çiğdem isim analizi / Leyla Çiğdem Dalkılıç | Ankara University - funduszeue.info

Çiğdem Isim Analizi

çiğdem isim analizi

1 Selçuk Üniversitesi/Seljuk University Edebiyat Fakültesi Dergisi/Journal of Faculty of Letters Yıl/ Year: , Sayı/Number: 33, Sayfa/Page: Öz RUS DİLİNDEKİ İFADE ZENGİNLİĞİNİN ÇEVİRİ BİLİMİNE VE RUSÇA ÖĞRENİMİNE KATKISI Yrd. Doç. Dr. Leyla Çiğdem DALKILIÇ Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Bir dilde cümlenin esas anlamının korunarak çeşitli gramer kalıplarıyla aktarılabilmesi, o dildeki zengin ifade biçimlerine işaret etmektedir. Rus dili aktarılmak istenen söylemin farklı yollarla ifade edilebilmesi olanağına sahip özelliğiyle ifade çeşitliliği açısından zenginlik arz eden dillerdendir. Rusça nın bu özelliği kullanımda belirli koşullarda birbirlerinin yerine geçebilen, anlam açısından birbirine yakın olan ancak her biri kendine has özelliklere sahip sıfat-fiil, zarf-fiil, isim-fiil gibi farklı gramer kalıplarıyla oluşturulabilen paralel cümle kavramına işaret etmektedir. Rusça daki paralel cümleler çeşitli dil öğeleriyle oluşturulabilmelerinin yanı sıra konuşma dili ve yazı dili olarak kullanım alanı açısından da birbirinden ayrılabilmekte, bu ise cümlenin kullanımdaki tercih koşullarına etki etmektedir. Bir ifadenin farklı yollarla aktarılabilme özelliği, özellikle çeviri sırasında çevirmene ya da konuşana mevcut çeşitli alternatifler sayesinde belirtilmek isteneni dile getirmede kolaylık sağlayabilmektedir. Bu çalışmada yapı ve işlev olarak farklılık gösteren ancak anlam açısından benzerlik arz eden Rusça daki paralel cümle kavramı, kullanım alanları ve kuralları içerisinde ele alınacaktır. Öte yandan bu cümlelerin çevirideki yansımaları, olası alternatif cümle örnekleriyle Sabahattin Ali nin ilk kez yılında Rusça ya çevrilmiş olan Kürk Mantolu Madonna adlı eseri üzerinde incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Rus dili, paralel cümleler, üslupbilim, çeviri, alternatif yapılar. CONTRIBUTION OF THE ABUNDANCE OF EXPRESSIONS IN RUSSIAN LANGUAGE TO TRANSLATING AND LEARNING RUSSIAN Abstract Maintaining the original meaning of a sentence in one language, while being able to use various grammatical structures for conveying the same meaning indicate rich forms of expressions in that language. As one of its features, the Russian language enables the transfer of the discourse in different ways which shows that the language is rich in terms of diversity of expressions. This feature of Russian language points to the concept of parallel structures which are under certain conditions interchangeable in use and close to each other in terms of meaning, and also which can be formed by the different grammatical structures as participle, gerund, infinitive while each has its own characteristic features. While parallel structures can be created with various language elements, they can be separated from each other in terms of their use in spoken language and written language as well. This case affects the usage preferences of sentences. An expression s feature of transferability in different ways and with various alternatives provides ease for the translator or speaker especially during the translation. In this study, the parallel structures in Russian language that differ in structure and function, but which are semantically close will be discussed within the framework of their areas and rules of usage. Besides, in this paper the reflections of these sentences in the translation will be examined in the novel of Sabahattin Ali s Madonna in a Fur Coat, which was translated to Russian first-time in , with examples of possible alternative sentences. Keywords: Russian language, parallel sentences, stylistics, translation, alternative structures.

2 Leyla Çiğdem DALKILIÇ GİRİŞ Rus dilinin sentaks yapısı, farklı gramer yapılarının kullanılarak anlamca birbiriyle yakın olan ve bazı durumlarda birbirlerinin yerlerine de kullanılabilen cümlelerin kurulabilmesi açısından oldukça elverişlidir. Bu özellik dilde farklı konuşma alanlarında kullanılabilen ve Rus dilbiliminde parallelnıe predlojenie olarak adlandırılan paralel cümle yapılarının oluşturtulabilmesine imkân vermektedir. Paralel cümle olarak adlandırılan yapılar cümle yapısına alternatif olabilecek çeşitli gramer öğelerinin kullanılmasıyla oluşturulabilen, anlam açısından birbirine yakın olan cümlelerdir (Rozental ). Örneğin: студент сдал экзамен (öğrenci sınavı verdi) студент, который сдал экзамен (sınavı veren öğrenci) студент, сдавший экзамен (sınavı veren/vermiş olan öğrenci) студент, сдав экзамен, (öğrenci sınavını vererek / verip / verirken vb.) студент после сдачи экзамена (öğrenci sınavı verdikten sonra ) студент после того, как сдал экзамен (öğrenci sınavı verdikten sonra / vermesinden sonra ) Örneklerde de görüleceği üzere, sıfat-fiiller (ortaç), zarffiiller (ulaç), birleşik ve basit cümle içerisinde kullanılan yan cümlecikler ile isimfiiller Rusça da paralel cümle yapılarının oluşturulmasında kullanılan dil öğeleridir. Rus dilindeki zengin ifade biçimlerini daha iyi anlayabilmek için paralel cümlelerin özellikleri ile bu cümlelerin kullanım alanlarını yakından inceleyelim. 1. PARALEL CÜMLELERİN KULLANIM ALANLARI VE ÖZELLİKLERİ Rus dilinde oluşturulan paralel cümleler arasında anlam ve kullanım yani üslupbilim açısından farklar bulunmaktadır. Cümlenin temel öğelerine (özneyüklem) sahip olmalarından dolayı birleşik cümle yapısı içerisinde yukarıda da belirtilen yan cümlecikler ifade edilen anlam açısından daha çok ön plandadırlar. Cümlenin yan öğeleriyle oluşturulan tümceler ise basit cümle yapısı içerisinde yer almaktadır. Fiilin cümledeki rolüne bakacak olursak, yüklem yan cümlecikte genel olarak fiilin çekimli haliyle kullanılır (студент, который сдал экзамен или студент после того, как сдал экзамен); ulaç ile kullanılan fiil (студент, сдав экзамен) ikinci derece yüklem işlevini görür ve sahip olduğu zaman anlamı çevresinde bitmişlik совершенний вид (SV) veya bitmemişlik görünüşü несовершениий вид (NSV) fiil grubu kategorisine göre yerini alır. Ortaçlarda ise (студент, сдавший экзамен), vuku bulan eylem anlam olarak ikinci planda kalmakta, sıfatlarla ifade edilen belirleyici anlam ön plana çıkmaktadır. Son olarak, isim-fiillerde (студент после сдачи экзамена) eylemin anlamı soyut bir özellik taşımakta ve cümle yapısında eylemin vuku bulduğu zaman kavramı ön plana çıkmaktadır (Golub ). Yapıların sahip oldukları stilistik özellikler paralel cümlelerin kullanım alanlarını da belirlemektedir. Ulaç ve ortaçlar yazı dilinde daha yaygın olarak

3 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı kullanılırken, isim-filler, resmi yazışmalar, bilimsel araştırmalar başta olmak üzere bürokrasi dilinde daha çok kullanılmaktadırlar. Bir dilde bir cümlenin esas anlamının korunarak çeşitli gramer kalıplarıyla aktarılabilmesi, o dildeki zengin ifade biçimlerine işaret etmektedir. Rus dili aktarılmak istenen söylemin farklı yollarla ifade edilebilmesi olanağına sahip özelliğiyle ifade çeşitliliği açısından zenginlik arz eden dillerdendir. İfadedeki bu zenginliği aşağıdaki örneklerle inceleyelim: 1. Рецензент прочитал диссертацию и написал отзыв. 2. Рецензент, прочитав диссертацию, написал отзыв. 3. Рецензент, прочитавший диссертацию, написал отзыв. 4. Рецензент, закончил чтение диссертации и приступил к написанию отзыва. 5. Когда рецензент прочитал диссертацию, он смог написать отзыв. 6. После прочтения диссертации рецензент написал отзыв. 7. Написание отзыва рецензентом стало возможным после прочтения диссертации (Golub ). Örneklerde de görüleceği üzere paralel cümle yapılarının varlığı Rus dilinde ifade şeklinin çeşitliliği ile ilintilidir. Söz konusu cümleler fiilin çekimli hali (1. örnek) ile ifade edilebileceği gibi, zarf-fiil (2. örnek), sıfat-fiil (3. örnek), isim-fiil ( örnekler), mastar hali (5. örnek) (bu ve benzeri durumlarda birleşik cümlenin yan cümleciği fiil yüklemin yerini alabilir) ile aktarılabilirler. Bir cümlenin aktarımında benzer şeklide yapılacak olan değişiklikler sadece yeni manaların ortaya çıkmasına değil, aynı zamanda ifadedeki üslup değişikliğine de yol açmaktadır. Örneğin, birinci örnekte görüldüğü üzere fiilin çekimli hali dildeki kullanım açısından standart bir dil özelliğine sahiptir, cümle nötrdür; ancak sıfat-fiil ve zarf-fiiller edebi dil formu olarak kabul edilmekte, isim-fiiller ise dildeki pasif yapılar gibi konuşmaya ağır bir hava katarak, resmi dilde ve bilim dilinde daha çok tercih edilmektedir. Konuşmanın sadelik derecesine ve estetik açıdan sunumuna bakacak olursak, zarf-fiil ve sıfat-fillerin daha çok yazı diline kullanıldıklarına, isim-fillerle yeniden ifade edilen cümlelerin (4. örnek) ise konuşmayı ağırlaştıran yapılar olduklarına dikkat çekmek gerekir (Golub ). Paralel cümleler anlam ve üslup özellikleri, metin içerisindeki rolü dikkate alınarak kullanılmalı ancak bu cümlelerin anlam açısından birbirleriyle eşit değerde oldukları ve her zaman birbirlerinin yerlerine kullanılabilecekleri düşünülmemeli, ifade edilmek istenen düşünce her ne kadar anlam açısından birbirine yakın olsa da, mevcut farklılıkların bulunduğu göz ardı edilmemelidir. Paralel cümlelerde kullanılan dil öğelerinin mevcut cümleye nasıl alternatif oluşturabileceğini bu dil öğelerini tek tek ele alarak örnekleriyle birlikte inceleyelim.

4 Leyla Çiğdem DALKILIÇ SIFAT-FİİL VE BİRLEŞİK CÜMLELER Rusça da anlam açısından birbirine yakın olan, bir dereceye kadar eş anlamlı olarak değerlendirebileceğimiz ve üslup açısından farklılık arz eden cümlelere örnek olarak sıfat-fiil ve birleşik cümle yapısıyla kullanılan tanımlamalı yan cümlelerini ( который yapısı iyelik zamirleri) örnek olarak gösterebiliriz: Аспирант ознакомился с отзывом, написанным рецензентом. (Doktora öğrencisi eleştirmen tarafından yazılan eleştiri yazısını inceledi). Аспирант ознакомился с отзывом, который написал рецензент. (Doktora öğrencisi eleştirmenin yazdığı eleştiri yazısını inceledi). Anlam açısından söylenmek istenenin benzer olduğu bu iki cümle arasındaki farklara göz atacak olursak: - Birinci cümlede lakonizm 1 örneği sergilenmekte, ikinci cümlede ise eyleme vurgu yapılmaktadır; - Birinci cümledeki kullanım tarzı daha çok edebi dile yani yazı diline yakın iken, ikinci cümle üslupbilim açısından nötrdür (Golub ). Bu örnekten yola çıkarak, yazı dilinde her zaman sıfat-fiillerin tercih edildiği düşünülmemelidir. Eylemin sahip olduğu anlamın öneminin belirtilmesi gereken durumlarda sıfat-fiiller yerlerini ifade açısından daha belirgin olan birleşik cümle yapısı içerisindeki tanımlamalı yan cümlelere bırakırlar. Örneğin: Спока часто критикуют люди, которые его не читают и не знают контекста. [коллективный. Доктор Спок ()] Krş: Спока часто критикуют люди, не читающие его и и не знающие контекста. [коллективный. Доктор Спок ()]. Uzun sıfat fiillerle oluşturulan cümleler, eylemin kendisinden çok eylem konusu olan tarafı (bu durumda insanları = люди) daha çok belirttiğinden ve ortaya koyduğundan dolayı ifade açısından zayıf kalmaktadır. Birleşik cümlelerdeki tanımlamalı yan cümlecik, sıfat-fiillerle değiştirilirken eylemin belirginliği bu sebepten ötürü azalmaktadır: Спока часто критикуют не читающие его и не знающие контекста люди. [коллективный. Доктор Спок ()] (Golub ) ZARF FİİLLER Rusça daki zarf-fiillerin kullanılmasıyla oluşturulabilen birleşik cümle yapısındaki yan cümleler ve basit cümle türleri ile de paralel cümleler oluşturulabilmektedir. Aşağıda sunacağımız örneklerde, önce ana bir cümle, ardından temel cümleye alternatif bir tümce sunulacak, sonrasında ise sunulan bu 1 Söylenmek isteneni en az sözcük ya da en kısa biçimde anlatma yolu.

5 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı iki ayrı cümlenin çevirilerini göreceğiz. Böylelikle çeviri esnasında birbirine anlam açısından yakın, ancak yapı açısından farkı olan gramer yapıların nasıl aktarıldığını yakından inceleme imkânını elde etmiş olacağız. 1. Увидев их, Николай, находившийся до того в прекрасном настроении, побледнел, нервно вынул письма из конверта». [А. Алексеев. В. Н. Коковцов: неприятности взамен потрясений // «Наука и жизнь», ]. Krş: Когда их увидел, Николай, находившийся до того в прекрасном настроении, побледнел, нервно вынул письма из конверта ya da Когда их увидел, Николай, который был до того в прекрасном настроении, побледнел, нервно вынул письма из конверта Çevirisi: Bundan önce harika bir ruh hali içinde bulunan Nikolay onları görür görmez gördüğünde/görünce, yüzünün rengi attı ve sinirli bir şekilde mektubu zarfından çıkardı. 2. Так Стивен Хоукинг, стремясь отыскать истину, в конце концов задаёт себе тот же вопрос, который тысячи лет назад задавал другой мудрец Чжуан-цзы: "Однажды Чжуан Чжоу приснилось, что он бабочка: он весело порхал, был счастлив и не знал, что он Чжоу. [Александр Волков. Миры Стивена Хоукинга // «Знание -- сила», ]. Krş:, Так Стивен Хоукинг, чтобы отыскать истину(). Çevirisi: Steven Howking gerçeği bulmaya çalışarak / gerçeği bulmak için. 3. Ты сама видишь, каковы обстоятельства. Надо быстро, не колебаясь. Нерешительность удел слабых. [В. Я. Шишков. Емельян Пугачев. Книга третья. Ч. 1 ( )]. Krş: Ты сама видишь, каковы обстоятельства. Надо быстро, без колебаний. (). Çevirisi: Durumun nasıl olduğunu kendin görüyorsun. Çabuk olmalı, tereddütsüz (ya da tereddüt etmeden) Kararsızlık, zayıflara özgüdür. 4. Родители, получив о ваших событиях информацию, немного зашевелились, хотят забрать анкеты и пишут заявления. [коллективный. Турникеты в школах ( )] Krş: После получения информации о ваших событиях, родители немного зашевелились () ya da После того, как родители получили информацию, немного зашевелились Çevirisi: Aileler olaylarınız hakkında bilgi aldıktan sonra (ya da bilgi alır almaz) biraz harekete geçtiler, anketleri almak istiyorlar, dilekçeler yazıyorlar.

6 Leyla Çiğdem DALKILIÇ 5. Просмотрев и прочитав немалое количество изданий для детей и о детях, вот что я точно для себя решила мои дети будут читать книги, классику на которой выросла я и наше поколение. [Алена Неживых. Семейные журналы -- Пиарщик в поисках благодарной редакции -- Кто опубликует твой инфоповод? // funduszeue.info, ] Krş: После того, как просмотрела и прочитала немалое количество изданий для детей, вот что я точно для себя решила ( ) ya da После просмотра и прочтения немалого количества изданий для детeй, вот что я точно для себя решила Çevirisi: Çocuklara ilişkin ve onlar hakkında birçok yayını inceledikten ve okuduktan sonra (ya da inceleyip okuduktan sonra) şu karara vardım çocuklarım benim ve benim neslimin yetiştiği kitapları, edebiyatı okuyarak büyüyecekler. 6. Если выражаться, используя военную терминологию, то групповую тактику в ПМВ (I. Мировая война) немцы освоили одними из первых. [коллективный. Боевые пятёрки Вермахта () 2 Krş: Если выражаться с использованием военной терминологии ( ). Çevirisi: Askeri terminolojiyi kullanarak ifade etmek gerekirse, Almanlar BDD de (I. Dünya savaşı) grup taktiğini ilk uygulayanlardandır. Bu ve benzeri örneklendirmeleri daha da arttırabiliriz. Örneklerden de anlaşılacağı üzere, cümlenin genel anlamını bozmadan çeşitli gramer yapılarını kullanarak ifadeleri farklı şekillerde aktarabiliriz. Rusça nın bu özelliğine çeviride ve dil öğreniminde, çeviri ve öğrenim süreçlerini kolaylaştıran unsurlar olarak bakabiliriz. Ulaçların kullanımıyla, birleşik cümle yapısındaki yan cümleler ve basit cümle türleri ile anlam açısından aynı olan paralel cümlelere ait örneklendirmeler bununla sınırlı kalmamakla birlikte, söz konusu cümlelerin anlam olarak birbirine yakınlıkları ve ifade çeşitliliği gözler önündedir. Lakin unutmamak gerekir ki, tüm bu cümleler anlam açısından birbirleriyle yakın olmalarına rağmen, her biri sahip olduğu gramer özelliği ve anlamsal nüanslarla farklılık göstermektedir. Rusça daki zarf-fiillerin kullanımında zaman zaman belirli başlı bazı yanlışlar yapılabilmektedir. Rus dil bilimciler tarafından da birçok kez ele alınmış olan bu hatalardan en belirgin olanı zarf-fiil ile fiil yüklemin farklı öznelere ait olmasıdır: Стоя у перрона, ее глаза были полны грусти и слёз, Подходя к комнате, за дверью раздались странные звуки vb. Yine aynı şekilde, yüklem ve özne arasındaki bağlantının kopmasından ötürü, Rusça da zarf-fiiller şahıs zamirsiz cümlelerle kullanılamamaktadır: Проводив друга, мне стало грустно; выйдя на улицу, мне стало холодно vb. Ancak, eğer cümlede mevcut olduğu varsayılan ve sadece adlandırılmayan bir eylem söz konusu ise ve eylem mastar halinde 2 Örnekler Natsionalnıy Korpus Russkogo Yazıka (NKRY) adlı farklı stillerde Rus metinlerinden örneklerin sergilendiği elektronik siteden alınmıştır.

7 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı kullanılıyorsa, bu durumda şahıs zamirsiz yapı 3 ile ulaç kullanımı mümkündür: Решая задачу, можно пользоваться любыми справочными материалами; Отправляясь в путешествие, нужно брать с собой карту vb. Bunun dışında, ulaçların pasif yapılarla beraber kullanılması da kullanım hatalarına yol açmaktadır: Стоя у перрона ее глаза были полны грусти и слез (olması gereken: Когда она стояла у перрона), Проходя мимо кабинета, мне были слышны их разговоры (olması gereken: Проходя я слышал) (Rozendal&#; ). Kısaca diyebiliriz ki, Rus dilinde yüklem ve özne arasındaki bağı göz ardı ederek, bağımsız ulaç yapılı cümlelerin kurulması mümkün değildir. Ulaç kullanımında yapılan hatalar, üslupbilim açısından söz konusu yapının dilde doğru kullanılması yönünden önem arz etmektedir İSİM FİİL VE İSMİN MASTAR HALİ Rus dilinin stilistik özelliğinin incelenmesi açısından birleşik cümleler ile fiilin mastar ve isim-fiil haliyle oluşturulan ve anlam açısından da birbirine yakın olan paralel cümleler de dikkat çekicidir. Rus dilinde mastar halinde kullanılan fiillerle oluşturulan cümleler, üslup biçimi açısından cümlelerin incelenmesi üzerine bize zengin birer kaynak sunmaktadır. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim: 1. Друзья договорились о встрече на выходных. Друзья договорились о том, что встретятся на выходных. 2. Ему много раз делали предупреждение не ходить по темным улицам Его много раз предупреждали, чтобы он не ходил по темным улицам. 3. На собрании учитель попросил родителей не ругать детей за плохие оценки На собрании учитель попросил родителей, чтобы они не ругали детей за плохие оценки 4. Наща задача состоит в отстаивании интересов страны. Наша задача состоит в том, чтобы отстаивать интерсы страны. Yukarıdaki örneklerde de görüleceği üzere, mastar halindeki cümleler sıfatfiillerde olduğu gibi lakonizm örneği sergilemekte ve anlama kesinlik ifadesi 3 Rusça daki şahıs zamirsiz cümleler (безличные предложения) eylemi gerçekleştiren ya da eylemi üstlenen kişiden bağımsız olarak meydana gelen ya da var olan hareket ve durumların ifade edildiği basit cümlelerdir.söz konusu cümlelerin gramer açısından mevcut en büyük özellikleri, ifade edilen eylem veya durumun tabi oluşu ve dile getiren kişiden bağımsız, istem dışı olarak gerçekleşmesidir. Bu ifadeler bir hareket (Лодку сносит к берегу), kişi veya canlının durumunu (Ей ночью не спалось; Мне жарко), doğa olaylarını (Темнеет; За окнами светлеет), bir işin gidişatını (Плохо с работой; Нельзя откладывать проект) vs. belirtirken ortaya çıkmaktadırlar.

8 Leyla Çiğdem DALKILIÇ katmaktadır. Birleşik cümle yapısındaki cümlelerde ise eylem ön plana çıkmaktadır. Her iki seçeneğin kullanımı metnin koşullarına bağlı olarak belirlenebilir. İsim-fiillerle oluşturulan cümle yapıları daha çok yazı dilinde kullanılırken, konuşma dilinde kullanıldığı durumlarda ise dili ağırlaştırır ancak ortaya konmak istenen düşünceyi en az söz sarfiyatı ile aktardığından ötürü bilimsel araştırma ve çalışmalar ile resmi yazışmalarda sıkça ve yaygın olarak kullanılmaktadır (Rozendal ). Fiilin mastar halinde dilek ve emir kipi yapısında kullanılması konuşmaya etki ve hareket katmaktadır. Emir kipinin mastar halinde kullanılması genel olarak herkes için geçerli olan kuralları kapsayabileceği gibi (не курить!, надевать бахилы!, по гозонами не ходить! vb.) belirli bir kişiye, gruba, topluluğa yönelik olan ve derhal yerine getirilmesi gereken kesin bir emir anlamını da içerebilmektedir (встать!, молчать!, немедленно разойтись! vb.). Bu kullanım eylemin derhal yerine getirilmesi gerektiğinin altını çizmektedir. Bu nedenle mastar halindeki emir kipine sloganlarda, hitap içeren gazete başlıklarında, çağrılarda sıkça rastlanmaktadır: Остановить инфляцию!; Вывести войка из Чечни!; Преградить путь наркотикам! vb. (Golub ). Mastarın бы eki ile kullanılması sonucu mastar dilek kipi anlamını kazanmaktadır: Поспать бы немного! (biraz uyusam), отхдохнуть бы сейчас! (şimdi bir dinlenmek vardı / şimdi bir dinlensek), скорее бы закончить! (hemen bitirsek) 4. Dilek kipi anlamında kullanılan mastar daha güçlü ve o an için gerçekleşmesi muhtemel bir isteğe işaret ederken, dilek kipi formu ise eylemin gerçekleşmesinin mümkün olup olmadığına ilişkin belirsiz bir istek ve arzu ifade etmektedir. A.N. Gvozdev bahse konu her iki yapıyı karşılaştırırken Посидеть бы на берегу моря gibi ifadelerin arzu, istek, özlem, gibi duygular belirtirken; Я посидел бы на берегу моря gibi ifadelerin dile getirilen sözün çekiciliğinin yanı sıra, arzulanan durumun vuku bulma imkanın az olduğuna, gerçekleşmesi için kişinin iradesinin en aza indirgendiği anlamlarını aktardığına işaret etmektedir (Gvozdev, ). Böylece, fiilin mastar hali konuşmacının bir eylemi yerine getirmek için dile getirdiği güçlü ancak fazla belirgin olmayan bir söylem veya oldukça istenen, arzulanan ve yakın zamanda gerçekleşmesi daha muhtemel olan bir durum olarak ortaya çıkabilmektedir: Сдать бы последний экзамен! быть бы молодой и красивой!, стать бы миллионером! vs. Bu ve benzeri durumlarda mastar halindeki form dilek kipi ile eşanlamlı olmadığı gibi birbirlerinin yerine de kullanılamazlar. Örneğin, yukarıda verdiğimiz сдать бы последний экзамен! (krş: Şu son sınavı da {bir} versem) ifadesi я сдал бы последний экзамен (krş: Ben {olsam} o son sınavı verirdim) cümlesi ile anlam olarak tamamen farklıdır (Golub ). 4 Yukarıdaki ifadelerin çevirisi metne bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

9 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı PARALEL CÜMLELERİN EDEBİ ESER ÇEVİRİSİNE KATKISI Rusça daki paralel cümle yapıları, ünlü edebiyatçımız Sabahattin Ali tarafından kaleme alınan ve yılında basılan, yılında ise Rus okuyucularıyla ilk kez buluşan çevirisi L. Medvedko tarafından yapılan Kürk Mantolu Madonna (KMM, Rusça ismiyle Madonna v mehovom palto (MMP) adlı eserden alınacak örneklerle sunulmaya, bu sayede, mevcut cümlelere alternatif oluşturabilecek örnek cümleler sergilenmeye çalışılacaktır. Bilindiği gibi Türkçede zarf-fiiller, fiillere bağ-fiil eki dediğimiz p (-ıp, -ip, - up, -üp), -arak (-erek), -a (-e), -ınca (-ince, -unca, -ünce), -madan --(meden), - maksızın (-meksizin), -dıkça (-dikçe, -dukça, -dükçe, -tıkça, -tikçe, tukça, -tükçe), -- alı (-eli) -ken, -dığında (-diğinde, -duğunda, -düğünde, -tığında, -tiğinde, - tuğunda,-tüğünde) eklerin getirilmesiyle oluşturulmaktadır. Rusçada söz konusu zarf-filler depriçastie (депричастие) olarak adlandırılan gramer yapısıyla oluşturulmaktadır. Bilindiği üzere, NSV grubunda yer alan fiillerle kullanılan bağfiillerde, fiil 3. çoğul şahıs halinde şimdiki zaman çekimi ile yapılır. Son çekim eki ют atılarak, yerine Я getirilir, bazı istisnai durumlarda А alır: читать они читают читая; держать они держат держа; SV grubunda yer alan fiillerle kullanılan bağ-fiillerin çekimi yapılırken fiilin geçmiş zaman gövdesi alınır, sesli harften sonra В bazı durumlarda ise ВШИ eki kullanılarak yapılır: прочитать прочитал прочитав; принести принёс принёсшии. Aşağıdaki örneklere bakalım: 1. Böyle kimseleri gördüğümüz zaman çok kere kendi kendimize sorarız, Acaba bunlar neden yaşıyorlar? Yaşamakta ne buluyorlar (S. Ali, KMM, s). Zaman edatı kullanılarak oluşturulan bu cümle Rusça ya şu şekilde aktarılmıştır: Сталкиваясь с ними ненароком, невольно задаешь себе вопрос: «И зачем только они живут на свете? Зачем вообще дышат и ходят по земле?» (С. Али, ММП, с. ). Görmek fiili yerine karşılaşmak anlamına gelen «сталкиваться» fiilinin kullanıldığı bu cümle Rusça da zaman zarfı «когда» ile de aktarılabilir: Когда сталкиваешься с ними ya da cümleyi görmek anlamına gelen «видеть» veya karşılaşmak/ karşılamak anlamlarına gelen «встречать» fiilleri ile de kurabiliriz: Когда видим / встречаем таких людей, мы часто поневоле задаем себе вопрос Bir bankadaki küçük memuriyetimden çıkarıldıktan sonra neden çıkarıldığımı hala bilemiyorum, bana sadece tasarruf için dediler, fakat haftasına yerime adam aldılar Ankara da uzun müddet iş aradım. (S. Ali, KMM, s).

10 Leyla Çiğdem DALKILIÇ - Dan sonra zaman edatıyla oluşturulan bu cümlede Rusça ya depriçastiye ile aktarılmıştır: Лишившись небольшой должности в банке (за что меня уволили я и сейчас ума не приложу; сказали, что по сокращению штатов, а через неделью на мое место взяли другого) я долго слонялся по Анкаре в поисках работы (С. Али, ММП, с. ). Bu cümle Rusça ya «после» kelimesi kullanılarak da aktarılabilmektedir: После того, как я лишился небольшой должности в банке, долго слонялся по Анкаре в поисках работы. 3. Arkadaşlarımdan habersiz olarak, tezgahtarlık için müracaat ettiğim mağazalardan ret cevabı alınca, yeis içinde gece yarılarına kadar dolaşıyordum (S. Ali, KMM, s). Inca zarf-fiili ile oluşturulan bu cümle Rusça ya şu şekilde aktarılmıştır: Втайне от своих приятелей я попытался устроиться в магазин продавцом но, получив и там отказ, несколько ночей подряд в полном отчаянии шатался по городу (С. Али, ММП, с. ). Yukarıdaki bu cümle Rusça ya yine anlamı bozmadan değişik şekillerde de aktarılabilir: Втайне от своих приятелей я попытался устроиться в магазин продавцом, но когда получил и там отказ, несколько ночей подряд в полном отчаянии шатался по городу. Ya da: Втайне от своих приятелей я попытался устроиться в магазин продавцом, но после того, как получил и там отказ, несколько ночей подряд в полном отчаянии шатался по городу. 4. Hiç çekinmeden yanımda öpüştüler. Hamdi beni yalnız bırakarak yıkanmaya gitti. (S. Ali, KMM, s 14). -Meden ve -arak ulacıyla oluşturulan bu kelimelerin Rusça ya çevirisi aşağıdaki şekilde yapılmıştır: Они расцеловались, не стесняясь моего присутствия. Потом Хамди ушел принимать ванну, оставив меня наедине со своей женой (С. Али, ММП, с. ). Bu cümleye alternatif olarak şu cümleyi sunabiliriz: Они расцеловались без стеснения в моем присутствии. Потом Хамди оставил меня наедине со своей женой и ушел принимать ванну.

11 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı Ne yapacağımı bilmediğim için onlardan birini aldım, daha açmadan Hamdi kapıda göründü. Bir eliyle ıslak saçlarını tarıyor, ötekiyle açık yakalı beyaz frenk gömleğinin düğmelerini ilikliyordu (S. Ali, KMM, s). Yukarıda sunduğumuz örnek Rusça ya şu şekilde aktarılmıştır: Не зная, чем заняться, я взял один из них. Но не успел его открыть, как в дверях появился Хамди. Расчесывая одной рукой мокрые волосы, другой он застегивал на ходу пуговицы белой спортивной рубашки (С. Али, ММП, с. ). Yukarıdaki cümle anlam değişikliğine mahal vermeden Rus dilinde neden belirten, ardından açıklama beklenen sebep edatı «поскольку» kullanılarak şu şekilde de ifade edilebilir: Поскольку я не знал чем заняться, я взял один из них. Но не успел его открыть, как в дверях появился Хамди. Он одной рукой расчесывл мокрые волосы, а другой он застегивал на ходу пуговицы белой спортивной рубашки. 7. İçlerinin esneyen boşluğu karşısında ancak başka başka insanları istihfaf ve tahkir etmek, onlara gülmek suretiyle kendilerini tatmin edebiliyorlar, şahsiyetlerinin farkına varıyorlardı. Yoluyla, biçimiyle anlamına gelen suretiyle zarfıyla oluşturulan bu cümle Rusça ya от edatı kullanılarak aktarılmıştır: Они как бы пытались заполнить свою внутренную пустоту. Получали удовольствие от зубоскальства и насмешек над кем-то, тем самым обращая на себя внимание (С. Али, ММП, с. ). Söz konusu cümlede - от bağlacının tercih edilmesi, cümlede kullanılan fiil öbeği поулчать удовольствие от кого-чего ile ilintili olup, söz konusu fiil kendinden sonra от edatını gerektirmektedir. İncelediğimiz bu cümle yine Rusça ya anlam bütünlüğü bozulmadan isimfiillerle şu şekilde de aktarılabilir: Они как бы пытались заполнить свою внутренную пустоту. Получали удовольствие от того, что зубоскалили и насмехались над кем-то, тем самым обращая на себя внимание. 8. Etrafını bu kadar iyi tanıyan, karşısındakinin ta içini bu kadar keskin ve açık gören bir insanın heyecanlanmasına ve herhangi bir kimseye kızmasına imkan var mıydı? (S. Ali, KMM, s). Görmek fiilinin sonuna en eki ile kullanılmak suretiyle oluşturulan bu cümledeki sıfat-fiil Rusça ya şu şekilde çevrilmiştir: Может ли человек, видящий окружающих насквозь, с таким необыкновенным проникновением, волноваться по пустякам и сердиться на других? (С. Али, ММП, с. ).

12 Leyla Çiğdem DALKILIÇ Bu cümle Rusça ya birleşik cümle yapısıyla kullanılan tanımlamalı yan cümlelerinin oluşumunda tercih edilen который yapısı iyelik zamiri ile de aktarılabilir. Krş: Может ли человек, который видит окружающих насквозь, с таким необыкновенным проникновением, волноваться по пустякам и сердиться на других? 9. Hatta ailesini, bu aile arasındaki vaziyetini yakından görünce hakkındaki merakım büsbütün arttı (S. Ali, KMM, s). Bu cümlede koyu ile belirtilen ve ünce zarf-fiil eki ile aktarılan kelimenin Rusça tercümesi şu şekilde gerçekleştirilmiştir: После того как я познакомился поближе с его семьей, узнал его самого в роли семьянина, мой интерес к нему еще более возрос. (С. Али, ММП, с. ). Burada - den sonra anlamına gelen ve cümlede bağlaç görevi gören, değişmeyen bir yapıyan sahip olan «после того как» bağlacı ile aktarılan bu tümce, Rusça ya depriçastie yani zarf-fiil kullanılarak da ifade edilebilir: Познакомившись поближе с его семьей, я узнал его самого в роли семьянина, и мой интерес к нему еще более возрос. Küçük kız birkaç dakika sonra kahve getirdi. Yüzünde nedense hep o beni küçük görmek, benimle alay etmek isteyen şımarık ifade vardı (S. Ali, KMM, s). Koyu ile belirtilen şımarık ifade kelimesi Rusça ya alaycı gülüş şeklinde çevrilmesine rağmen, sunulan tercümeye bakalım. Burada cümle sıfat-fiil kullanarak oluşturulmuştur. Bkz.: Через несколько минут девочка предложила мне кофе. На ее лице играла снисходительная насмешливая улыбка, означавшая, очевидно, что она никак не хочет принимать меня всерьез. (С. Али, ММП, с. ). Yukarıdaki örnekte olduğu gibi bu cümle iyelik zamiri kullanarakta aktarılabilir. Krş: Через несколько минут девочка предложила мне кофе. На ее лице играла снисходительная насмешливая улыбка, которая, очевидно, означала, что она никак не хочет принимать меня всерьез. Bir sanayi mektebini bitirdikten sonra dericilik tahsil etmek üzere nedense İtalya ya gönderilmiş, fakat orada da ancak biraz lisan bir de mühim adam tavırları almayı öğrenmişti (S. Ali, KMM, s). Burada koyu ile belirtilen ve aman ilgisi den sonra edatı kelime öbeği, Rusça ya ismin in haline ait (roditelnıy pajej) «после» edatı ile aktarılmıştır:

13 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı После окончания школы он был послан для продолжения образования в Италию. Там он поднаторел в итальянском и научился напускать на себя важный вид (С. Али, ММП, с. ). Yyukarıdaki çeviriye sunabileceğimiz alternatif cümleler «после того как» bağlacı ve zarf-fiil (окончить окончил - окончив) kullanılarak oluşturulabilecek cümlelerdir. Krş: После того, как окончил школу, он был послан для продолжения образования в Италию Окончив школу, он был послан для продолжения образования в Италию Başladığım şeye devam etmek ve son bir çareyi denemek için ona daha çok sokuldum ve kendisine karşı duyduğum bütün alaka ve sevgiyi gözlerimde toplamaya çalıştım (S. Ali, KMM, s). Sebep edatı için ile kurulan bu cümle Rusça ya şçyle çevrilmiştir: Решив не отступать и попробовать последнее средство, я пододвинулся к нему еще ближе и вложил в свой взгляд свою любовь к нему, все участие (С. Али, ММП, с. ). Serbest bir stilde çevrilerek ve zarf-fiil kullanılarak oluşturulan bu cümleye alternatif olarak aşağıda birleşik cümle ile oluşturulan bir örnek sunulabilir: Я решил не отступать и попробовать последнее средство, пододвинулся к нему еще ближе и вложил в свой взгляд свою любовь к нему, все участие SONUÇ Dildeki stilistik paralellik kavramı Rus dil biliminde kesin çizgileri olmayan, geniş bir konu alanına yayılmış, yoruma açık bir konudur. Buna rağmen Rus dilinde ifade (söylem) açısından birbirine yakın olan paralel cümlelerin zenginliği ve çeşitliliği aşikârdır. Bir dilde paralel cümlelerin oluşturulabiliyor olması, dilin kullanım özelliklerinin çok yönlü olarak ele alınıp, incelenmesine katkı sağlayabileceği gibi, sözlü ve yazılı çeviri biliminden metin dil bilimine kadar pek çok alanındaki çalışmalara da katkıda bulunabilir. Ele aldığımız çevirinin kalitesi tartışılabilir olmakla birlikte, kitabın çevirisinin analizi çalışmamızın birinci önceliği olmadığı için yapılan Rusça tercümeler üzerinde fazla durulmamakla birlikte, yapılan tercümelere alternatif çeviriler de sunulabileceği görülmüştür. Bunun dışında çalışmamızın ikinci kısmında sunulan örneklerle, Türkçe cümlelerin ne şekilde Rusça ya tercüme edildiği, incelenen Rusça çevirilerin farklı şekillerde de dilde ifade edilebileceğini ortaya konmuştur. İşlevi ve yapısı farklı olan ancak anlam açısından birbirine yakın olan bu cümleler şüphesiz ki Rus dilin zenginliğine

14 Leyla Çiğdem DALKILIÇ ve çeşitliliğine işaret etmektedir. Rus dili eğitimi sırasında, sıfat-fiil, zarf-fiil ve isimfiil konuları, özellikle de gramer, konuşma ve çeviri derslerinde, mevcut cümlelere eşdeğer alternatif cümleler kurulma imkânının bulunduğu, benzeri karşılaştırmalı örneklerle öğrencilere sunulabilir. Böylece Rusça öğrenen Türk öğrencilerimizin konuşma ve yazma becerilerinin gelişmesine ve bahsi geçen gramer konularının daha iyi öğrenilmesine bir nebze de olsa katkı sağlanmış olunacaktır. Eğitim sırasında, önemli olna, öğrencilerimize bu cümlelerin eş anlamlı olmadıkları ve farklı bir yapı kullanılarak oluşturulan her bir cümlenin kendine ait gramer özelliklerine sahip olduğunun altının çizilmesidir. SUMMARY Syntax structure of Russian language is very flexible in terms of forming the sentences by using different grammatical structures, which are close to each other in meaning and can be used in place of each other in some cases. This characteristic allows to form parallel sentence structure, so-called parallel sentence in Russian language and can be used in different fields of language and speech. The structures, which are called parallel sentences are close to each other in terms of meaning and may alternatively be formed by use of various grammatical items (Rozental ). The sentences are cтудент сдал экзамен (student passed the exam) студент, который сдал экзамен (student who passed the exam) студент, сдавший экзамен (student passed the exam) студент, сдав экзамен, (student, by passing exam) студент после сдачи экзамена (After passing the exam the student ) студент после того, как сдал экзамен (After he has passed the exam student ) can be presented as an alternative to other sentence. Parallel sentences in Russian language can be formed by means of different grammatical structures such as participle, gerund, infinitive. For example, we can see that a sentence expressed by gerund could be also expressed by using preposition «после»: Родители, получив о ваших событиях информацию, немного зашевелились, хотят забрать анкеты и пишут заявления. [коллективный. Турникеты в школах ( )] Krş: После получения информации о ваших событиях, родители немного зашевелились,. После того, как родители получили информацию, немного зашевелились As is seen from above, using a variety of grammatical structures without straining the general meaning of the sentence we can express the sentence in different ways. We can look at this characteristic of Russian language as a factor that facilitate the learning and translating process. In this study the similar sentences, used in the translation, were taken from the book of Sabahattin Ali

15 Rus Dilindeki İfade Zenginliğinin Çeviri Bilimine ve Rusça Öğrenimine Katkısı named Madonna in Fur Coat, which was translated into Russian in , have been examined by means of comparison of alternative sentences. It was also demonstrated that sentences, which are close to each other in meaning are different in grammatical structure. It is necessary to underline, that although the meaning of parallel sentences is close, the difference in grammatical features and semantic nuances exist. In addition to the fact that parallel structures in Russian language can be formed by various language elements, they can differ from each other in terms of usage in spoken language and written language. And this affects the choice of their usage in the sentence. The ability to express the sentence in different ways due to existence of different alternatives can facilitate the work of translator or speaker in expressing themselves. The concept of stylistic parallels in linguistics is not very precise and contains a wide spectrum of issues open to interpretation. Dispite this fact it is obvious, that in Russian language there is a lot of different parallel structures, which are close to each other in terms of meaning. The possibility of usage of parallel sentences in a language contributes not only to study the pecularities of the language from different point of view, but to make researches in different spheres of oral and written translations and linguistics. KAYNAKLAR AKAY, Recep (). Dilbilgisi ve Stilistik, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Bölümü Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı, Uluslararası IV. Dil, Yazın ve Değişbiliş Sempozyumu Bildirileri, Çanakkale Haziran , s , BREDEEV L.V., BUTENKO funduszeue.infoo-stilistiçeskie trabsformatsii pri perevode ( ). GVOZDEV A.N. (). Oçerki po stilistike russkogo yazıka. Morfologiya. Glagol, Moskova: İzdatel stvo Prosveşeniya. ( ) GOLUB İ.B. (). Stilistika russkogo yazıka. Uçeb. posobie. 4-e izd. Moskva: Ayris-press. KARAHAN, Leyla (). Sonra, Önce Kelimelerinin Edat Kategorisi İçerisindeki Durumu, Uluslararası Türklük Araştırmaları Sempozyumu, Nisan , Erzurum. Dil Araştırmaları, Ankara, S e_edat_funduszeue.info ( ).

16 Leyla Çiğdem DALKILIÇ KAZARİNA S.G., MİLYUK A.V., USAÇEVA M.P. (). Stilistika i kultura reçi: Uçeb. pos. po russkomu yazıkyu. İzd. Rostov-n/Donu: Feniks. KOJİNA M.N., DUSKAEVA L.R., SALİMOVSKİY V.A. (). Stilistika russkogo yazıka, Moskva: Flinta, Nauka. MİTYAKİNE, E. YEREMİNA (). Nekotorıe osobennosti stilistiçeskih priemov perevoda. Germes: nauç.-hudoj. sb.: vıp. II. / redkol. A.N. Zlobin, L.M. Lemaykina, A.V. Puzakov (i dr.); sost. A.N. Zlobin. Saransk: Afanasyev V.S. (): ROZENTAL D.E. (). Spravoçnik po russkomu yazıku. Praktiçeskaya stilistika. M.: Oniks, Mir i Obr., Astrel. ROZENTAL D.E. (). Spravoçnik po pravopisaniyu i literaturnoy pravke. Pod. Red. İ.B. Golub. Moskva: Ayris Press. SABAHATTİN Ali (). Kürk Mantolu Madonna, Yapı Kredi Yay. İstanbul. SABAHATTİN Ali (). İzbrannoe: Per. s turetsk. Madonna v mehovom pal to. Perevod s turetskogo L. Medvedko. M.: Hud. Lit.

ОДУШЕВЛЕННЫЕ / НЕОДУШЕВЛЕННЫЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫЕВ РАССКАЗЕ А.П. ЧЕХОВА «АННА НА ШЕЕ»

Öz:

Категория одушевленности/неодушевленности имен существительных в русском языке, с однойстороны, отражает деление предметов на живые и неживые, а с другой – имеет четкийграмматический показатель. Вопрос об отношении одних существительных к классу одушевленных, адругих к классу неодушевленных остается проблемным. В языкознании нет единой точки зрения поповоду определения лингвистического статуса понятия одушевленности/неодушевленности. Одниученые признают одушевленность/неодушевленность лексико-грамматическим разрядом слов; другиелексико-грамматической категорией. Кроме того, различны дифференциальные признаки,определяющие принадлежность слов к классу одушевленных/неодушевленных. Выделяютсясемантический, словообразовательный, морфологический, синтаксический основания. В статьерассматривается функционирование категории одушевленности-неодушевленности на примереотдельного художественного произведения – рассказа А. П. Чехова «Анна на шее». Сопоставлениеметода вопросов (кто?/что?) и грамматических характеристик склонения имен существительныхпозволило выявить случаи несоответствия семантики одушевленности/неодушевленности играмматического показателя исследуемой категории. В результате анализа выделены группы именсуществительных: 1) одушевленные имена существительные; 2) неодушевленные именасуществительные; 3) имена существительные с колеблющимся показателем одушевленно сти/неодушевленности (с конкретным указанием на значение в тексте); 4) имена существительные,не имеющие показателей одушевленности/неодушевленности, стоящие вне анализируемой funduszeue.infoование примеров из текста показывает, что одушевленные и неодушевленные существительныесоставляют наибольшие группы, в которых представлены как слова, у которых значениеграмматического и семантического показателей совпадают, так и слова, у которых значение этихпоказателей различаются. Гораздо реже встречаются существительные с колеблющимсяпоказателем одушевленности/неодушевленности.

Anahtar Kelime:

Publisher: Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования «Санкт-Петербургский государственный университет»
Publication Date:
Publication Name: Вестник Санкт-Петербургского университета. Язык и литература

Although at first the language and culture seem to be two independent phenomena, they are the elements that help us to understand the language of the people, which is blended in a certain cultural understanding by completing one another more

Although at first the language and culture seem to be two independent phenomena, they are the elements that help us to understand the language of the people, which is blended in a certain cultural understanding by completing one another. While teaching the languages of people, which have been shaped on the basis of a certain worldview, the educators may come across some difficulties. Although it is not always possible to understand every phenomenon in a language, bringing a cultural perspective can help to understand not only that language, but also those, who speak it. In teaching Russian as foreign language there is an unusual usage of some language units for the Turkish language speakers. In the expressions, used In this work, it is studied and tried to identify the possible reasons for the expression of the next contrast to the Turkish language, in which the time is conveyed more concisely. The study aims to reveal, how the human-modeled perception of time is reflected in the language under the influence of culture. For this purpose, it is discussed how cyclical and linear models, which are traditional models of time, and the myths of the ancient Slavic people regarding hour day could be reflected in the Russian worldview while expressing time.

Publication Date:

Research Interests:

Russian Studies, Rus Dili ve edebiyatı, Kültür ve Dil İlişkisi, Kültür, Zaman, and 5 moreRus dili ve kültürü, Rus dili, Dünya Dilleri, Saatler , and dil ve kültür

Türkçede zarf-fiiller cümlede yüklemin anlamını çeşitli yönlerden etkileyen, fiilden bazı eklerle oluşturulan, şahıs ve zaman belirtmeyen zarf görevindeki kelimelerdir. Rusçada zarf-fiiller ise, şahıs, zaman ve kip kategorileri bulunmayan more

Türkçede zarf-fiiller cümlede yüklemin anlamını çeşitli yönlerden etkileyen, fiilden bazı eklerle oluşturulan, şahıs ve zaman belirtmeyen zarf görevindeki kelimelerdir. Rusçada zarf-fiiller ise, şahıs, zaman ve kip kategorileri bulunmayan buna karşılık görünüş ve çatı kategorilerine sahip olan, zarf-fiilin kendi yapısından çok sözcük anlamına ve bağlamına göre çeşitli süreçsel özellikler yansıtan kelimelerdir. Her iki dil için zarf-fiil yapılarına ilişkin yapılan tanımlamalardan hem eylemlerin hem de zarfların özelliklerini barındırmaları açısından bu yapılara ilişkin iki dil arasında benzerlik olduğu görülmektedir. Buna karşılık, bu yapıların kullanım özellikleri daha detaylı incelendiğinde bu yapılara ilişkin her iki dilde farklılıklar bulunduğu görülmektedir. Bu farklılıklar yapısal, anlamsal ve işlevsel farklılıklar olmak üzere üç temel grupta toplanmaktadır. İki dil arasındaki farklılıkların ortaya çıktığı bir diğer alan da eylemler arası zaman ilişkilerde kendini göstermektedi

Publisher: Ankara University - Faculty of Language and History-Geography
Publication Name: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi

Rus dilinde zaman kategorisi konuşma anı ile eş zamanlı olarak şekillenmiştir. Buna göre eylemler geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman kavramları çerçevesinde anlam kazanmış ve bu anlamsal özellik çerçevesinde morfolojik yapılara sahip more

Rus dilinde zaman kategorisi konuşma anı ile eş zamanlı olarak şekillenmiştir. Buna göre eylemler geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman kavramları çerçevesinde anlam kazanmış ve bu anlamsal özellik çerçevesinde morfolojik yapılara sahip olmuştur. Ancak, konuşma anının çıkış noktası olmadığı ve dilde geçmiş, gelecek ve şimdiki zamana işaret eden zaman dilimleri gibi ayırıcı morfolojik bir yapıya sahip olmayan geniş zaman anlamı şimdiki ve gelecek zaman yapıları ile olmak üzere iki türlü dilde ifade bulabilmektedir. Hareketi geniş bir zaman dilimi çerçevesinde ortaya koyan eylemler anlamlarına göre hem bitmişlik hem de bitmemişlik görünüşlü fiiller ile ifade edilebilmektedir. Bu açıdan, Rus dilinde mutlak zaman ve göreceli zaman kavramlarının, diğer bir deyişle, gerçek hayatta veya gerçek hayat dışında yaşanan zamanın, dilde ne şekilde var olduğu ve morfolojik olarak hangi sembollerle ifade edildiği veya herhangi bir belirgin ve ayırıcı bir morfolojik yapıya sahip olmadan dilde nasıl ortay

Publisher: Ankara University - Faculty of Language and History-Geography
Publication Name: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi

Yabancı dil eğitiminde öğrencinin dile olan hâkimiyeti, dili kullanmadaki başarısı, sözcük dağarcığını doğru ve etkili kullanması ile doğrudan bağlantılıdır. Bununla birlikte, eğitmen tarafından kelimelerin doğru bir biçimde anlatılması more

Yabancı dil eğitiminde öğrencinin dile olan hâkimiyeti, dili kullanmadaki başarısı, sözcük dağarcığını doğru ve etkili kullanması ile doğrudan bağlantılıdır. Bununla birlikte, eğitmen tarafından kelimelerin doğru bir biçimde anlatılması ve aktarılabilmesi de öğrencilerin öğrenme süreçlerini etkilemektedir. Rus dilinin kelime haznesi Türkçeye oranla hem daha fazladır, hem de çok anlamlı ve eş anlamlı kelimelerin sayısal olarak yoğun olduğu bir dildir. Tıpkı gramer kategorilerinde ve diğer alanlarının öğretilmesinde olduğu gibi, dilin sözcüklerinin öğretilmesinde de zorluklar yaşanmaktadır. Bu çalışmada Rusçanın kelime öğretimi sırasında ortaya çıkan zorluklar, çok anlamlılık ve eş anlamlılık kavramları çerçevesinde örnek incelemeleri ile ele alınmaktadır. Bununla birlikte bu kelimelerin anlamlarının öğretilmesinde izlenmesi önerilen anlambilimin anlam inceleme alanlarından olan semasyolojik ve onomasyolojik yaklaşımlardan da söz edilmektedir. Bu çalışmada amaç, kelime öğretimi sırasında sadece kelimelerin birincil anlamlarının verilmesinin yeterli olmadığını göstermek, anlamdan şekle ve şekilden anlama yaklaşımların özellikle çok anlamlı ve eş anlamlı kelimelerin öğretilmesinde nasıl kullanılabileceğini göstererek farkındalık yaratmaktır.

Publication Date:

Research Interests:

Söz Varlığı, Rusça, and Rusça öğrenenler

Bu çalışmada Rus dilinde ilgi zamiri grubunda olan ancak birleşik cümlede bağlaca benzer işleve sahip olduğundan dolayı zamir özelliğinin dışında bağlaç sözcüğü olarak birleşik cümlenin yan tümcesinin öğesi olan "который" sözcüğünün more

Bu çalışmada Rus dilinde ilgi zamiri grubunda olan ancak birleşik cümlede bağlaca benzer işleve sahip olduğundan dolayı zamir özelliğinin dışında bağlaç sözcüğü olarak birleşik cümlenin yan tümcesinin öğesi olan "который" sözcüğünün edatla birlikte kullanımlarından oluşturulan birleşik yapıdaki cümle örnekleri ve bu cümlelerin Rusçadan Türkçeye aktarımındaki zorluklar örnek cümleler üzerinden açıklanarak incelenmektedir. Çalışmadaki cümle türleri yazılı türe dayanan ve konuşma dilinden farklı olarak kurallı kullanımı gerektiren ve kullanım alanı resmi-iş dili ile bilim dilini de içine alan basın-yayın stiline ait örneklerden oluştuğundan ötürü de Rus dilinde bu stil türünün sözdizimsel özelliklerine de kısaca değinilmektedir. Rus dilbiliminde bu cümleler, yan cümledeki bağlayıcı öğenin ana cümle hakkında bilgiye sahip olup bu bilgiyi yan cümleye aktararak taşıması veya ana cümledeki ifade ile ilintili olarak yan cümleyi oluşturmasından ötürü geleneksel olarak bağlayıcı cümleler şeklinde ifade edilirler. Buna karşılık bu cümle yapıları birçok Rus dili sentaks çalışmasında farklı şekillerde adlandırılmaktadır. Ana cümledeki ana öğelerden bir tanesinin yan tümcede bir başka işlevde olması ve cümlenin devamının bağlaç sözcüğü yardımıyla ve çeşitli edatların anlamlarıyla daha da zorlaşması, kaynak dilden hedef dile çeviri süreçlerini güçleştirmektedir. Bu çalışmada amaç, bilhassa edatla birlikte açıklayıcı bağlaç kullanılarak oluşturulan cümle yapılarının Türkçeye aktarımındaki zorlukları incelemek, her iki dil arasındaki cümle kurulum farklarını ortaya koyarak bu cümlelerin aktarılabilme yöntemlerine ilişkin öneriler sunmaktır.

Publication Date:
Publication Name: KARAM DERGİSİ

Research Interests:

Sentaks, Çeviri, ÇEviri Stratejileri, Rusça-Türkçe Çeviri, Rusça öğrenenler, and Birleşik Cümleler

Вид в русском языке, назваемый аспекстом в западных языках, является сложной грамма-тической категорией, особенно для тех, кто изучает русский язык как иностранный. Эта трудность особенно заметна в тех случаях, когда в рамках категории more

Вид в русском языке, назваемый аспекстом в западных языках, является сложной грамма-тической категорией, особенно для тех, кто изучает русский язык как иностранный. Эта трудность особенно заметна в тех случаях, когда в рамках категории вида одно значение может передаваться разными языковыми формами, принадлежащими той же языковой классификации. Примером такого случая может служить значение кратности, которое может передаваться в языке как формами несовершенного вида, так и формами совер-шенного вида, являющимися взаимозаменяемыми. Понятие кратности, входящее в коли-чественную аспектуальность, проявляется в русском языке в первую очередь в различных частных видовых значениях форм совершенного (СВ) и несовершенного (НСВ) видов, выступает в качестве способов действия, или находит лексическое выражение в значе-нии самого глагола, а также с помощью наречий и обстоятельственных слов, что иногда усложняет понимание этой категории в использовании. С связи с этим, изучение язы-ковых единиц, имеющих различные видовые значения и анализ общих и частных видовых значений играют важную роль в понимании данной категории. В этом отношении, целью данной статьи является определение общих особенностей семантики кратности, прояв-ляющейся в ограниченно-кратном значении НСВ, являющемся его частным значением и в суммарном значении СВ, представляющем собой частное значение этого вида, а также выявление в рамках частных значений закономерностей взаимодействия кратности в вышеуказанных формах. Кроме того, в работе делаются попытки установить систему языковых средств выражения различных оттенков значений кратности формами НСВ и СВ. Вышеуказанные формы рассматриваются в сравнительном аспекте для того, чтобы понять различия в выражении между русским и турецким языками с точки зрения их морфологии и семантики.

DOI: /KARAM
Publication Date:
Publication Name: KARAM dergisi

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, Tense and Aspect Systems, Grammatical aspect in Russian, Tense aspect modality, and Tenses

Изучение темпоральной и модальной семантики в тех или иных высказываниях представляется одним из перспективных направлений лингвистических исследований в рамках описания способов и особенностей языковой концептуализации времени. Понятие more

Изучение темпоральной и модальной семантики в тех или иных высказываниях представляется одним из перспективных направлений лингвистических исследований в рамках описания способов и особенностей языковой концептуализации времени. Понятие темпоральной и модальной семантики неоднократно изучалось в русской лингвистике в работах А. В. Бондарко [1], В. В. Виноградова [2], Г. А. Золотовой [3], Г. Б. Колшанского [4] и др. Так, например, с точки зрения А. В. Бондарко, «семантиче-ская категория темпоральности отражает языковую интерпретацию восприятия че-ловеком времени обозначаемых ситуаций по отношению к моменту речи говорящего или иной исходной точке отсчета, основным членением которой являются одновре-менность (настоящее), предшествование (прошлое) и следование (будущее)» [5, с. 47]. Темпоральность рассматривается как функционально-семантическое поле-целост-ная система, центром которой является морфологическая категория времени, включа-ющая ряды противопоставленных друг другу форм. Помимо морфологической кате-гории времени эта система включает дополнительные лексические и синтаксические показатели. Если говорить о понятии модальности, то в лингвистической литературе оно рас-сматривается с разных точек зрения. Крайняя из них представлена очень широкой трактовкой, согласно которой модальность рассматривается как «комплекс актуализа-ционных категорий, характеризующих с точки зрения говорящего отношение пропо-зитивной основы содержания высказывания к действительности по доминирующим признакам реальности/ирреальности. То или иное отношение к этим признакам пред-ставлено в значениях: 1) актуальности/потенциальности (возможности, невозможно-сти, необходимости, гипотетичности и т. д.); 2) оценки достоверности; 3) коммуника-тивной установки высказывания; 4) утверждения/отрицания; 5) засвидетельствован-ности (эвиденциональности)» [5, с. ]. Цель данной статьи-показать соотношение темпоральности и модальности в предложениях с формами простого будущего времени совершенного вида (далее-ПБВ СВ) на основе материала, взятого из Национального корпуса русского языка 1 (да-лее-НКРЯ) и отражающего различные его (русского языка) хронологические пласты. Исследователи различных областей лингвистики неоднократно отмечали, что мо-дальность создает условия для реализации тех или иных темпоральных отношений. Определенное отношение ко времени присуще любому высказыванию. Это утверж-дение нашло отражение в синтаксических концепциях, которые включают категорию времени в число обязательных признаков предложения 2. Следовательно, можно ска-зать, что связь между темпоральной и модальной семантикой необходимо изучать на 1 Национальный корпус русского языка. URL: funduszeue.info 2 См., например, понятие предикативности в работах В. В. Виноградова [2, с. , , ].

Publication Date:

Research Interests:

Modality, Tense and Aspect Systems, Tense aspect modality, and Russian Language and Linguistics

Türkçede zarf-iller cümlede yüklemin anlamını çeşitli yönlerden etkileyen, ilden bazı eklerle oluşturulan, şahıs ve zaman belirtmeyen zarf görevindeki kelimelerdir. Rusçada zarf-iller ise, şahıs, zaman ve kip kategorileri bulunmayan more

Türkçede zarf-iller cümlede yüklemin anlamını çeşitli yönlerden etkileyen, ilden bazı eklerle oluşturulan, şahıs ve zaman belirtmeyen zarf görevindeki kelimelerdir. Rusçada zarf-iller ise, şahıs, zaman ve kip kategorileri bulunmayan buna karşılık görünüş ve çatı kategorilerine sahip olan, zarf-ilin kendi yapısından çok sözcük anlamına ve bağlamına göre çeşitli süreçsel özellikler yansıtan kelimelerdir. Her iki dil için zarf-il yapılarına ilişkin yapılan tanımlamalardan hem eylemlerin hem de zararın özelliklerini barındırmaları açısından bu yapılara ilişkin iki dil arasında benzerlik olduğu görülmektedir. Buna karşılık, bu yapıların kullanım özellikleri daha detaylı incelendiğinde bu yapılara ilişkin her iki dilde farklılıklar bulunduğu görülmektedir. Bu farklılıklar yapısal, anlamsal ve işlevsel farklılıklar olmak üzere üç temel grupta toplanmaktadır. İki dil arasındaki farklılıkların ortaya çıktığı bir diğer alan da eylemler arası zaman ilişkilerde kendini göstermektedir. Zaman anlamı mutlak ve göreceli zaman kavramları çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu açıdan zarf-illerde zaman kavramının ortaya çıkması iki şekilde ele alınabilir. Birincisi, eylemin gerçekleştiği zaman dilimi içerisinde ifade edilmesi, ikincisi ise, konuşmacının olayı algılayış biçimi şeklinde kendini gösterebilmesidir. Bu bakımdan birleşik bir cümlede ifade bulan zarf-illi bir cümlede zamansal ilişkileri belirtmek için belirli bir zaman dilimi kullanılabileceği gibi, zamandan önce veya sonra bir görünüş de kullanılabilir. Bu çalışmada Rusça ve Türkçedeki zarf-il yapılarındaki anlamsal özellikler ve zaman kavramı ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı bu kavramlar çerçevesinde iki dil arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyarak Rusçadaki zarf-il yapılarının daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır. The gerund in Turkish consists of words which are formed by some verb sufxes and which do not indicate person and time. These words function as adverbs and affect the meaning of the predicate in sentences in different ways. The gerund in Russian language does not have person, time and mood categories, but has aspect category and voice of verb, which reect the various procedural features according to its meaning and context. Judging by the denitions of the gerund in both languages there seems to be a similarity between the two languages in terms of the features of verbs and adverbs. However, when the characteristics of the use of these structures are examined in more detail, it is seen that there are differences in this structure in both languages. These differences are grouped into three main groups: structural, semantic and functional differences. Another difference between the two languages is time relations between the actions. The meaning of time is considered in the framework of absolute and relative time concepts. In this respect, the concept of time in verbal adverb structures can be considered in two ways. The rst is the expression of the action within the time when it takes place, and the second is the expression of the action in the form of the speaker's perception of the event. In this respect, the gerund in the compound sentence can use some time relations in order to express a certain time period to express some time relations, or it can use the aspect before or after time. This study considers the semantic features and time concept in verbal adverb structures in Russian and Turkish languages. Within the framework of these concepts, the aim of the study is to nd out similarities and differences between the two languages, and in this way to provide a better understanding of Russian verbal adverb structures. Giriş Zarf-il, eylemden türeyen ve cümlede belirteç görevini yerine getiren sözcüklerdir. Türkçe kaynaklara baktığımızda, Korkmaz (), zarf-illeri bir yönüyle il, bir yönüyle zarf özelliği taşıyan gramer kategorileri olarak ele almakta ve zarf-ilin il yönüyle yalnızca hareket ve zaman kavramını karşıladığını, zarf yönüyle ise bir oluş ve kılışın durum ve tarzını bildirme niteliğine sahip olduğunu bu nedenle de cümlede şahsa ve zamana bağlı bir yargı bildirmeyen ancak yargı RUSÇA VE TÜRKÇEDEKİ ZARF-FİİL YAPILARINDAKİ ANLAMSAL ÖZELLİKLER VE ZAMAN KAVRAMI SEMANTIC FEATURES AND TIME CONCEPT IN GERUND STRUCTURES IN RUSSIAN AND TURKISH LANGUAGES

DOI: /dtcfjournal
Publication Date:
Publication Name: DTCF dergisi

Research Interests:

Russian Language, Turkish Language, Gerund, Time, Tense and Aspect, and Grammatical Aspect and Time

Rus dilinde zaman kategorisi konuşma anı ile eş zamanlı olarak şekillenmiştir. Buna göre eylemler geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman kavramları çerçevesinde anlam kazanmış ve bu anlamsal özellik çerçevesinde morfolojik yapılara sahip more

Rus dilinde zaman kategorisi konuşma anı ile eş zamanlı olarak şekillenmiştir. Buna göre eylemler geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman kavramları çerçevesinde anlam kazanmış ve bu anlamsal özellik çerçevesinde morfolojik yapılara sahip olmuştur. Ancak, konuşma anının çıkış noktası olmadığı ve dilde geçmiş, gelecek ve şimdiki zamana işaret eden zaman dilimleri gibi ayırıcı morfolojik bir yapıya sahip olmayan geniş zaman anlamı şimdiki ve gelecek zaman yapıları ile olmak üzere iki türlü dilde ifade bulabilmektedir. Hareketi geniş bir zaman dilimi çerçevesinde ortaya koyan eylemler anlamlarına göre hem bitmişlik hem de bitmemişlik görünüşlü iller ile ifade edilebilmektedir. Bu açıdan, Rus dilinde mutlak zaman ve göreceli zaman kavramlarının, diğer bir deyişle, gerçek hayatta veya gerçek hayat dışında yaşanan zamanın, dilde ne şekilde var olduğu ve morfolojik olarak hangi sembollerle ifade edildiği veya herhangi bir belirgin ve ayırıcı bir morfolojik yapıya sahip olmadan dilde nasıl ortaya çıktığı, konuşmacının dış dünya algısını kavrayabilmek açısından önemlidir. Bu çalışmada Rus dilinin zaman kategorisinin oluşumunda kendi içerisinde çeşitli iç anlamlara sahip olan görünüş kategorisinin zaman anlamlarının oluşumu üzerindeki etkileri incelenmektedir. Zaman ve görünüş kategorileri arasındaki bağı ortaya koyarken bu bağın zamansal anlamlar üzerindeki etkilerini ortaya koymak ve kişinin zaman kavramının oluşumundaki öznel dünya görüşünü anlamaya çalışmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. In Russian language the time category has been formed simultaneousely with the moment of speech. Accordingly, actions have become meaningful within the framework of past, present and future tense concepts and in the context of this semantic feature they have their own morphological sturcutres. However, the meaning of simple present tense in Russian, which has no distinctive morphological structure, such as time periods indicating the past, future and present, and the moment of speech is not a starting point can be expressed by means of present and future time structures. The actions that show the movement within a wide range of time can be expressed by the imperfective or perfective verbsIn this respect, the concepts of absolute and relative time in Russian language, in other words, the time in real life or time beyond the real life are important to understand the worldview of the speaker, how time exists in the language, what symbols are represented morphologically, or how it emerges without having any distinctive morphological structure. In this study we examine the effects of the aspect category, which has several internal meanings, on the formation of the time meanings in the aspect category of Russian language. The aim of this study is to show the connection between time and aspect categories, to reveal the effects of this connection on temporal meanings and to try to undertand the subjective worldview of the formation of one's time concept. Giriş Dilin halkın manevi yaşayışı ile ilintili olduğu ve bu doğrultuda geliştiği kri birçok dilbilimci tarafından incelenmiş, söz konusu kri geniş bir çerçevede sunup ele alan kişi ise Alman dilbilimci V. Humboldt olmuştur. Humboldt her bir dilde kişinin öznel dünya görüşüne etki eden ayırıcı bir tefekkür, yani düşünme ve algılama biçimi olduğunu ifade etmiştir (Pehruhina). Kişilerde ve bununla ilintili olarak her bir milletin dünyayı algılama biçiminde ortaya çıkan ve dilsel dünya görüşünü şekillendiren bu durum, kişinin bilincindeki dış dünyadaki gerçeklerin yansımasına etki etmiştir.

DOI: /dtcfjournal
Publication Date:
Publication Name: DTCF dergisi

Research Interests:

Grammatical aspect in Russian, Verbal aspect. Gerogian, Ossetic, Russian, Grammatical Aspect and Time, and Grammaticalization - Modality - Aspectuality-

В статье анализируются способы создания главного героя в рассказе Т. Толстой "Петерс". Отмечается, что создавая психологически емкий образ героя, Т. Толстая использует различные средства, прибегая к приемам интертекстуальности, описаниям more

В статье анализируются способы создания главного героя в рассказе Т. Толстой "Петерс". Отмечается, что создавая психологически емкий образ героя, Т. Толстая использует различные средства, прибегая к приемам интертекстуальности, описаниям взаимоотношений челоека и окружающего мира, цветовой символике, столкновению иллюзии и реальности, антитезам, контрастивным сравнениям, мотивным оппозициям света и тьмы, жизни и духовного сна. Мысль о драматическом разрые мечты и действительности и о несчастье "маленького человека" рассматривается как основная проблема в данном рассказе.

Publication Date:
Publication Name: Russkiy yazık za rubejom

Research Interests:

20th Century Russian Literature

В статье реконстрируются события, связанные с приемом, содержанием и эвакуацией османов, пленных в результате взятия под командованием А.В. Суворова крепости Измаил в период русско-турецкой войны гг.

Publication Date:
Publication Name: История в подробностях

Research Interests:

Russian History and Russian-Turkish War

ÖZET Dil hem sabit bir yapı olarak "sistemsel"; hem de dinamik bir yapı olarak "işlevsel" özellikleri bakımından günümüz çalışmalarında iki türlü ele alınmaktadır. Dil, dinamiği yani düşünceleri ifade etmek için vardır. Düşünceler ise more

ÖZET Dil hem sabit bir yapı olarak "sistemsel"; hem de dinamik bir yapı olarak "işlevsel" özellikleri bakımından günümüz çalışmalarında iki türlü ele alınmaktadır. Dil, dinamiği yani düşünceleri ifade etmek için vardır. Düşünceler ise dilde hayat bulmakta bu da sadece konuşmacıya özgü olan bir konuşmaya işaret etmekte ve bu konuşma da her şeyden önce düşünce tarzıyla ilintili olarak pek çok faktörle belirlenen özel bir tarzla kişiden kişiye farklılık göstererek ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda dil, bir konuşmanın, bir metnin özelliğinin en önemli niteliği olan stil ile yakından ilintilidir. Stil ise, dilin dinamik yönüyle ilintilidir ve konuşmada ortaya çıkar. Buna göre stil, dilin yapısından öte konuşmadaki işleviyle ilgilidir. Böylece dilin, düşünce ve algıların ortaya koymak istediği işlevi açısından incelenmesi gereği doğmaktadır. Dilin sahip olduğu işlev ve kullanımı bakımından incelenmesi stilistik çerçevesinde gerçekleşmektedir. Konuşma eyleminin çeşitli durumlar ve şartlar altında işlevsellik kazanmasıyla bağlantılı olarak dilin birimlerinin ve kategorilerinin kullanım özelliklerini, edebi dilin tarihsel gelişimini ve halihazırda kullanılan dili, işlev ve biçem açısından meydana gelen değişimleri edebi dil çerçevesinde inceleyen bir bilim dalı olarak ele alınan stilistiğin ortaya çıkış süreci uzun soluklu olmuştur. Özelikle de Rus dilbilimi içerisinde gelişimi çok eskiye dayanmaktadır. Bu çalışmada, XX. yüzyılda tam anlamıyla ayrı bir disiplin olarak ortaya çıkan stilistiğin tarih içerisindeki gelişimi ve ortaya çıkışı genel hatlarıyla ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra, stilistiğin dildeki önemi, özellikle de yabancı dil öğrenimindeki yerine de değinilmektedir. Çalışmanın amacı Rus dilbiliminde stilistiğin ayrı bir bilim dalı olarak nasıl ortaya çıktığını tarihsel gelişim süreci içerisinde ortaya koymaktır.

DOI: /TurkishStudies
Publication Date:
Publication Name: Turkish Studies

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, and Russian Stylistics

Farklı dil ailelerine mensup olan Rusça ve Türkçe gramer sisteminin sahip olduğu yapısal farklılıklar özellikle de her iki dilin görünüş ve zaman kategorilerinde belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Karşılaştırmalı çalışmalar ise, more

Farklı dil ailelerine mensup olan Rusça ve Türkçe gramer sisteminin sahip olduğu yapısal farklılıklar özellikle de her iki dilin görünüş ve zaman kategorilerinde belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Karşılaştırmalı çalışmalar ise, yapısal farklılıklar gösteren dillerin sistemsel özelliklerinin daha iyi anlaşılabilmesi için temel yardımcı desteği göstermektedir. Karşılaştırmalı yöntem aracılığıyla Türkçede morfolojik olarak Rusçadaki kadar net bir şekilde bulunmayan görünüş kategorisinin (tür kategorisi) Rusçadaki yeri, Türkçeye nasıl aktarıldığı ve bu esnada karşılaşılan zorluklar ya da ikilemlerin ortaya konması makalenin amacını oluşturmaktadır. Görünüş kategorisi konuşanın öznel olarak gördüğü, değerlendirdiği yani kendi bakış açısından tanık olduğu olayları betimleyiş biçimidir. Bir anlamda dilsel dünya görüşünü de aktarmaktadır. Bu bağlamda, Rusçada iller her ne kadar mastar hallerinde iken iki farklı türe ait de olsalar, bu durumun anlamsal özellikleri il çekiminde daha çok belirginlik kazanmaktadır. Bu anlamda, kişinin olaya yaklaşımı, bakış açısı ile şekillenen görünüş terimi daha çok mastarda değil çekim ekimde bulunan bir iç anlam olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkçede ise Rusçanın aksine görünüş ayrı bir gramer kategorisi olarak mevcut bulunmamaktadır. İki dil arasında zaman kategorisi açısından yaşanan bu fark belirli çeviri zorluklarını da beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada dilbilgisinde yer alan görünüş kategorisinin birbirinden farklı iki dil ailesinde yer alan Rusça ve Türkçe dillerinde zaman kategorisi çerçevesinde nasıl aktarıldığı karşılaştırmalı olarak incelenecektir. The structural differences in the grammar system of Russian and Turkish, which belong to different linguistic families, appear most strongly in aspect and tense categories of both languages. The comparative studies provide the basic support for a better understanding of the systematic features of languages, which show structural differences. The aim of this paper is to show the use of aspect category in Russian, which is not as clearly present in Turkish as a morphological form as it is in Russian, how it can be translated into Turkish and the difculties or dilemmas encountered in this process. Russian aspect category is the speaker's way of describing and evaluating what he/she saw subjectively, in other words, it is a way of depicting events witnessed from his/her own perspective. In a sense, it also transfers a specic linguistic world view. In that respect, although innitive verbs belong to two different types in Russian, this is a feature which becomes more obvious in verb conjugation. In this sense, "vid" represents an internal meaning, which is more likely to be seen in sufxes, rather than in the innitive form. In Turkish however-unlike in Russian-aspect is not present as a grammar category. The difference in terms of tense category between the two languages brings along certain translation difculties. In this study, the issue of how aspect category is transferred within the framework of tense category in Russian and Turkish will be examined comparatively.

DOI: /Dtcfder_
Publication Date:
Publication Name: DTCF dergisi

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, Tense aspect modality, Russian grammar, and Grammatical Aspect and Time

Öz Rusça ve Türkçe farklı dil ailelerine mensup iki dili teşkil etmektedirler. Her iki dili karşılaştırdığımızda bu farklılıklar dilin birçok yapısında kendini göstermektedir. Bu farklılıklardan bir tanesi de dilde sözcüklerin biçimsel more

Öz Rusça ve Türkçe farklı dil ailelerine mensup iki dili teşkil etmektedirler. Her iki dili karşılaştırdığımızda bu farklılıklar dilin birçok yapısında kendini göstermektedir. Bu farklılıklardan bir tanesi de dilde sözcüklerin biçimsel ifadesinde görülmektedir. Rusça dilbilgisel cinsiyet kategorisine sahip, adları sınıflara ayıran ve birlikte kullanıldıkları sözcüklerle uyum ilişkisi gerektiren bir dil yapısına sahipken, Türkçe dilbilgisel cinsiyete sahip olmayan bir dildir. Rus dilinde dilbilgisel bir kategori olarak bulunan cinsiyet kategorisi sayı, sıfat, zamir çekimleri başta olmak üzere dilin tüm kısımlarını etkilemektedir. Bunun yanı sıra, söz konusu kategorinin Rus dilinde çeşitli ifade araçlarına sahip olması ve verilen genel kuralların dışında oldukça fazla istisnai kullanımı olması nedeni ile bu konu, Rusçayı yabancı bir dil olarak öğrenen Türk öğrencilerin karşılaştığı bir zorluk olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Rus dilinin dilbilgisel cinsiyet özellikleri ele alınmakta ve dilde ayrı bir kategori olarak ele alınan dilin bu kısmının yabancı bir dil olarak edimindeki zorluklarına değinilmektedir. Dil edinimindeki zorlukları ortaya koymak amacıyla Rusça ve Türkçedeki cinsiyet kavramının dillerde nasıl kendisini gösterdiği ve diller arasındaki farklar ile benzerlikler de ele alınmaktadır. Bu çerçevede, söz konusu kategorinin morfolojik, sözdizimsel, sözcüksel-anlamsal ve sözcüksel-türevsel olmak üzere dört temel araçla dilde nasıl ifade edildiği ve eril, dişil ve nötr olmak üzere üç cinse sahip olan Rus dilinde sözcüklerin cinslerini belirleme sürecinde yaşanan zorluklar örneklendirmelerle ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: Rusça, Türkçe, dil bilgisel cinsiyet, edinim zorlukları. Difficulties Faced in the Learning of Russian as a Foreign Language: Grammatical Gender Category Abstract The Russian and Turkish languages belong to different linguistic families. When we compare both languages, their differences show themselves in many constructs of language. One of these differences is the formal expression of words. The Russian language has the category of gender which separates words into classes and requires a relationship of harmony among words that are used together. On the contrary, the Turkish language does not have grammatical gender. The gender category, which acts as a grammatical category in Gönderim Tarihi / Sending Date: 15/07/

DOI: /sefad
Publication Date:
Publication Name: SEFAD dergisi

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, Russian grammar, and Russian grammatical categories

Dil sadece bir iletişim aracı değil aynı zamanda o dili konuşan toplumların düşünüş ve dünyayı algılayış biçimlerini anlamamızı sağlayan en temel araçtır. Dil toplumsal olmasının yanı sıra bireysel bir özellik de sergilemektedir. Dilin bu more

Dil sadece bir iletişim aracı değil aynı zamanda o dili konuşan toplumların düşünüş ve dünyayı algılayış biçimlerini anlamamızı sağlayan en temel araçtır. Dil toplumsal olmasının yanı sıra bireysel bir özellik de sergilemektedir. Dilin bu bireysel yönü en çok bireylerin her bir konuşma eylemi sırasında ortaya çıkmaktadır. Her bir bireyin dili kullanımı kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Konuşma dili, kullanımı sırasında diller arası ifade farklılığını en etkili biçimde ortaya koyan bir dil türüdür. Bu çalışmada, her dilde olduğu gibi farklı dil araçlarıyla aktarılabilen ve biçembilim çerçevesinde incelenen, konuşma stili olarak da adlandırılan Rusçanın konuşma dilinin dilde ne şekilde ortaya çıktığı ve hangi yapısal ve ifadesel özelliklere sahip olduğu ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı, Rusçayı yabancı bir dil olarak öğrenenlerin dilin konuşma stilini iyi anlamalarını sağlamak, konuşma stilinde kullanılan dil araçlarını tanıtmak, Rusçanın konuşma dilinin yazı dilinden nasıl ayrılabileceğini sergilemek, böylelikle dili doğru bir şekilde kullanmalarına yardımcı olmak ve konuşma stilinin yapısal özellikleri ortaya koymaktır. Language is not only a communication tool, but also the most fundamental instrument, which helps us to understand the way of thinking and the perception of the worldview of the societies speaking that language. Although language is a social phenomenon, it also shows an individual character. The individual aspect of the language most often arises during each speaking action of individuals. Spoken language is a type of language that most effectively expresses language differences between the language types. This study aims to discusshow Russian spoken language can be expressed by means of different language tools within the frame of stylistics, how it appears in the language system, and which structural and expressive features it comprises. This study intends to enable those who learn Russian as a foreign language to understand the spoken language well, and to introduce the language tools used in Russian spoken language, to demonstrate how Russian spoken language can be separated from the written language, thus to help them to use the language correctly, and to reveal the structural features of its speech style. Abstract Leyla Çiğdem DALKILIÇ Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Slav Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, Rus Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, [email protected] Giriş Sadece bir iletişim aracı olmayan aynı zamanda o dili konuşan toplumların kültürünü, düşünüş ve dünyayı algılayış biçimlerini anlamamızı sağlayan çok boyutlu bir araç olan dil, insanların duygu ve düşüncelerini aktarmada kullandıkları en temel araçtır. Kişinin kendini en doğru ve etkili bir biçimde ifade etmek istemesi, dilin kendi yapısı içerisinde çok farklı biçimlerde gelişme göstermesine yol açmıştır. Sözlü ve yazılı olarak iki temel sınıfa ayırdığımız dil, toplumları var ederek diğer toplum ve kültürleri birbirinden ayırmakta ve eşsiz kılmaktadır. Konuşmacının ya da yazarın sözlü veya yazılı anlatımlarda dili, kendine özgü bir şekilde ve farklı açılardan kullanması stili veya daha geniş tabiri ile üslubu oluşturmaktadır. Bu kavram, üslup kelimesi ile ifade edilmesinin yanı sıra stil, tarz, biçem gibi farklı sözcüklerle de aktarılabilmektedir.

DOI: /Dtcfder_
Publication Date:
Publication Name: DTCF Dergisi

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, and Russian Stylistics

АННОТАЦИЯ В статье рассматриваются способы образования и особенности использования причастных форм в русском и в турецком языках в сравнительном аспекте. Разницы в выражении и употреблении этих форм в русском и турецком языках more

АННОТАЦИЯ В статье рассматриваются способы образования и особенности использования причастных форм в русском и в турецком языках в сравнительном аспекте. Разницы в выражении и употреблении этих форм в русском и турецком языках анализируются с фор-мальной, функциональной и синтаксической точек зрения, так как трудности при усвоении турецкими учащимися причастных форм русского глагола проявляются именно на вышеуказанных трёх основных уровнях. Ввиду этого, в статье также анализи-руются случаи и причины возникновения сложностей у ту-рецких учащихся при изучении причастия в русском языке. Цель статьи заключается в том, чтобы с помощью сравнительного аспекта демонстрировать уникальность, и вместе с тем универ-сальность данного грамматического явления, образование и употребление которого сильно отличаются в обоих языках. Ключевые слова: русский язык, турецкий язык, грамматика, причастие, сравнительный метод ÖZ Çalışmada Rus ve Türk dilindeki sıfat-fiil yapılarının oluşum ve kulla-nım özellikleri karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Rus ve Türk di-lindeki söz konusu yapıların ifadesi ve kullanımındaki farklar biçim-sel, işlevsel ve sözdizimsel açılardan incelenmektedir, zira Türk öğ-rencileri tarafından sıfat-fiil yapılarının öğrenimi sırasında ortaya çı-kan zorluklar bilhassa belirtilen üç alanda kendini göstermektedir. Bu bağlamda, makalede Türk öğrencilerin Rusçadaki sıfat-fiil yapılarının öğrenimi sırasında karşılaştıkları zorluklar ve bu zorlukların sebeple-ri incelenmektedir. Oluşum ve kullanım yöntemleri her iki dilde farklı-lık gösteren bu gramer yapıların hem eşsiz hem de evrensel yanlarını karşılaştırmalı metot yöntemiyle ortaya koymak ise çalışmanın ama-cını oluşturmaktadır. ABSTRACT This article deals with the morphological formation and the features of use of participial forms in Russian and Turkish from a comparative * Кандидат филологических наук, Анкарский университет, кафедра русского языка и литературы, Анкара-Турция, ORCID: , [email protected]

Publication Date:

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, and Russian grammar

Dilin kullanımı ve özellikleri her zaman için dilbilimcilerin ilgisini çekmiştir. Ancak zaman içerisinde, dilin formel yapısından ziyade, sahip olduğu ifade araçlarının işlevine göre kullanımı, bunların ifadedeki etkileri ve insan faktörü more

Dilin kullanımı ve özellikleri her zaman için dilbilimcilerin ilgisini çekmiştir. Ancak zaman içerisinde, dilin formel yapısından ziyade, sahip olduğu ifade araçlarının işlevine göre kullanımı, bunların ifadedeki etkileri ve insan faktörü gibi etkenlerin de anlaşılmak istenmesi edimbilim ve biçembilim gibi dilin farklı bilim dallarının gelişmesinde rol oynamıştır. Dili yapısal özelliklerinden ziyade işlevsel özelliklerine göre ele alan edimbilim ve biçembilim, dilin nasıl, neden ve ne şekillerde kullanıldığının anlaşılmasını bir başka deyişle dilin özünün iyi kavranmasını sağlayan bilim dallarındandır. Bu çalışmada kendine özgü bir yapısı ve özellikleri olan Rusçanın konuşma dilinin iyi anlaşılabilmesi açısından Rusçanın konuşma dili eğitiminde edimbilim ve biçembilimin rolü ve önemi ortaya konmaktadır. Çalışmanın amacı, Rusçanın konuşma dili eğitiminde edimbilim ve biçembilimin önemine dikkat çekmektir.

DOI: /idil
Publication Date:
Publication Name: İDİL Dergisi

Research Interests:

Russian Studies, Russian Language, and Russian Stylistics

Dilde tek başına bir anlamı olmayan fakat farklı tür ve işlevdeki sözcükler arasında anlam ilişkisi kuran, cümle içerisinde ancak bir bütün olarak bakıldığında anlam ve görev kazanan kiplik parçacıkları, Rus dilinde hem edebi eserlerde more

Dilde tek başına bir anlamı olmayan fakat farklı tür ve işlevdeki sözcükler
arasında anlam ilişkisi kuran, cümle içerisinde ancak bir bütün olarak bakıldığında anlam ve görev kazanan kiplik parçacıkları, Rus dilinde hem edebi eserlerde hemde günlük konuşma dilinde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Bir kiplik parçacığı cümle içerisinde kullanıldığı yere göre hem anlamsal hem de fonksiyonel olarak birincil bilinen anlamından farklı olarak tamamen başka bir anlama ve göreve sahip olabilmektedir. Bu durumda, ancak metin veya cümle içerisinde anlamı ve işlevi anlaşılabilen kiplik parçacıklarının anlam ve görevlerinin belirlenmesinde zorluklar yaşanabilmektedir. Bu makalede Rus dilinde “çastitsa”, Türkçede ise kiplik parçacıkları olarak adlandırılan yapıların Rus dilindeki yeri, sahip oldukları çeşitli anlamlar, dildeki işlevleri ve kullanım alanları incelenmektedir. Bunun yanı sıra, genel olarak tek başına belirli bir anlama sahip olmayan bu yapıların Türkçeye çevirisi esnasında karşılaşılan zorluklara da değinilmektedir. Bu bağlamda, söz konusu çalışmada Rus edebiyatının önde gelen eserlerinde yer alan kiplik parçacıklarına ait örnekler, kullanım alanlarına göre birbirleriyle ve Türkçe ile karşılaştırmalı olarak incelenerek çevirideki yansımalarına ve çeviri alternatiflerine de yer verilmektedir.

Publication Date:
Publication Name: Avrasya İncelemeleri Dergisi

Research Interests:

Russian Studies and Russian Language

ÖZET Bu makalede Rusya'da Rus dili üzerine gerçekleştirilen en önemli projelerden bir tanesi olarak hayata geçirilen Rusça Ulusal Derlemi (RUD) adlı bilgi sisteminin oluşumu, kullanım alanları ve perspektifleri ele alınmakta, söz konusu more

ÖZET Bu makalede Rusya'da Rus dili üzerine gerçekleştirilen en önemli projelerden bir tanesi olarak hayata geçirilen Rusça Ulusal Derlemi (RUD) adlı bilgi sisteminin oluşumu, kullanım alanları ve perspektifleri ele alınmakta, söz konusu sitenin RUD'a nazaran daha yeni olan Türkçe Ulusal Derlemi'ne olabilecek olası katkıları üzerine durulmaktadır. Rus dili dünya üzerinde en çok konuşulan diller arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bunda Rusça'nın geniş bir alanda konuşuluyor olması, birçok uluslararası kuruluşun resmi dilini teşkil etmesi ve uluslararası arenada dil politikalarının öneminin bilincinde olan Rusya hükümetinin bu doğrultudaki çalışmaları önemli rol oynamaktadır. Eğitim alanında aktif ve istikrarlı bir şekilde izlenen dil politikalarının en başarılı örneklerinden bir tanesi de Rus dili çalışmaları için büyük bir kaynak olan, araştırmacılar için ise zengin ve kolay ulaşılabilir materyaller sunan Rusça Ulusal Derlemi projesidir. Dünya'da Britanya Ulusal Derlemi (British National Corpus-BNC) ve Çek Ulusal Derlemi (The Czech National Corpus) gibi örneklerden yola çıkılarak oluşturulan site edebi eser, şiir, günlük konuşma, gazete gibi kaynaklardan Rusça metinlerinin toplanmasıyla elektronik ortamda oluşturulan bir bilgi ağıdır. Dili çeşitli tarz, stil, bölgesel ve sosyal çeşitliliğine göre sunan RUD'un başlıca özelliği farklı edebi eserlerin dilleri başta olmak üzere, gazete dili, bilim dili, resmi dil, günlük konuşma dili, çeşitli lehçelerdeki kullanımlar gibi dilde karşılaşılabilecek tüm stillerde kullanılan dile ilişkin metin örneklerinin yer almasıdır. Bunun yanında tüm bu kullanımlar için gösterilen kaynaklar kullanıldıkları zaman dilimi ve dönem bilgisi verilerek sunulmaktadır. Böylelikle dilde yaygın olan herhangi bir kelime veya dil bilgisi kullanımının, ister eski ister yeni zamana ait dönemler içerisinde olsun, hangi zaman dilimleri içerisinde daha yaygın olarak kullanıldığı ya da kullanımın artık dilde azalmaya başladığı gibi istatistiki bilgilerin toplanması imkanı bulunmaktadır. Bununla birlikte, sitede sunulan metinlerin yanında parantez içerisinde mutlaka yayın tarihi, tekrar basım tarihi gibi ek bilgiler de sunulmakta güncel ve ilginç eserlerin yanı sıra öne çıkmamış eserler, mektuplar, röportaj ve günlük telefon konuşmalarından kesitler de sunulabilmektedir.  Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.

DOI: /turkishstudies
Publication Date:
Publication Name: Turkish Studies

Research Interests:

Corpus Linguistics and Russian Language

Öz Bir dilde cümlenin esas anlamının korunarak çeşitli gramer kalıplarıyla aktarılabilmesi, o dildeki zengin ifade biçimlerine işaret etmektedir. Rus dili aktarılmak istenen söylemin farklı yollarla ifade edilebilmesi olanağına sahip more

Öz Bir dilde cümlenin esas anlamının korunarak çeşitli gramer kalıplarıyla aktarılabilmesi, o dildeki zengin ifade biçimlerine işaret etmektedir. Rus dili aktarılmak istenen söylemin farklı yollarla ifade edilebilmesi olanağına sahip özelliğiyle ifade çeşitliliği açısından zenginlik arz eden dillerdendir. Rusça'nın bu özelliği kullanımda belirli koşullarda birbirlerinin yerine geçebilen, anlam açısından birbirine yakın olan ancak her biri kendine has özelliklere sahip sıfat-fiil, zarf-fiil, isim-fiil gibi farklı gramer kalıplarıyla oluşturulabilen paralel cümle kavramına işaret etmektedir. Rusça'daki paralel cümleler çeşitli dil öğeleriyle oluşturulabilmelerinin yanı sıra konuşma dili ve yazı dili olarak kullanım alanı açısından da birbirinden ayrılabilmekte, bu ise cümlenin kullanımdaki tercih koşullarına etki etmektedir. Bir ifadenin farklı yollarla aktarılabilme özelliği, özellikle çeviri sırasında çevirmene ya da konuşana mevcut çeşitli alternatifler sayesinde belirtilmek isteneni dile getirmede kolaylık sağlayabilmektedir. Bu çalışmada yapı ve işlev olarak farklılık gösteren ancak anlam açısından benzerlik arz eden Rusça'daki paralel cümle kavramı, kullanım alanları ve kuralları içerisinde ele alınacaktır. Öte yandan bu cümlelerin çevirideki yansımaları, olası alternatif cümle örnekleriyle Sabahattin Ali'nin ilk kez yılında Rusça'ya çevrilmiş olan Kürk Mantolu Madonna adlı eseri üzerinde incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Rus dili, paralel cümleler, üslupbilim, çeviri, alternatif yapılar. Abstract Maintaining the original meaning of a sentence in one language, while being able to use various grammatical structures for conveying the same meaning indicate rich forms of expressions in that language. As one of its features, the Russian language enables the transfer of the discourse in different ways which shows that the language is rich in terms of diversity of expressions. This feature of Russian language points to the concept of parallel structures which are under certain conditions interchangeable in use and close to each other in terms of meaning, and also which can be formed by the different grammatical structures as participle, gerund, infinitive while each has its own characteristic features. While parallel structures can be created with various language elements, they can be separated from each other in terms of their use in spoken language and written language as well. This case affects the usage preferences of sentences. An expression's feature of transferability in different ways and with various alternatives provides ease for the translator or speaker especially during the translation. In this study, the parallel structures in Russian language that differ in structure and function, but which are semantically close will be discussed within the framework of their areas and rules of usage. Besides, in this paper the reflections of these sentences in the translation will be examined in the novel of Sabahattin Ali's "Madonna in a Fur Coat", which was translated to Russian first-time in , with examples of possible alternative sentences.

Publication Date:
Publication Name: SEFAD Dergisi

Research Interests:

Russian As A Foreign Language, Russian Language, and Russian translation

KOLYADA g üneş kültü eski çağlardan itibaren Slav halkları arasında kutsal sayılmış, güneş şerefine her biri aydınlık teması odaklı kutlamalar düzenlenmiştir. eski Slav halklarının kutsal kabul ettiği güneş ile ilintili dört temel more

KOLYADA g üneş kültü eski çağlardan itibaren Slav halkları arasında kutsal sayılmış, güneş şerefine her biri aydınlık teması odaklı kutlamalar düzenlenmiştir. eski Slav halklarının kutsal kabul ettiği güneş ile ilintili dört temel bayramından (yaz gündönümü Kupala, kış gündönümü Kolyada, ilkbahar ekinoksu Komoeditsa ve Sonbahar ekinoksu Osenina) biri olan kolyada, Slav halklarının kış gündönümü bayramı olup güneşin doğuşunu ve yeni yılın başlangıcını sembolize etmektedir. doğayla iç içe yaşayan halk bu günde yeni bir dönemin başlangıcını, eski tarım yılının bitişiyle yeni tarım yılına geçişi, aydınlığın karanlığı yenerek günlerin uzayacak olmasını ve yakında gelecek olan hasat zamanını yaklaşık iki hafta süren eğlencelerle kutlardı. eski Slav halk takviminin en eski bayramlarından sayılan kolyada zamanı birçok ritüel gerçekleştirilmekteydi. Mitolojik kaynaklara göre, Slav halkları arasında eski çağlardan beri kutlanmış olan kolyada, pagan kültüründe kış güneşi Tanrısı ** (bazı * dr., St. petersburg devlet üniversitesi Filoloji Fakültesi, rus dili bölümü doktora programı mezunu. [email protected] **eski Slav mitolojisinde kış güneş Tanrısı olarak yer alan kolyada'nın varlığına ilişkin şüpheler bulunmaktadır. buna göre kolyada'nın güneşin doğuşu kutlamaları sırasında gerçekleştirilen ritüellerden birinin adı olduğu düşü-nülmektedir. bkz. S.a. Tokarev. religiya v istorii narodov mira, ).

Publication Date:
Publication Name: Folklor Edebiyat Dergisi

Research Interests:

Russian culture

Eski çağlardan itibaren Slav halklarının kutsal sayılan güneşle ilintili olarak dört temel bayramı bulunmaktadır. Bunlar, Yaz ve Kış gündönümü, İlkbahar ve Sonbahar ekinoksudur. İvan Kupala Slav halkları tarafından eski zamanlardan more

Eski çağlardan itibaren Slav halklarının kutsal sayılan güneşle ilintili olarak dört temel bayramı bulunmaktadır. Bunlar, Yaz ve Kış gündönümü, İlkbahar ve Sonbahar ekinoksudur. İvan Kupala Slav halkları tarafından eski zamanlardan itibaren kutlanmakta olan yaz gündönümü bir başka deyişle güneşin olgunluğu bayramıdır. Hristiyanlık dönemi öncesi pagan unsurlar içeren bu ve benzeri bayramların çoğu, öz anlamlarını ya yitirerek varlıklarını sürdürmüş ya da geçmişte kaybolmuşlardır.
Hristiyanlığın kabulünden sonra kilisenin ağır baskılarına ve halk arasındaki varlıklarını unutturma çabalarına rağmen, İvan Kupala Slav halkları arasında artık dini inançtan öte bir halk geleneği olarak yer etmiş ve günümüze kadar gelmeyi başarabilmiştir.

Publication Date:
Publication Name: Folklor Edebiyat

Research Interests:

Russian culture

Öz Toplulukların yaşamış oldukları olaylar, edinmiş oldukları bilgiler bir milletin kültürünü oluştururken, bu kültürün dil aracılığıyla hayat bulması kültürdilbilim alanı çerçevesinde kültür-dil-insan arasındaki ilişkinin incelenmesini more

Öz Toplulukların yaşamış oldukları olaylar, edinmiş oldukları bilgiler bir milletin kültürünü oluştururken, bu kültürün dil aracılığıyla hayat bulması kültürdilbilim alanı çerçevesinde kültür-dil-insan arasındaki ilişkinin incelenmesini doğurmuştur. Bir nesneye olan farklı bakış insanın dünyaya bakış açısının dildeki yansıması olan dilsel dünya görüşü kavramı çerçevesinde incelenmektedir. Dilbilim alanında yapı-lan pek çok bilimsel çalışmada ele alınan dilsel dünya görüşü kavramı her bir dilin dolayısıyla toplumun dünyayı nasıl algılayıp yansıttığını, çevresindeki cisim ve olgu-ların hangi niteliklerini ayırt ettiğini, insanın duygu ve olguları nasıl betimlediğini ele almaktadır. Bu makalede kültürdilbilim çerçevesinde Rus dilinde "как" (gibi) bağlacıyla yapılan benzetmeler ve deyimler Türkçe ile karşılaştırmalı olarak ince-lenmekte, böylelikle her iki millet arasındaki dış dünya algısı arasındaki fark ve benzerlikler ortaya konmaya çalışılmaktadır. Anahtar kelimeler: Kültürdilbilim, karşılaştırmalı kültürdilbilim, Rusça, Türkçe, benzetmeler, deyimler, dil ve kültür ilişkisi Abstract Analysis of Metaphors and Idioms with Conjuction "KAK" (Like) in Russian Language in The Context of Cultural Linguistics The culture of the society anticipates the combination of information it has acquired and events, which took place during the lifetime. Realization and expression of the culture by means of language has generated the research of the relationship between culture, language and human being in the context of cultural linguistics. A different viewpoint upon an object is studied in this paper in the framework of the linguistic worldview concept, stipulating the reflection of individual's worldview * Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Slav Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, Rus Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Leyla Çiğdem Dalkılıç,

Publication Date:
Publication Name: DTCF dergisi

Research Interests:

Russian Language

Özet Zengin bir dil yapısına sahip olan Rusça'da emir kipi bilinen ve bu yapının birin-cil anlamı olan direktif anlamının dışında kullanılabilmektedir. Direktif anlamının dışında kullanılan emir kipleri, emir kipi formunda aktarılmasına more

Özet Zengin bir dil yapısına sahip olan Rusça'da emir kipi bilinen ve bu yapının birin-cil anlamı olan direktif anlamının dışında kullanılabilmektedir. Direktif anlamının dışında kullanılan emir kipleri, emir kipi formunda aktarılmasına rağmen emir anlamının çok dışında olan şart, istek, zorunluluk gibi anlamlar ifade edebilmekte-dir. Söz konusu durum ise Rus dilinde emir kipindeki çok anlamlılık sorununu beraberinde getirmekte, bahse konu yan anlamların emir kipi yapısı içerisinde ele alınıp alınmaması gerektiği tartışmalarına neden olmaktadır. Emir kipi formu ile aktarılan ancak esas anlamının dışında farklı anlamlar aktarabilen bu yapının daha iyi anlaşılabilmesi ve hangi anlamlarının emir kipi formuyla iletildiğinin anlaşılması Rusça'dan Türkçe'ye yapılacak olan çeviriler için de önem arz etmek-tedir. Bu çalışmada Rusçadaki emir kipi ve bu yapının sahip olduğu birincil ve ikin-cil anlamlar ile bu yapının kullanım özellikleri incelenmektedir. Anahtar kelimeler: Rus dili, emir kipi, çok anlamlılık, kullanım özellikleri. Abstract In Russian, that contains rich language structures, the imperative form can also be used beyond its primary meaning of the directive. Those structures which are used in the imperative form but which do not have a directive meaning mean stipulation, requirement or necessity. In this case, the Russian imperative form gives rise to pol-ysemy causing debates whether the connotations should be handled within this structure. To understand the different connotations of the imperative form and which connotation is meant by the form used is important for the translations from Russian to Turkish. In this study, the Russian imperative, its primary and secondary meanings and the usage features of this structure will be examined.

DOI: /Dilder_
Publication Date:
Publication Name: Ankara Üniversitesi Tömer Dil Dergisi

Research Interests:

Russian Studies and Russian Language

nest...

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası