Gül Budama Mevsimi Ne Zaman

Gül Budama İşlemi: Gül Nasıl Budanır?

“Gül nasıl budanır?” sorusu, bu işlemi merak edenler tarafından sıklıkla sorulur. Gülün nasıl budanacağını öğrenmeden önce budamanın önemini anlamakta fayda var. Budama işlemi uygulanmamış gülün çiçekleri, eski kalitesini kaybeder. Üstün kaliteli bir gül için budama yapmak şarttır. Gülün havayla daha fazla temas edebilmesi ve canlılığını uzun süre koruyabilmesi için çiçeklenme mevsiminden sonra budama işlemini uygulamanız gerekir.

Gül budama işleminde budama makası gibi keskin bir alet yardımıyla gülün aşı bölgelerini üst kısımlarından kesmeniz gerekir. Böylece hem fidan taze kalır hem de gül daha fazla çiçek açar. Gül budama esnasında kurumuş, zarar görmüş ve verimsiz dalları da kesmeniz gerekir. Bu sayede bitki, verimsiz dallar için boşa enerji harcamaz ve sağlam dallar daha sağlıklı ve güçlü olarak çiçeklenir. Gülün pek çok çeşidi olması kafanızı karıştırmasın, hemen hemen her gül çeşidi aynı şekilde budanır. Ayrıca kesilen dalları tekrar toprağa ekerek yeniden filizlenmesini de sağlayabilirsiniz.

Güllerde Budama Şekilleri

Budanmamış gül bitkisi; çok sayıda yoğun sürgün oluşturur, çiçekleri küçük ve kalitesizdir. Uygun bir budama; verimsiz, yaşlı, hasta, kuru, zarar görmüş dalların çıkartılması ile iyi bir çiçeklenme için birkaç dalın bırakılması işlemidir. Budama size, bahçenize uyan arzu ettiğiniz gül şeklini yaratma fırsatını verir.

Budama ile kuvvetli ve sağlıklı bir bitki gelişimi sağlandığı gibi, bitki içine daha fazla ışık, hava girmesi de sağlanır. Şekil yaratılmasının yanında daha iyi ve kaliteli çiçekler elde edilir. Gülde yapılan her türlü kesme işlemi budama olarak adlandırılır. Budama işlemi dikim aşamasında dikim budaması ile başlar, her yıl yapılan yıllık budamalar ile devam eder.

Güllerde farklı niteliklere sahip fidanlar, üretim materyali olarak kullanılmaktadır. Gül fidanları aşılı-aşısız veya tüplü (topraklı)-tüpsüz (çıplak köklü) fidan olarak sınıflandırılır. Son yıllarda dış mekanda genellikle tüplü fidanlar kullanılmasına karşın çıplak köklü fidanlarda kullanılmaktadır. Dikim budaması özellikle çıplak köklü fidanlarda uygulanır. Aşırı uzun kökler kısaltılır. Kırılmış zarar görmüş kökler kesilir. Ayrıca bu kök sisteminin besleyebileceği ölçüde sürgün bırakılmalıdır. Genelde toprak üstü aksam olarak, 20 cm uzunlukta (üç beş göz içeren) farklı yönlere bakan üç-dört sürgün yeterlidir. Tüplü fidanlarda aşırı uzun sürgünler varsa dikim sırasında bir parça kısaltılır.

GEREKLİ ALET VE EKİPMAN :

Gülün odunsu ve dikenli yapısı nedeniyle bitkiyi kolay, sağlıklı budamak ve budama yapan kişinin de zarar görmemesi için keskin, kaliteli ve temiz aletlere gereksinim vardır. Odunsu, sert, kalın dalları kesmek için iyi dişli bir testere kullanılmalıdır. Daha ince, yumuşak dallar için kaliteli, keskin bir budama makası, ulaşılması zor olan yerler için ise uzun saplı budama makasları tercih edilmelidir. Bunlara ilave olarak, dikenlerden elleri korumak içinde deri eldivenlerden yararlanılmalıdır. Minyatür (saksı) güllerini budamak için ise, sadece budama makası veya normal bir makasta yeterli olabilmektedir.

BUDAMA ZAMANI :

Bahçe gülleri için en iyi budama zamanı, güllerin dinlenmeye girdiği sonbahar sonu ile kış bitimi arasındaki zamandır. Dinlenmeye giren gülde önce yapraklar azalır, kışı sert olan yerde tamamen dökülür, sürgün ve çiçek faaliyeti durur, bitki kışa dayanabilmek için hayatsal faaliyetlerini en alt düzeye indirir. Budama işlemi gözler uyanmadan, bitki aktif büyümeye başlamadan tamamlanmalıdır. İklimsel faktörler budama zamanını belirleyen temel faktörlerdir. Ilıman kış iklimine sahip olan yerlerde güller erken budanabilir. Erken budanan bitkilerin erken uyanacağı ve soğuklardan zarar görebileceği unutulmamalıdır. İzmir ve çevresinde en iyi budama zamanı Ocak-Şubat aylarıdır. Geç budamalar ise, bitkide su yürümesi ve büyümenin başladığı döneme rastlar ve bu dönemde yapılacak budama bitkide güç kaybına neden olur.

BUDAMADA UYGULANACAK GENEL KURALLAR :

1. 1. Birbirine gölge yapan, birbiriyle rekabet içinde olan dallardan biri alınmalıdır.
2. 2. Kışın soğuktan zarar görmüş dallar sağlıklı dokunun bulunduğu noktanın birkaç cm altından kesilmelidir.
3. 3. Hastalıklı, kuru, zayıf, ince sürgünler bitki üzerinde bırakılmamalıdır.
4. 4. Bitkinin (çalının) orta kısmında daha fazla ışık ve hava girmesi için, ortada bulunan dallar dipten çıkartılmalıdır.
5. 5. Bu şekilde kesim ile çalıya bir vazo görünümü de sağlanmış olur. Vazo şekli hastalıkları önleme açısından da yararlıdır.
6. 6. Yaşlı bir dalın ucunda bir en fazla iki adet tek yıllık sürgün göz üzerinden budanarak bırakılmalıdır.
7. 7. Uç kısımda yaşlı dal ile tek yıllık sürgünün birleştiği yerde çatal oluşturulmamalı, yaşlı kısım birleşme yerinden tırnak bırakılmadan kesilmelidir (Şekil 1).
8. 8. Bırakılan dal ve sürgünlerin yönleri gözler geliştiğinde birbiriyle karşılaşmayacak doğrultuda olmasına özen gösterilmelidir.
9. 9. Kesilen sürgünün iç rengi beyaz olmalı, eğer kahverengi veya siyah ise kesim beyaz renge ulaşılan noktanın altından yapılmalıdır.
10. Aşılı güllerde aşı noktasının altından gelen dip sürgünleri dipten kesilmelidir.

KESİM İŞLEMİ

Kesimler gözün 5- 6 mm üzerinden º derecelik açı ile düzgün bir şekilde yapılmalıdır. Kesim gözün ters yönünde olmalı, göz üzerinde (mm) milimetreden büyük dal parçası (tırnak) bırakılmamalıdır (Şekil 2).

Büyük dal parçası kısa sürede canlılığını yitirir (ölür), hastalıklara ve zararlılara barınak oluşturur.

Kesim yapılacak yerdeki gözün yönüne de dikkat edilmelidir. Göz çalının orta kısmına doğru bakmamalı, dışarıya doğru yönelik olmalıdır. Genelde sürgünün en üstündeki göz uyanarak yeni sürgünü oluşturacağı için gözün yönü önemlidir.

Kesim sırasında makasın kesim yapan ince kısmı aşağıda, bir başka deyişle bitki tarafında olacak şekilde tutulmalıdır. Aksi tutuş durumunda kesim düzgün olmaz yüzey zedelenir, parça (tırnak) kalır. Bu durumda bir kez daha kesim yapılarak yüzey düzeltilmelidir.

Budamanın Yapılışı :

Güller dikimden sonra birinci yıldan itibaren budanmaya gereksinim duyar. Eğer budama yapılmaz ise bitki boyu yükselir, çalı şeklini kaybeder, önce çiçek sayısı artar daha sonra hızla azalır, kalitesiz küçük çiçekler oluşur.

Bitki dinlenmeye girdiğinde bitkinin üst dallarında oluşan besin maddeleri köke ve yaşlı odunsu kısma doğru taşınmaya başlar. Budama ile ne kadar çok göz uzaklaştırılır ise, bitki üzerinde bırakılan gözlere o kadar fazla enerji kalacak, böylece daha kuvvetli sürgün gelişmesi ve çiçeklenme sağlanacaktır.

Bahçe gülleri genellikle üç temel şekilde; sert, orta, hafif olarak budanır.

Sert Budama : Bitki 25 cm boyda üç dört sürgün kalacak şekilde budanır. Fazla dallar çıkartılır. Sert budama sonucu, az sayıda gösterişli çiçek oluşur. Zayıf bitkileri kuvvetli gelişmeye yöneltmek için sert budamaya gerek vardır

Orta Budama : Bitki üzerinde beş ile on adet sürgün bırakılır, bitkinin yerden yüksekliği (cm) santimetredir. Orta şiddette budama birçok bahçe gülü için uygun olan bir yöntemdir, sert budamaya göre daha çok sayıda ancak daha küçük çiçekler meydana gelir (Şekil 4).

Hafif budama : Tek yıllık sürgünler sadece uzunluğunun üçte biri kadar kesilir. Bu tarz budama kısa saplı güller demektir. Genellikle dikimden sonraki ilk yılda uygulanması önerilir.

Budama yapacak kişi öncelikle gül çalısını yakından incelemeli bitkinin gelişme kuvvetini saptamaya çalışmalıdır. Daha sonra budamada uygulanacak genel kurallarda belirtildiği üzere şekli bozan, hasta, kuru ve fazla dallar çıkartılmalı, dipten kesilmelidir. Bir sonraki aşamada uygulanacak budama yöntemine göre yine fazlalık gösteren sürgünler alınmalı, önümüzdeki yıl çiçekleri ve bitkiyi oluşturacak dallar budama yönteminde belirtilen yükseklikte kesilmelidir. Kesme işlemi daha önce verilen bilgiler doğrultusunda yapılmalıdır. Budama bittiğinde bitki vazo görünümünü almalı, yeni sürgünler tek yıllık sürgünlerden daha kolay meydana geldiğinden bırakılan dalların tek yıllık sürgünlerden olmasına veya yaşlı dalın ucunda tek yıllık sürgünlerin bulunmasına özen gösterilmelidir.

Gül bitkisinin yaşlı kısımlarında bulunan uyur gözler gerektiğinde sürerek sürgün oluşturabilme yeteneğindedir. Bu nedenle yukarıda anlatılan yöntemlerin dışında kışı çok sert geçen yerlerde bitki 15 cm yüksekten kesilerek toprakla örtülür ve kışı zarar görmeden geçirmesi sağlanır. Bahar aylarında yeni sürgünler toprak altında kalan yaşlı kısımdan meydana gelir. Diğer bir uygulama da, bitki kışı geçirdikten sonra soğuktan zarar gören dallar budama şekli gözetilmeksizin sağlıklı dokuya ulaşıncaya kadar (yaşlı kısımda olsa) kısaltılır. Burada önemli olan bitkiyi kurtarabilmektedir.

TIRMANICI-SARILICI GÜLLERİN BUDANMASI

Tırmanıcı güller dikimden sonra yıl budanmaz. Yalnız cansız, hastalıklı, kuru dallar varsa onlar kesilir. Sürekli çiçeklenen, kuvvetli melez tırmanıcı güller yine dinlenme döneminde budanır. Yaşlı olan, çiçeklenmiş dallar çıkarılır, kuvvetli sürgün bırakılır, bunlar bağlanır. Çok uzun olan sürgünler çiçeklenmeyi teşvik etmek için kısaltılır.

MİNYATÜR (SAKSI) GÜLLERİNİN BUDANMASI

Çok az bir budamaya gereksinim duyarlar. Şekli bozan, uzayan, sıkışıklık yaratan sürgünler alınır. Dipten gelen sürgünler uzunluğunun yarısından budanır. Çiçek geçtikten sonra yeni sürgünler oluşturacak göz üzerinden budanmalıdır.

AÇAN ÇİÇEKLERİN ALINMASI

Bahçe güllerinde yapılan önemli yanlışlardan birisi de açmış, geçmiş, solmuş çiçeklerin bitki üzerinde bırakılmasıdır. Bu şekilde uygulama, yeni çiçeklerin oluşumunu engellediği gibi bitkinin kuvvetinin de azalmasına neden olur. Bu nedenle açmış, solmaya başlayan çiçek, çiçek sapı alt kısmında iki adet beş parçalı yaprak bırakılarak kesilmelidir. Bu işlemde temel olarak yıl içinde yapılan bir budamadır.

SONUÇ

Budama, kişiden kişiye farklılık gösteren bir işlemdir. Bu konuda uzman olan kişiler farklı görüşlere sahip olup, değişik uygulamalar yapabilir. Önemli olan budamada uygulanacak genel kurallar çerçevesinde budama işlemini gerçekleştirmektir. Özellikle ilk yılarda sert kesimlerden mümkün olduğunca kaçınarak, orta şiddette budama yöntemi tercih edilmelidir. Genelde yaşlanan ve zayıf bitkilerde gençleştirme için sert kesimlere başvurulmalıdır. Zaman içinde kazanılacak tecrübelerle kişinin, güllerine uyan budama yöntemini geliştirmesi, yaptığı işten keyif almasını sağlayan en doğru uygulamadır. Bahçe ile uğraşmanın en önemli yararı, kişileri günlük hayatın sıkıntılarından kurtarması, onları mutlu etmesidir.

funduszeue.info Ercan ÖZZAMBAK

Gül büyütmek ve yetiştirmek oldukça zor bir süreçtir. Gülleri beslediğiniz ve doğru bir şekilde budadığınız sürece, bu güzel bitkilerle çok fazla sorun yaşamazsınız. Budama, gül bitkisi bakımının ve bahçenizdeki bitkinin uzun ömürlü olmasının hayati bir unsurudur. Genel olarak, bitki ilkbaharın son donundan sonra uyku halini bırakmadan hemen önce gül çalılarının budanması gerekir. Bu, sıcak iklimlerde yılın başlarında ve soğuk iklimlerde Ocak ve Nisan ayları arasında herhangi bir zamanda olacaktır.

Eskiden ekilen güllere bakmanız gerekiyorsa, çiçek açtıktan sonra budayın. Geçen yılki dalın üzerine çiçek taşıyorlar. Gül budamasında, önce ölü dalı kesin. Dikkatiniz dağılmadan bitkinin şeklini &#;görmenize&#; yardımcı olur. Halka açık bir gül bahçesini ziyaret etmek ve yetiştirdiğiniz gül örneklerini bulmak iyi bir fikirdir. Bahçıvanların aynı türden gülleri nasıl budanmış olduğuna dikkat edin.

Soğuk kış iklimlerinde, ilkbaharda gülleri budama genellikle tek bir seçeneğe indirgenir: Kışın ölen dalı kesin. Sıcak iklimlerde, amacınıza bağlı olarak budama üç seviyeden herhangi birinde yapılabilir. Şiddetli budama (15 ila 25 cm yüksekliğinde üç veya dört sap bırakmak için kesilir) daha az ama daha büyük çiçek açar. Orta düzeyde budama (45 ila 60 cm kesilmiş beş ila 12 sap) daha büyük bir çalı oluşturur. Hafif budama (bitkinin üçte birinden daha azı inceltilir) üretilecek kısa saplı çiçek sayısını artırır.

Gül için Budama Aletleri

Her iki bıçak da kavisli bir çift yüksek kaliteli budama makasına yatırım yapın. Bir bıçağında düz &#;örs&#; olanlar sapları kesmeye değil ezmeye meyillidir. Bu, fiyatın gerçekten bir fark yarattığı bir araçtır. Geçmişi kanıtlanmış bir üretici seçin ve alabileceğinizin en iyisini satın alın. Bazı budama makasları, sol elini kullananlar için tasarlanmış özel bir tutamağa sahiptir. Diğerlerinin bileklerinizi yormayan döner sapları vardır ve saklama için çıkarılabilir bıçaklı modeller vardır. Minyatür gülleri budamak için daha küçük versiyonlar mevcuttur.

Sonra, büyük odunsu sapları çıkarmak için bir budama testeresine ihtiyacınız olacak. Tomurcukların birliğine zarar vermeden size temiz bir kesim sağlayacaktır. İhtiyacınız olan üçüncü alet, bir çift biçme makasıdır. Dal makası, uzun (30 &#; 45 cm) saplı budayıcılardır. Daha kalın saplar için size kaldıraç sağlayacaklar. Son olarak, delinmeye karşı dayanıklı, güçlü bir çift deri eldiven satın alın. Artık gülleri kırpmaya hazırsınız.

Gül neden budanmalıdır?

Budama bazı bahçıvanları korkutur. Ancak bir gülün nasıl budanacağını öğrenmek zor bir iş değildir. Kesiklerin nedenlerini anladığınızda, budama daha az göz korkutucu hale gelir. İşte budama nedenleri.

Sağlık: Bitki büyümeye devam etmeden önce, herhangi bir gülün ölü veya hasarlı dalları, kışın sonlarında veya ilkbaharın başlarında kesilmelidir. Hastalıklı dalları fark ettiğinizde çıkarın. Bitkinin ortasında büyüyen dalları kaldırarak hava dolaşımını iyileştirin.

Görünüm: Gür modern güllerin kompakt, açık formlarını korumak için yardıma ihtiyacı vardır. Heirloom gülleri daha az budama gerektirir çünkü gevşek, ince dallı görünümleri çekiciliğinin bir parçasıdır. Sonbaharda minyatür güller uzun ve uzun bacaklı hale gelir. Dalları çıkarma veya kullanılmış çiçekleri kesmek, bitkileri yeniden çiçek açmaya teşvik eder.

Kontrol: Bazı güller vahşi doğaya terk edilerek büyür. Gül çalılarının budanması hastalıklı ve ölü sapları ve dalları çıkarır ve bitkinin genel boyutunu azaltır. Uçlarını veya tüm dallarını istediğiniz zaman budayarak onları sınırlar içinde tutun. Daha soğuk akşamlar, genellikle dökülmeye başlayan, biçimsiz, benekli çiçekler ve sararmış yapraklar üretir. Bir sonraki çiçeklenme döngüsünü kesintiye uğratabilecek kuşburnu, harcanan çiçekler çıkarılmazsa ortaya çıkabilir.

Gül Budama Prensipleri

1. Ölü dalı daima sağlıklı dokuya geri döndürün. Canlı dokuyu yeşil kabuğu ve beyaz öz çekirdeği ile tanıyacaksınız.
2. Her kesikten sonra, hızlı bir şekilde toparlanmasını sağlamak ve koruma sağlamak için bir damla beyaz tutkal ile kapatın.
3. Maksimum hava sirkülasyonu için burcun merkezinin açık olmasını sağlamak için budayın.
4. Başlıca dallardaki, makul ölçüde kalın bir gövdeyi tek başına kaldıramayan tüm büyümeleri uzaklaştırın.
5. Vantuzlar (tomurcuk birliğinin altından filizlenen kök yapısından gelen büyüme) mevcutsa, bunları ana kök kamışına mümkün olduğunca yakın bir yerden çıkarın.
6. Odunsu eski dalları çıkarın; onları tomurcuk birliğine olabildiğince yakın görebilirsiniz.
7. Gül fidanınızı budamayı tamamladıktan sonra, dallardan kalan yaprakları çıkarın ve çalıların etrafındaki kalıntıları temizleyin. Tüm yaprakları atın (gübre yığınında kullanmayın).

Güller Nasıl Budanır?

1. Budama kesimlerinizi, göz ucuyla tespit ederek yaprak aksının yaklaşık 60 mm yukarısında 45 derecelik bir açıyla yapın.
2. Dalın dışından bir göz seçin ve kesiği karşı tarafta aşağı ve uzağa doğru eğin. Bu, fazla doğal öz suyunun gelişmekte olan göze müdahale etmeden kesimi yükselmesine ve kapatmasına izin verir. Bir gül çalısının dışa dönük bir tomurcuğa kesilmesi aynı zamanda dışa doğru büyümeyi teşvik eder, bitkinin hava dolaşımını açar, daha hoş şekiller yaratır, hastalığa direnç gösterir ve dalların dolanmasını önler. 60 mm&#;den daha yakın kesikler ona zarar verebilir. Bundan daha yüksek kesimler, görünür bir anız bırakacaktır; bu, hem zararlılar hem de hastalıklar için bir sığınak.
3. Gül çalısının yaprakları varsa, kesiğinizin yerini tespit etmek kolaydır. Size rehberlik edecek yeşilliklerin olmadığı yerlerde, yaprakların bir zamanlar birbirine bağlandığı yeri bularak uyuyan gözü bulun. Göz, normalde dal yüzeyinin üzerinde hafif bir şişlik olarak görülebilir.
4. Gövdeleri teşhir için keserken ve bitmiş çiçekleri çıkarırken aynı budama tekniğini kullanın. Gül çalısının bakımı için, budama aletlerinizi periyodik olarak bilemeyi unutmayın.
5. Paslanmayı önlemek için metal yüzeyleri her kullanımdan sonra yumuşak, hafif yağlanmış bir bezle silin. Aletleri kuru bir yerde saklayın.