn in en büyük ve verimli enerji santrali olması planlanan, MW ALBA PS5 Kombine Çevrim Güç Santrali Projesinde %35 ilerlemede önemli bir kilometre taşı olan 1,, adam-saat zaman kayıplı kaza olmadan geçirilen süreye ulaşıldı. 12 GAMA BÜLTEN Sayı 91

15 HABER Körfezde İlk H Sınıf Gaz Türbini GAMA Güç Sistemleri, Bahreyn de yapımı devam eden ALBA Kombine Çevrim Güç Santrali PS5 in önemli bir kilometre taşını 6 Kasım tarihinde tamamladı. Santralde yerine konulan gaz türbini, sadece Bahreyn in değil, tüm Körfez Bölgesi&#;nin ilk H Sınıfı Gaz Türbini olma özelliğini taşıyor. 1 Ağustos tarihinde başlayan ve 34 aylık süresi olan MW elektrik üretim kapasitesindeki ALBA Kombine Çevrim Güç Santrali PS5 Projesi, GAMA Güç Sistemleri ve GE Energy kapalı konsorsiyumu tarafından yürütülüyor. Aluminium Bahrain B.S.C (ALBA) nın yatırımı olarak gerçekleştirilen projenin yılı Mayıs ayında tamamlanması planlanıyor. EKİM-KASIM-ARALIK

16 HABER Bahreyn in en büyük enerji santraline GAMA Güç Sistemleri imza attı. Bahreyn in, enerji sektörü açısından bakıldığında büyüme potansiyeli yüksek bir ülke olduğunu belirten GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt A.Ş. CEO su Ahmet Ligvani, bu ülkeyi dikkatle takip ettiklerini, kendileri için önemli bir pazar olduğunu kaydetti. Bahreyn i yakından takip etmelerinin meyvesini geçen yıl aldıklarını söyleyen Ligvani, yılı Ağustos ayında General Electric ile birlikte Aluminium Bahrain B.S.C (ALBA) firmasıyla, MW ALBA PS5 Kombine Çevrim Doğalgaz Santrali nin anahtar teslim yapımı için anlaşma imzaladıklarını söyledi. Bahreyn in en büyük enerji santrali projesi olmakla birlikte; dünyada bir alüminyum tesisi içinde kullanılan ilk H-Class teknolojisi 9HA (3 adet) gaz türbinine sahip olacağını ifade eden Ahmet Ligvani, kullanım ömrü bakımından da MW başına en düşük maliyeti yakalayacaklarını aktardı. Bahreyn in en büyük enerji santrali işini, GAMA Güç Sistemleri Mühendislik ve Taahhüt AŞ, General Electric firmasıyla birlikte üstlendi. GAMA Güç Sistemleri, bu projenin yanı sıra 6 GW kurulu kapasitesi olan Bahreyn de yeni projeler üstlenmeyi planlıyor. Sanayisi gelişmiş Bahreyn in nüfus artışı ve hane halkı tüketim ihtiyacı da göz önüne alındığında, orta vadede güç santrali yatırımlarının devam edeceğini öngördüklerini belirten Ligvani, Bu yatırımlar, devlet eliyle ya da özel sektör tarafından gerçekleştirilebilir. Ülkedeki ve bölgedeki en verimli tesisin yapımını üstlenmiş bir firma olarak, tüm bu projelerde yer almayı hedefliyoruz diye konuştu. 14 GAMA BÜLTEN Sayı 91

17 GAMA Güç Sistemleri MW ALBA PS5 Kombine Çevrim Güç Santrali projesini alarak, Türk firmalarının pazar payını arttırdığına dikkat çeken Ligvani, Aynı zamanda bu projeyle çok önemli bir örnek teşkil ediyoruz ve hem Bahreyn hem de Orta Doğu pazarında Türk firmalarının önünü açacağımızı düşünüyoruz dedi. Birçok Türk şirketinin Bahreyn pazarında yer almak istediğini ancak pazara bir kez giriş kadar, orada devamlılığın daha önemli olduğunu vurgulayan Ahmet Ligvani, şunları söyledi: Bizim ve diğer Türk taahhüt firmalarının yaptığı işlerin, o pazarda birer örnek teşkil edip gelecek projelere ve fırsatlara referans olacağına inanıyoruz. Firmalar kendi sektöründe başarılı işler yaparak kendilerini kanıtlayıp sektörde aranan hale gelirse pazarda kendilerine rahatlıkla yer edinebilir Bahreyn de şirket kuruluş süreçlerinde süre ve ilgili prosedürlerin uzaması sebebiyle zaman zaman zorluklar yaşandığının altını çizen Ligvani, yüzde 51 yerel ortaklık talep edilen ülkede, şirket tescilinin de yaklaşık ay sürdüğünü belirtti. Türk firmalarının danışman ve yerel ortaklık gerekliliği olmadan, serbest ticaret yapabilecek statüye sahip olmasının yatırım sürecini hızlandıracağını kaydeden Ligvani, buna karşılık kalifiye eleman konusunda sıkıntı yaşanmadığına değindi. GAMA Güç Sistemleri nin faaliyet kapsamındaki şirketler için, çalıştırılan her 12 yabancıya karşılık en az bir yerel personel istihdam şartı olduğuna vurgu yapan Ligvani, yerel personel istihdamının da devlet tarafından oldukça iyi teşviklerle desteklendiği bilgisini verdi. Ahmet Ligvani, GAMA Güç Sistemleri nin diğer faaliyetleri hakkında ise şunları söyledi: Yurt içi ve yurt dışında enerji santrallarının mühendislik, malzeme temini ve yapımında (EPC) etkin rol alan ve önemli projelerin anahtar teslimi EPC bazında yapımını üstlenen GAMA Güç Sistemleri köklü geçmişi ve uluslararası proje deneyimleri ile dünya liderleri arasına girmeyi başardı. Toplam iş hacmi 30 bin megavat a ulaşan, GAMA Holding iştiraki olan GAMA Güç Sistemleri, şu anda Cezayir, Suudi Arabistan, Bahreyn, Rusya, Irak, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Tunus ve Türkiye de olmak üzere toplam 9 bin megavat kapasiteli 9 projenin yapım çalışmalarını sürdürüyor. EKİM-KASIM-ARALIK

18 HABER GAMA Güç Sistemleri, Bahreyn de Gerçekleşen 2. Uluslararası İş Kadınları Forumu ve B2B Fuarı na katıldı. Bahrain Business Woman Society tarafından düzenlenen 2. Uluslararası İş Kadınları Forumu ve B2B fuarı, bu sene Global Business Trends for Women in Engineering teması ile, Bahreyn Kralı Shaikh Hamad bin Isa Al Khalifa nın eşi ve aynı zamanda Kadın Yüksek konseyi Başkanı olan Prenses Sabikha Al Khalifa nın himayesinde, Kasım tarihlerinde gerçekleşti. ABD, İtalya, Suudi Arabistan, BAE, Ürdün, Mısır, Umman, Türkiye, Hindistan, Çin ve Bahreyn den Devlet Yetkilileri, akademisyenler ve özel sektörden bir çok firma temsilcisinin konuşmacı olarak dahil olduğu fuarda, GAMA Güç Sistemleri de katılımcı olarak yer aldı. 16 GAMA BÜLTEN Sayı 91

19 HABER Erimtan Müze, Skal International tarafından ödüle layık görüldü. 82 yıllık geçmişiyle dünyanın en köklü sivil toplum örgütlerinden biri olan Skal International in 90 ülkedeki en büyük kulübü Skal International İstanbul Kulübü nün düzenlediği Ödül Töreni gerçekleşti. Skal Derneği&#;nin, &#;Her Şeye Rağmen&#; temalı Skalite Ödül Töreni&#;nde Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Ankara&#;nın kültürsanat gelişimine katkı sağladığı düşüncesiyle ödüle layık görüldü. Müzenin kurucusu Yüksel Erimtan ödülü, derneğin Ankara başkanı Murat Altunay&#;ın elinden aldı. EKİM-KASIM-ARALIK

20 HABER The Legal Ödülleri Uluslararası hukuk firmalarının 30 yıldır analizini gerçekleştiren The Legal ün en etkili kurumsal hukuk danışmanlarını içeren GC Powerlist ve GC Powerlist Teams Türkiye sıralamalarında geçen yıl Bora Kaya, Seçil Kuyucak, Hande Mutlu ve Esra Berktaş tan oluşan GAMA Güç Sistemleri Hukuk Müşavirliği ödüle layık görülmüştü. Bu yıl da GAMA Enerji Hukuk Müşavirimiz Aybars Yağız ve GAMA Güç Sistemleri Hukuk Müşavirimiz Bora Kaya ödül almaya hak kazandılar. 18 GAMA BÜLTEN Sayı 91

21 HABER Linkedin Türkiye Yetenek Ödülleri + Ülkede, Milyon+ Üye Türkiye de 6M+ Üye den fazla ülkeden, milyondan fazla üyesi ile dünyanın en büyük profesyonel sosyal ağı olan LinkedIn de bu yıl ilki düzenlenen Türkiye Yetenek Ödülleri kapsamında, LinkedIn Yetenek Çözümlerini kullanan &#;den fazla organizasyonun performans göstergelerini göz önüne alarak belirlenen kategorilerde, GAMA Holding Kurumsal hesabı son 12 ay içerisinde takipçi sayısı ve etkileşim başarısı ile LinkedIn Yükselen Yıldız branşında ödül kazandı. EKİM-KASIM-ARALIK

22 HABER da Jüri Üyeliği 16 aralık tarihinde TED Üniversitesi nde düzenlenen ve 5 takımın katıldığı Hult Prize ın kampüs finaline GAMA Enerji İş Geliştirme ve Finans Müdürü Taylan Gürler Önerci jüri üyesi olarak katıldı. Her yıl dünyanın en önemli sorunlarını çözmek için en parlak üniversite öğrencilerini bir araya getiren Hult Prize, insan hayatını iyi yönde değiştirecek hem karlı hem de topluma faydalı girişimler üretmek üzere harekete geçen global bir inisiyatif olarak den fazla üniversite, 10 den fazla ülke ve yıllık üzeri başvuru alan global bir platform olarak çalışmalarına devam ediyor. Hult Prize, üniversite öğrencilerinin sosyal fayda odaklı girişimcilik fikirlerinin uluslararası arenada yarıştığı bir ödül programı yılından bu yana düzenlenen program çerçevesinde her sene, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından belirlenen küresel hedefler gözetilerek bir ana problem alanı seçiliyor ve yayınlanan bir rehber ile öğrencilerden bu alandaki sorunlara çözüm geliştirecek iş fikirleri geliştirmeleri isteniyor. 1M$ ödülü bulunan bu yarışma, öğrenciler için Nobel Ödülü olarak da anılıyor. Bu yıl, TED Üniversitesi öğrencisi Kutlu Acun un girişimiyle TED Üniversitesi Hult Prize ın kampüs finali, 4 aydır süren çalışmalar sonucunda 16 Aralık Cumartesi günü düzenlendi. Finalde üniversite öğrencilerinden oluşan gruplar, birbirinden değerli jüri üyelerine projelerini sundular. Bu dönem jüri üyesi olarak GAMA Enerji İş Geliştirme Müdürü Taylan Gürler Önerci de görev aldı. Günün sonunda, değerlendirme sonucunda ve 3. olan takımlar belirlendi; Mühendislik Fakültesi öğrencilerinden oluşan ve kampüs 1. si olan EnergyRot takımı, doğrudan Dünya Bölgesel Finalleri ne gitmeye hak kazandı. 2. takım Diabetypes ve 3. takım Phoenix in projeleri ise Hult Prize Global çalışanları tarafından incelenecek ve değerlendirme sonuçlarına göre Dünya Bölgesel Finalleri ne davet edilecekler. Üniversite akademisyenlerinden oluşan Hult Prize Danışma Kurulu ve Sosyal İnovasyon Merkezi nin destekleriyle uzun süredir çalışmalarına devam eden takımlar, in Mart ayında gerçekleşecek olan bölgesel finaller için hazırlanmaya devam ediyorlar. Dünya Bölgesel Finalleri nde başarılı olmaları durumunda ise dünya genelinden 50 takımın katılımıyla ABD de gerçekleşek olan 8 haftalık hızlandırıcı programa katılacaklar ve 1M$ ödül için yarışacaklar. Ancak programın takımlar için oluşturduğu ağ, onların zaten yüksek miktarda yatırım almasını sağlıyor ve bu sayede projelerini gerçeğe dönüştürüyor GAMA BÜLTEN Sayı 91

23 HABER Kolejli İşadamları Derneği Zirvesi Ekim tarihinde, Kolejli İşadamları Derneği tarafından 4. sü gerçekleştirilen Kolejli İş Dünyası Zirvesine katıldık. İş hayatına yön veren kuruluşları buluşturmayı amaçlayan Kolejli İş Dünyası Zirvesi 4. kez Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü nün katılımı ile TED Ankara Koleji İncek Yerleşkesinde gerçekleşti. Yüzden fazla firmayı bir araya getiren Kolejli İş Dünyası Zirvesi, Kolejli İş Adamları Derneği nin ev sahipliğinde 4. kez sektör liderlerini Ankara da buluşturdu. GAMA Kütüphanemiz Açılıyor KÜTÜPHANESİ GAMA çalışanlarının faydalanabileceği, süreli yayınları takip edebilecekleri, konuyla ilgili çeşitli etkinliklerin gerçekleştirilebileceği kütüphanemiz yılı Şubat ayında GAMA Konferans Salonu fuaye alanında kullanıma açılıyor. GAMA Kütüphanemizde iş yönetimi, genel kültür (bilim, sanat, mimari, müzik tarihi, klasik felsefe, vb.), teknik, özel koleksiyon, kişisel gelişim, edebiyat (ödüllü yazarlar, dünya klasikleri), yabancı literatür (orijinal dilde) konularında kitaplar ve GAMA yayınları yer alıyor olacak. Aynı zamanda sergilere ve sohbetlere ev sahipliği yapması planlanan kütüphanemiz, GAMA çalışanlarının iş dışında da sosyalleşebilecekleri bir alan oluşturacak. EKİM-KASIM-ARALIK

24 funduszeue.info ET. GAMA da Değişim Süreci ve GAMA Holding ortaklık yapısındaki değişiklikler, Tek GAMA anlayışının benimsenmesi ve eş zamanlı yürütülen diğer önemli değişiklikler temelde GAMA yı geleceğe daha başarılı, daha güçlü, daha sürdürülebilir taşımayı amaçlıyor. Bu sürecin bir parçası olarak başlatılan çalışmalardan bir tanesi de GAMA nın 10 yıl sonraki vizyonunun şekillendirilmesi. GAMA Holding bünyesinde her ne kadar farklı şirketleri barındırsa da, tümü ortak çıkarlar, ortak amaçlar doğrultusunda tüm çalışanları ile birlikte bir bütün olarak hareket etmekte. Bu çerçevede yapılan bu vizyon çalışması, tek tek şirketlerin değil, GAMA nın gelecekteki büyük resmini çıkartmak üzere kurgulandı. GAMA 10+ Vizyon Çalışmasında ilk adım, GAMA Akademi nin açtığı online kütüphanedeki kaynaklar, Türkiye ve dünyada geleceğin nasıl olacağına ilişkin düzenlenen seminerler, çalışma arkadaşlarımızın ilham veren sunumları ve uzaktan eğitimlerle geleceğe yönelik farkındalık yaratmaya çalışmak ile atıldı. Sonraki aşamada, Kasım tarihlerinde online portal açılarak çalışanlardan GAMA nın vizyonuna ilişkin fikirler toplandı. kişinin giriş yaptığı portalda ve tane fikir paylaşıldı. Devamında bu görüşler derlenip üzerinde çalışıldıktan sonra bir rapora dönüştürüldü ve yöneticiler ile bir buçuk günlük bir çalıştayda paylaşılarak detaylandırıldı ve günün sonunda konsolide edilerek rapor haline getirildi. Bu rapordan çıkarak çalışma grupları oluşturuldu ve grupların Ocak itibariyle çalışmaya başlaması planlandı. Nisan de çalışma gruplarından çıkan nihai sonuçların tüm çalışanlarımız ile paylaşılması ve beraber GAMA nın 10 yıl sonraki büyük resminin ortaya konulması hedefleniyor. 22 GAMA BÜLTEN Sayı 91

25 GAMA 10+ VİZYON ÇALIŞMALARI GAMA AKADEMİ SEMİNERLERİ GAMA 10+ Vizyon kapsamında Ekonomist Dr. Murat Üçer Makroekonomik Gündem ve Trendler: Neleri Konuşuyoruz? Neleri İzliyoruz? sunumuyla, Siyaset Bilimci Soli Özer Kabuk Değiştiren Dünya sunumuyla, Dijital Dönüşüm Direktörü Steven Martin Digital Transformation sunumuyla, Stratejist Ve Finansal Danışman Fatih Keresteci Küresel Gelişmeler Işığında Türkiye Ekonomisi ve Mali Piyasalarına Yönelik Stratejik bir Bakış sunumuyla bizlerleydi. GAMA Akademi nin sayfasından seminerlerin videolarını izleyebilirsiniz. GAMA 10+ Vizyon çalışmaları kapsamında, GAMA Holding Stratejik Planlama, Birleşme ve Satın Alma Koordinatörü İrem Baysal moderatörlüğünde, GAMA Enerji Genel Müdürü Tamer Çalışır, GAMA Ticaret Genel Müdürü Hasan Namal, GAMA Endüstri Genel Müdürü Murat Özkal, GAMA Güç Sistemleri Genel Müdürü Ahmet Ligvani çalışanlar ile biraraya gelerek GAMA 10+ Vizyon hakkındaki soruları cevaplayarak bir sohbet toplantısı gerçekleştirdiler. GENEL MÜDÜRLER İLE SORU CEVAP EKİM-KASIM-ARALIK

26 GAMA 10+ VİZYON PORTAL Fikir paylaşımı için Kasım arası açılan GAMA 10+ Vizyon portalına çalışma arkadaşımız toplamda tane görüş paylaştı. GAMA SÖYLEŞİLERİ GAMA 10+ Vizyon a destek vermesi için düzenlenen GAMA Söyleşileri kapsamında GAMA Enerji Varlık Performans Müdürü Deniz Parlak Dijital Santral sunumuyla, GAMA Endüstri Proje Müdürü Tolga Hoşafçı Geleceğin Şantiyesi sunumuyla, GAMA Enerji İş Geliştirme Müdürü Taylan Gürler Önerci Piyasalar sunumuyla, GAMA Güç Sistemleri Mühendisi Tonguç Gökçeer Enerji Depolama sunumuyla ve GAMA Enerji İş Geliştirme Uzmanı Merve Özdemir Kayıt Zinciri sunumuyla bizlerle değerli bilgilerini paylaştılar. Sunumları GAMA Akademi sitesinden izleyebilirsiniz GAMA BÜLTEN Sayı 91

27 GAMA ÜST YÖNETİM ÇALIŞTAYI GAMA 10+ Vizyon Üst Yönetim Çalıştayı Aralık tarihlerinde Bilkent Otel de Prof. Dr. Murat Tarımcılar moderatörlüğünde gerçekleşti. Çalışanlarımızdan gelen fikir ve öneriler tartışılırken, üst yöneticilerin gelecek öngörülerinin farklılaşan boyutları üzerinde çalışıldı. EKİM-KASIM-ARALIK

28 YATIRIMLAR İç Anadolu DGKÇS GAMA Enerji nin santral portföyünün en büyük varlığı, MW kurulu güce sahip İç Anadolu Doğalgaz Kombine Çevrim santrali için yılı Aralık ayında başlatılan yapım çalışmaları, yılı Temmuz ayında kombine çevrim Bakanlık Kabulü nün gerçekleştirilmesi ile başarılı bir şekilde tamamlanmış ve santral yılında yaklaşık GWh elektrik üretimi gerçekleştirmiş idi. Santralin operasyon süreçleri için sürekli olarak gerçekleştirilen iyileştirme ve geliştirme faaliyetleri kapsamında hem İç Anadolu DGKÇS nin performansından en yüksek oranda faydalanılması ile piyasada daha avantajlı bir konum elde edilmesi hem de şebeke arz güvenliğine mümkün olan en büyük katkının sağlanması amacıyla, santral kurulu gücünde artış yapılması projesi değerlendirildi. Santralin teknik özellikleri, bulunduğu bölgenin öznel koşulları, elektrik piyasasında yaratılacak artı değer ve yönetmeliklere uyum pencerelerinden bakılarak yapılan detaylı incelemeler sonucunda yeni santral gücünün optimum değerinin MW olacağı sonucuna ulaşıldı. 26 GAMA BÜLTEN Sayı 91

29 Gaz türbinlerinin çalışma prensibi temelde Brayton çevrimi ile açıklanıyor. Teorik olarak, kompresör giriş hava sıcaklığının azalması durumunda, yanma odası sonrası maksimum türbin giriş sıcaklığının aynı kaldığı varsayıldığında, çevrimin iş hesabında artış bekleniyor. Ayrıca, hava giriş sıcaklığındaki düşüş hava yoğunluğunun da artmasına imkan tanıyarak türbin güç miktarına olumlu katkıda bulunacak. İç Anadolu DGKÇS performans test verileri ve farklı sıcaklık noktalarında kaydedilen operasyonel veriler ile santralin sıcaklığa bağlı olarak çıkabileceği gerçek güç değerleri hesaplanarak teorik hesaplar doğrulandı. Santralin kurulu olduğu Kırıkkale karasal iklimin yaşandığı; sıcaklıkların yazın 42 derece seviyelerine çıkarken, kışın derece noktalarına kadar düşebildiği gözlemlendi. Bununla birlikte, elektrik piyasası dinamikleri, sıcaklık ve elektrik talebi arasındaki ilişki ışığında ihtiyaç duyulan kurulu güç artışının en uygun değeri MW olarak belirlendi ve süreç başlatıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı heyeti tarafından 2 Kasım tarihinde gerçekleştirilen kabul testlerinin başarılı geçmesi sonucunda İç Anadolu DGKÇS nin kurulu gücü MW olarak güncellik kazandı. Böylelikle, büyük çoğunluğu enerji arzına en çok ihtiyaç duyulan kış dönemlerinde olmak üzere santralin yıllık üretiminde MWh seviyelerinde bir üretim artışı olacağı öngörülüyor. Bu değer yaklaşık olarak MW gücünde bir kurulu rüzgar gücüne denk geliyor. Bununla birlikte, yüksek riskli olarak tanımlanan operasyon dönemlerinin ilk aşamalarında sektördeki örneklerin aksine, de ilk ticari yılını geçiren santralde oldukça başarılı bir dönem geride bırakılıyor. Kasım sonu itibarıyla üretim ve emre amadelik verileri aşağıdaki tabloda gösteriliyor: İç Anadolu DGKÇS Kasım itibarı ile operasyonel veriler Santral toplam net elektrik üretimi ,58 GWh Eşdeğer emre amadelik faktörü % Eşdeğer plansız devre dışı kalma faktörü % Devreye girme güvenilirliği % GEAŞ İşletme ve Bakım A.Ş. Kontrol Odası EKİM-KASIM-ARALIK

30 YATIRIMLAR Minds + Machines: Geleceğin Endüstriyel Çözümleri ABD San Francisco da Ekim ayında düzenlenen Minds + Machines konferansı, digital endüstrinin en yeni gelişmelerinin konuşulduğu, geleceğe dair şirket yöneticilerinin görüşlerinin paylaşıldığı önemli bir platform oldu. Konferans, katılımcıya ev sahipliği yaparken, konferans kapsamında oturum düzenlendi. Son dönemlerde tüm dünyanın üzerinde durduğu dijitalleşme konusunda önemli görüş ve uygulamaların sunulduğu konferansın bir oturumuna GAMA Enerji Genel Müdür Yardımcısı Graham Traynor konuşmacı olarak katıldı. 28 GAMA BÜLTEN Sayı 91

31 YATIRIMLAR 8. Türkiye Enerji Zirvesi Ülkemiz enerji piyasasının En Büyük Aile Buluşması olarak gelenekselleşen Türkiye Enerji Zirvesi nin sekizincisi Ekim tarihlerinde Antalya da gerçekleşti. GAMA Enerji nin geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da sponsor olarak destek verdiği zirvede, enerji sektörüne yön verenler bir araya geldi. Zirve, yurtiçi ve yurtdışından ün üzerinde kayıtlı delegesiyle de katılım rekor seviyeye ulaştı. Zirve ye, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. Berat Albayrak, EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, Kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticileri ile sektörün önde gelen şirketleri katıldı. Zirve de enerji piyasalarında yaşanan dönüşüm sürecinin Türkiye ve global enerji piyasalarına etkileri, gelecek trendleri, Türkiye enerji piyasalarının bu süreçteki beklenti ve gereksinimleri, enerji finansman koşullarındaki değişim, yenilenebilir enerji dönüşümü ile Türkiye yi yakından ilgilendiren Orta Doğu bölgesinde enerji jeopolitiği tüm boyutları ile tartışıldı. Moderatörlüğünü GAMA Enerji Genel Müdürü Tamer Çalışır ın yaptığı Enerji Sektöründe Dijitalleşme panelinde, enerji sektöründeki dijitalleşme sürecinde nerede olduğumuz, bilişim sektörünün desteği ile, bu süreci nasıl yürüteceğimiz, hedeflerimize nasıl ulaşabileceğimiz konuları üzerinde söyleşiler yapıldı. Enerji değer zincirini yeniden sorgulatabilecek nitelikte olan bu dijital dönüşümün her alandaki önemli getirilerinden ve dikkat edilmesi gereken unsurlarından bahsedilen oturum, katılımcıların vizyonlarına katkı sağladı. EKİM-KASIM-ARALIK

32 TAMAMLANAN PROJELER Hamitabat MW Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali GAMA Güç Sistemleri nin üstlendiği MW Doğal Gaz Kombine Çevrim Enerji Santrali anahtar teslim projesinin iki üniteden oluşması planlanıyor. Her bir ünite tek şaft düzeninde bir gaz türbini, bir buhar türbini, bir jeneratör (SGTH Gaz Türbini, SST Buhar Türbini, SGenW Jeneratör) ve bir atık ısı kazanından oluşmakta olup, soğutma sistemi mevcut santralin doğal çekişli kuru soğutma kulesi ile sağlanacak. Yapılacak olan doğalgaz kombine çevrim santrali yine mevcut santralin şalt sahasında yapılacak değişiklikler sonrasında şebekeye elektrik verecek. Proje kapsamında GAMA, tüm ana ekipmanın yanı sıra diğer yardımcı ekipmanın temini, santralin tüm konsept detay tasarımı ile inşaat işleri, mekanik, elektrik enstrüman ve kontrol sistemlerinin montajı, testleri, devreye alma işleri ve işveren personelinin eğitiminden sorumlu olacak. 15 Ağustos tarihinde sözleşmesi imzalanan santralin birinci ünitesi 12 Ağustos 30 GAMA BÜLTEN Sayı 91

33 de, ikinci ünitesi ise 26 Kasım de işverene teslim edildi. Projenin temel ve detaylı mühendislik faaliyetleri Black and Veatch firması tarafından yürütülüyor. İnşaat, mekanik ve elektrik işleri kapsamındaki tasarımlar tamamlandı. Santral kapsamında ana ekipman satın almaları ve saha teslimleri yapıldı. Birinci ünitenin 30 gün süren Reliability Run operasyonu 12 Temmuz de başlayıp 12 Ağustos de tamamlandı. Operasyonun başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla birlikte ünitenin İşverene devir teslimi 12 Ağustos tarihinde yapıldı. İkinci ünitede performans testleri başarılı bir şekilde yapıldı. İkinci ünitenin 30 gün süren Reliability Run operasyonu 28 Ekim de başlayıp 26 Kasım de tamamlandı. Reliability Run testinin tamamlanmasıyla birlikte ünitenin İşverene devir teslimi 26 Kasım tarihinde yapıldı. EKİM-KASIM-ARALIK

34 DEVAM EDEN PROJELER MW ALBA Line 6 Expansion, Power Station-5 1 Ağustos tarihinde başlayan ve 34 aylık süresi olan MW elektrik üretim kapasitesindeki ALBA Kombine Çevrim Güç Santrali Projesi, GAMA Güç Sistemleri ve GE Energy kapalı konsorsiyumu tarafından yürütülüyor. Konsorsiyum, projenin tasarım, mühendislik, ekipman satın alma ve saha montaj, yapım işleri, elektro mekanik işler, kurulum, test ve devreye alma işleri ile santralde çalışacak personelin eğitiminden sorumludur. Aluminium Bahrain B.S.C (ALBA) nın yatırımı olarak gerçekleştirilen projenin Mayıs ayında tamamlanması planlanıyor. Ünite-1 basit çevrim ilk ateşleme 01 Temmuz , Ünite-2 ilk ateşleme 21 Ağustos , Ünite-3 ilk ateşleme 07 Eylül olarak planlanmakta olup, ticari işletme kabulü tarihleri ise Ünite-1 için 15 Şubat , Ünite-2 için 27 Mart , Ünite-3 için 08 Mayıs olarak öngörülüyor. Projede ana ekipman ve malzemelere ait detay tasarım ile satın alma işleri devam ediyor. Tasarım işleri kapsamında; ana ekipman temelleri, türbin binaları, elektrik kontrol binası ile birçok yardımcı ekipmanın temelleri; boru izometri ve boru mesneti tasarımları ve elektrikli ekipman tasarımlarının büyük çoğunluğu tamamlandı. Kalan temellerin tasarımlarına devam edilmekte olup, ekipman satın alma ve üretim aşamaları takibi yapılıyor. Proje kapsamında; Eylül-Aralık döneminde büyük satın alma paketlerinden GSU, ACC, Fin Fan Cooler, alaşımlı borular, yangın algılama ve yangından korunma sistemi, yağlı su hattı boruları, kablo tavaları ve çeşitli vanaların siparişleri verildi. 32 GAMA BÜLTEN Sayı 91

35 Ünite-2 de Gaz Türbini 31 Aralık tarihinde temel üzerine alındı, Gaz Türbin Jeneratörü ise 02 Ocak tarihinde temel üzerine alınacak. HRSG-1 ve 2 de modül, casing ve boru montaj işleri, HRSG-3 de modül ve casing işleri devam ediyor. EDG, LV/LV trafolar, zayıf akım sistemleri ile az miktarda vana ve destek satın alma paketi için çalışmalar devam ediyor. Mobilizasyon işleri tamamlandı. İnşaat işleri Ünite 1,2 ve 3 ekipman temelleri, Ünite-3 buhar türbini tablası ve ACC temeli hariç tamamlandı. Boru köprüleri temelleri, alt yapı işleri ve GSU temelleri devam ediyor. Ünite-1 de, Gaz Türbini 06 Kasım tarihinde, Gaz Türbin Jeneratörü ise 13 Kasım tarihinde temel üzerine alındı, borulama, enclosure ve dağıtım panoları montaj işleri devam ediyor. Buhar Türbini montajı 27 Aralık tarihinde başladı, by-pass baca ve boru montaj işleri devam ediyor. Bunların yanında modüler boru köprüleri fabrikasyon imalatları devam etmekte olup, ilk modülün Ocak sonunda temele konulması planlanıyor. 23 Kasım tarihinde milyon kayıpsız adam saate ulaşılmış olup, E sınıfı gaz türbini montajı açısından da Orta Doğu da bir ilktir. GAMA merkez ofis toplam tam zamanlı personeli 25 kişi, GAMA merkez ofis toplam yarı zamanlı personeli 3 kişi, GAMA saha ofisi kişi, GE saha ofisi 21 kişi, GAMA taşeronları toplam saha personeli kişi olarak kaydedildi. Aralık sonu itibarı ile proje fiziksel ilerlemesi: Genel proje ilerlemesi %47,70 Mühendislik ilerlemesi %90,80 Satın alma ilerlemesi %82,50 Yapım ilerlemesi %20,30 EKİM-KASIM-ARALIK

36 DEVAM EDEN PROJELER MW Boufarik Basit Çevrim Elektrik Santrali 34 GAMA BÜLTEN Sayı 91

37 GAMA Güç Sistemleri, doğal gaz ve sıvı yakıt ile çalışacak toplam kapasitesi , MW olan, 3 adet GE 9 FA gaz türbiniyle ve 3 adet H model Jeneratörle işletmeye alınacak Cezayir- Boufarik Basit Çevrim Güç Santralinin yapım işlerini, Cezayir Elektrik Üretim Şirketi (Sonelgaz) ın Ağustos te fast-track bir proje olacağı ilan edilen ihale sürecinde ve karşılıklı görüşmeleri neticesinde 20 Ekim tarihinde imzaladı. GAMA tarafından projenin tasarım, mühendislik, ekipman ve malzeme satın alma, yapım işleri, saha montaj, kurulum, test ve devreye alma işleri ile santralde çalışacak personelin eğitimi işleri yapılıyor. Santral genelinde binaların ince işleri dahil olmak üzere inşaat işleri tamamlandı. İşverenin belirtmiş olduğu eksik listesindeki inşaat işleri devam ediyor. Sinyalizasyon işlerine başlandı. Yangın tankı dış boyası hariç diğer tankların boya işleri tamamlandı. Yakıt tankları bölgesinde, yangından korunma ve yakıt sistemi ile ilgili borulama işleri tamamlandı. Binalardaki soğutma havalandırma ekipman montajı tamamlanarak ekipmanlar devreye alındı. Santral genelinde kablo çekimi, terminasyon ve enstrüman montaj işleri tamamlandı. İşveren ile anlaşıldığı üzere 28 Mayıs tarihi baz alınarak Ünite-2 nin 26 Ekim tarihinde Ticari İşletme Kabulü İşveren tarafından imzalanarak tarafımıza gönderildi. 24 Mayıs tarihinde Ünite-3 ün, 28 Ağustos tarihinde de Ünite 1 in güvenilirlik testleri tamamlandı. Her iki ünitenin de Ticari İşletme Kabulü için başvuruldu ve İşverenden imzalı protokollerin teslim edilmesi bekleniyor. Santralin Geçici Kabul tarihi 31 Mart olarak öngörülüyor. Aralık sonu itibarı ile proje fiziksel ilerlemesi: Genel proje ilerlemesi %99,61 Mühendislik ilerlemesi %,0 Satın alma ilerlemesi %,0 Yapım işleri ilerlemesi %99,82 Devreye alma ilerlemesi %97,00 EKİM-KASIM-ARALIK

38 DEVAM EDEN PROJELER Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü GAMA Endüstri nin ortaklık olarak yürüttüğü Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü Projesi tamamlandığında, günlük olarak yatan hasta, ayakta hasta, refakatçi, ziyaretçi ve medikal personeli dâhil edildiğinde yaklaşık kişilik bir insan trafiği öngörülüyor. Bu trafiğin içindeki tıbbi personel sayısı kişi ( doktor, hemşire ve Sağlık Bakanlığı çalışanı) olacak. Ana Hastane, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri ve Teknik Servis Binalarını içeriyor. Ana Hastane Binası, yataklı ve tek bloktan oluşuyor. Ortak bir çekirdek yapı üstünde yükselen kuleler içerisinde pek çok birim bulunacak. Kapalı otopark, teşhis ve görüntüleme birimleri, acil, poliklinikler, yoğun bakım ve ameliyathane, morg, tutuklu hasta, laboratuvarlar, destek ve servis hizmetlerini içeren ana blok (core) bütün branşlara hizmet veriyor olacak. İç ticari alanlar, ana sirkülasyon alanlarına yakın planlanıyor. Kule katlarında 4 hastaneye ait yatak katları, iki adet kuleye yerleştirilmiş durumda. 36 GAMA BÜLTEN Sayı 91

39 Baza katlarında bağlı oldukları branşlara ait poliklinikler bulunuyor. Kule 1 de yataklı Genel Hastane ve yataklı Kardiyovasküler Cerrahi Hastanesi planlanıyor. Kule 2 de ise yataklı Onkoloji Hastanesi ve yataklı Kadın Doğum Çocuk Hastalıkları Hastanesi bulunacak. Kule katlarıyla baza katları arasında tesisat teknik hacimlerinden oluşan teknik kat bulunuyor olacak. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi Binası, yataklı planlanıyor ve tek bir bloktan oluşuyor. Kampüs içinde Ana Hastaneden ayrı yer alacak olan FTR binası içinde elektroterapi, hidroterapi, psikoterapi, geriatri, romatoloji, radyoloji, onkoloji, ürodinami-seksüel rehabilitasyon, omurilik, el, konuşma terapisi, kardiyopulmoner, iş-uğraş terapisi, ortopedi, protez-ortez, psikoterapi gibi terapi birimleri bulunuyor. Bununla birlikte, poliklinik ve klinik tedavi birimleri de yer alıyor. Teknik Servis Binasıyla toprak altından bağlantı sağlayan Servis Galerisi içinden akülü araçlarla, yemek, çamaşır, malzeme ve morg hizmetleri yürütülecek. Tesisat bağlantısı da bu galeri içinden yapılacak. Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Binası, yatak kapasiteli ve tek bloktan oluşuyor; zihinsel ve ruhsal rahatsızlıkları sebebiyle kendileri ve çevreleri için tehlike yaratabilecek statüdeki hastaların tedavilerinin gerçekleştirileceği özel birimleri yer alıyor. Tüm güvenlik ve müdahale önlemlerinin alındığı nitelikli bir sağlık yapısı olarak tasarlanıyor. Binada kapalı otopark, hasta terapi alanları, eğitim alanları, sinema salonları, hobi odaları, yemekhane, açık hobi bahçeleri, poliklinik ve klinik alanları bulunuyor. Bina etrafında güvenlik duvarı bulunuyor. Teknik Servis Binası, Ana Hastane ve FTR binasına Teknik Servis Galerisiyle bağlanacak. Ayrıca, teknik servis binasına yakın bir konumda Atık Binası yer alacak. Proje kapsamında Ruhsat projeleri ve Kesin Projeler onaylandı. Uygulama Projeleri çalışmalarına yapım işleriyle birlikte devam ediliyor. İnşaat öncesi hazırlık döneminde 15 Eylül tarihinde başlamış olan hafriyat işleri yılı içinde tamamlandı. Bu kapsamda patlatmalı kazı yöntemiyle yaklaşık 3 milyon m3 hafriyat gerçekleştirildi. Ana Hastane Betonarme temel tamamlandı, sismik izolatörlerin montajları tamamlandı. Üst yapı betonarme işlerine devam ediliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi ve Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Hastanesi binalarında betonarme işlerine başlanarak temel betonları tamamlandı. Bu binalarda da üst yapı betonarme işlerine devam ediliyor. Teknik Servis Binası betonarme işlerine başlandı. Mekanik, Elektrik ihalelerinin çalışmalarına geçtiğimiz dönemde başlandı, sırası gelen işlerle ilgili alt yüklenici ihale çalışmalarına devam ediliyor. EKİM-KASIM-ARALIK

40 DEVAM EDEN PROJELER İzmir Entegre Sağlık Kampüsü GAMA Endüstri nin ortaklık olarak yürüttüğü İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü Projesi tamamlandığında, günlük insan trafiği sayısının olması öngörülüyor. Medikal personel kişi ( doktor, hemşire ve Sağlık Bakanlığı personeli) olarak planlanıyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi Binası, yataklı ve tek bir bloktan oluşuyor. Kampüs içinde Ana Hastaneden ayrı yer alacak olan FTR binası içinde elektroterapi, hidroterapi, psikoterapi, geriatri, romatoloji, radyoloji, onkoloji, ürodinamiseksüel rehabilitasyon, omurilik, el, konuşma terapisi, kardiyopulmoner, iş-uğraş terapisi, ortopedi, protez-ortez, psikoterapi gibi terapi birimleri bulunuyor. Bununla birlikte, poliklinik ve klinik tedavi birimleri de yer alıyor. 38 GAMA BÜLTEN Sayı 91

41 Teknik Servis Binasıyla toprak altından bağlantı sağlayan Servis Galerisi içinden akülü araçlarla, yemek, çamaşır, malzeme ve morg hizmetleri alınacak. Tesisat bağlantısı bu galeri içinden yapılacak. TSB-1 binası hastanenin güç merkezi ve atık bölümlerini içinde barındırıyor. Zemin katında trafo, soğutma merkezi ve medikal gaz bölümleri bulunuyor. funduszeue.infoında ise trafo, jeneratör, trijen ve sıcak su merkezi bulunuyor. TSB-2 binası zemin katında arka tarafından lojistik ve teknik amaçlı kullanılan teknik galeriye açılıyor. Yüksek Güvenlikli Adli Psikiyatri Binası, yataklı ve tek bloktan oluşuyor. Zihinsel ve ruhsal rahatsızlıkları sebebiyle kendileri ve çevreleri için tehlike yaratabilecek statüdeki hastaların tedavilerinin gerçekleştirileceği özel birimlerden oluşacak. Tesiste kapalı otopark, hasta terapi alanları, eğitim alanları, sinema salonları, hobi odaları, yemekhane, açık hobi bahçeleri, poliklinik ve klinik alanları bulunacak. Ruhsat projeleri ve Kesin Proje onayları alınmış durumda. Uygulama Projeleri çalışmalarına devam ediliyor. Ana Hastane hafriyatı tamamlandı. Diğer kısımlar için de hafriyat çalışmalarına devam ediliyor. Bu kapsamda patlatmalı kazı yöntemiyle bugüne kadar 3 milyon m 3 hafriyat gerçekleştirildi. Ana Hastane Binası betonarme işlerine devam ediliyor. Bununla birlikte Fizik Tedavi Rehabilitasyon Hastanesi Binası betonarme çalışmalarına da başlandı. Ana Hastane Binası, yataklı ve tek bloktan oluşuyor. Ortak bir çekirdek yapı üstünde yükselen kuleler içerisinde aşağıdaki hastaneler bulunuyor. Bina iki ana bölümden meydana geliyor: Baza (core) katları: Kapalı otopark, teşhis ve görüntüleme birimleri, acil, poliklinikler, yoğun bakım ve ameliyathane, morg, tutuklu hasta, laboratuvarlar, destek ve servis hizmetlerini içeren ana blok (core) bütün branşlara hizmet verecek. Kule katları: 4 hastaneye ait yatak katları, üç adet kuleye yerleştirildi ( yataklı Genel Hastane, yataklı Kardiyovasküler Cerrahi Hastanesi, yataklı Onkoloji Hastanesi ve yataklı Kadın Doğum Çocuk Hastalıkları Hastanesi). Baza katlarında bağlı oldukları branşlara ait poliklinikler bulunacak. Proje sahası yer teslimi 31 Mayıs tarihinde yapılarak bu tarihten itibaren 36 aylık inşaat dönemi resmi olarak başlamış oldu. EKİM-KASIM-ARALIK

42 DEVAM EDEN PROJELER 2 x MWh Khabat Termik Santrali Projesi Ünite 1 & 2 POSCO E&C nin ana yüklenici, GAMA Güç Sistemleri nin ana müteahhit olarak yer aldığı projede, 2 adet BHI marka konvansiyonel tip fuel oil kazan ve 2 buhar türbini ve jeneratörü (Siemens SST) ile soğutma sistemi ıslak tip fanlı soğutma kulesinden oluşan, soğutma suyunun Büyük Zap Nehri nden temin edileceği termik elektrik santrali anahtar teslimi olarak üstlenmiştir. 40 GAMA BÜLTEN Sayı 91

43 Projenin en önemli kilometre taşlarından biri olan Ünite-1 kazanı ilk ateşlemesi 23 Ekim tarihinde başarıyla gerçekleştirildi. Ardından yine Ünite-1 kazanı buhar blöfü işlemi 10 Aralık de tamamlandı. Ünite-1 için bir sonraki önemli adım olan, türbine buhar verilmesi aktivitesi için geri sayım başlamış olup, Ocak ayında gerçekleştirilmesi planlanıyor. Diğer yandan Ünite-2 kazanı kimyasal yıkama işlemi tamamlandı ve ilk ateşleme için geri sayıma başlandı. Ünite-2 kazanı ilk ateşlemenin Ocak ayı içerisinde gerçekleşmesi planlanıyor. Projede, beton yollar dâhil toplam dökülmesi planlanan m 3 yapısal betonun m 3 lük kısmının dökümü gerçekleşti. Ayrıca, mobilizasyon haricinde toplam m 3 grobeton döküldü. Yıl sonu itibarıyla proje kapsamı olan toplam ton yapısal çelik montajı gerçekleştirildi. Prefabrikasyonu Türkiye de tamamlanan yaklaşık wdi boru imalatının tamamının sahaya nakliyesi tamamlandı. Sahada ise toplam wdi kaynak yapıldı. Sadece ünite 2 buhar blöfü için gerekli geçici kaynak işleri devam ediyor. Santralin işletilmesinde kullanılacak olan deminaralize suyunun üretimine devam ediliyor. Demineralize su ayrıca devreye alma sürecinde ve kazan kimyasal yıkama işlerinde kullanılıyor. Toplamda adet devreye alma paketinin yaklaşık adedi devreye alma ekiplerine teslim edildi. Ünite 2 Kazana ait ilk ateşlemenin Ocak içerisinde yapılması planlanıyor. Khabat Termal Enerji Projesi sürekli olarak istenmeyen elektrik kesintileri yaşayan bölge için önemli bir güç kaynağı olacak. Aralık sonu itibarı ile proje fiziksel ilerlemesi: Genel proje ilerlemesi % 93,5 Mühendislik ilerlemesi % ,0 Satınalma ve Lojistik ilerlemesi % ,0 Genel inşaat-montaj ilerlemesi % 96,7 Devreye alma ilerlemesi % 52,1 Orta/alçak gerilim güç kablosu ve enstrüman data iletim kablosu olarak toplam metre kablonun metrelik kısmının çekimi tamamlandı. EKİM-KASIM-ARALIK

44 DEVAM EDEN PROJELER Khurais Satellite GOSP Projesi Ham petrol üretiminde dünya devi olan Suudi Aramco, işleme ve dağıtım konusunda endüstride öncü olduğu kadar, Petrol ve Gaz sektöründe uluslararası alt kuruluşlar ile faaliyetler yürütüyor. Aramco projeleri, enerji sektörünü dünya çapında ilgilendiriyor. Riyad ın doğusunda, karayolu ile yaklaşık km mesafede bulunan Khurais Projesi, 3 bölgenin (Khurais, Mazalij ve Abu Jifan) petrol yataklarını ve petrol işletmelerini adı altında topluyor. Bölgede yüzlerce kuyu ve 4 adet Gaz/Su ve Petrolü birbirinden ayıran ön rafinasyon tesisi (GOSP) mevcut. Ham petrol, ikisi Khurais te bulunan bu (GOSP) tesislerden geçerek son işlemler için Abqaiq te bulunan tesislere pompalanacak. İki fazlı yüksek basınçlı ayrıştırıcı (HPPT) ile sıvıların (petrol/su) ve gazların ayrıştırılması sağlanacak. Tri-ethylene Glycol (TEG) gaz su giderici ünitesi kurulacak. Baca, kapalı tahliye ve yardımcı sistemleri gibi süreç destek üniteleri kurulacak. Suudi Aramco nun Khurais, Mazalij ve Abu Jifan petrol sahalarında üretim kapasitesi mevcut durumda varil. üretim kapasitesinin arttırılması amacıyla başlanan Khurais Satellite GOSP projesi ile bu kapasitenin Mazalij de 90 MBCD (milyon varil ham petrol/gün) ve Abu Jifan da MBCD olmak üzere toplam MBCD mertebesine çıkarılması hedefleniyor. Khurais Satellite GOSP Projesi nin yapım işlerini yürütmek üzere GAMA, 30 Eylül tarihinde, GAMA Al Moushegah Arabia Ltd. olarak, Snamprogetti Saudi Arabia Ltd. ile sözleşme imzalandı. Proje kapsamında montaj işleri, kısmi malzeme tedarikleri ve kısmi devreye alma işleri bulunuyor. 42 GAMA BÜLTEN Sayı 91

45 Proses otomasyonu kurulacak. Ses ve veri transferi için iletişim sistemleri kurulacak. Patlamaya dayanıklı binalar ve diğer gerekli tüm alt yapı işleri yapılacak. Proje başlangıcından günümüze kadar m 3 kazı toprak işi yapılmış olup, m 3 prekast olmak üzere m 3 beton dökümü gerçekleştirildi. Projedeki 2 ana bina olan Trafo ve Kontrol binalarının üst yapı işleri tamamlandı. İnce işler imalatları devam ediyor. Telekomünikasyon binasının üst yapı işleri tamamlanıyor. Altyapı boru montajı toplam m olup, toplam m montaj tamamlandı; çelik konstrüksiyon montajı toplam ton olup, %83 oranında tamamlandı. Mesnet imalatlarının 64 ton olan toplam miktarının 54 ton u tamamlandı. Elektrik ve enstrüman işlerinde ise 31 Aralık itibarıyla yaklaşık m elektrik kablo tavası montajı, m elektrik kablo serimi ve m enstrüman kablo tavası montajı, m enstrüman kablo serimi tamamlandı. 31 Aralık sonu itibarı ile şantiye mevcudu direk ve indirek olmak üzere toplam personel çalıştı. Aralık sonu itibarı ile proje fiziksel ilerlemesi: Saha İnşaat İşleri İlerlemesi %63 Bina İnşaat İşleri İlerlemesi %58 Mekanik İşleri İlerlemesi %55 Elektrik İşleri İlerlemesi %16 Enstürüman İşleri İlerlemesi %26 Genel Proje İlerlemesi %49,80 EKİM-KASIM-ARALIK

46 DEVAM EDEN PROJELER MW PP13 Güç Santrali Elektro-Mekanik Montaj Projesi PP13 Projesi nin kapsamında, Güç adası Mekanik, Enstrümantasyon ve Kontrol Sistemleri (I&C) ve Elektrik İşleri ve Pre-Commissioning İşleri ile GIS Ekipmanları Montaj (Tasarım, Yapım ve Devreye Alma) işleri bulunuyor. İki adet enerji üretim bloğundan (bir blok 3 GTG+1 STG den oluşmakta) oluşan santralde; 6 adet GE 7FA Gaz Türbini ve Jeneratörü, 6 adet HRSG, 2 adet GE Reheat Double Flow D11 Buhar Türbini, 5 adet GSU Trafo, 3 adet SGT trafo ve 2 adet ACC yer alıyor. Saudi Electricity Company (SEC) in İşveren olduğu. PP13 Proje sahası, Suudi Arabistan ın başkenti Riyad ın km kuzeybatısında, Dhurma şehrine 65 km uzaklıkta bulunuyor. Proje, Suudi Arabistan Devleti nin Ulusal Vizyonu doğrultusunda planlanan altyapı ve enerji yatırımları içerisinde yer alıyor. Ülkenin artan enerji tüketim ihtiyacının karşılanması ve mevcut elektrik altyapısının iyileştirilmesi kapsamında geliştirilen SEC Güç Santrali 13 ün, MW kurulu güç üretim kapasitesi ile çalışması planlanıyor. Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde GAMA nın gelişme stratejileri ve yatırımları dikkate alındığında, PP13 projesi, kapasitesi, koşulları ve kazandıracağı tecrübe ile GAMA nın bölge için önemli bir referansı olacak. 02 Temmuz tarihinde sözleşmesi imzalanmış olan Projenin Kasım itibariyle devreye alınması planlanıyor. GAMA kapsamı içerisinde, güç adası elektromekanik montajı, 10 adet muhtelif hacimlerde depolama tankı yapımı, 17 adet proses binası, boru imalatı ve montajı, üçüncül çelikler de dahil olmak üzere türbin binası ve boru köprüleri birincil ve ikincil çelik yapı montajları, BOP elektromekanik ekipman montaj işleri ve çeşitli proje malzemelerinin temini bulunuyor. Ayrıca, PP13 ile üretilecek enerjinin SEC dağıtım sistemine aktarılmasını sağlamak için 1 adet KV ve 1 adet KV şalt trafo merkezi yapım işleri GAMA kapsamındadır. kv GIS (10 çap) ve kv GIS (30 bay) in mühendislik, satın alma, montaj, test ve devreye alma işleri kapsamı içerisinde & kv kablo çekilmesi, kablo başlık ve ekleri, kumanda ve röle panoları, Gas Izoleli Bara (GIB), orta gerilim şalt, yardımcı servis trafosu, otomasyon ve haberleşme sistemleri, AC- DC sistemleri bulunuyor. Gaz türbini ve jeneratörlerinin mekanik montajı tamamlandı. Elektrik ve I&C ve Ventilation Duct işlerine devam ediliyor. 44 GAMA BÜLTEN Sayı 91

47 Gaz türbini binasında ana ve yardımcı çelik yapı elemanları montajı tamamlandı. Buhar türbini binasında ise, türbin montajı için açık kalması gereken bölümler hariç çelik montajı tamamlandı. Tersiyer (üçüncül) çeliklerin imalatı devam ediyor. Türbin binası boru köprüleri çelik yapı montajı tamamlandı. Ünite 23, 22 ve 21 de nihai yerleşim ayarlamaları, Ünite 23 de ön devreye alma işleri devam etmektedir. Lube Oil Flashing Flushing İşleri Ünite 23, 22, 21, 13, 12 de tamamlandı. Ünite 11 de devam ediyor. Hava Soğutmalı Yoğuşma (ACC) Üniteleri 28 ve 18 de mekanik montaj işleri tamamlanmak üzere olup eksik tutanağı listeleri kapatılıyor. Elektrik İşleri devam ediyor. 6 adet Atık ısı kazanlarında (HRSG) modül, drum gibi ana ekipman montaj işleri büyük ölçüde tamamlandı ve dahili boru montajı işleri için İşverenin malzeme temini bekleniyor. Ana ve by-pass baca montajları tamamlandı, yalıtım ve aluminyum kaplama çalışmaları devam ediyor. WetSAC ünitesinde bulunan 12 adet fan bacası ve fan deck montajı tamamlandı. Ayrıca, WetSAC üzerindeki yürüme yolları ve korkuluk montajı, damla tutucu montajı ve grouting işleri de tamamlandı. Sprey pompası ve sprey boruları montaj işleri tamamlanıyor. BOP borulama prefabrikasyon işleri tamamlandı. Öncelikli olarak Basit Çevrim için gerekli alanlarda montaj işleri devam ediyor. malzemelerinin sahaya teslimat süreci devam ediyor. Kablo tavası montajı, UPS, CCR, SCADA, Mühendislik, CCR odaları dağıtım panel montajları, kablo çekimi, rakor ve terminasyon işleri devam ediyor. Şalt sahası (GIS) ve santral ekipmanları satın alma işleri büyük ölçüde tamamlandı. GIS koruma panoları, SAS ve telekomünikasyon çalışmalarına başlanıldı. Test ve devreye alma işleri devam ediyor. 10 adet muhtelif hacimlerdeki depolama tankları montaj işleri tamamlandı. Tankların çoğu için yapısal çelik desteklerinin ve yangın koruma sistemlerinin montajı tamamlandı. Hidrostatik test süreci tamamlandı. Aralık sonu itibarıyla şantiyede direkt ve endirekt olmak üzere toplam personel çalıştı. 10,6 milyon adam/saat toplam kazasız çalışma saati değerine ulaşıldı. Aralık sonu itibarı ile proje fiziksel ilerlemesi: Genel proje ilerlemesi %79,67 Mühendislik ilerlemesi %99,62 Satın alma ilerlemesi %96,30 Elektromekanik montaj işleri ilerlemesi %71,34 Proses Binaları için çelik yapı imalat işleri tamamlandı ve montaj işleri devam ediyor. Mimari işlere devam ediliyor. Cephe ve çatı panel EKİM-KASIM-ARALIK

48 DEVAM EDEN PROJELER MW RADES-C Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali İşvereni La Société Tunisienne de l Electricité et du Gaz (STEG) olan RADES-C Kombine Çevrim Santrali Projesi anahtar teslimi yapım işleri Sumitomo Corporation (SC) ve Mitsubishi Hitachi Power Systems (MHPS) konsorsiyumu tarafından yürütülüyor. GAMA Güç Sistemleri, SC nin alt yüklenicisi olarak BOP ekipmanları dizaynı ve satın alması ile tüm saha yapım/montaj işleri ve kapsamı dahilindeki ekipmanların devreye alması işlerinden sorumludur. 46 GAMA BÜLTEN Sayı 91

49 tarihinde resmi kontrat süresi başlayan Projenin, basit çevrim için ilk ateşleme tarihi , Ticari İşletmeye Kabul tarihi ; kombine çevrim için ilk ateşleme tarihi , Ticari İşletmeye Kabul tarihi ise olarak planlanıyor. Projeye ait ekipmanların detay tasarım ve satın alma işleri devam ediyor. Bu kapsamda Eylül Aralık döneminde mobilizasyon binaları, bypass bacası ve damperi, türbin binası tavan vinci, gaz kompresörü, su arıtma tesisi, çevrim suyu pompaları, GSU trafoları (GT+ST) ve HV ekipmanları, Electrochlorination Ünitesi, GCB ve Gaz Düşürme ve Ölçme İstasyonu paketlerinin siparişleri verildi. İnşaat projeler kapsamında başlıca mobilizasyon işleri, geoteknik ve topografik çalışmalar, kazı çizimleri, kazık teknik çizimleri, yönetim ve elektrik binası mimari çizimleri, türbin ve elektrik binası çelik tasarımı, yeraltı projeleri üzerinde çalışıldı. Mekanik projeler kapsamında başlıca ana ekipman şartnameleri, P&ID ve hesap raporları ile binalara ait HVAC tasarımı ve yangın sistemleri üzerinde çalışıldı. Saha yapımı tankların tasarım işleri için yerel bir firma ile anlaşıldı, başlıca hesap raporları ve montaj çizimleri gelmeye başladı. Elektrik projeler kapsamında başlıca ana ekipman şartnameleri, trafo hesapları, topraklama işleri, yük listesi üzerinde çalışıldı. Sahada, mobilizasyon işlerinin Ocak itibarıyla tamamlanması hedefleniyor. Zemin iyileştirmesi için test kazığı çalışmalarına başlandı. Geoteknik ve topografik çalışmalar tamamlandı. Tüm saha temizlik ve tesviye işleri tamamlandı. Kazık işleri alt yüklenicisi ile anlaşıldı, Teknik İnşaat işleri alt yüklenicisi için teklife çıkıldı. Ağır Kaldırma İşleri, Saha Yapımı Tank Montaj İşleri, Çelik Montaj İşleri ve Teknik Olmayan Binaların İnşaat İşleri sözleşme paketleri üzerinde çalışılmaya başlanmış olup, ihale süreci Ocak de başlatılacak Aralık sonu itibariyle GAMA Merkez ofis istihdam durumu 22 kişi, Saha istihdam durumu 19 kişi, GAMA taşeronları ile birlikte ise toplam saha personeli kişidir. Aralık sonu itibarı ile proje fiziksel ilerlemesi: Genel proje ilerlemesi % Mühendislik ilerlemesi % Satınalma ilerlemesi % Yapım ilerlemesi %2 EKİM-KASIM-ARALIK

50 DEVAM EDEN PROJELER Yamal LNG Projesi CWP3B Paketi Utility ve Offsite için Modül Montaj ve Bağlantı İşleri, Mekanik İşler, Borulama İşleri, Anahtar Teslimi (Mühendislik-Satın Alma-Montaj) Tanklar ve Binalar, Elektrik ve Enstrümantasyon İşleri GAMA Endüstri A.Ş nin iş ortaklığı REGA JV tarafından yapımı üstlenilen Yamal LNG Projesi tamamlanmak üzere olup tesis dünyanın en büyük LNG tesislerinden biri olmasının yanı sıra kutup bölgesinde faaliyet gösteren ilk LNG tesisi olma özelliğini de taşıyacak. Bölgenin fiziksel, coğrafi ve hava şartları ile ilgili zorlukları uygulanan modüler sistem vesilesiyle aşıldı. REGA JV olarak 1 Eylül tarihinde mobilize olup, 1 Ekim tarihinde de ilk montaj işlerine başladığımız Yamal LNG Projesi, CWP3B paketi işlerinde Aralık sonu itibarıyla %91,5 ilerleme seviyesine ulaşıldı. Yamal LNG Projesinde, başka firma kapsamında olan Train bölgesinin yanı sıra REGA JV kapsamındaki, CWP3B paketindeki işlerin de başarıyla tamamlanarak devreye alınması ile 6 Kasım tarihi itibarıyla First LNG Drop gerçekleşti ve ilk ürün alındı. 48 GAMA BÜLTEN Sayı Aralık tarihinde Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin in ve diğer ülke temsilcilerinin katılımıyla tesiste üretilen ilk ürün Christophe de Margerie isimli dünyanın ilk buz kırıcılı LNG tankerine yüklendi ve m 3 kapasiteli tanker ilk ürünü dağıtım noktasına ulaştırıldı. Yamal LNG Projesi kapsamımızda yer alan; borulama işleri, mekanik işler, elektrik ve enstrümantasyon işleri ve modüler olarak montajı yapılan ünitelerin içerisindeki tamamlama işleri (PCOW) ve bağlantı işleri, anahtar teslimi tanklar ve binalar, elektrik ve enstrümantasyon işlerinde 1nci Etap kapsamında eksik tamamlama işlerine ve 2nci Etap kapsamında ise ilgili bölgelerdeki yapıların montajına devam ediliyor. Ana iş kalemleri olarak WDI boru imalat, WDI boru saha montaj olmak üzere toplam WDI boru kaynak, ton çelik montaj, km kablo çekimi ve m 2 izolasyon işi tamamlandı.

51 Aralık sonu itibarıyla şantiyede REGA JV personeli ve taşeron personeli olmak üzere toplam personel çalıştı.. Son dönem içerisinde Utility, Flare, Refrigerant ve Fractionation bölgelerinde tamamlanan işler devreye alındı ve işletme gruplarının kontrolüne geçmeye başladı. Bu kapsamda, Utility bölgesinde modüller içerisinde devreye alma start-up işleri malzeme eksikleri haricinde tamamlandı. Baca sisteminde de üretim ile ilgili gaz yakımına devam edildi ve arada duruş yapılarak tespit edilen üretici eksikleri tamamlandı. EPC olarak yapımı üstlenilen Merkezi Güvenlik Binası işverene teslim edildi, diğer binalarda tamamlanma aşamasına geldi. Bu binalardaki eksik mekanik ve elektrik işlerinin tamamlanarak tesliminin Ocak ayı sonunda yapılması hedefleniyor. Acil Durum Jeneratörlerinden (EDG) / nolu üniteler ve / nolu üniteler devreye alındı. 31 Aralık itibarıyla / nolu üniteler devreye alınmaya hazır hale getrildi. Proje kapsamımızda bulunan Utility, HP Flare, EDG , , Refrigeration, Fractionation ünitelerinde mekanik montaj çalışmalarımız tamamlandı. BOG-1, LNG Tank bölgelerinde montaj ve devreye alma işleri beraber yürütülmekte olup, ağırlıklı çalışmalar BOG-2 ve LNG Tank-3 ve 4 bölgelerinde devam ediyor. Yatırım, yapım ve işletme aşamalarında çok uluslu bir ekibe ev sahipliği yapan Yamal LNG Projesinde, önemli kilometre taşları yılı sonu itibarıyla tamamlandı ve yapılan üretimin dağıtıma geçmesiyle Rusya Federasyonu için önemli bir stratejik gelişme sağlandı. Tesisin tam kapasite devreye girmesiyle yıllık milyon ton LNG, bu proje için tasarlanan kendinden buz kırıcılı 15 tankerle taşınacak ve Kuzey Deniz Yolunun da aktif bir şekilde kullanılmasının önü açılacak. EKİM-KASIM-ARALIK

52 DEVAM EDEN PROJELER Hartha Termal Güç Tesisi Yenileme Projesi Irak Elektrik Bakanlığı tarafından Mitsubishi- Hitachi Power Systems ve GAMA Güç Sistemleri ne konsorsiyum olarak verilen proje, tesisin MW lik orijinal çıkış gücüne çıkarılması ve tesis ömrünün 10 yıl uzatılabilmesi amacıyla, dört yakıtlı buhar kazanı, buhar türbinleri, jeneratör (alternator), OG ve AG elektrik dağıtım hücreleri/ekipmanları, tesisin enstrümantasyon/ kontrol sistemlerinin, kablo ve kablo tavalarının yenilenmesi ve iyileştirilmesi işlerini kapsıyor. Projede, sahanın 19 Eylül tarihinde teslim edilmesinin ardından, 11 ay boyunca devam eden yapım ve devreye alma işleri, buhar türbininin senkronizasyonu 25 Ağustos tarihinde tamamlandı Eylül ayının ilk haftası itibarıyla tesis tam yükte ( MW) çalışmaya başladı. Performans ve diğer testler Aralık ayında tamamlanıp ve İşletme Sertifikası belgesi 23 Aralık tarihinde imzalandı. Planlanan tarihten önce elektrik üretimine başlanan Santral, Irak ın mevcut olan elektrik ihtiyacını karşılamada önemli bir rol alıyor. 50 GAMA BÜLTEN Sayı 91

53 DEVAM EDEN PROJELER GATE Projeleri FGP - Geçici Ofisler Projesi Kasım ayında sözleşmesi imzalanan Proje kapsamındaki m 2 ofis, medikal klinik, ambar, garaj gibi binalar EPC bazında inşaa edildi. İlave m 2 lik güvenlik ve tren istasyonu binalarının EPC bazda inşaası devam ediyor. Aralık sonu ilerleme yüzdesi %95 olan projenin Haziran ayında tamamlanması planlanıyor. FGP - Ana İşler Projesi Ağustos ayında sözleşmesi imzalanan Proje kapsamında m 3 kazı/dolgu, 27 km altyapı borulaması, m 3 beton, wdi üst yapı borulaması, km altyapı kablolaması bulunuyor. Aralık sonu ilerlemesi %41 olan projenin, Kasım de tamamlanması planlanıyor. FGP - Geçici İnşaat Tesisleri Mayıs ayında sözleşmesi imzalanan Proje kapsamında m 2 yemekhane, ofis, medical klinik, güvenlik binaları gibi 41 adet bina EPC bazında tüm müştemilatı (jeneratörler, HVAC sistemi, F&G sistemleri, vb.) bulunuyor. Aralık sonu ilerlemesi %31 olan projenin, Kasım de tamamlanması planlanıyor. EKİM-KASIM-ARALIK

54 DEVAM EDEN PROJELER MW Zakho Basit Çevrim Elektrik Santrali GAMA Güç Sistemleri ve Ansaldo Konsorsiyumu, Kuzey Irak bölgesinde Türkiye sınırına yaklaşık 16km mesafede bulunan Zakho MW Basit Çevrim Elektrik Santrali işinin anahtar teslimi yapımı için ilk olarak 17 Ekim tarihinde ve daha sonra 06 Ağustos tarihinde Unit Investment ile sözleşme imzaladı. Proje, GAMA Güç Sistemleri nin bölgede devam eden Khabat 2x MW Termik Elektrik Santrali projesinden sonra ikinci projesidir. Ansaldo kapsamında; 3 x AEA Gaz Türbini ve yardımcı ekipmanları, statik excitation sistem, Gaz Türbini kontrol ekipmanı, air intake, exhaust duct tedariği, ilgili ekipmanların devreye alınması ve İşveren personeline verilecek eğitimler, GAMA kapsamında ise; yardımcı sistem ve ekipmanlar dahil santralin detay tasarım, inşaat, mekanik, elektrik montaj ve devreye alması, İşveren personeline verilecek eğitimler yer almakta. Proje sahasında topoğrafik harita, zemin etüdü, yeraltı suyu durumu ve kimyasal analizleri, toprak ve yeraltı suyu kirlilik analizi gibi faaliyetlerin tamamlanması için kısıtlı işe başlama talimatı verildi ve tüm bu çalışmalar tamamlandı. Tamamlanan faaliyetlere ait raporlar Unit Investment a sunuldu, EPC sözleşme kapsamına dahil olmayan toprak işleri ve saha tesviyesi için belirlenen çalışmalar Unit Investment ile görüşüldü ve görüşmelerin sonucunda, anlaşmaya varılan kapsam ve ek işler 06 Ağustos tarihinde imzalanan revize EPC sözleşmeye eklendi. İşin süresi, İşe Başlama Bildirimi nin yayınlanmasından sonra 27 aydır. 52 GAMA BÜLTEN Sayı 91

55 DEVAM EDEN PROJELER 4x MW Al-Khalij Enerji Santrali Şubat de Libya da başlayan iç savaş sonrası, Ağustos sonu itibarıyla Projemiz 3. kez Mücbir Sebep nedeniyle durduruldu. Mücbir Sebep nedeniyle, GAMA gibi diğer tüm ana müteahhitlerin ve İşveren Mühendisinin de tüm personeli şantiyeden tahliye edildi. Projemizin bulunduğu Sirte bölgesinde süregelen çatışmalar ve Libya genelinde güvenliği sağlayabilecek devlete ait kolluk kuvvetlerinin eksikliği, işbaşı yapmamıza engel teşkil ediyor. GECOL den alınan bilgiye göre, İşveren bu şartlara karşın 1. Ünitenin işletmesine %50 kapasite ile devam edebiliyor. GAMA kapsamı işlerde tahliye öncesi %97 genel ilerlemeye ulaşıldı. Ancak, Mücbir Sebep nedeniyle Projeye ne zaman devam edilebileceğine yönelik sağlıklı bir planlama yapılamamakta. Libya daki tüm olumsuz gelişmelere karşın, İşverenimiz GECOL ile iletişimimiz kesilmedi ve sıcak bir şekilde devam ediyor. EKİM-KASIM-ARALIK

56 GAMA TİCARET ve TURİZM A.Ş. den HABERLER GAMA Ticaret ve Turizm de Veda GAMA Ticaret ve Turizm Yönetim Kurulu üyesi Ergün Alkan, yılında genç bir avukat olarak çalışmaya başladığı, yılından itibaren yönetici olarak devam ettiği GAMA daki çalışma hayatını 30 Eylül tarihi itibarıyla tamamladı. 43 yıl boyunca vermiş olduğu tüm emekler, bilgi ve tecrübe paylaşımları için kendisine teşekkür ederiz. CIFA Akademi Makina Eğitimi GAMA Ticaret ve Turizm Ekim tarihleri arasında İtalya da CIFA Akademi tarafından düzenlenen makina eğitimine katıldı. Bu kapsamda ürün, mekanik, hidrolik, elektrik-elektronik ve yapısal eğitimleri alındı. 54 GAMA BÜLTEN Sayı 91

57 Türkiye de ve Dünyada Zoomlion Makinaları Türkiye distribütörlüğü GAMA Ticaret ve Turizm A.Ş. tarafından yürütülen Zoomlion firmasının ürettiği makinalar Türkiye de ve dünyada bir çok farklı projede kullanılıyor ve bu projeler bu makinalar kullanılarak tamamlanıyor yılı son çeyreğinde KR Şehir pompaları, 56X-6RZ kamyona monte beton pompaları ve TC Kule Vinçlerin teslimatları gerçekleştirildi. Group / Dalaman Havaalanı TCA-8 ve TCB Fatih Beton / Şanlıurfa 56X-6RZ YDA Group Ataşehir Finans Merkezi / İstanbul TC yılı son çeyreği içerisinde, Kuveyt Uluslararası Havalimanı inşaatında kullanılmak üzere Zoomlion marka kule vinçleri tercih edildi. Bu proje kapsamında 6 adet ton kapasiteli Zoomlion marka D model kule vinçlerin üretimlerine ve sevkiyatlarına Zoomlion tarafından başlandı. EKİM-KASIM-ARALIK

58 GAMA AKADEMİ GAMA Akademi Ajandası Gün Sürekli öğrenme ve gelişim kültürünü oluşturmak hedefi ile yola çıkan GAMA Akademi; öğrenme ve gelişim faaliyetlerine, Ekim- Kasım-Aralık döneminde gerçekleşen gelişim ve atölye programları ile devam ediyor. Farklı alan ve şirketlerden katılımcıları bir araya getiren bu programlarda aynı zamanda, değerli bir bilgi paylaşımı ortamı oluşuyor. eğitimlerin davranışa dönüştürülerek, yapılan eğitim yatırımından yüksek düzeyde fayda sağlanmasını hedefliyoruz. Çalışanlarımız, GAMA 10+ Vizyo n süreci kapsamında derlenen tüm kaynak ve söyleşilere GAMA e-akademi ve e-mobil üzerinden erişim fırsatını buldu. Gelecek temalı 13 rapor ve 16 videonun yanı sıra çalışanlarımızdan gelen Bugüne kadar ağırlıklı olarak Kendine Liderlik programlarıyla devam ettiğimiz eğitimlere, son 3 aylık dönemde Profesyonel Gelişim ve Uzmanlık Programları damgasını vurdu. 10 farklı başlık ve 43 yeni katılımcıyla; GAMA Akademi gününde, toplamda 27 farklı konu başlığı ve katılımcıya ulaştı. Eğitim değerlendirme modelimizin ilk basamağını oluşturan tepki ölçümlerinde, 4 lü ölçek üzerinden lik genel ortalama ile katılımcılarımızdan çok yüksek düzeyde bir memnuniyet oranı elde ettik. Eğitim sonrası devam eden izleme ve takip çalışmalarıyla, 56 GAMA BÜLTEN Sayı 91

59 kaynak önerileriyle geliştirilen GAMA Akademi sadece sınıf içi eğitimleri değil, bunun yanı sıra e-öğrenme yi de desteklemeye devam etmektedir. Çalışanlarımızın önerileri doğrultusunda şekillendirdiğimiz GAMA Akademi Atölye programları; iş dışında da bir araya gelerek, birbirimizden öğrenme ortamını sağlamaya devam ediyor. Nefes Teknikleri ile devam ettiğimiz programlara, Ocak ayında başlayacak olan Doğa Yürüyüşü atölyesi ile devam edeceğiz. EKİM-KASIM-ARALIK

60 DİĞER Uyum Yönetimi Günümüz iş dünyasında yolsuzluk ve suistimallere sık sık rastlanmakta, bunların önemli olumsuz etkileri olmakta; bu anlamda birçok çalışma yapılmakta ve mücadele yöntemleri geliştirilmektedir. Aşağıda konu ile ilgili olarak Türkiye Etik ve İtibar Derneği nin funduszeue.info web sitesinde yer alan bir yazıyı bulacaksınız. KAYBETTİĞİMİZ DÜRÜSTLÜĞÜN MALİYETİNİ HESAPLARKEN Sevdiğiniz bir şeyi kaybettiğinizi düşünün. Ne hissederdiniz? Üzülür müsünüz? Canınız mı sıkılır? Kendinize kızar ve keşke değerini bilseydim de kaybetmeseydim mi dersiniz? Ağlar mısınız? Peki kaybettiklerinizin maliyetini hesaplar mısınız? Aşağıdaki gerçekler kaybolan dürüstlüğün maliyetine ilişkin kısa bir hesaplama: ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) nin çalışan suistimallerine ilişkin raporuna göre, tipik bir kurum her yıl gelirinin %5 ini suistimal nedeniyle kaybediyor. Dünya da yılı gayri safi hasılanın 74 trilyon dolar olduğu düşünüldüğünde, suistimaller ile oluşan zarar 3,7 trilyon dolar olarak tahmin ediliyor. Hesaplamayı Türkiye için yaparsak, milyar dolar olan hasıladan hareketle zararın 40 milyar dolar olduğunu söyleyebiliriz. Diğer bir deyişle, her Türk vatandaşı suistimalleri fonlamak için cebinden yılda yaklaşık dolar (yaklaşık 2, TL) ödüyor. Suistimal vakalarının %83 ünden fazlasında varlıkların kötüye kullanımı (ortalama kayıp dolar), %35 inde yolsuzluk (ortalama kayıp dolar) ve yaklaşık %10 unda mali tablo hileleri (ortalama kayıp dolar) ile karşılaşılıyor. Kurum sahipleri/üst yöneticilerin işlediği suistimallerde ortalama kayıp dolar, yöneticilerin yol açtığı kayıp dolar, çalışanların yol açtığı kayıp ise dolar olarak hesaplanmış. Suistimale karışanların sayısı arttıkça maliyet de artıyor. Tek bir suistimalcinin neden olduğu ortalama kayıp tutarı dolar iken, tutar iki suistimalcinin iş birliği yaptığı vakalarda dolar, 58 GAMA BÜLTEN Sayı 91

61 üç suistimalci iş birliği yaptığında dolar, dört suistimalci iş birliği yaptığında dolar, beş ya da daha fazla suistimalci iş birliği yaptığında ise dolar olarak hesaplanmış. Türkiye nin içinde bulunduğu bölgede en sık karşılaşılan suistimal türü yolsuzluk, ortalama kayıp ise dolar. Suistimaller en sık bankacılık ve finans hizmetleri, devlet ve kamu yönetimi, imalat, sağlık ve perakende sektöründe olurken, ortalama en yüksek kayıplar madencilik ( dolar), toptan satış ticareti ( dolar), profesyonel hizmet ( dolar), tarım ve orman ( dolar), petrol ve gaz ( dolar) ve inşaat ( dolar) sektörlerinde gerçekleşiyor. Dünyada sadece yolsuzluğun maliyeti 2,6 trilyon dolar (WorldEconomic Forum) iken her yıl ödenen rüşvet 1 trilyon dolar olarak tahmin ediliyor (World Bank). Yukarıda hep parasal maliyetten bahsettik. Suistimal ve yolsuzlukların hesaplanması çok güç sosyal maliyetleri var. Ekonominin büyümesini engelliyor, toplumun temel hizmetleri (eğitim ve sağlık) alamamasına veya daha pahalıya almasına neden oluyor, toplumun değerlerini zehirliyor, adalete olan inancı azalıyor. Daha bir çok faktör sayılabilir. Hesap az çok ortada. Suistimalin maliyeti yüksek. Peki ne yapacağız? Gerçekler ile yüzleşerek, cesaretle ve bilgi ile kaybettiğimiz dürüstlüğü arayacağız. Ararken de mücadele edeceğiz. Bulmadan durmak yok. Fikret Sebilcioğlu, CFE, CPA, TRACE Anti-Bribery Specialist. Bu yazı, Türkiye Etik ve İtibar Derneği -TEİD in funduszeue.info web sitesinde 02 Ekim tarihinde yayımlanmıştır. EKİM-KASIM-ARALIK

62 DİĞER Enerji Verimliliği Seferberlik Yılı olacak. funduszeue.info Filiz Karaosmanoğlu İTÜ Öğretim Üyesi ve Sürdürebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) Başkanı Filiz Karaosmanoğlu, yılında İstanbul Teknik Üniversitesi nden (İTÜ) Kimya Mühendisi unvanı ile mezun oldu. Karaosmanoğlu, İTÜ den Yüksek Mühendis ve Doktora derecelerini alarak, Doktora Sonrası Araştırma çalışmasını Kanada Nova Scotia Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü nde yaptı yılında Kimya Mühendisliği Enerji Teknolojisi Bilim Dalı nda Doçent unvanı alan funduszeue.info Karaosmanoğlu, İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü nde görev yapmaktadır. Prof. funduszeue.infomanoğlu yıllarında Yalova Üniversitesi Kurucu Rektör Yardımcısı ve Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Kurucu Başkanı görevlerini yürüttü. F. Karaosmanoğlu nun temel araştırma alanı biyoyakıt teknolojisi olup, temiz üretim teknolojileri üst başlığı ile atıktan enerji, çevre dostu yağlama yağları, yaşam döngüsü değerlendirmesi ve sürdürülebilirlik yönetimi konularında çalışmaktadır. Dünya Gazetesi Sürdürülebilir Yaşam, Madeni Yağ Dergisi Sürdürülebilirlik, Çevre ve Biyoyağlama Yağları köşelerinde ve Petrotürk-Green Power dergilerinde yazan Dr. Karaosmanoğlu, başta Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) olmak üzere çeşitli sivil toplum örgütlerinde etkin görev yaparak sürdürülebilir üretim-tüketim-hizmet, yenilenebilir kaynaklı enerji uygulamaları ve enerji verimliliği konularında uğraş vermektedir. Enerji verimliliği temiz üretim ile sürdürülebilir üretimin temel öğelerinden biridir. "Verimliliği artırmak, insanlar ve çevre üzerindeki riskleri azaltmak amacı ile bütünsel önleyici bir çevresel stratejinin proses, ürün ve hizmetlere sürekli olarak uygulanması" temiz üretim tanımıdır. Üretimde insana, emeğe odaklanma iş güvenliği ve sağlıklı çalışma ortamını da sağlar. Sürdürülebilir üretim "gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehdit etmemek için, temel insan ihtiyaçlarını karşılayan ve daha iyi bir yaşam kalitesi sağlayan ürün ve hizmetlerin, tüm yaşam döngüsü boyunca doğal kaynakların kullanımını, zehirleyici maddeleri, atık ve kirletici emisyonları en aza indirerek üretimi ve kullanımıdır". Bu bağlamda üretimde verimlilik öne çıkar. Üretimde verimlilik, en az hammadde, enerji ve su kullanımı ile aynı çıktıları elde etme ya da aynı kaynaklardan daha fazla ve kaliteli üretim ile mümkün olur. Böylece en iyi kaynak değerlendirmesine, kaynak verimliliğine ulaşılır. Üretim süreçlerinde verimlilik kavramı girdiçıktı ilişkisinde en iyi kaynak değerlendirmesi ile belirtilir. Eğer üretim ve tüketimde, kaynakları gelecek nesillerin kullanımını da hesaba katarak, yarın için de daim kılarak ihtiyacımızı karşılarsak, sürdürülebilir üretim ve tüketim gerçekleşir. 60 GAMA BÜLTEN Sayı 91

63 Eğer insan ve yerküresi için bedeli tartışılamaz olan çevresel bozulmayı, iklim değişimini, biyoçeşitlilik kaybını ve sürdürülebilir olmayan doğal kaynak kullanımını önleyerek, aynı zamanda ekonomik büyüme ve gelişmenin takibini başarabilirse yeşil büyüme başarılır. Yeşil büyürken mevcut en temiz teknoloji kaynak verimliliğiyle kullanılmalıdır. Endüstrideki verimlilik kavramı ile ekonomideki "Yatırılmış sermayenin, bir kuruluşun veya bir yatırımın gelir sağlayabilme olanağı, rantabilite" olarak tanımlanan verimlilik tanımı arasında tam bir uyum vardır. Yanı sıra güncel Türkçemizdeki verimkârlık, mümbitlik anlamları da üretimdeki verimlilik tanımını çok güzel anlatmaktadır. Enerji verimliliği ile ekonomide verimlilik eşgüdümde ilerler ve böylece enerji, sürdürülebilir kalkınmanın itici gücü olur. Enerjinin ülke ekonomisine bedeli ile iklim değişikliğine etkisini hiç unutmamak gerek. Enerji verimliliği için kuruluşlarda yeni istihdamlar yapılırken yeni istihdam alanları da oluştu. Enerji Verimliliği Danışmanlık (EVD) firmaları ile Enerji Yöneticisi (EY) gibi. Enerji üretilirken ve tüketilirken çifte kaynak verimliliği potansiyeline, diğer deyişle enerji verimliliği potansiyeline sahiptir. Bu nedenle enerji verimliliği için "En Temiz-Yerli Enerji Kaynağı" demek adına yakışır bir tanımlamadır. Enerjisini verimli kullanan karbon ayak izini de azaltır. Yaşamın her aşamasında kişi ve kuruluşlar iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının oluşmasına neden olurlar. Her yeni bir gün ile üretirken, tüketirken, hizmet alınırken sera gazları salımı gerçekleşir. Adeta yerküreye bir yük bindirilerek bedel ödetilir. Karbon ayak izi kişi, toplum, devlet, kuruluş, etkinlik veya ürünün/hizmetin doğrudan veya dolaylı neden olduğu belli bir zamandaki sera gazı salımlarının (emisyonunun) karbondioksit eşdeğeri ölçüsüdür. Karbon ayak izi ile insan kökenli sera gazı salımlarının çevresel etkisi, küresel karbon dengesine etkisi ortaya konur. Karbon ayak izini bir şirket, toplam sera gazı emisyonunu, ürünlerinin/ hizmetlerinin sera gazı emisyonunu bulmak üzere saptar. Karbon ayak izi tedarikçiden tedarikçiye (B2B) veya tedarikçiden son kullanıcıya (B2C) saptanabilir. Şirketler karbon ayak izini hesaplamak üzere yola çıktığında karbonunu yönetmeye başlayarak düşük karbon ekonomisinin bir öğesi olur. Adeta bir karbon check-up başlar. Girdi tedariği, üretim-tüketim-hizmet aşamaları ve atık yönetimi için emisyonlar hesaplanarak, azaltım için yapılabilecekler belirlenir. Maliyet azaltımı fırsatları tanımlanır. Üretim zincirinin yaşam döngüsü boyunca incelenip mevcut görünümün ortaya konulması gerçekleşir. Her bir aşama için doğru karar verme mekanizması kapsamına sera gazı emisyonları etkileri katılarak, çevre yönetiminde süreklilik, azaltım sağlanır. Firmanın çevre için duruşunda, görünürlüğünde, somut verilere dayalı yeşilleşme, şeffaf bir kurumsal sorumluluk görülür. Ülkemizde toplam sera gazı salımlarının yaklaşık yarısını oluşturan elektrik ve buhar üretimi ile enerji yoğun sektörler olan çimento, demir-çelik, rafineri, seramik, kireç, kâğıt, cam gibi sektörler için "Sera Gazı Emisyonları Takibi" ilgili yönetmelikle yapılmaktadır. Ulusal sera gazı emisyonları T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi EKİM-KASIM-ARALIK

64 DİĞER Genel Müdürlüğü İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Şube Müdürlüğü&#;nün görev alanıdır. Diğer sektörler için gönüllülük esastır. Karbon ayak izi belirlemeye karar verme yönetim stratejisidir. Karar verme ardından firma çalışanlarının tümünün, mavi ve beyaz yakalıların konuyu özümsemeleri, sahiplenmeleri gereklidir. Firmada çekirdek bir kadro oluşturmak, bir ekip yaratmak yararlı olur. Ardından ilgili standart çalışmaları kolaylıkla yürütülebilir. Karbon ayak izi belirlemesi ardından asıl olan karbon ayak izini düşürmektir. Karbon ayak izi belirlemesi ve azaltımı çalışmaları firmaların sürdürülebilirlik eylem planlarının itici gücüdür. Bu yolda firma elemanları yeşillenir ve/ veya yeni yeşil istihdamlar da gerçekleşir. Enerjiyi verimli kılmak, mükemmel enerji yönetimi, sürdürülebilirlik yönetiminin başarılması için şarttır. Sürdürülebilirlik yönetiminin ani-keskin çizgili bir değişim olmadığı, giderek uygulama başarısı artan, ulaşılan her başarı sonrasında da yapacakların olduğu bir süreç olduğunun bilinmesi ve kurum içinde özümsenmesi gerekir. Çalışanlar konunun farkında olmalı, nasıl harika bir ilerleyişin öğesi olduklarını da bilmelidir. Sürdürülebilirlik sadece standartlarla, eylemlerle, teknik emirlerle kesinlikle yönetilemez. Sürdürülebilirlik insan ile, insanın paydaşlığı ile başarılır. Bu nedenle, sosyal değişim yaklaşımı önemli olup, firma içi ve dışı engellere direnç kazanılmalı, kurumda sürdürülebilirlik kültürü oluşturulmalı, şirketin ticari açıdan güçlü noktaları desteklenmelidir. Sürdürülebilirlik yönetimi ile çevresel ve akçeli avantajların bağlantılı hale getirilmesi, yapılabiliruygulanabilir yol haritasının oluşturulması şarttır. Sürdürülebilirlik yolunda firmaların dışa açıldığı projeler ise ayrı bir öneme sahiptir. Önce enerji tasarrufu kavramı yaşamımıza girdi. Ardından Enerji Verimliliği Kanunu () uyarınca yapılan kampanyalarla yaygın bilinirlik için yol alındı. Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ( ) ile " yılında Türkiye nin enerji yoğunluğunun (enerji tüketiminin gayri safi yurt içi hâsıla değerine oranının), yılı değerine göre en az %20 azaltılması" amaçlanmaktadır. Kısa, orta ve uzun vadede uygulanacaklar "I. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (funduszeue.info)" ile hayata geçirilecek. Sanayide enerji verimliliği için büyük bir potansiyel bulunmakta. funduszeue.info ile herbir sanayi alt sektörü için enerji verimliliği potansiyelinin ve uygulanabilecek önlemlerin belirlenmesi, sektörleri temsil edecek en az beş tesiste enerji etüdü yapılması sonucunda Sanayi Enerji Verimliliği Envanteri için mesafe alınması ve Sanayide Enerji Tasarruf Potansiyeli Haritası çıkarılması başarılacak. Sanayicimizin enerji verimliliği yolunda yapacakları çok. "Her bir Verimlilik Arttırıcı Proje" ile Türkiye&#;mizin sera gazı azaltımına yapılacak katkı önemli olacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez in belirttiği üzere "Faydası yüksek, yapılabilir, uygulanabilir projelerle ilerlenmeli, davranış değişikliği tetiklenmeli ve enerji verimliliği kültüre dönüşmeli". Çünkü enerji verimliliği kültürü sürdürülebilir yaşam kültürünün itici gücüdür yılında yılında kurulan "Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE), yeni adıyla Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM), ülkemizde enerji verimliliği ilk çalışmalarının yürütüldüğü resmi erktir yılı enerji verimliliği seferberlik yılı olacak. YEGM etkinliklerinde, evde, işte, okulda enerji verimliliğinin önemini daha güçlü göreceğiz ve giderek ülkemizin enerji yoğunluğu azalacak. 62 GAMA BÜLTEN Sayı 91

65 DİĞER Ankara Üniversitesi GAMA Meslek Yüksekokulu Ankara Üniversitesi GAMA Meslek Yüksekokulu, Ziraat Fakültesi Kampüsündeki yeni binasında eğitime devam ediyor yılında, Ankara Üniversitesi, Elektronik ve Otomasyon Bölümü bünyesinde sağlık sektöründeki eğitimli ara eleman konusuna katkıda bulunmak amacıyla GAMA Holding tarafından kurulan A.Ü. GAMA Meslek Yüksekokulu, yılında Biyomedikal Cihaz Teknolojileri Programına, enerji santrallerinde istihdam edilmek üzere tekniker eğitimi veren Alternatif Enerji Kaynakları Programı eklenmesiyle iki bölümlü bir meslek yüksekokulu olarak eğitim vermeye devam ediyor. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kampüsü ne taşınan okulumuzda, her iki programın II. Eğitim (gece) programlarının da açılmasıyla birlikte iki bölümde, eğitim öğretim döneminde öğrenciye eğitim veriliyor. EKİM-KASIM-ARALIK

66 DİĞER GAMA Enerji den Çocuklara Kitap Hediyesi GAMA Enerji ye gönüllü üniversite öğrencileri tarafından ulaşan bir yardım çağrısının sonucunda, Kırşehir in Kaman ilçesindeki Kurancalı Şehit Ayhan Keleş ilk ve ortaokul çocuklarının eğitim süreçlerine destek olmak için kitap bağışı yapıldı. GAMA Enerji ve çalışanları tarafından alınan yaklaşık adet yeni kitap, sahiplerine doğru yola çıktı. Çocukların daha güçlü, ne istediğini bilen, sorgulayan, hayallerinden hiç vazgeçmeyen bireyler olması hedefi ile okuma alışkanlığının yaygınlaşmasına destek olan şirket ve çalışanları okulda onların bağışladığı kitaplar için ayrılmış kitaplığı doldurdular. 64 GAMA BÜLTEN Sayı 91

67 DİĞER Toplum Gönüllüsü gençler, üniversitelerinde kulüp, topluluk veya grup olarak örgütlenmekte, belirledikleri ihtiyaçlara göre sürdürülebilir sosyal sorumluluk projelerini hayata geçiriyorlar. Bu projeler, sadece topluma katkı sağlamakla kalmamakta, aynı zamanda gençlerin sorumluluk sahibi aktif bireyler olmalarına yardımcı olmakta ve kişisel gelişimlerini destekliyor. Toplum Gönüllüleri Vakfı, sürdürülebilirliği sağlamak ve gençlerin birbirinden öğrenebileceği alanlar oluşturmak için belirli temalarda, gençlerin yurt içinde ve yurt dışında hareketliliğini hedefliyor. Bu deneyimler gençlerin gönüllülük bilinci için önemli alanlar sağlamakta. Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG), gençliğin enerjisini toplumsal faydaya dönüştürmeyi amaçlayan bir değişim ve dönüşüm projesi. Aralık de kurulan TOG, gençlerin öncülüğünde ve yetişkinlerin rehberliğinde toplumsal barış, dayanışma ve değişimi amaçlıyor. TOG, bir yıl içerisinde binin üzerinde gencin çeşitli projeler için bulunduğu şehirden başka bir şehre gitmesine aracılık etti. TOG Toplulukları, üniversite kampüslerinde bir araya gelen ve TOG çatısı altındaki faaliyetleri üstlenen gençlik grupları olarak üniversitelerde aktif çalışan kulüp veya grupları olarak etkinliklerini gerçekleştiriyorlar. Türkiye nin 80 ilindeki TOG Topluluğu bulunuyor. TOG Toplulukları tarafından sadece yılında sürdürülebilir sosyal sorumluluk projesi hayata geçirildi. Bu projeler eğitimden çocuk haklarına, ekolojiden insan haklarına, sağlıktan gençlerin kendileri ile ilgili sorunlara kadar birçok farklı temalarda gerçekleşti. TOG da hayata geçen proje örnekleri için com adresine göz atabilirsiniz. Toplum Gönüllülerine katılmak, bağışçı olmak, detaylı bilgi için ziyaret edebilirsiniz. EKİM-KASIM-ARALIK

68 DİĞER Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi Etkinlikleri İstanbul-Ankara arası mesafeye işaret eden km, iki ayrı kenti sanat ve tasarım aracılığıyla bir araya getiren sergi olarak bir aradalığa vurgu yaptı. Türkiye de tasarım ve koleksiyonluk parça anlayışına yeni bir anlam kazandırmayı hedefleyen Design Bay çatısı altında ülkemizin hem usta hem de genç, yenilikçi sanatçılarının sınırlı sayıda tasarımları bir araya getirilmekte. km SERGİSİ Kasım Erimtan Müzesi Sanat ile tasarım arasındaki geçişkenliği ortaya koymayı amaçlayan Design Bay ın yeni sergisi km, Kasım tarihleri arasında Erimtan Müzesi nde izleyiciyle buluştu. Design Bay ın Erimtan Müzesi ndeki sergisi km de, Ahmet Müderrisoğlu, Ali Elmacı, Ali Şentürk, Ani Setyan, Aslı Kutluay, Bahar Oganer, Beyza Boynudelik, Burak Dak, Damla Sari, Didem Erbaş, Ekrem Yalçındağ, Erdal Duman, Ferhan Taylan, Fırat Engin, Horasan, İsmet Doğan, Levent Morgök, Melike Kılıç, Mert Öztekin, Merve Üstünalp, Mike Berg, Nur Gürel, Osman Dinç, Özgür Demirci, Sabo, Şevket Arık, Sultan Burcu Demir, TUNCA ve Züleyha Altıntaş ın edisyonlu tasarımları yer aldı. Kültür, Sanat Seminerleri 66 GAMA BÜLTEN Sayı 91

69 DİĞER Vitamin Nedir? Ne İşe Yarar? Vitaminler vücudun metabolik gereksinimleri için vazgeçilmez olan ve vücutta yeterince ya da hiç elde edilemediği için dışarıdan alınması gereken küçük organik molüküllerdir. Klasik olarak yağda ve suda eriyenler olmak üzere iki gruba ayrılırlar: Yağda eriyenler vitaminler, A-D-E-K vitaminleridir. Suda eriyen vitaminler, B-D vitaminleridir. A vitamini (Retinol veya Akseroflol) Yalnızca hayvansal ürünlerde bulunur. Yağda eriyen doymamış bir alkoldür. Sütte, yumurta sarısı, ton ve morina gibi balıkların yağında (balık yağı) bulunur. Havuç ve havuç benzeri sarı-turuncu renkli sebzelerde A vitamininin ön maddeleri vardır. Eksikliğinde gözde ve deride keratoz Kseroftalmi (göz akı ve korneanın koruması) ve gece körlüğü oluşur. Neye yarar? A vitamini görme yeteneğimizi korur ve kateract oluşumunu engeller. D vitamini D2 ve D3 olmak üzere iki tip vardır. Molekül yapısı steroidlerle aynıdır. D2 vitaminin kaynağı deridir. Derideki 7-dehidrokolestrol güneşteki mor ötesi ışınların etkisiyle vitamin D2 ye dönüşür. D3 vitaminin kaynağı besinlerdir; daha çok et, süt ve yumurta sarısında bulunur. Eksikliğinde çocuklarda raşitizm, büyüklerde osteomolazı (kemik yumuşaması) gelişir. Neye yarar? Ca ile alındığında kemik yapısını güçlendirir. Yüksek dozlarda kolon, meme, yumurtalık kanserlerini önlemeye yardım eder. EKİM-KASIM-ARALIK

70 DİĞER E vitamini Başta tahıllar olmak üzere ıspanak, kabak, marul gibi yeşil sebzelerde bolca bulunur. İnsanda karaciğer, kalp, kaslarda ve yağlı dokularda depolanır. Antioksidan özellik gösterir. Eksikliği oldukça nadir olarak izlenir ve kansızlık olarak ortaya çıkar. Neye yarar? Hücrelere zarar veren molükülleri etkisiz hale getirir. Alzhelmer ve prostat kanserini önler. K vitamini Sebzelerin yeşil bölümünde yeşil domateste yeşil biberde bolca vardır. K vitamini insan bağırsağındaki bir grup bakteri tarafından üretilir. Eksikliği son derece nadirdir. Yalnızca kanamalı hastalarda eksikliği vardır ve giderilmesi için dışarıdan verilir. B vitaminleri Suda eriyen bazı enzim sistemlerinin etkinliği arttırıcı ko-enzimler olarak işlev gören 15 kadar değişik maddeden oluşan vitamin grubudur. B1 vitamini (Tiamin) yeşilde, buğday, kepek, bira mayası, sebzeler başta olmak üzere çok yaygın olarak alınır. Sebzelerin pişirilmesi, sütün kaynatılması veya sterilizasyonu çok miktarda Tiyamin kaybına sebep olur. Tiyamin ince bağırsaktan emilir. Vücutta depolanmaya alınmasından 3 saat sonra böbrekler yoluyla atılır. Eksikliğinde depresyon, huzursuzluk, bellek zayıflığı, dikkat azalması, iştahsızlık ve kas zayıflaması izlenir. B2 (Riboflovin) Hayvansal besinler ve bira mayası, buğday başağı, yeşil sebzeler, fındık, yer fıstığı ve mercimek gibi bitkisel besinlerde bol bulunur. Eksikliğinde protein yapımında azalım, deride ülseriyozlar, sinirsel bozukluklar ortaya çıkar. B3 vitamini (Nikotinamit) hayvansal besinler ve bitkisel besin kaynaklarında bolca bulunur. Eksikliğinde deri sinir sistemi ve sindirim sistemini tutan PELLEGRA adlı hastalık ortaya çıkar. B5 vitamini (Postenik Asit) Doğada çok yaygın olarak bulunur. B5 vitamin eksikliği çok nadirdir. Eksikliğinde hipoglisemi atakları (düşük kan şekeri), anemi, lökosit miktarında düşme, dermatit kas krampları, uyku bozuklukları oluşur. 68 GAMA BÜLTEN Sayı 91

71 B6 vitamini (Piridoxin) Eksikliği son derece nadir olarak ortaya çıkar. Deri ve sindirim sistemi rahatsızlıkları izlenir. Neye yarar? Damarlara zarar veren Homocystein isimli kimyasalın seviyesini düşürür. B8 (Biotin veya H vitamini) Doğada bolca bulunur. Eksikliği sadece bağırsak florasını ortadan kaldıran uzun süreli antibiyotik alımında izlenebilir. Dermotit, iştah kaybı, zayıflık ve depresyon izlenir. B9 (Folik Asit) Bitkilerin yeşil bölümlerinde, patates, havuç, süt, yumurta, peynir ve karaciğerde bol miktarda bulunur. Gelişmiş eksikliğine pek rantlanmaz. Eksikliğinde Megalobastik anemi oluşur. Ancak emiliminde bir problem varsa ortaya çıkar. Neye yarar? Kolon kanserine ve Alzeimer a karşı koruyucudur. B12 vitamini (Kobalamin) Doğada bol bulunur. Et, süt ve yumurtada bol miktarda; sebze ve meyvelerde de az miktarda bulunur. Eksikliğinde Pernisiniyoz anemi (Alyuvar yapı bozukluğu) ve megalobastik anemi denilen kansızlık oluşur. Bunun yanı sıra hafif sarılık, ishal, prostezi (karıncalanma), uyuşma ve işitme sinir iltihabı görülür. Neye yarar? Sinir hücrelerini korur. Hafızayı güçlendirir. C vitamini (Askorbikasit) insanlar tümünü dışarıdan almak zorundadır. Turunçgiller ana kaynaktır ayrıca taze sebzelerde, maydanoz, soğan ve domateste bulunur. Eksikliğinde Skorbüt hastalığı ortaya çıkar. Neye yarar? Meme ve mide kanserlerine yakalanma riskini düşürür. Vücut için gerekli besin maddeleri anıldığında ilk olarak akla vitaminler geliyor. Oysa vitaminler ne kadar gerekliyse mineraller de o kadar vazgeçilmezdir. Hatta mineralleri besinlerin sindirellası olarak tanımlayanlar bile var. Vitaminlerin mineraller olmadan faydalarının minimize olduğunu savunuyorlar. Vücudun sağlıklı fonksiyonları için vitaminlerle beraber minerallerin de işlev görmesi gerektiğini, ancak bu ikili birlikte olursa bir sinerji yaratılabileceğini savunan görüşten bir sonraki sayımızda bahsedeceğim. Sağlıklı günler dilerim. GAMA Holding A.Ş. Kurum Doktoru Ömür Hiçdönmez EKİM-KASIM-ARALIK

72 DİĞER Hep birlikte in gelişini kutladık. MUTLU YILLAR

73 TARİHTEN BİR YAPRAK Ocak-Şubat-Mart sayı 43 EKİM-KASIM-ARALIK

74 ENGLISH SUMMARY COMPLETED PROJECTS HAMITABAT MW NATURAL GAS COMBINED CYCLE POWER PLANT PROJECT KIRKLARELI / TURKEY GAMA Power System s scope for this project is to build MW Natural Gas Combined Cycle Power Plant which is comprised two units. Each unit will be based on a single-shaft configuration, comprising of one gas turbine, one steam turbine, one generator (SGTH Gas Turbine, SST Steam Turbine, SGenW Generator) and one Heat Recovery Steam Generator. The units will be utilizing the existing dry cooling towers as a part of cooling system. Electricity will be transferred to the grid via the existing substation which will be required to be refurbished. Within the project scope; GAMA Power Systems will be providing all major equipment as well as other auxiliary equipment, and will be managing all the conceptual and detail engineering of the plant, civil and electro mechanical works, instrument and control systems, test and commissioning works and training of the Employer s staff. The EPC Contract was signed on August 15th, First unit was completed on August 12th, and second unit was completed on November 26th, Basic and detailed engineering activities are carried out by Black and Veatch Company. In the scope of civil, mechanical and electrical engineering design works have been completed. Purchase orders and site deliveries of main equipment have been completed in the project. day Reliability Run of the unit was commenced on July 12th, and completed on August 12th, Upon successful completion of the operation, Taking-Over of the Unit to the Employer was done on August 12th, Highlights in Unit 2: Performance tests have been successfully utilized. day Reliability Run of the unit was commenced on October 26th, and completed on November 26th, ONGOING PROJECTS MW RADES-C Combined Cycle Power Plant - TUNUSIA Turnkey construction works for the RADES-C Combined Cycle Power Plant project, which has a notice to proceed date of , are being carried out by Sumitomo Corporation (SC) and Mitsubishi Hitachi Power Systems (MHPS) Consortium. GAMA Power Systems, as the subcontractor of SC, is responsible from the design and procurement of BOP equipment, all construction/assembly works at the site and commissioning works of equipment in GAMA s scope. MHPS scope comprises the design and procurement of Gas Turbine, Steam Turbine and Generators, HRSG, Steam Cycle Piping and Bypass system, Condenser, DCS systems and including the commissioning of this equipment. First fire date for Simple Cycle is planned as , the date of acceptance for commercial operation is , whereas; first fire date for Combined Cycle is planned to be , the commercial operation acceptance date for the combined cycle is Detailed design and procurement works of project equipment are ongoing. In this scope, Mobilization buildings, Bypass stack with diverter damper and silencer, Turbine Building Main Crane, Fuel Gas Compressor, Water Treatment Plant, Circulating Water Pumps, GSU Transformers (GT+ST) and HV Equipment, Generator Circuit Breakers and Electro Chlorination Unit packages were ordered during the reporting period of September December Within the scope of civil projects, mainly mobilization works, geotechnical and topographical studies, excavation drawings, piling technical drawings, administration and electrical buildings architectural drawings, turbine and electrical buildings steel design and underground projects were studied. Within the scope of mechanical projects, technical specifications of main equipment, P&ID and calculation reports and HVAC design and firefighting systems of buildings were studied. For the design 72 GAMA BÜLTEN Sayı 91

75 of field erected tanks works, a local firm was subcontracted and main calculation reports and assembly drawings started to be delivered. Within the scope of electrical projects, technical specifications of main equipment, transformer calculations, grounding works and load lists were studied. At the site, it is aimed that all mobilization works shall be completed as of January Test piling works started to improve the soil condition. Geotechnical and Topographical works completed. All site cleaning and levelling works completed. The agreement signed with the subcontractor related to piling works, the tender process for technical buildings civil works started. The studies on contract packages of Heavy lift works, Field Erected Tank Works, Steel Erection Works and Non-Technical Buildings Construction works have started and their tender processes will start in January By the end of December , GAMA Central Offi ce employment status is 22 people, field employment status is 19 people and including GAMA subcontractors, total number of field personnel is people. Project Progress as December 31, is as follows: General Project Progress % Engineering Progress % Procurement Progress % Construction Progress 2 % YAMAL LNG PROJECT CWP3B Package Utility and Offsite Area Module Hook-up, Mechanical Works, Piping Works, EPC Tanks and Buildings, Electrical and Instrumentation Works YAMAL / THE RUSSIAN FEDERATION GAMA Industry and Renaissance Heavy Industries signed the contract on 20 July for performing Yamal LNG Project, one of the biggest Industrial Projects in the world and near the North Pole. It is the firts LNG Project, which has been constructed with modular system due to extreme conditions near the North Pole. The First LNG Drop has been achieved on 06th of November with the completion of the first phase of the project. During the offi cial loading ceremoby in Sabetta on 8th of December , Russian President Vladimir Putin gave the formal command to start loading LNG onto the Arc7 ice class tanker Christophe de Margerie. Piping works, mechanical works, electrical and instrumentation works and the module hook-up works in Utilitie and offsites areas are in the scope of the works. In this period, the commissioning works have been completed in Utility, Refrigerant, Flare and Fractionation Areas. And the completed Areas were started to be handed over to Operation Activities. The flare system, which is totally completed, has been fired continusly and during shut down period, the punch works have been completed. The construction works of Cenral Security Building has been handed over to Client for operational activities. The construction works are on going in other buildings. They are planned to be handed over till end of January In EDG / units and EDG / units, the commissioning activites have been completed and the generators are ready for start up. The EDG / units are ready for commissioning activities as of 31 December. By the end of December, the progress of the project is %. , WDI piping fabrication, , WDI piping erection (in total , WDI piping works) works, 31, ton steel structure installation, 3, km cable pulling works and , m2 insulation works have been completed as of 31 December By the end of December , there are 3, personnel is working at site (1, REGA JV, 2, Subcontractor). Yamal LNG is an integrated project encompassing natural gaz production, liquefection and shipping. When the project has been completed the capacity of the plant is planned to produce million ton LNG per year. Specially designed for the project, 15 LNG icebreaker tanker, each of which has a EKİM-KASIM-ARALIK

76 ENGLISH SUMMARY capacity of , cubic meters, will ship the LNG to international markets. KHURAIS GAS AND OIL SEPARATION PLANT Khurais / Saudi Arabia The world leader in crude oil production, Saudi Aramco owns and operates an extensive network of refining and distribution facilities and is responsible for gas processing, transportation and installation of that fuel through Saudi Arabia&#;s industrial sector. It is well known that Aramco Projects span the globe and the industry. The Khurais project covers three oilfields: Khurais, Abu Jifan and Mazalij. Throughout this region, there are numerous gas-oil separation plants (GOSPs), which provide the initial separation of water and gas from the oil prior to shipment to Abqaiq for further processing. Crude Oil production capacity of Saudi Aramco at above said areas is currently , bpd. This project has been started to increase the capacities to 90 MBPD (Million Barrel Per Day) at Mazalij and MBPD at Abu Jifan with total amount of MBPD. This project is divided into three lump sum turnkeys (LSTKs) and Snamprogetti Saudi Arabia Ltd. Co. (Subsidiary of Italian SAIPEM) is one of the main contractor for utilities and oil separation scope. GAMA Al Moushegah Arabia Ltd. has been awarded the scope of SAT. GOSP Facility by SAIPEM on 30 September Oct for certain procurement and all civil construction and electromechanical erection services. Except Buildings, all main material supply is in SAIPEM s scope. System Details: Dual Phase High Pressure Production Trap (HPPT) (Oil-Gas-Water separator) Tri-ethylene Glycol (TEG) Degassing unit Flare, Discharge and Support Units Process Automation Units Communication systems for Data and VOIP systems Blast proof buildings and all underground works to be performed. Except building and HVAC details, all engineering works is in SAIPEM s scope of supply. Market researches and material approvals of almost all materials in GAMA scope have been completed and subcontractor mobilizations 95% completed. As of December , overall progress is approximately 49,80%. , m3 excavation works and 12, m3 (Including 4, m 3 Pre-Cast) concrete pouring have been performed. All the Superstructure works other for the main buildings have been completed. Finishing works are ongoing. For underground piping works, 11, meters out of 11, meters have been completed. The amount of Steel structure erection works is tons and %83 of this work has been completed by Gama. Support manufacturing has been continued and 54 tons out of 64 tons are completed. 4, meters of Electrical Cable Trays, 74, meters of Electrical Cable and 4, meters of Instrument Cable Trays, 72, meters of Instrument Cable have been installed as of December There are direct and indirect man power at site with total of 1, personnel. Project Progress as December 31, is as follows: Civil works progress is 63% Building works progress is 58% Mechanical works progress is 55% Electrical works progress is 16% Instrumentation works progress is 26% Overall progress is % ELECTRO-MECHANICAL INSTALLATION WORKS OF MW PP13 RIYADH / SAUDI ARABIA The Client is Saudi Electricity Company (SEC), a state owned joint stock company. PP13 Project Area is located km northwest of Riyadh, the capital city of the Kingdom, and 65 km away from the nearest residential area of Dhurma town. Project is developed as part of Infrastructure and Energy Investment Projects in Saudi National Vision Development Program. SEC Power Plant 13 is planned to produce 1, MW power capacity 74 GAMA BÜLTEN Sayı 91

77 and purposed to meet future energy demands and upgrading the electrical distribution networks of the country. Project s scale and challenges, are important to be used as a significant regional experience in terms of GAMA development strategies and investments in MENA region. The contract was signed on 2nd of July, and the Plant is expected to be in operation in November WorleyParsons is the Client s consultant for Engineering and Contract Management Services at the Project. Scope of the contract consists of i) Power Island Mechanical, I&C works, Electrical Works and Precommissioning works; ii) GIS Equipment Installation Works (Design Build and T&C) for PP13 Power Plant Project. Power Plant comprises of 2 no. power generation (3 GTG+1 STG each block) blocks covering 6 no. GE 7FA gas turbines and generators, 6 no. HRSG Units, 2 no. GE Reheat Double Flow D11 stream turbines, 5 no. GSU Transformers, 3 no. SGT Transformers and 2 no. Air Cooled Condensers. Power Island Electromechanical erection, 10 no. various size storage tank construction, 17 no. process buildings, piping fabrication and erection works, primary and secondary steel structure erections for turbine buildings and pipe racks with all associated tertiary steel structures, BOP electromechanical equipment erection works and supply of various project materials are under GAMA scope. In addition, 2 no. GIS Substations with capacities of kv and kv respectively will be constructed by GAMA to inject the Power produced by PP13 to the SEC transmission system. Engineering, procurement, installation, test & commissioning of KV GIS (10 Diameters) and kv GIS (30 bays) activities including that installation works of kv & kv cables, cable sealing ends and joints, control and protection panels, gas insulated bus-duct (GIB), MV switchgear, auxiliary service transformer, automation and communication systems functions, installation and commissioning of AC/DC systems are in GAMA scope. Erection of gas turbines and generator sets are completed. Electrical works, I&Cworks, and Ventilation Ducts installations are ongoing. Primary and secondary steel erection have been completed in the Gas Turbine Building. Erection of the structural steel members at steam turbine buildings have been completed excluding turbine erection access points. Fabrication of the tertiary steel is ongoing. Turbine building pipe racks steel erection are completed. Final alignment works at Units 23, 22 and 21 are in progress. Handover for Pre-commissioning activities are in progress at Unit Lube oil flushing activities are completed at Units and ongoing at Unit Mechanical erection of ACC Unit#28 and Unit#18 is completed. Punch list closure activities are ongoing. Erection works are mostly completed at all six HRSG units. Interconnecting piping works are pending material supply. Installation of the Main and By-Pass Stacks, Modules and Drums are completed, Insulation and aluminum jacketing works are ongoing. Erection of 12 fan stacks and fan decks have been completed at WetStack. Erection of walkways on WSACs, grouting activities and drift eliminator installation works have been completed. Installation of Spray pump and spray piping are nearly completed. Overhead Crane installation and associated works were suspended due to constraints caused by the Client for awhile. Overhead Crane installations, testing activities and ST Platforms installations are completed respectively, and erection works are commenced at both GT Units 28 and GT Units 18 accordingly. BOP Piping prefabrication works are completed. Erection works and piping insulation works are ongoing at the Simple Cycle priority areas., Steel structure fabrication works for Process Buildings are completed. Erection are ongoing. Finishing Works are ongoing. Side and roof cladding materials delivery process is ongoing. Erection of cable trays, UPS, CCR, SCADA, Engineering Switchgear Room Panel installations EKİM-KASIM-ARALIK

78 ENGLISH SUMMARY and cable pulling, dressing, gladding, termination activities at electrical buildings are ongoing. Procurement of GIS and Power Plant Equipment packages are almost completed. GIS Protection Panels and relays, Substation Automation Systems and Telecommunication works are ongoing. Erection of 10 torage tank with various volumes is completed. Hydrotest activities are completed 1, direct and indirect, (total 2,) personnel are currently working at project site. 10,6 million man-hours without Lost Time Incident (LTI) have been achieved during the project. Project Progress as December 31, is as follows: Project overall % Design and engineering % Procurement % ME&I, Equipment Installation % REHABILITATION OF HARTHA THERMAL POWER PLANT HARTHA / IRAQ The Project, that has been awarded by Ministry of Electricity-Iraq to Mitsubishi-Hitachi Power Systems and GAMA Güç Sistemleri Inc. Consortium, includes rehabilitation of four-fueled steam boiler, steam turbines, generator (alternator), MV & LV distribution boards, instrumentation & control systems, renewal of DCS system, cable & cable trays, in order to achieve MW original output and years extended lifetime of the plant. As of September 19, on which Site was handed over to Contractor, the construction and commissioning works have been continued for 11 months and in 25th August synchronization of the turbine has been completed. The power plant has been operating in full load ( MW) since the first week of September The performance and other tests have been completed in December and PAC has been signed on 23 December The project has played an important role in meeting Iraq s current electricity needs by commencing the power production ahead of schedule. 1, MW ALBA COMBINED CYCLE POWER PLANT PROJECT BAHRAIN GAMA Power Systems and GE Energy Close Consortium undertakes MW ALBA Combined Cycle Power Plant Project, which started on 1 August and have 34 months project duration. Consortium is responsible for the basic and detail design, equipment supply, installation at site, civil works, electro-mechanical works, erection, testing, commissioning and training of the personnel to work at Plant. The project, being realize for Aluminium Bahrain B.S.C (ALBA). planned to be complete on May The First Fire of Unit -1, Unit-2 and Unit-3 will be on , and respectively and Commercial Operation Dates for Unit-1, Unit- 2 and Unit-3 are , and respectively. Detailed design of project main equipment and material is ongoing. Detail Design works; Foundation design of Main Structures, Turbine Hall Buildings, Electrical Control Building, many of utility equipment; most of the Pipe Isometrics and supports design; most of Electrical equipment design are completed. Remaining foundations and procurement and manufacturing Works process are ongoing. In between the period of September to December , GAMA has completed the of purchase order placement of GSU, ACC, Fin Fan Cooler, Alloy Pipes, Fire Detection and Fire Protection system, Oily water distribution pipes, Cable Trays and valves. Remaining purchase order placement are LV/LV transformers, LV systems, EDG and Conventional valves. Mobilization package completed. For Construction; Unit 1&2&3 Equipment foundations except Unit- 3 Steam Turbin slab and ACC foundation are completed. Foundation piperacks, Underground Works and GSU foundation Works are on going. For Unit 1; Gas Turbine was put on the foundation at 06 December. Gas Turbine Generator was erected at 13 December and piping, enclosure and distribution panel works are ongoing. Steam Turbine erection was started at 27 December. By pass Stack and piping works are ongoing. 76 GAMA BÜLTEN Sayı 91

79 For Unit 2, Gas Turbine was put on the foundation at 31 December. Gas Turbine Generator will be erected at 02 January. HRSG-1&2 module, casing and pipings works are ongoing. For HRSG-3, module and casing works are ongoing. Besides this, Modular piperack fabrication is ongoing and at the end of January, First modular piperack will be erected. On November 23, 2 millions without LTI man hours were reached and the first time in the Middle East in terms of assembling the E-Class gas turbine. In the head offi ce, there are 25 personnel working full time, 3 personnel working part time for the project. In the site offi ce, by the end of November, there are GAMA, 21 GE personnel working for the project. Site activities are undertaken by personnel. Project Progress as December 31, is as follows: General Project Progress % Engineering Progress % Procurement Progress % Construction Progress % Tanks painting works have been completed except fire tank-1 outside painting. Fire protection system and fuel oil system piping installation works have been completed in fuel oil tanks area. HVAC installation and commissioning works have been completed for all non process buildings. Cable pulling, termination and instrumentation works have been completed. Unit 2 Commercial Operation Protocol has been signed on Reliability run tests have been completed for Unit-3 on ( ); Unit- 1 on Both units are now in Commercial Operation, whereas signed COD protocols have been submitted to the Client and waiting for their approval. Plant s PAC date is expected on Project Progress as December 31, is as follows: General Project Progress % Engineering Progress % Procurement Progress % Construction Progress % Commissioning Progress % BOUFARIK MW SIMPLE CYCLE POWER PLANT BOUFARIK / ALGERIA GAMA Power Systems signed a Contract on October with Algerian Company of Electricity Generation (Sonelgaz) for Boufarik Fast Track Simple Cycle Power Plant Project, with a total capacity of approximately , MW. The power plant is designed to include 3 no s of GE 9 FA gas turbine and 3 no s Generator model H running with Natural Gas and Fuel oil. GGS is responsible for the full and complete execution of the works such as; the design, the engineering, the procurement of equipment and materials including long term spare parts, civil works, construction, installation, assembly, testing, training and commissioning of the Power Plant. Civil works have been completed on site, including finishing works. Civil punch items are ongoing. Signalazation works have been started. KHABAT THERMAL POWER PLANT UNITS 1 & 2 KHABAT/ IRAQ KHABAT Project is a turnkey project, which consists of 2 BHI brand conventional fuel oil Boilers, 2 steam turbines and generators (Siemens SST) and a wettype cooling tower which consumes cooling water from Great Zap River. POSCO E&C is the Contractor of the Project and GAMA is the Main Subcontractor of POSCO E&C. Unit #1 boiler initial firing which is one of the major milestones of the Project is achieved in October 23rd, Later on unit #1 boiler steam blow out activity is completed on December 10th, Next milestone for unit #1, steam admission to the turbine is planned to be executed in the early days of the new year. Meanwhile unit #2 boiler chemical cleaning is started and the initial firing is planned to be executed in the month of January. EKİM-KASIM-ARALIK

80 ENGLISH SUMMARY 78, m 3 structural concrete is poured while overall planned Project structural concrete is 79, m3. Meanwhile 14, m 3 lean concrete is poured up to now except mobilization stage. As of end of December , structural steel erection is completed. Totally 8, tons of steel is erected. Approximately WDI pipe prefabrication welding is completed in Turkey and transferred to Site WDI field weld is completed, including small bore piping. Only the temporary piping for Unit #2 steam blow out activity is remaining. 2,, m of cable pulling is completed out of total 2,, m as MV/LV and Instrument cables. Water Treatment Plant is producing demineralized water for the plant. Demineralized water is being used for the chemical cleaning of the Boiler and the commissioning stage. Approximately turnover packages out of are handed over to commissioning teams. The initial firing of Unit 2 Boiler is planned to be executed in the month of January Khabat Termal Power Project will be a crucial source of power in the region, which has regularly unwelcome power cuts. The current status of Khabat Power Plant Units 1&2 which is started on September 30th, is summarized below; Project Progress as December 31, is as follows: Overall Project Progress % Engineering Progress % Procurement & Logistics Progress % Construction Progress % Commissioning Progress % FUTURE GROWTH PROJECT / KAZAKHSTAN Temporary Offices Project: Ongoing since November Within the scope of the project, m² offi ces, medical clinic, warehouse, garage vs. buildings constructed according to EPC basis. Currently, additionally m² security and train station buildings are under construction according to EPC basis. Overall progress of the project is 95% and the project is planning to complete by June Construction Compound Main Works Project: Ongoing since August The scope of the project consists of , m³ excavation/backfilling, 27 km piping for infrastructure, 8, m³ concrete, 10, wdi piping for superstructure and km cabling for infrastructure works. Overall progress of the project is 41% and the project is planning to complete by November Temporary Construction Facilities Project: Ongoing since May Within the scope of the project, 50, m² dining hall, offi ces, medical clinic, security building vs. in total 41 buildings and their annex buildings will be constructed according to EPC basis. Overall progress of the project is 31% and the project is planning to complete by November ZAKHO MW SIMPLE CYCLE ELECTRICAL POWER PLANT PROJECT ZAKHO / IRAQ GAMA Power Systems and Ansaldo Consortium signed the contract for turnkey Zakho MW Simple Cycle Power Plant project, located in North Iraq 16km approximately 16 km away from Turkish border, first on 17 October and signed the revised Contract on 06 August It is the second project of GAMA Power Systems in the region after ongoing Khabat 2xMW Thermal Electrical Power Plant project. Ansaldo scope comprises 3 x AEA GTs, related auxiliaries, enclosures, static excitation system, tools for assembly, GT control equipment, air intake, exhaust duct, commissioning and training for Employer s personnel for his scope and GAMA scope covers detail design of the plant including balance of plant equipment supply, entire civil, mechanical and electrical installation and commissioning of balance of plant equipment and Employer s personnel training for his scope. The Limited Notice to Proceed was issued for certain works such as, Soil topographical survey, geotechnical survey, Ground water chemical analyses, Ground 78 GAMA BÜLTEN Sayı 91

81 water supply survey and Soil & ground water pollution survey which were already executed at the project site. Related reports for the completed works have been submitted to Unit Investment. Studies for the earthworks and site leveling works have been discussed with Unit Investment. The agreed scope and the additional works has been and included in the revised EPC agreement which was signed on 06 August Employer s financing shall be provided by Italian SACE. Lender of the project is IFC (International Finance Corporation). In order to finalize the credit agreement, procedures, documents and plans requested by the Lender has been timely prepared and submitted to the Employer. Upon signing of the credit agreements hence, the financial closure of the contract will be implemented and the Notice to Proceed will be issued. Expected Notice to Proceed (NTP) date is the end of August Project duration is 27 months after Notice to Period issuance. AL-KHALIJ 4X MW PP CIVIL WORKS / LIBYA After the Libyan Revolution dated February , as of end of August our Project has been suspended for the 3rd time due to the Force Majeure. GAMA, all other Contractors and the Owner s Engineer had evacuated all their personnel from the Site. The clashes around work site and the general lack of law enforcement agencies have been preventing our remobilization. As per the information received from GECOL, despite the mentioned conditions they have been continuing with operation of Unit #1 with 50% capacity. GAMA s cumulative progress prior to Force Majeure was 97% for his scope of works. However attributable to Force Majeure, it could not be effi ciently predictable when the Project would be resumed again. Against all the adverse developments in Libya, our communication with our Client GECOL is ongoing in a positive manner. GAMA TİCARET VE TURİZM A.Ş. A FAREWELL TO GAMA TİCARET VE TURİZM A.Ş. Mr. Ergün Alkan, who joined GAMA in when he was a young lawyer, and continued with management positions from , has concluded his active work life as Board member of GAMA Ticaret ve Turizm A.Ş. on 30th of September, We cordially express our gratitude for all the hard work, as well as the deep knowledge and experience, sharing during 43 years. CIFA ACADEMY MACHINERY TRAINING GAMA Ticaret ve Turizm A.Ş. team has attended product, mechanical, hydraulic, electrics/electronics and structural trainings that are organized by CIFA Academy in Italy during 1st through 6th of October, ZOOMLION GAMA Ticaret ve Turizm A.Ş., as ZOOMLION brand s exclusive distributor in Turkish market, continues to contribute to the sales of the ZOOMLION brand machinery. New machines join the effort to complete prestigious project in Turkey as well as the international market. During the last quarter of , KR City Pumps, 56X-6RZ truck mounted concrete pumps and TC tower cranes joined this effort. Some of the said machines are still serving the below ongoing projects. - YDA Group / Dalaman Airport - CA-8 and TCB - Fatih Beton / Şanlıurfa - 56X-6RZ - YDA Group Ataşehir Financial Center / İstanbul - TC In addition, during the last quarter of the , LIMAK Construction has preferred ZOOMLION brand tower cranes to be used for the construction of Kuwait International Airport. The scope of the project is demanding 6 units of tons of maximum capacity tower cranes, as ZOOMLION started manufacturing and delivery of D model tower cranes. EKİM-KASIM-ARALIK

ANKARA YOLLAR ACIK MI

sinavlar 8 marta mi ertelendiFeb 25, İyi bir şeyler yazmayı ben de isterdim. Ama hiçbir şey iyi değilken iyi bir şeyler yazmaya zorlamak da susmak gibi pek ahlaki gelmiyor bana. İnsanın zihnini yaşanan felaketten bir parça uzaklaştırmak ve acıdan kaçmak istemesinde tabii ki çaresizlikle ilişkili bir şey var. Ama bundan fazlası, yani bir de kendini eğlendirmenin yollarını aramak da Jan 24, İl il yol durumu ve Karayolları kapanan yollar listesi 39 Son Güncellenme: 24 39 Güncelleme: 24 39 Türkiye kara teslim oldu! Jan 24, Ankara ve Konyada etkili olan kar yağışı nedeni ile birçok il ve ilçe arasındaki yollar kapandı. Konya-Karaman arasındaki iller arası yol kapandı. Kar ve tipi Feb 8, Ankara Çevre Otoyolu ayrımı-Ankara-Kırıkkale yolunun Kilometrelerindeki yapım çalışmaları sebebiyle Ankara-Kırıkkale ve Kırıkkale-Ankara Feb 28, Kehf suresi, Mekke döneminde inmiştir. Ancak Âyeti ile 83 ve Âyetlerinin Medinede indiği rivayeti de vardır. ayetten oluşan sure Kuran-ı Kerimin 18 Suresidir. Kuran-ı Kerimin Ve Cüzünde bulunan Kehf suresi, Sayfada başlayıp Sayfada sona ermektedir. Feb 22, 10 soru 10 cevap Kentsel dönüşümde yol haritası-Son dakika ekonomi haberleri Sözcü Haberler-Ekonomi. Abone Ol. Feb 24, Ankara yol durumu sayfasından anlık olarak trafik yoğunluğu takibi yapabilir, trafiğin durumunu gözlemleyebilir ve hazırlıklı olarak yola çıkabilirsiniz. 3e tam bölünen sayılarFeb 28, 2. Ayet: Bu, kendisinde şüphe olmayan, muttakiler için yol gösterici olan bir Kitaptır 3. Ayet: Onlar, gaybe inanırlar, namazı dosdoğru kılarlar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden infak ederler 4. Ayet: Ve onlar, sana indirilene, senden önce indirilenlere iman ederler ve ahirete de kesin bir bilgiyle inanırlar. Apr 15, Ankara University Faculty of Veterinary Medicine Tierärztliche Fakultät der Universität Ankara Zootekni ve Hayvan Besleme Bölümü Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı ADRES: Şehit Ömer Halisdemir Bulvarı, , Dışkapı, Altındağ, Ankara E-POSTA: gyildizankara Edu. Tr TEL NO: Jan 26, Yoğun kar yağışı ile birlikte kapanan yolların açılıp açılmadığı merak ediliyor. Peki, İstanbulda hangi yollar açık. Birçok otoyol ve köprü trafiğe kapatılmıştı. 26 Ocak Jan 26, Karayolları Genel Müdürlüğü KarayollariGM January 26, TRAFİĞE KAPALI YOLLAR. Tunceli-Ovacık-Yeşilyazı Yolu yoğun tipi nedeniyle trafiğe Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi ATAD, Yıl , Sayı ifadesidir. Sonrasında Dumlupınarda verdiği Ordular. İlk hedefiniz Akdenizdir, ileri. Emri de bu minvalde düşünülebilir. Harp tarihinde, takip harekâtını bu kadar açık bir şekilde başlatan başka bir emir var mıdır kestirmek Yol Durumu. Ana Sayfa Yol Durumu. Ankara Yandex Haritalar. Hemen Ücretsiz Olarak İndirin Www. Ankara Bel. Tr email protected Ana Sayfa; Youtuber Başvuru Formu; İSTANBUL SULTANBEYLİDE BİR İHBAR ÜZERİNE ADRESE GİTMEKTE OLAN İTFAİYE ARACINA, YOLDAKİ BİR TİCARİ ARACIN SÜRÜCÜSÜ YOL VERMEDİ. İstanbul Sultanbeylide bir ihbar üzerine adrese gitmekte olan itfaiye aracına, yoldaki bir ticari aracın sürücüsü yol vermedi. Sürücünün yolun sağına geçmeyerek ısrarla itfaiyeye yol Jan 27, 23 nisan törenleri nedeniyle ankarada bazı yollar trafiğe. 23 nisanda yasak varmı son dakika. Son dakika: i̇stanbuldasigara yasağı olan cadde ve sokaklar. 23 y özdebir cevap anahtarıFeb 28, Malatyada milli basketbolcu Nilay Aydoğan, Malatyada ziyaret ettiği babaannesi Hacer Aydoğan ile enkazda kalıp hayatını kaybetti. Nilay Aydoğanın deprem gecesi babaannesiyle çektiği görüntüler, enkazda bulunan cep telefonunda ortaya çıktı. Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 11 ili etkileyen 7. 7 büyüklüğündeki ilk Oct 19, İstanbula bugün kar yağacak mı. Meteorolojiden 25 Ocak Salı. Vahdaniyet sıfatı. Güncel, son dakika istanbula kar ne zaman yağacak. Aydın ankara kaç saat Aydın Ankara Arası Kaç Km. Kaç Saat. Yol Tarifi. Şifremi unuttum. Feb 24, Tam ekran izle. Evvelsi gün. Akşenerin mesajlarının şifreleri. Kuşoğlunun istifası mı bekleniyor. CNN TÜRK. Takip et. İYİ Parti lideri Akşenerin bu sözleri sabah saatlerinden beri gündemde. Akşener neden böyle bi çıkış yaptı. Tabir uygunsa eski defterleri açtı tam da aday belirlenecek denilen 2 Mart toplantısı öncesi. Feb 24, Kuşoğlunun istifası mı bekleniyor. CNN TÜRK Takip et İYİ Parti lideri Akşenerin bu sözleri sabah saatlerinden beri gündemde. Akşener neden böyle bi çıkış yaptı. Tabir uygunsa eski defterleri açtı tam da aday belirlenecek denilen 2 Mart toplantısı öncesi. Neden şimdi neden bu açıklama. CNN TÜRK Ankara Temsilcisi Dicle Canova Akşener 14 hours ago Siz hakkınızı Helal eder miydiniz. İsrail kandırdı kendisini, yine aynı şekilde kardeşim Esad kandırdı, Suudiler kandırdı, Barzani kandırdı, ABD kandırdı. Feb 25, Fenerbahçenin UEFA Avrupa Ligindeki rakibi Sevilla oldu-Merkez Bankası faiz kararını açıkladı-TÜİK, ve yılı ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerini açıkladı-Meral Akşener: Biz, imar affının ölüm fermanı olduğu gerçeği ile yüzleştik-Kılıçdaroğlu: Hatayda gördüğümüz, gerçek olamayacak kadar korkunç ve kâbustu-Feb 28, Rad Suresi, adını 13üncü ayette geçen Rad kelimesinden almıştır. Rad, gök gürültüsü anlamına gelir. Kırk üç âyet olup fâsılaları ب د ر ع ق ل ن harfleridir. Tamamının Mekkî veya Medenî olduğu söylendiği gibi bazı bölümlerinin Mekke döneminde ve bir bölümünün Medinede nâzil olduğu da belirtilmiştir. Bununla birlikte. Feb 25, Sabah ve gece saatlerinde doğu kesimlerde buzlanma ve don olayı, iç ve doğu kesimlerde yer yer pus ve sis bekleniyor. Batı kesimlerde toz taşınımı bekleniyor. Doğu Karadenizin iç kesimleri ile Doğu Anadolunun eğimli ve yüksek kesimlerinde çığ tehlikesi riski bulunmaktadır. Oct 19, Bugün metro, metrobüs ücretsiz mi, 29 Ekim Cumhuriyet. Home Istanbul Bilgi University. Havagazı üretim ve dağıtım faaliyeti, doğalgazın gelmesiyle yılında sona erdirilir. Fetret devri kim son vermiştir 28 ekim borsa açık mı 28 ekim borsa açık mı 29 Ekim Cuma köprü ve otoyollar ücretsiz mi. 15 Temmuz, FSM, Avrasya Tüneli.

nest...

61900 61901 61902 61903 61904