Kaçak Yapıya Elektrik Aboneliği 2018

Fotoğraf: Silivri Belediyesi

Danıştay Onüçüncü Daire; orman ve mera gibi yapılaşma yasağı bulunan alanlarda yer alan yapı kayıt belgesi almış yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanması yönündeki işlemler için ‘hukuka aykırı’ dedi. Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı`nın ‘olur kararını’ durdurdu.

Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) 31 Mayıs tarihli işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kararıyla orman ve mera alanlarında yapı kayıt belgeleriyle elektrik ve doğalgaz bağlatma işlemi yapılabiliyordu.

Bu durumun meraların amaç dışı olarak işgaline yol açtığını savunan TMMOB’a bağlı Ziraat Mühendisleri Odası işlemlerin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açtı.

Ziraat Mühendisleri Odası davada Mera Kanunu kapsamında kalan alanlarda yapı kayıt belgesi düzenlenmemesi gerektiğini ifade etti. Bu alanlarda yapılan yapıların işgal ve tecavüz olarak değerlendirilerek ilgili mevzuat uyarında suç oluşturacağını belirtti.

Kanun uyarınca mera tahsis değişikliği yapılmadan mera alanının kullanımının mümkün olmadığı savunan Ziraat Mühendisleri Odası kaçak yapı sahiplerine imar affı getirildiğini savundu.

Bakanlıkların karar ve talimatlarının hukuka aykırı olduğu ifade ederek kararın iptalini istedi.

Bakanlık afet riski diyerek gerekçelendirdi

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı dosyaya yaptığı savunmada kararın afet risklerine hazırlık gerekçesiyle alındığını belirtti. Ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların kayıt altına alınmasının hedeflendiğini savundu.

“Böylece yapıların yıktırılıp yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar malikler ile idareler arasında imar mevzuatından kaynaklanan problemlerin ortadan kaldırılması, bir nevi imar barışının sağlanması amacıyla yürürlüğe kondu” dedi.

TEDAŞ da dava konusu işlemin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın ‘oluruyla’ yapıldığını yönünde savunma yaptı.

sayılı İmar Kanunu'nun geçici maddesinde yapı kayıt belgesi alınamayacak alanlar ve yapılar sayılmasına rağmen bunlar arasında "orman, yayla ve mera" alanlarının sayılmadığını ifade etti.  

Kanun maddesi uyarınca yapı kayıt belgesi alabilecek orman, yayla ve mera alanlarındaki yapılara talep hâlinde su, elektrik ve doğalgaz bağlanmasında hukuka aykırılık bulunmadığını belirtti.

Danıştay ‘dur’ dedi

Dosyayı görüşen Danıştay Onüçüncü Daire, Anayasa’nın "Toprak mülkiyeti" başlıklı maddesi, "Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması" başlıklı maddesi ile "Ormanların korunması ve geliştirilmesi" başlıklı maddelerine atıf yaptı.

“Anayasa uyarınca, devlet, toprağın verimli olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, erozyonla kaybedilmesini önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almak, tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koymak ve tedbirleri almak, ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade etmemek ve belirli istisnalar dışında orman sınırlarında daraltma yapmamakla yükümlüdür” dedi.

Daire, Orman Kanunu uyarınca ormanlarda belirli istisnalar dışında her çeşit bina, ağıl ve hayvanların barınmasına mahsus yerler yapılması, tarla açılması, işlenmesi, ekilmesi ve yerleşilmesinin yasak olduğunu belirtti.

Mera Kanunu uyarınca da mera, yaylak ve kışlakların özel mülkiyete geçirilemeyeceğini, amacı dışında kullanılamayacağını ifade etti.

Buradan yola çıkan Onüçüncü Daire yapılaşma yasağı bulunan orman ve mera alanlarındaki yapılar için yapı kayıt belgesi düzenlenemeyeceğine, düzenlenmiş olsa bile ilgili yapıların bu belgenin sağladığı haklardan yararlandırılamayacağına karar verdi.

“Hukuka uygunluk yok” diyen Onüçüncü Daire “Kararın uygulanması hâlinde giderilmesi güç zararların doğmasına yol açacağı sonucuna varılmıştır” diyerek dava konusu işlemlerin yürütmesinin durdurulmasına hükmetti.

Ne olmuştu?

18 Mayıs ’te Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle sayılı İmar Kanunu’na geçici madde eklendi. Böylelikle halk arasında “imar barışı” olarak adlandırılan kısmen imar affı dinilen uygulama yürürlüğe girdi.

Bundan bir ay sonra da yine Resmi Gazete’de “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” yayımlandı. Kayıt belgesi düzenlenemeyecek alanlar arasında sayılmayan orman ve mera alanlarında bulunan yapılar için alınan belgelere su, elektrik ve doğalgaz bağlatma talepleri söz konusu oldu.

Elektrik dağıtım şirketlerinin bağlantı başvurularını reddetmesi üzerine yurttaşlar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na şikâyet dilekçeleri vermeye başladı.

Bakanlık imar barışıyla yapı kayıt belgesi alınan yapılara su, elektrik ve doğalgaz hizmetlerinin bağlanması için hak tanındığını belirterek enerji dağıtım kuruluşlarına talimat gönderdi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü de tüm elektrik dağıtım şirketleri ile EPDK ve TEDAŞ’da karara uyulması yönünde yazı gönderdi.

TEDAŞ ise 31 Mayıs ’de yapı kayıt belgesi alan ve özel kanunlar uyarınca yıkım kararı alınıp yıktırılmayan yapılara elektrik verilmesine ilişkin gerekli iş ve işlemlerin yürütülmesi hususunda 81 il valiliğine ve dağıtım şirketlerine yazı yazdı.

(HA)

A.  Giriş

Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun Değişikliği”), tarih ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Kanun Değişikliği ile yapılan düzenlemelerden biri de tarihli ve sayılı İmar Kanunu’nun (“Kanun”); yapı ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olup, kullanma izni verilmeyen yapılara ve belirli bir tarihten önce yapılmış olmak kaydıyla ruhsat alınmamış olan yapılara, geçici olarak su ve/veya elektrik bağlatılabileceğini düzenleyen maddesine^[1] ilişkindir. İşbu bilgi bültenimizde Kanun Değişikliği ile getirilen yeni düzenlemenin detaylı incelemesine yer verilecektir.

B.  Kanun Değişikliği ile Getirilen Düzenleme

Kanun Değişikliği uyarınca tarihine kadar yapılmış olmak kaydıyla; inşaat ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olup, kullanım izni verilmeyen yapılara su ve/veya elektrik aboneliği bağlatılabilecektir. Ancak söz konusu abonelik geçici nitelikte olup, belediyenin ilgili dağıtım şirketlerine aboneliğin iptal edildiğini bildirme haklı saklıdır. Dolayısıyla belirtmek gerekir ki; Kanun Değişikliği ile getirilen düzenleme, herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmemektedir.

Kanun Değişikliği ile, yapı ruhsatı alınmış fakat kullanım izni alınamamış yapıların yanında; tarihinden önce yapılmış olmak kaydıyla, yapı ruhsatı alınmadan inşa edilen yapılara da geçici abonelik sağlanacağı düzenlenmektedir.

Kanun uyarınca bahsi geçen yapılara ilişkin geçici su ve/veya elektrik aboneliğinin sağlanabilmesi için gerekli koşullar şunlardır:

• 01/07/ tarihine kadar, yapı/inşaat ruhsatı alınmış ve yapının buna göre yapılmış olup, kullanım izni verilmemiş olması veya yapının tarihine kadar yapılmış ruhsatsız bir yapı olması,
• Yol, elektrik, su, telefon, kanalizasyon, doğal gaz gibi alt yapı hizmetlerinden birinin veya birkaçının yapıya götürüldüğünün belgelenebiliyor olması,
• İlgili yönetmelikler doğrultusunda fenni gereklerin yerine getirilmiş olması,
• Başvurunun, Kanun Değişikliği’nin Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten[2] sonra yapılmış olması

C.  Genel Değerlendirme ve Sonuç

Kanun Değişikliği uyarınca; 01/07/ tarihine kadar alınmış bir yapı ruhsatı doğrultusunda başlanmış ve buna göre yapılmış ancak kullanım izni alınamamış yapılar ile tarihine kadar hiç ruhsat alınmadan tamamlanan yapılara, ilgili belediyelere başvurularak geçici olmak kaydıyla su ve elektrik bağlanması mümkündür.

Bilgi ve değerlendirmelerinize sunulur. Konuya ilişkin herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla,

Gülaç Hukuk Bürosu

[1] tarihli ve sayılı İmar Kanunu’nun Geçici Maddesi

[2]

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda "torba kanun" tasarısının 7 maddesi daha kabul edildi.

Kabul edilen maddelere göre, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca riskli alan, kentsel dönüşüm ve gelişim alanı, yenileme alanı olarak belirlenen alanlarda bulunan yapılardan, yapı ruhsatiyesi veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılara, dönüşüm ve yenileme uygulamalarına muvafakat verilmesi koşuluyla geçici olarak elektrik, su ve doğal gaz bağlantısı ve aboneliği yapılacak. Ancak bu, herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmeyecek. Geçici abonelik süresi 5 yılı geçemeyecek.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca belirlenen sosyal yardımlardan yararlanan kişileri istihdam eden işverenlere sigorta primi desteği verilecek.

Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasında olması kaydıyla; Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu tarafından belirlenen nakdi düzenli sosyal yardım alanların özel sektörde işe girmeleri