Felsefeyi Tanıma Tyt

TYT &#;de sosyal bilgiler alanında felsefe dersinden 5 soru çıkmaktadır. Felsefe, soyut düşünmeyi gerektiren bir derstir.  Felsefe iyi yorumlama gücüne sahip olmayı ve felsefe kavramlarına hakim olmayı isteyen bir derstir. Bu da ancak çok soru çözerek anlama ve yorumlama gücünün geliştirilmesine bağlıdır. Her deneme sonrasında deneme analizi yaparak takıldığımız soruların konularına tekrar bakmalıyız. Felsefe ezber gerektiren bir ders değildir. Soru çözerken kendi duygu, düşünce ve önyargılarınızı bir kenara bırakın. Bazen bazı sorularda hiç tanımadığınız düşünür, isim veya kavramlarla karşılaştığınızda bile, soruyu yanıtlayamayacağınızı düşünmeyin. Yanıtın paragrafın içinde bulunabileceğini asla unutmayın. Hiç bilmediğimiz kavramlarla da karşılaşabiliriz, böyle durumda soruyu bırakmak yerine kavramın anlamını araştırıp not etmek doğru bir çalışma stilidir. Sözel ifadeleri güçlendirmek, yorum gücünü arttırmak, mantıklı ve sistematik düşünmeleri sağlamak bakımından felsefe sorularının çözümü önemlidir.

Felsefe Soru Stili Nasıldır?

Felsefe soruları, Türkçe paragraf soruları gibi uzun ve zor sorular gibi algılanabilir. Tanımadığı kavramlar endişeye sebep olabilir.  Aslında o tanıdık olmayan kavramların sorunun bütününü çok etkilemediğini ve biraz uğraşınca o kavramlara çok da takılmadan soruyu rahatlıkla çözebileceğini görür. Son yıllarda bu konu o kadar çok eleştiri aldı ki soru tarzında bariz değişikliklere gidildi. Bursa TYT Dershane olarak, son yıllara kadar sorular, tamamen okuma ve anlamaya dayalı olsa da, son yıllarda ÖSYM soru tarzını değiştirmiş ve felsefe ile ilgili kavramlara da hakim olmayı gerekli kılan sorular sormaya başlamış olması dikkat alınmış ve çalışmalarımız bu yönde düzenlenmiştir.

ÖSYM Hangi Konular Üzerinde Durmuştur?

Felsefeyi tanıma yani felsefenin anlamı, doğuşu, özellikleri ünitesinden her yıl soru gelmektedir. Bilgi felsefesi, varlık felsefesi ve ahlak felsefesi ÖSYM’ nin üzerinde durduğu konulardır.

Kübra AYDIN
Felsefe Öğretmeni

Felsefenin Alanı Konu Anlatımı

Bu yazımızda TYT Felsefenin ilk konusu olan Felsefenin Alanını tüm detayları ile anlatmaya çalışacağız.
 

Felsefe Nedir?

Felsefe, Yunanca Philia (sevgi) &#; sophia (bilgelik) kelimelerinden oluşan Philosophia &#;bilgelik sevgisi&#; anlamına gelmektedir. Philosophia, durup dinlenmeden doğru bilgiye ulaşma eylemidir. Philosophia kelimesinin ortaya çıktığı zaman diliminde iki düşünür tipi vardır, Bunlar:

Philosophos: Bilgeliği arayan, hakikati elde etmeye çalışanlar.

Sophos: Bilgeliğe ve hakikate sahip olduklarına inananlar.

Bilgiyi seven, bilgeliğe ulaşmaya çalışan ve bu amaç doğrultusunda felsefe yapan kişiye filozof denir. Bütün bunlardan anlaşılacağı gibi philosophia, insanın hakikate ulaşması için çaba göstermesi gerektiğini ifade eder. Felsefe, bilgiyi ve bilgeliği sevme ve bu alanda çaba gösterme anlamındadır. Bilgelik, sınırlı varlık alanının bilgisi değil, bütün varlık alanlarını içine alan her şeyin tümel bilgisini ifade eder. Felsefe sözcüğünden bilgeliği inceleme, bilgelikten de, bütün var olanların tam bilgisi anlaşılır. Felsefede bilgeliğe ulaşmak için ilk nedenleri, ilkeleri aramakla işe başlamak gerekir. Bu nedenle felsefe diğer bütün bilimlerle ilişki halin­dedir. Felsefede bu tümel bilgiye, hakikat (doğruluk) denir. Dolayısıyla felsefe hakikati arama çabasının ürünüdür.
 
Felsefe Nasıl Doğmuştur?

• Merak ve Öğrenme Arzusu
• Mitoloji ve Dinsel Açıklamaların insanlara Yeterli Gelmeyişi
• Toplumsal Refah Ortamının Yüksek Olması
• Özgür Düşünce Ortamının Varlığı

 
Felsefe Niçin Gereklidir?
Bir insan etkinliği olarak felsefe, insan için bir ihtiyaçtır. Soru sormadan, merak etmeden, düşünmeden yaşayamayan insan, felsefeye her zaman ihtiyaç duyacaktır. Felsefe, insana her şeyden önce disiplinli düşünmeyi öğretir. Çevresinde olan bitenlere eleştirel gözle bakabilmeyi öğretir. Bunun yanında, neyin, nasıl, niçin değerlendirilebileceği konusunda sistemli çalışma ve araştırma yapma yollarını da gösterebilir.

Felsefe insana düşünmeyi öğreten bir sanattır. İnsanı insan yapan ve onu diğer varlıklardan ayıran en önemli özelliği düşünebilmesidir. İnsanın diğer varlıklara göre değerini artıran düşünebilmesi ve düşündüğünü diğer insanlara çeşitli şekillerde aktarabilmesidir. Düşünme özelliği insana, diğer varlıklardan farklı olarak sürekli kendini yenileme, geliştirme ve diğer varlıklardan üstün olma gücünü sağlamıştır. İnsan bu güç sayesinde medeniyetler kurmuş, bilimsel buluşlar ve icatlar yapmış, evreni tanıma ve anlama çabası içerisine girmiştir. Evreni anlama ve yorumlama çabası ancak felsefeyle olanaklıdır. Bu yönüyle felsefi inceleme, fikirler dünyasına bir çağrıdır.
 
Felsefenin Tanımları
Felsefe, filozofa bağlı bir söylem (öznel bir düşünce) olduğu için filozofça felsefenin günümüze kadar bir­çok tanımı yapılmıştır. Felsefe tanımlarından bazıları şunlardır:

• Felsefe; insan, evren ve değerleri anlamak amacıyla var olanların temel ilkelerini ve ilk nedenlerini araştıran, düzenli, sistemli, birleştirici, eleştirici nitelikli bir bilgi ve düşünüş biçimidir.
• Felsefe; insanın kendisi, yaşamı, içinde yaşadığı toplum ve evren üzerinde düşünme etkinlikleri sonucunda ortaya çıkmış bir disiplindir.
• Felsefe; bilginin temelinde bulunan birtakım doğrulara ulaşma çabasıdır. Felsefe, doğruya ulaşmayı amaçlarken, eldekileri sürekli ayıklar, eleştirel bir süzgeçten geçirir.
• Felsefe; kişinin kendisini ve çevresini anlama, açıklama ve yorumlama çabasıdır. En geniş anlamıyla felsefe; insanı, evreni, değerleri anlamak için sürdürülen bir araştırma çabası, birleştirici ve bütünleştirici bir açıklama gayretidir.

Felsefenin Özellikleri

• Felsefede bilgi değil, bilginin aranması amaçtır.
• Felsefi etkinlik sürekli devam eden bir süreçtir.
• Felsefe eleştirel bir bilgi türüdür
• Felsefe varlığı bir bütün olarak ele alır.
• Felsefe akıl ilkelerine dayanır.
• Felsefe çağın koşullarından etkilenir.
• Felsefe öncelikle bir meydan okuma, karşı çıkmadır.

 
Felsefe Ne İşe Yarar? (Felsefenin İşlevi)

• Felsefe bilimlere yol gösterir, bilimlerin gelişmesini sağlar.
• Anlama ve gerçeği görme ihtiyacını giderir
• İnancın biçimlenmesinde etkili olmuştur.
• Felsefe insanı &#;insan olma bilincine&#; ulaştırır.
• Eleştirel bir bakış açısı kazandırarak olayların anlaşılmasını kolaylaştırır.
• Toplumsal yaşamı etkiler.
• Felsefe ruh güzelliği sağlar.
• Bilgi toplumunun oluşmasını amaçlamış, bilginin üretilmesinde katkıda bulunmuştur.

 
Felsefi Problem (Felsefenin Soruları)

• Felsefi sorulara kesin cevap vermek imkansızdır.
• Felsefenin sorularını filozof sorar.
• Felsefi soruların cevabı düşünceye dayanır.
• Felsefe soruları her şeyin özünü belirlemeye yöneliktir.
• Felsefenin soruları zaman içinde değişikliğe uğrayabilir.

 
Filozof Kimdir?

• Filozoflar bilgeliğe ulaşmak isteyen kimselerdir.
• Filozoflar, sorgulayıcı ve şüpheci bir yapıya sahiptir.
• Filozofların görüşleri zamanla değişebilir.
• Filozoflar birbirinin görüşünden etkilenir.
• Filozoflar yaşadıkları çağda anlaşılamamıştır.
• Felsefe görüşler filozofların varlığına bağlıdır.
• Filozoflar öznel çözümlemeler üretir.
• Filozoflar farklı alanlardaki temel bilgilere sahip olmak zorundadır.
• Filozoflar yaşadıkları çağdan etkilenebilirler
• Filozofun kişisel birikimleri ve yaşantıları düşünce sistemlerini etkiler

Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Felsefe Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak  bilgi sahibi olabilirsiniz. Felsefeyi Tanıma  Nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor&#;

Felsefenin Anlamı

​Felsefe; insanın aklını ve düşünme yeteneklerini kullanarak var olan hakkında soru sorup, cevap arama etkinliğidir.
Felsefe merakla ve sorgulama etkinliği ile başlar. İnsanın kendisini, varlığı, evreni, olayları, olguları sorgulamak, bunlara “neden” ve “niçin” sorularını sormak, felsefi düşüncenin gelişmesinin temel koşuludur. Felsefenin konusu genel olarak varlık; evren ve insanın eylemlerini, yaşamını etkileyen her şeydir. O, bu konularla ilgili akla dayanan açıklamalar getirir.

Felsefe Yunanca philosophia sözcüğünden gelmektedir. Kelime olarak Bilgelik Sevgisi demektir.

(Philo: Sevgi + Sophia: Bilgelik)

Platon&#;a göre, Felsefe, diyalektik düşünme yoluyla ideaların (formların) bilgisini kavramadır.

Aristoteles&#;e göre, Var olan olarak var olanı ve özü gereği ona ait olanları inceleyen bir bilim vardır. Bu bilim (felsefe), herhangi bir özel bilimle aynı değildir çünkü diğer bilimlerin hiçbiri var olanlar olarak var olanları genelliğiyle ele almaz.

El-kindî&#;ye göre, İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir. Felsefe tarifi, insanın gücü ölçüsünde var olanların hakikatini bilmesidir.

Fârâbî&#;ye göre, Felsefe, var olmaları bakımından varlıkların bilinmesidir.

İbnSînâ&#;ya göre, Felsefe, hem kuramsal (bilgi) hem de pratik olarak yetkinleşmedir

monash.pw Felsefenin görevi yanlış anlamadan doğan aldanmacaları ortadan kaldırmaktır. Üstelik bu öylesine övülüp değer verilen kuruntuların yitmesine sebep olsa bile.

monash.pws Felsefe, yolda olmak demektir. Felsefede sorular cevaplardan daha önemlidir, her cevap yeni sorulara çevrilir.

Hilmi Ziya Ülken , Felsefe, insanın varlık hakkındaki düşüncesi ve bu düşünce üzerindeki düşüncesidir. Başka deyişle felsefe varlık ilmidir.

​Takiyettin Mengüşoğlu Felsefe; bütün “var olan” şeylerin ortak olan, birleştirici olan niteliğini ortaya koymaya çalışır.

Felsefenin Özellikleri

Felsefe bir soru sorma etkinliği olduğu için, sorular cevaplardan daha önemlidir.
Felsefe öznel bir düşüncedir. Farklı görüşlere yer verir.(Her filozof farklı çevrelerde doğup yetiştikleri için her birinin Farklı bir görüşü vardır. Bu yüzden 1 soruya yüzlerce yanıt verilebilir.)
Felsefe eleştirici ve sorgulayıcı bir düşüncedir.
Felsefe akıl ve mantık ilkelerine dayanır.
Felsefe evrenseldir. Konuları ve soruları herkesi ilgilendirir.
Felsefe yığılan yani biriken bir düşüncedir.(Kümülatiftir.)
Bitmişlik yoktur. Sürekli devam eden bir süreçtir. Hiçbir konuda son sözü söylemez.
Sonuçları kesin değildir, değişebilir.
Felsefe refleksiftir. (Kendi düşüncesi üzerine düşünme)
Olanı da inceler, olması gerekeni de inceler.
Felsefe sistemli ve tutarlıdır.
Bilim değildir. Fakat bütün bilimler felsefeden doğmuştur.(Felsefenin sorularına verilen cevaplar bilimi ortaya çıkarmıştır. Bilimin temelinde felsefe vardır.)

 Felsefenin İnsan Ve Toplum Hayatındaki Rolü

monash.pwamayı ve özgür bir düşünce yapısını zorunlu kılar.
Sorgulama doğası gereği, doğruyu yanlıştan ayırmayı ve her zaman hakikatten yana olmayı gerektirir.

2. Analiz yeteneğini ve sezgileri güçlendirir.
Akademi’nin kurucusu Platon’ da aynı şeyleri söylemiş: Felsefe, doğruyu bulma yolunda, düşünsel bir çalışmadır.

3. Önsezi yeteneğini geliştirerek insanın başına gelebilecek bir çok belayı savuşturur.
Örneğin; Nostradamus her şeyden önce bir kahin değil filozoftu. Yorumlama yeteneği ve ileri görüşlülüğünü felsefeye borçluydu.

4. Şüphe ile beslenen bir varoluş gerektirir ve bu yüzden sürekli irdeleyen bireyler yaratır.
Şüphe, doğru bilgiye ulaşmada iyi bir enstrümandır.

5. Kendi kendine yetebilen ve kararlar alabilen “birey” olmuş insanları topluma kazandırır.
Kurgul felsefenin minarı Hegel’e kulak verelim: Felsefe, kendini bilinçli hale getiren düşüncedir.

6. Felsefede hoşgörü önemlidir. Bu husus hem toplumsal hem de siyasal anlamda hukuk ve demokrasinin yerleşmesini mümkün kılar.
Demokrasinin temelini hoşgörü oluşturur. Bu konuda akla gelen ilk filozof Mevlana’dır.

7. Felsefe mücadeleci insanlar yaratır.
Mücadele, bilginin ve özgürlüğün peşinde sürüklenmektir.

Sınıf Felsefe Konuları için Tıklayınız

Sınıfta Yer Alan Diğer Ders ve Konuları için Tıklayınız

FELSEFEYİ TANIMA
FELSEFENİN ANLAMI:
Felsefe sözcüğü, "bilgelik sevgisi" anlamına gelen Yunanca "philosophia" teriminden gelmektedir. Bu terim, aralarında Türkçenin de bulunduğu bazı dillere özü kaybedilmeden uygun değişikliklere uğrayarak geçmiştir. İlk Çağ’dan bu yana felsefenin çeşitli tanımları yapılmıştır. Felsefenin tanımı, çağlara ve hatta düşünürlere göre farklılık göstermiştir.
Felsefe, kimilerine göre bilimlerin bir devamı, kimilerine göre dinsel inançları temellendirmeye yarayan bir etkinlik, kimilerine göre de insan yaşamının kendisine dayanacağı genel ilkelerin bilgisidir. Günümüz de en çok benimsenen felsefe tanımlarından biri şudur: Reklam İstemiyorum Burada Reklam Yayınlamak İstiyorum

Felsefe, bütün var olanların temel ilkelerini ve ilk nedenlerini araştıran düzenli, sistemli, birleştirici, eleştirici nitelikte bir bilgi ve düşünüş biçimidir.
Ayrıca filozofların felsefe tanımlarına birkaç örnek verelim :
Sokrates: “Felsefe, neleri bilmediğini bilmektir.”
Platon: “Felsefe, doğruyu bulma yolunda düşünsel bir çabadır.”
Aristo: “Felsefe, ilkeler ve ilk nedenleri bilmektir.”
Karl Jaspers: “Felsefe, yolda olmak demektir.”
monash.pwche: ”Felsefe, aklın sınırlarını kavramaktır.”
Görüldüğü gibi felsefenin terim anlamı dışında filozoflarca ortaklaşa benimsenmiş bir tanımı yoktur. Her filozof kendine göre bir felsefe tanımı yapmıştır.

Felsefenin insan ve toplum hayatındaki rolü :
İnsan; düşünme, şüphe, merak, kendisini ve çevresini anlamaya çalışma, sorgulama özellikleriyle diğer varlıklardan ayrılır. İnsan dışında hiçbir varlık, kendi varlığını ve diğer varlıkları merak etmez. İnsan, düşünme faaliyeti içinde kullandığı ve ya karşılaştığı kavramların anlamlarını da bilmeye çalışır. Çeşitli sorular sorarak varlığın özünü, insan bilgisinin imkân ve sınırlarını, insanın evrendeki yerini, davranışta bulunurken uyması gereken ilkeleri belirlemeyi amaç edinir. Bu sorular ve yüzyıllardır aranan cevapları, felsefenin "varlık", "bilgi" ve "değer" problemleri olarak ortaya çıkmıştır. Felsefe, insana bu problemlere nasıl yaklaşması gerektiği konusunda yol gösterir. Bu nedenle de insanın genel anlamıyla "felsefe"yi değil, "felsefe yapma"yı öğrenmesine yardımcı olur.
Felsefe merakla başlar. İnsanın merak ederek kendisini, olayları, olguları, varlığı, evreni sorgulayıp "neden" ve "niçin" sorularını sormaya başladığı anda felsefi düşünce de başlamış demektir. İnsandaki merak etme duygusu doğuştandır. Çocukken merak edilenler, ileri yaşlarda unutulabilir. Ancak insan, eğitim ve yaşantıları yoluyla yeni konuları merak etmeye, bazı olayların nedenlerini araştırmaya yönelir. Felsefe, insanın merak ve şüphe etme yeteneğinden doğan bir sorgulama etkinliğidir.

DÜŞÜNME VE AKIL YÜRÜTME:
Felsefe, bir düşünce etkinliğidir ve insanın soru sorabilme yeteneğine dayanır. Felsefeyi diğer disiplinlerden ayıran en önemli özelliği, belirli sorular üzerinde düşünürken mantıksal akıl yürütmeye dayanmasıdır. Felsefe, bunu yaparken akıl yürütmelerin temelinde yer alan kavramları da analiz eder ve açıklığa kavuşturur.

Filozoflar, insan yaşamını ilgilendiren her şey üzerinde akıl yürütebilir, her şeyi felsefi bir sorun hâline getirebilirler. Toplumda yaygın olan inançların doğruluğunu sorgulayabilir, yaşamın anlamını oluşturduğunu söylediğimiz temel sorular üzerinde dururlar. Dinin içeriği ve Tanrı'nın varlığı konusunda akıl yürütebilirler. Bilginin kaynağı, sınırları, bilim, sanat ve siyasetle ilgili sorulara cevap arayabilirler. Bu sorulara nesnel ve genel yanıtlar bulmaya çalışırlar. Ancak bunu yaparken amaçları bilgi vermek değildir. Daha çok var olanların açıklamasını yapmaktır. Bunun için bilimlerin ortaya koyduğu bilgilerin eleştirisini yapıp onları sistemleştirirler.
Filozoflar; insan yaşamının değerlerini ve amaçlarını sorgulayıp eylemlerinin dayanacağı genel ilkeleri ortaya koymaya çalışırlar. İnsanın ruhsal gereksinimlerinin başında bilme, merakını giderme, öğrenme, kendisini ve evreni anlama, yaşamını anlamlandırma gelir. Felsefe, insanın bu gereksinimlerini karşılayabilir. Bunu yaparken insanın varoluşunun anlamıyla ilgili bazı temel sorulara yanıtlar getirir.
Örneğin, "Yaşamın amacı nedir?",
"Ölümden sonra insana ne olur?",
"Ruh bedenden ayrı mıdır?" gibi felsefi soruların yanıtlarını arar. İnsanın yaşamını dayandırdığı bazı temel ilkeleri sorgular. Bunları eleştiri süzgecinden geçirerek sağlam ve doğru olup olmadıklarını ortaya koymaya çalışır.
Felsefe; insanı insan yapan, olgunlaştıran ve araştırma alışkanlığı kazandıran, anlamlandırma, yorumlama ve değerlendirme etkinliğidir. Felsefe; insanın önemli sorular sorma, onlara ciddi olarak cevaplar arama özelliğinin, erdemli olma ve mutlu yaşama talebinin, kısaca bilgeliğe ulaşma özleminin bir ifadesidir.
 FELSEFİ DÜŞÜNCENİN ÖZELLİKLERİ:

• Evrensel olması
• Sorgulayıcı olması
• Merak etmesi
• Şüphe duyması
• Hayret etmesi
• Yığılımlı ilerlemesi
• Eleştirel olması
• Refleksif olması
• Rasyonel olması
• Sistemli olması
• Tutarlı olması 

FELFEFİ SORULAR:

• Erdem nedir?
• Güzel nedir ?
• Vicdan nedir ?
• Bilim nedir ?
• Evrensel ahlak yasayı var mıdır?
• İdeal bir devlet düzeni olabilir mi?
• Ben kimim ?

Felsefenin öznel karakteristiğine örnek bir fıkra:
SEN DE HAKLISIN
Nasreddin Hoca kadılık yaparken adamın biri düşmanı ile ilgili şikâyette bulunup ona verip veriştirdikten sonra hocaya sorar:
-Haklı değil miyim hocam?
Hoca :
-Haklısın! demiş.
Adam gitmiş. Bir süre sonra adamın düşmanı gelmiş. Giden için ağzına geleni söyleyip kötüledikten sonra:
-Haksız mıyım hocam?
Hoca:
-Haklısın! demiş.
O da gitmiş. Konuşmalara şahit olan karısı, Hocaya:
-İlahi Hoca! Ne garip adamsın. İlkini dinledin; haklısın, dedin. İkinciyi dinledin; ona da haklısın, dedin. Bu ne biçim iştir?
Hoca bir süre düşündükten sonra :
-Vallahi Hanım, galiba sen de haklısın! demiş.

? ÖRNEK SORU (ÖSYS):
Hegel tarihi keşfeder, Schopenhauer ise ondan vazgeçer. Onların bu uyuşmazlığı hâlâ çözüm bekliyor. 

Bu parçadan felsefi düşünceyle ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılabilir?

A)Soruların kendi cevaplarını içerdiği

B)Çağın değerlerine bağlı olduğu

C)Kesin bir doğruya ulaşılamadığı

D)Bilimsel düşünceden etkilendiği

E)Doğrusal ilerleme gösterdiği

Çözüm: Felsefi düşünce kesinlik taşımaz. Her filozofun ulaştığı sonuçlar birbiriyle aynı değildir. Yanıt: C
? ÖRNEK SORU (ÖSYS):
Benim gibi düşünmeyenlere çok şey borçluyum. Bana taban tabana karşıt olsalar da benim düşündüklerimi çürütmekten başka bir amaç gütmeseler de hınca kapılmayıp aklımı kullanırsam düzgün düşünmede onlardan büyük ölçüde yararlanabilirim.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin yararı vurgulanmaktadır?

A)Farklı düşüncelere açık olmanın

B)İncelenen konuya odaklanmanın

C)Mutlak doğrulara ulaşma çabasının

D)Bildiklerinin doğru olduğunu savunmanın

E)Bağımsız olmanın

Çözüm: Bu parçada, kişi kendi gibi düşünmeyenlere yani farklı düşüncelere sahip insanlara çok şey borçlu olduğunu anlatıyor. Yanıt: A
? ÖRNEK  SORU (ÖSYS ):
Masal bu ya, yoksul bir köylü kızı padişahın oğluyla evlenir. Evlendikleri gün, eşi sarayın kırk odası olduğunu söyler. Odaların anahtarlarını ona vererek “Otuz dokuz odayı aç ama kırkıncı odayı açma.” der. Yeni gelin hemen ertesi gün, izin verilen odaların kapılarını açıp bakar; kiminde para, kiminde mücevher, kiminde yiyecekler vardır. Yani, bildik şeyler… Dayanamaz kırkıncı odayı da açar. Filozoflar da bu gelin gibidir, tüm kapıları açmak isterler.
Parçadaki benzetmeye göre, filozofu kapıları açmaya iten aşağıdakilerden hangisi olamaz ?
A) Merak etme
B) Bilinenle yetinmeme
C) Sınırları zorlama
D) Sorunları çözme
E) Yeni öğrenmelere istekli olma
Çözüm: Felsefede esas olan yanıtlar değil, sorulardır. Yani sorunların net, kesin bir çözümü yoktur. Ön planda olan ise merak duygusudur.
Yanıt: D
?ÖRNEK SORU (ÖSYS ):
Filozof “kavram dostu” dur. Bu, felsefenin yalnızca basit bir kavram derleme, keşfetme sanatı olmadığını söylemek demektir. Çünkü, kavramlar ille de birtakım formlar ya da kesişir değillerdir. Başka bir deyişle felsefe, kavramlar yaratmayı da içeren bir disiplindir. Dost kendi yaratılarının dostudur. Örneğin; Platon “İdea”, Aristoteles “Töz”, Descartes “Cogito” kavramlarıyla neredeyse birlikte anılırlar. Çünkü felsefelerinin temelini bu kavramlar oluşturur ve bu kavramlar onların tanımlamalarına göre anlam kazanmıştır.
Bu parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
A) Kavramalar basit bilgilerdir.
B) Felsefenin temelinde merak vardır.
C) Felsefe gerçeğe ulaşma çabasıdır.
D) Kavramlar yaratıcılarının güçlü izlerini taşır.
E) Düşünme kavramlar arasında ilişki kurmaktır.
Çözüm: Felsefede tüm sorgulamalar, yanıtlamalar, kavramlar üzerinden yapılır ve bazı kavramlar, o kavramları ilk kez ortaya atan filozoflarla özdeşleşir. Parçada vurgulanan da budur.
Yanıt :D
?ÖRNEK SORU (ÖSYS ):
Düşünmek, herkesin yürüdüğü yollardan başka yollarda yürüme yürekliliği göstermeyi gerektirir. O yollar bireyi dönüp dolaşıp herkesin gittiği yola götürse bile, hazır yolları n çok sayıdaki yolcusuyla kendi yolunu kendi açan tek yolcu arasında büyük ayrılıklar vardır.
Bu parçada sözü edilen “yüreklilik” aşağıdaki düşünme biçimlerinden hangisine ortam hazırlar?
A) Bağımsız
B) Tutarlı
C) Çağrışımlı
D) Eleştirel
E) Sistemli
Çözüm: Herkesin gittiği yollardan farklı bir yolda yürümek, başkaları gibi olmamalı, onlardan bağımsız olmak demektir.
Yanıt A
? ÖRNEK SORU (ÖSYS):
Bir masalda, iki terzi, krala diktikleri giysiyi yalnızca akıllı insanların görebileceğini söyleyerek onu kandırırlar. Aslında ortada, dikilmiş herhangi bir giysi yoktur. Kralla karşılaşanlar, akılsız diye damgalanmamak için onun çıplak göründüğünü söylemez; aksine olmayan giysiye herkes övgüler yağdırır. Kralın çıplak olduğunu, onu gören bir çocuk söyler yalnızca. Bir düşünür de çocuk gibi, gerçeği söyleyebilecek yüreklilikte olmalıdır. Kendi çağının tüm önyargılarına karşın, saygınlığının zedelenmesi pahasına, gerçeği olduğu gibi ortaya koymalı; çocukların yetişkinlikte yitirdikleri bu özelliği korumaya çalışmalıdır.
Bu parçaya göre, bir düşünürde aşağıdaki özelliklerden hangisinin bulunması gerekir?
A) Cevaplardan çok, sorulara ağırlık verme
B) Soruşturmasına, olabildiğince çok bilgiyle başlama
C) Bilimsel otoritelerle uyum içinde çalışma
D) Daha önce cevaplanmamış sorular sorma
E) Genel görüş ve kabullerin tutsağı olmaktan kaçınma
Çözüm: Örnekte bahsedilen çocuk, herkesin sahip olduğu kabullerden, bakış açılarından farklı bir noktada durmaktadır. Bu da bizi E seçeneğine götürür.
Yanıt E
?ÖRNEK SORU (ÖSYS ):
Epikuros, “Hastalanınca doktora gideriz; çünkü doktorlar bedensel hastalıklar konusunda bizden fazla şey bilirler. Ruhsal sorunlar yaşadığımızda da aynı nedenden ötürü filozoflara yönelmeli ve onları doktorları yargılarken kullandığımız ölçütlere benzer ölçütlerle değerlendirmeliyiz. Hastalığı iyileştirmediği sürece tıp bilimi nasıl faydasızsa, ruhsal acılarımızı dindirmediği sürece felsefe de o denli gereksizdir.” der.
Epikuros’un bugün psikolojinin ilgi alanına giren ruhsal sorunların çözümünü felsefeden beklemesi, aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir?
A) Döneminde, bazı bilgi alanlarının henüz ayrışmamış olmasına
B) Tıbbı, en gelişmiş ve insanlara en yararlı bilgi alanı olarak görmesine
C) Felsefenin sistemli bir bilgi alanı olmasına
D) Felsefenin evrensel bir bilgi alanı olmasına
E) Felsefenin eleştirel bir bilgi alanı olmasına
Çözüm: Bilimlerin felsefeden tam olarak ayrılmaları yüzyıla denk gelir. Psikolojinin bağımsız bir bilim halini alması da bu yüzyıla rastlar. Bundan önce bilimler felsefenin çatısı altındaydılar.
Yanıt :A