Torna Tesviye Ne Demek

İçindekiler:

1. Torna tesviye ne iş yapar?
2. Tornacı ne kadar maaş alıyor?
3. Tesviyesi nedir?
4. Tesviye işlemleri nelerdir?
5. Tesviye bölümü ne demek?
6. Torna parçaları nelerdir?
7. Arsanın tesviyesi ne demek?
8. Tesviyesi nasıl yapılır?
9. Tesviye işlemi nasıl yapılır?
10. Tesviye edilmiş zemin ne demek?
11. Temel tesviyecilik nedir?
12. CNC Torna Tezgahı operatörü ne iş yapar?

Torna tesviye ne iş yapar?

Tornacı ne kadar maaş alıyor?

Tesviyesi nedir?

Tesviye işlemleri nelerdir?

Tesviye bölümü ne demek?

Torna parçaları nelerdir?

1. Gövde.
2. Ayaklar.
3. Fener Mili (İş Mili)
4. Kayıtlar.
5. Gezer Punta.
6. Hız Kutusu.
7. Araba.
8. Kalemlik.

Arsanın tesviyesi ne demek?

Tesviyesi nasıl yapılır?

Tesviye işlemi nasıl yapılır?

Tesviye edilmiş zemin ne demek?

Temel tesviyecilik nedir?

CNC Torna Tezgahı operatörü ne iş yapar?

           MAK&#;NACILIK TEKNOLOJ&#;S&#;

      Makinac&#;l&#;k ve Tesviyecilik i&#; sahas&#; en geni&#; olan meslek dallar&#;ndan funduszeue.info ve yar&#; mamül metal parçalar&#;n&#; mevcut ölçülerine göre kullan&#;l&#;r hale getirildigi bir meslek dal&#;d&#;r. Küreselle&#;en dünyam&#;zda teknoloji ba&#;döndürücü bir h&#;zla geli&#;mekte, bu geli&#;me sürecinde Makina sektöründe de h&#;zl&#; bir geli&#;me görülmekte.Özellikle Bilgisayar teknolojisinin Makinac&#;l&#;k sektörüne girmesiyle günümüzde gittikçe kullan&#;m&#; yayg&#;nla&#;an (CNC) bilgisayar kontrollü makinalar, makinac&#;l&#;ga yeni bir soluk ve kalite getirmi&#;tir. Bunun yan&#;nda (CADCAM) Bilgisayar destekli çizim ve tasar&#;m ilede üretilecek olan makina parçalar&#; Bilgisayar ortam&#;nda çizilerek ve tasarlanarak çok hassas bir &#;ekilde üretilebilmektedir.

      Makine ve makinac&#;l&#;k mesle&#;i ile ilgili olarak sizlere i&#;inize çok yarayaca&#;&#;n&#; dü&#;ündü&#;üm tezgah ve aparat resimlerini sunuyorum.  Ders anlat&#;m&#;nda kulland&#;&#;&#;m günlük planlar hanesinde daha detayl&#; bilgilere ula&#;abilirsiniz. Ancak takdir edersiniz ki bunlar&#;n hepsine tek elden ula&#;abilmek çok zor ve zaman al&#;c&#;.

      Mesle&#;imin ilk y&#;llar&#;nda haz&#;rlam&#;&#; oldu&#;um atelye ders planlar&#;n&#; da, en k&#;sa zamanda PC ortam&#;nda yaz&#;p sizlerle payla&#;mak istiyorum. Özellikle e&#;itimci arkada&#;lar&#;mdan  bu k&#;s&#;mda sitemize yard&#;mc&#; olmalar&#;n&#; haz&#;rlam&#;&#; olduklar&#; dökümanlar var ise bunlar&#; bizlerle payla&#;malar&#;n&#; bekliyor ve rica ediyorum.

Önerileriniz,dosyalar&#;n&#;z,yard&#;mlar&#;n&#;z için &#;imdiden te&#;ekkürler.

TESV&#;YEC&#;L&#;K
Metaller üzerinde aletler (e&#;e, matkap ucu, k&#;lavuz, rayba vb.) ve makineler (torna, freze, vargel, ta&#;lama vb.) yard&#;m&#;yla tala&#; kald&#;rarak onlar&#; istenilen &#;ekil ve ölçülere getirmeye tesviyecilik denir.

Tesviyecilikte, alet, makine ve tak&#;mlar&#;n kullan&#;lmas&#; teknolojik kurallara uygun çal&#;&#;may&#; gerektirir. Tesviyeci, torna, freze, matkap, ta&#;lama, vargel, planya gibi tezgahlarda iyi çal&#;&#;abilmeli, e&#;e, rayba, pafta-k&#;lavuz, raspa vb. temel el aletlerini ustal&#;kla kullanabilmelidir.
Tesviyeci,yapt&#;&#;&#; i&#;ten iyi sonuç alabilmesi için,mesle&#;i ile ilgili ölçü ve kontrol aletlerini tan&#;mal&#;,do&#;ru olarak kullanmal&#; ve bak&#;m&#;n&#; yapmas&#;n&#; bilmelidir.
Tesviyeci malzeme bilgisine sahip olmal&#;, malzemenin özelliklerini malzemeler üzerine yap&#;lacak i&#;lemleri, malzeme seçiminde al&#;nacak faktörleri bilip uygulamal&#;d&#;funduszeue.infoecinin, mesle&#;i ile ilgili imalat yöntemlerini uygulamakta i&#;lem s&#;ras&#;n&#; belirlemede i&#; kal&#;plar&#;n&#; tasarlamada ve özel aletleri kullanmada geni&#; bilgiye sahip olmas&#; gerekir.
Tesviyeci çok iyi teknik resim bilgisine sahip olmal&#;, i&#; parças&#;na imalat resmindeki ölçü ve toleranslar dahilinde i&#;leyebilmeli, funduszeue.info&#; zamanda teknik resime dayal&#; i&#; yapmay&#; al&#;&#;kanl&#;k haline getirmelidir. Tesviyeci çal&#;&#;t&#;&#;&#; atölyede bulunan tezgahlar&#; tan&#;mal&#;, gerekti&#;inde onar&#;mlar&#;n&#; yapabilmelidir.
Tesviyeci Tezgah&#;n&#;n Özellikleri :
Üzerine mengeneler ba&#;lanan sa&#;lam yap&#;l&#; a&#;&#;r bir masad&#;r. Üst k&#;sm&#; cm kal&#;nl&#;&#;&#;nda gürgen, me&#;e, v.b. sert a&#;açtan tabla &#;eklinde yap&#;lm&#;&#;t&#;r. Tesviyeci tezgah&#;n&#;n ayaklar&#; a&#;açtan veya fonttan yap&#;l&#;r. çal&#;&#;&#;rken tezgah&#;n yerinden oynamamas&#; için önlem al&#;nmal&#;d&#;r. Tezgah yükseklikleri cm civar&#;ndad&#;r. Tezgahlar atölyenin durumuna göre ya yan duvar boylar&#;na, pencere önlerine ya da arka arkaya ba&#;lanarak atölyenin ortas&#;na gruplar halinde yerle&#;tirilir.
&#;ki mengene ba&#;lamak üzere yap&#;lm&#;&#; bir tesviyeci tezgah&#;n&#;n boyu yakla&#;&#;k olarak 2,5 m eni ise 70 cm’ dir. Her tezgah&#;n iki aya&#;&#; aras&#;na raf, çekmece veya dolap konur.

Tesviyeci Tezgahlar&#;:
Parçalar&#;n ço&#;u makinelerde, bir k&#;sm&#; da elde i&#;lenir. Gerek makineler, gerekse el i&#;çili&#;inde kullan&#;lan tezgahlar, i&#;in gerektirdi&#;i &#;ekle göre, atölye içerisinde tertiplenerek yerle&#;tirilir. Parçalar&#;n i&#;lenmesinde kullan&#;lan makinelere genel olarak i&#; tezgahlar&#; denir.
Torna, matkap, vargel, planya, freze, ta&#;lama ve yatay delik tezgahlar&#; genellikle i&#; tezgahlar&#; olarak kabul edilir. Revolver torna, oluk açma, di&#;li çark açma cihazlar&#; v.b. gibi tezgahlara da özel imalat tezgahlar&#; denir.

E&#;ELEME
E&#;eleme i&#;lemi bir parçaya &#;ekil vermek için yap&#;lan yontma i&#;lemidir.
Parçalara uygulanacak e&#;eleme i&#;lemleri ile, kaba i&#;lenmi&#;, ince i&#;lenmi&#;, çok ince i&#;lenmi&#; v.b. yüzeyler elde edilebilir. Bunu sa&#;lamak için kaba, ince veya çok ince bir e&#;e seçmek gerekir.

E&#;e Çe&#;itleri :
Sivri uçlu yass&#; e&#;e : Kesiti dikdörtgen biçiminde olup hafif bir koniklikle uca do&#;ru daral&#;r ve incelir.
Küt uçlu yass&#; e&#;e : Bu e&#;enin kenarlar&#; paralel ve yüzeyleri hafif d&#;&#;bükeydir. Kalem izlerini yok etmek ve yüzeyleri ölçüsüne çok yak&#;n getirmek için gayet iyi bir e&#;edir.
Yar&#;m yuvarlak e&#;e : Çok kullan&#;lan e&#;elerden biridir. Her boyda ve her di&#; yap&#;s&#;nda olanlar&#; vard&#;r.
K&#;l&#;ç e&#;e : Az kullan&#;lan bir e&#;e çe&#;ididir.
Üç kö&#;e e&#;e : Üç yüzeyi de çift s&#;ra di&#;lenmi&#;, kenarlar&#; keskin olan e&#;edir. Özel k&#;lavuz ve hav&#;a matkaplar&#;n&#;n yap&#;m&#;nda da kullan&#;l&#;r.
Yuvarlak e&#;e : Yuvarlak delikleri büyütmek ve yuvarlak kö&#;eleri i&#;lemek için kullan&#;l&#;r. Uç tarafa do&#;ru konikle&#;ir. Küçük boyda olanlar&#;na fare kuyru&#;u da denir.
Dört kö&#;e e&#;e : Küçük kare veya dikdörtgen delikleri e&#;elemek, dar kanallar&#; i&#;lemek v.b. i&#;leri yapmak için kullan&#;l&#;r.
Yar&#;k e&#;esi : &#;nce bir e&#;edir. Çentik ve yar&#;klar&#;n e&#;elenmesinde, dar kanallar&#;n yanlar&#;n&#;n i&#;lenmesinde kullan&#;l&#;r.
B&#;çak e&#;esi : &#;nce kesitlerde ve s&#;rt&#;n düz olmas&#;n&#; gerektirmeyen yerlerde kullan&#;l&#;r.
H&#;zar e&#;esi : Tesviye atölyelerinde kullan&#;lan e&#;elerin hemen hepsi çift s&#;ra di&#;lidir. H&#;zar e&#;eleri ise, yass&#; e&#;e biçiminde tek s&#;ra di&#;li olup en çok kullan&#;lanlar&#;n&#;n boylar&#; 10 veya 12 parmakt&#;r. Bu e&#;e ile torna i&#;lerinde daha iyi yüz elde edilir.

RASPALAMA
E&#;elemek, tornalamak, frezelemek ve planyalamak suretiyle elde edilen yüzeyler üzerinde kesici aletlerin b&#;rakt&#;klar&#; pürüzler ve tabanda sert k&#;s&#;mda kalan yükseklikler bulunur. Bunlar&#; alarak yüzeyleri daha düzgün bir hale getirmek için yap&#;lan i&#;leme raspalama denir.
Raspalama, raspa denen keskin kenarl&#; bir alet ile, daha önce i&#;lenip haz&#;rlanm&#;&#; i&#;in yüzeyi üzerinden, küçük ve ince tala&#;lar kald&#;rmakt&#;r denebilir. Raspalama, yüzey üzerindeki ç&#;k&#;nt&#;lar&#;, kabal&#;klar&#; kald&#;rmak suretiyle bir düzgünlük ve yüzey kalitesinde bir üstünlük sa&#;lar.
Bu i&#;lem daha ziyade birbiri üzerinde kayarak hareket edecek olan parçalar&#;n birbirine de&#;en yüzeylerinin i&#;lenmesi için yap&#;l&#;r. Bu yüzeyler ne kadar düzgün olursa a&#;&#;nmaya kar&#;&#; dayanmalar&#; da o kadar çok olur.
Raspa ve Çe&#;itleri :
Yüzeyleri i&#;lemek için kullan&#;lan a&#;z&#; yass&#; ve üçgen biçimde raspalama aletlerine “raspa” denir. Düz yüzeyleri raspalamak için düz raspa kullan&#;l&#;r. Kavisli yüzeyleri raspalamak için de üçgen raspa kullan&#;l&#;r. Raspalar&#;n e&#;e kuyru&#;u gibi sivriltilmi&#; sonuna sap tak&#;l&#;r.
Raspalar; düz, takma a&#;&#;zl&#; ve üçgen olmak üzere üçe ayr&#;l&#;r.
Düz Raspalar :
Düz yüzeylerin raspalanmas&#; için kullan&#;l&#;rlar. &#;yi cins alet çeli&#;inden yap&#;l&#;rlar sulanarak bilenirler. Daha sonra da bunlar&#;n ya&#; ta&#;&#;nda k&#;la&#;&#;s&#; al&#;n&#;r. Raspay&#; seçerken gövdenin titre&#;ime meydan vermeyecek bir uzunlukta olmas&#;na dikkat edilmelidir.
Takma A&#;&#;zl&#; Raspalar :
Bunlar da düz raspalarda oldu&#;u gibi, düz yüzeylerin raspalanmas&#; için kullan&#;l&#;rlar. Takma a&#;&#;zl&#; raspalarda, kesici uç de&#;i&#;tirilerek daha kullan&#;&#;l&#; hale getirilmesi sa&#;lanm&#;&#;t&#;r. Çok sert malzemeleri raspalamak için, raspaya küçük plakalar halindeki sert maden uçlar&#; kaynat&#;l&#;r.
Üçgen Raspalar :
Kavisli yüzeylerin raspalanmas&#; için kullan&#;l&#;rlar. Bu raspalarda, düz raspalarda oldu&#;u gibi iyi cins alet çeli&#;inden yap&#;l&#;r ve sulanarak bilenirler.

RAYBALAMA
Raybalama, deli&#;i hassas bir yüzey kalitesi ile istenilen ölçüye getirmek için yap&#;lan bir i&#;lemdir. Matkapla delinen delik tam ölçüsünde olmad&#;&#;&#; gibi hassas bir i&#; için yüzeyi de gerekli düzgünlükte elde edilemez. Hassas ve düzgün bir yüzey elde edilmek istenirse önce delik , ölçüsünden biraz küçük olarak delinir sonra tam ölçüsüne getirmek üzere raybalan&#;r.
Rayba Çe&#;itleri :
Silindirik Raybalar : Bu raybalar silindirik deliklerin raybalanmas&#; için kullan&#;l&#;r.
Konik Raybalar : Konik deliklerin raybalanmas&#;nda kullan&#;lan bu raybalar, hem kaba hem de ince i&#;leme için, bütün standart ölçüleri vard&#;r.
Ayarl&#; Raybalar : Raybalar&#;n en verimlisi ayarl&#; olanlar&#;d&#;r. Ölçüsünün üstünde ve alt&#;nda yeterli bir aral&#;kta istenilen çapa göre ayarlanabilir. Bu aranan bir özelliktir.
El Raybalar&#; :
El raybalar&#; özellikle ince i&#;leme ve bitirme raybas&#; olarak kullan&#;ld&#;&#;&#;ndan hemen hemen a&#;&#;zlar&#;n tam boyunca düz ta&#;lan&#;r. Rayban&#;n deli&#;e kolay girebilmesi için ucu konik yap&#;lm&#;&#;t&#;r. Bir bo&#;luk elde etmek için a&#;&#;zlar&#;n s&#;rt&#; bo&#;alt&#;lm&#;&#;t&#;r. Sap&#;n ucu daha önce delindi&#;i gibi buji kolunun tak&#;lmas&#; için dört kö&#;e yap&#;l&#;r.
Geni&#;lemeli Raybalar :
Bu raybalar&#;n gövdesi geni&#;ler. Bunun için iç k&#;sm&#; konik delinmi&#; yanlar&#; ayart&#;lm&#;&#;t&#;r. Geni&#;leme, bir ucuna vida, di&#;er ucuna da anahtar a&#;z&#; aç&#;lm&#;&#; konik bir parça ile yap&#;l&#;r. Bu, bir ayarl&#; rayba olmad&#;&#;&#; gibi çap büyütme de söz konusu de&#;ildir. Burada amaç standart ölçüdeki delikleri ince i&#;lemekte kullan&#;lan bir raybay&#; geni&#;lemeli yaparak körlendikçe bileyerek, onun ömrünü uzatmakt&#;r.

KILAVUZ ÇEKME
Deliklere di&#; açmada kullan&#;lan tak&#;m çeli&#;inden yap&#;lm&#;&#; ve sertle&#;tirilmi&#;, üzerinde kesici di&#;ler bulunan aletlere k&#;lavuz denir. Bir k&#;lavuz &#;u k&#;s&#;mlardan meydana gelmi&#;tir.
K&#;lavuz ekseni : K&#;lavuz boyunca merkezden geçen do&#;rudur.
Pah : Vidal&#; gövdenin ucundaki konikle&#;tirilmi&#; k&#;s&#;md&#;r.
Kesme yüzü : S&#;rt&#;n ön taraf&#;nda, olu&#;un meydana getirdi&#;i yüzeydir.
D&#;&#; merkez : Buna k&#;lavuz ucu da denir ve k&#;lavuzun koni biçimli ucudur. &#;malat amac&#;yla yap&#;lm&#;&#; olup, daha ziyade küçük k&#;lavuzlar&#;n vidal&#; ucunda bulunur.
Oluk : Vida veya di&#;lerin kesici yüzeylerini elde etmek, kesilen tala&#;lar&#;n ç&#;k&#;&#;&#;n&#; ve ya&#;lamay&#; sa&#;lamak için aç&#;lm&#;&#; helis veya düz kanallard&#;r.
&#;ç merkez : Punta merkezi de denir. &#;malat için k&#;lavuzun aln&#;na aç&#;lm&#;&#; punta deli&#;idir.
Uç çap : Pah k&#;r&#;lm&#;&#; k&#;sm&#;n ön ucundaki çapt&#;r.
Kare : K&#;lavuz sap&#;n&#;n kö&#;eli ucudur.

K&#;lavuzla vida açmak makine i&#;lerinde çok yap&#;lan bir i&#;lemdir. K&#;lavuzla mümkün olan en iyi kalitede di&#; açmak as&#;l amaçt&#;r. Bununla birlikte tala&#;&#;n d&#;&#;ar&#; at&#;lmas&#;, kesici kenarlar&#;n ya&#;lanmas&#;, h&#;z ve ilerleme aras&#;ndaki ba&#;&#;nt&#;n&#;n k&#;lavuz ad&#;m&#;na göre tespiti gibi sorunlar k&#;lavuz çekmeyi en zor tesviyecilik i&#;lemlerinden biri haline getirmi&#;tir.

Böyle olmas&#;na kar&#;&#;n di&#;i vida çekmede dikkat edilecek en önemli hususlar k&#;lavuzun tipi, kesme s&#;v&#;lar&#;n&#;n seçilmesi ve nihayet tesviyecinin kendi becerisidir. K&#;lavuzlar kolay kesmeli ve di&#;leri ayn&#; ölçüde vidalar açmal&#;d&#;r. K&#;lavuzlar hiçbir zaman deli&#;in içine do&#;ru zorlanmamal&#;d&#;r.

TORNALAMA
Parçaya kesici alet yönünde bir hareket vererek tala&#; kald&#;rmaya tornalamak, bu i&#;lemleri yapan tezgahlara da torna tezgahlar&#; denir.
Tornada genellikle eksenel hareketle d&#;&#; iç k&#;s&#;mlarda silindirik ve konik yüzeyler i&#;lenir. Ayr&#;ca çe&#;itli profillerde vida açma, matkapla delik delme, k&#;lavuz salma, i&#;lemlerinin yan&#;nda ta&#;lama, frezeleme, profil tornalama, yay sarma, demir, çelik, a&#;aç, plastik ala&#;&#;mlar ve yumu&#;ak gereçlere istenilen &#;ekil ve biçim verme i&#;lemleri uygulanabilir.
Endüstrinin geli&#;mesine paralel olarak ilk ilkel torna tezgahlar&#;ndan günümüz teknolojisi hidrolik kumandal&#; ve nümerik kontrollü tak&#;m tezgahlar&#;n&#; geli&#;tirmi&#;tir.



TORNA ÇE&#;&#;TLER&#;

1. Saatçi Tornas&#;

2. Masa Tornas&#;

3. Üniversal Torna Tezgah&#;

4. Hidrolik Kumandal&#; Torna Tezgahlar&#;

5. Elektronik Kontrollü Torna Tezgahlar&#;

6. Özel Torna Tezgahlar&#;

      6.a. Rovelver Torna Tezgahlar&#;

      6.b. Otomatik Torna Tezgahlar&#;

      6.c. Dü&#;ey Torna Tezgah&#;

      6.d. Hava Tezgah&#;

      6.e. Kopya Tezgah&#;

      6.f. S&#;rt alma Tezgah&#;

      6.g. Kam Tezgah&#;

      6.h. Üretim tipi Tezgah&#;

1. Saatçi Tornas&#; :

Genellikle di&#;li çark tertibatlar&#; yoktur. Dönen bir ayna ve bir kalemlikten ibarettir. Oldukça küçük yap&#;l&#; ve basit bir torna tezgah&#;d&#;r. Mikro teknoloji dedi&#;imiz saat parçalar&#; ve benzeri e&#;yalar&#;n yap&#;m&#;nda kullan&#;l&#;r.

2. Masa Tornalar&#; :

Küçük yap&#;l&#; olup, masa üzerine montaj edilir. Küçük kapasiteli ve mikro teknoloji i&#;lemlerinde elveri&#;li bir tezgaht&#;r. Saatçi tornalar&#;ndan biraz büyük yap&#;dad&#;r. Örne&#;in, teksir makine parçalar&#;, çe&#;itli elektronik cihaz parçalar&#;, vida açma i&#;lemleri için elveri&#;lidir. Masa tornalar&#; hassas olduklar&#;ndan birçok tornalama i&#;lemleri için elveri&#;lidir. Çal&#;&#;ma prensipleri aç&#;s&#;ndan di&#;er tezgahlar&#;n ayn&#;s&#;d&#;r.

3. Üniversal Torna Tezgah&#; :

Torna tezgahlar&#;nda yap&#;lmas&#; gereken, çok amaçl&#; bütün i&#;lemleri yapabilen geli&#;tirilmi&#; bir torna tezgah&#;d&#;r. Küçük masa tornalar&#;ndan, a&#;&#;r i&#; tornalar&#;na kadar olmak üzere de&#;i&#;ik ölçülerde yap&#;l&#;r.

Geli&#;tirilmi&#; baz&#; tiplerinde araban&#;n boyuna ve enine hareketini otomatik olarak durdurma dayamalar&#; vard&#;r. Ayr&#;ca ilave edilen aparatlarla çe&#;itli profildeki i&#; parçalar&#; bu tezgahlarda i&#;lenebilmektedir. Örne&#;in üzerine hidrolik bir kopya ba&#;l&#;&#;&#; ba&#;lanarak çok say&#;daki özde&#; parçalar&#; az zamanda tornalamaya elveri&#;li hale getirilebilirler. Genel olarak, çe&#;itli i&#;lemlerle tala&#; kald&#;r&#;lmas&#; gereken hallerde ve de&#;i&#;ik ad&#;ml&#; vidalar&#;n aç&#;lmas&#;nda yüksek verimle çal&#;&#;&#;rlar.

4. Hidrolik Kumandal&#; Torna Tezgahlar&#; :

Hidrolik düzenli torna tezgahlar&#;n&#;n üzerinden, di&#;li çark düzenleri hemen hemen tamamen kald&#;r&#;lm&#;&#;t&#;r. Hidroli&#;in sonsuz uygulama alan&#; ve kumanda kolayl&#;&#;&#; bak&#;m&#;ndan, torna tezgahlar&#;n&#;n bütün çal&#;&#;ma prensipleri hidrolik güç ile sa&#;lanabilmektedir. Bu tezgahlarda h&#;z ayar&#; dahi hidrolik güç ile sa&#;lanabilmektedir.

Hidroli&#;in torna tezgahlar&#;nda avantaj&#;, titre&#;imsiz çal&#;&#;t&#;klar&#;ndan çok hassas ve düzgün yüzeyler i&#;lemek için oldukça elveri&#;lidir. Hidroli&#;in az yer kaplamas&#; ile tornalar&#;n yap&#;s&#; küçülmü&#;tür.

5. Elektronik Kumandal&#; Torna Tezgahlar&#; :

Elektronik kumandal&#; torna tezgahlar&#;n&#;n çal&#;&#;ma prensipleri, hidrolik düzenle çal&#;&#;&#;rlar. Burada kumanda, elektronik olarak uzaktan kumanda edilir. Tezgah&#;n bir elektronik beyni ve üzerinde numaratörleri vard&#;r.

Bu tezgahlarda prensip olarak (x, y, z) eksenlerine göre uzaktan kumandal&#; olarak i&#; ayarlamas&#; yap&#;l&#;r. &#;&#; parças&#;n&#;n teknik resmine göre nümerik tablodan tu&#;lara bas&#;larak bir defa ayarland&#;ktan sonra çok say&#;da özde&#; parçalar seri olarak i&#;lenir.

Günümüzde bilgisayar mühendisli&#;i dal&#; geli&#;tirilerek, nümerik kontrollü ve bilgi i&#;lem makineleri çal&#;&#;t&#;r&#;lmas&#; da kolayla&#;t&#;r&#;lm&#;&#;t&#;r.

6. Özel Torna Tezgahlar&#; :

Torna tezgahlar&#;na bir çok i&#;leri özel bir tertibat ve ayg&#;tla yapt&#;r&#;ld&#;&#;&#; zaman özel tornalar ad&#;n&#; al&#;rlar.

a. Rovelver Torna Tezgah&#; :

Çok say&#;daki özde&#; parçalar&#; i&#;lemek için bir imalat tezgah&#;d&#;r. Üzerindeki alt&#;gen ba&#;l&#;&#;&#;n ad&#;ndan dolay&#; rovelver torna tezgah&#; denmi&#;tir. Torna tezgah&#;n&#;n tedil edilmi&#; bir &#;eklidir. Üzerine alt&#;gen bir ba&#;l&#;k, gezer punta gövdesini yerine konmu&#;tur.

&#;&#; parças&#; aynaya ba&#;lan&#;r. Alt&#;gen ba&#;l&#;&#;&#;n üzerine alt&#; kalem birden ba&#;lanarak, i&#; parças&#;n&#;n söküp takmaya lüzum kalmadan, de&#;i&#;ik i&#;lemler bir ç&#;rp&#;da gerçekle&#;tirilir. Örne&#;in bir i&#; parças&#; üzerinde, iç ve d&#;&#; tornalama, delik delme, raybalama, k&#;lavuz çekme vs. gibi i&#;lemler varsa, bu i&#;lemler için kalemler bir defa ayarlanarak çok say&#;daki özde&#; parçalar seri olarak i&#;lenir.

b. Otomat Torna Tezgah&#; :

Otomat tornalar, daha ziyade rovelver tornalar&#;n geli&#;tirilmi&#; &#;eklidir diye dü&#;ünebiliriz. Bunlar pim, vida, somun, sap gibi standartla&#;t&#;r&#;lm&#;&#; makine parçalar&#;n&#;n seri olarak yap&#;lmas&#; için kullan&#;l&#;r.

Otomat tornalar&#;n üretim fonksiyonu üzerinde herhangi bir i&#;çi becerisi yoktur. &#;&#;lenecek malzeme tezgah&#;n fener mili deli&#;inden geçirilir. Bunu takiben rovelver ba&#;l&#;k üzerine ba&#;lana kalemler vas&#;tas&#; ile i&#; parças&#; bir defa ayarlan&#;r ve bundan sonra otomatik ayg&#;tlar i&#;lem s&#;ras&#;na göre görevlerini yaparlar. &#;&#; parças&#; bittikten sonra keser atar ve yeni i&#; i&#;lemek üzere malzemeyi otomatik olarak haz&#;rlar. Tezgah&#; durdurmaya gerek kalmadan ayn&#; i&#; parças&#; için i&#;lemleri, malzeme bitinceye kadar tekrarlar.

c. Dü&#;ey Torna Tezgah&#; :

Bu tezgahlar a&#;&#;r parçalar&#;n ba&#;lanmas&#;n&#; kolayla&#;t&#;rmak ve kesme bask&#;s&#; ile z&#;t kuvvetleri iyi da&#;&#;tmak için geli&#;tirilmi&#; tornalard&#;r. Fener mili dü&#;ey konumda ba&#;lanm&#;&#;t&#;r. &#;&#;lenecek parçan&#;n büyüklü&#;üne göre, 10 m. Çapa kadar olan mengeneli aynas&#; yuvarlak bir gövde üzerine yatay bir konumda ba&#;lanm&#;&#;t&#;r. Bu konumda emniyetli ve salg&#;s&#;z olarak dönme yapar. Makine sehpalar&#;, merdaneler, sert döküm kal&#;plar&#;, tornalama, delme i&#;lemleri bu tezgah&#;n yatay, dü&#;ey ve e&#;ik ayar edilebilen siperleri yard&#;m&#; ile i&#;lenebilir.

d. Hava Tornas&#; :

Büyük makine parçalar&#;n&#;n yap&#;m&#;nda kullanmak için elveri&#;li tezgahlard&#;r. Bu tezgahlar&#;n fener mili ile arabas&#; birbirinden ayr&#; olan tezgahlard&#;r. Bu tezgahta uzunca gövde ve gezer punta yoktur. Araban&#;n otomatik ilerletme hareketi özel bir motorla sa&#;lan&#;r.

Bu tezgahta, büyük gövdeli di&#;li çarklar&#;n tornal&#;k k&#;s&#;mlar&#;, kay&#;&#; kasnaklar&#;, volanlar&#; ve daha çok büyük gövdeli tornal&#;k i&#;lemleri i&#;lemek mümkündür.

e. Kopya Tornas&#; :

Endüstride belirli profilde çok say&#;da i&#; parças&#;n&#; özde&#; olarak i&#;leyebilmek için kopya tezgahlar&#; kullan&#;lmaktad&#;r.

Bu tezgahlara, önceden haz&#;rlanan profile uygun mastarlar haz&#;rlan&#;r. Bu mastarlar üzerinde gezen takip ucu, farkl&#; oranlarda profilin &#;eklini kesici kaleme hidrolik güç ile intikal ettirmektedir. Böylece i&#; parças&#;n&#; çok k&#;sa zamanda istene profilde elde etmek ve yap&#;lan parçalarda özde&#;li&#;i sa&#;lamak kolayla&#;maktad&#;r.

Kopya tornalar&#;nda düzenli ve güçlü ilerlemeyi sa&#;lamak ve sonsuz ayar imkan&#;n&#; elde etmek ancak hidrolik elemanlarla sa&#;lanmaktad&#;r. Çok karma&#;&#;k i&#; parçalar&#;n&#; inan&#;lmaz bir h&#;zla i&#;lemek mümkündür.

f. S&#;rt Alma Tornas&#; :

Bu tornalarda s&#;rt al&#;nmas&#; sureti ile freze çak&#;lar&#;nda gerekli kesme aç&#;s&#; elde edilir. S&#;rt al&#;nm&#;&#; di&#;ler usulüne göre bilenirse kesici a&#;&#;zlar&#;n biçimleri de&#;i&#;mez. Freze çak&#;lar&#;na eksantrik olarak bo&#;luk aç&#;s&#; vermek için kullan&#;lan modül ve profil freze çak&#;lar&#;n&#;n s&#;rt&#; bu tornalarda bo&#;alt&#;larak bo&#;luk aç&#;s&#; verilir.

&#;yi dü&#;ünülmü&#; önemli bir tertibat yard&#;m&#; ile kalem, kesme an&#;nda parçaya düzgün olarak ilerler ve geriye hareket funduszeue.info esnas&#;ndaki ileri hareket, di&#; bo&#;lu&#;u sonunda nihayete erer. Bundan sonra yay kuvveti ile kalem ilk konumuna gelmek üzere geriye itilir.

g. Kam Tornas&#; :

Kam milleri, motorlar&#;n giri&#; ve ç&#;k&#;&#; sübaplar&#;na kumanda ederler. &#;&#;te bu kam millerini i&#;leyebilmek için kam tornalar&#;ndan yararlan&#;l&#;r.

Kam torna tezgah&#;nda tala&#;, torna kalemleri ile kald&#;r&#;l&#;r. Çe&#;itli kam profilleri ve de&#;i&#;ik i&#;lemleri sonraya b&#;rak&#;lmadan kam tornalar&#;nda i&#;lemek mümkündür. Üzerine çok say&#;da kalem ba&#;lanabilir. Siper ve kopya mastar&#;n&#;n e&#;rileri taraf&#;ndan kumanda edilir. Her torna kalemi otomatik olarak tornalama i&#;ine göre parçaya uzakla&#;&#;p yakla&#;mak suretiyle hareket eder. Birkaç ara yatak kullan&#;l&#;rsa kam millerinin e&#;ilmesi önlenmi&#; olur. Bu tornalarda sadece kam milleri i&#;lendi&#;inden fener milinin yap&#;s&#; basit yap&#;lm&#;&#; ve h&#;zlar&#; sabittir.

h. Üretim Tornas&#; :

Çelik, pirinç, font, hafif madenden yap&#;lm&#;&#; parçalar&#;n seri halinde yap&#;lmas&#; için kullan&#;lan kullan&#;&#;l&#; bir tezgaht&#;r. Fener mili dönme say&#;s&#; dakikada dev/dk. d&#;r.

Bu tezgahlar s&#;ra ile veya ayn&#; zamanda birbirine paralel, dik veya e&#;ik siperli olarak yap&#;l&#;r. Böylece parçay&#; sökmeden bir ba&#;lamada, çe&#;itli biçim ve ölçüde i&#;lenecek yerleri olan parçalar ile, bilhassa kar&#;&#;&#;k biçimli alüminyum parçalar&#;n yap&#;m&#; mümkün olmaktad&#;r.

ÜN&#;VERSAL TORNA TEZGAHININ BA&#;LICA KISIMLARI

Bir torna tezgah&#; &#;u parçalardan olu&#;ur:

1) Gövde  2) Fener mili ve kutusu 3) Hareketli punta 4) Ayna (veya sabit punta) 5) Tala&#; mili

6) Ana mil 7) Norton kutusu 8) Araba 9) Kalemlik 10) Elektrik Motoru 11) Avadanl&#;klar

Avadanl&#;klar:

· Aynalar
· Sabit yataklar
· Gezer yataklar
· Pensler
· Mandren
· Katerler
· F&#;rdöndü

Gövde : &#;ki parçadan olu&#;mu&#;tur. Birincisi ayaklar ikincisi ise hareket organlar&#;n&#; ta&#;&#;yan kay&#;tlard&#;r. Yekpare dökümden yap&#;lm&#;&#;t&#;r. Gövde, tezgah&#;n bütün parçalar&#;n&#; ve çal&#;&#;ma esnas&#;nda meydana gelen kuvvetleri ta&#;&#;r.

Fener Mili ve Kutusu : Fener mili kutusu, torna tezgah&#;n&#;n sol taraf&#;nda sabit bir &#;ekilde montaj edilmi&#;tir. Di&#;li çark tertibatlar&#; ile dönen fener milini ta&#;&#;r. Fener mili, fener kutusunun uçlar&#;nda bulunan iki yatak üzerinde dönen bir mildir. Fener milinin ön k&#;sm&#;na çe&#;itli aynalar&#;n ba&#;lanmas&#;na imkan verecek &#;ekilde biçim verilmi&#; veya bir k&#;sm&#;na üçgen profilli vida çekilmi&#;tir. Fener milinin salg&#;s&#;z dönmesi, ekseninin gövde kay&#;tlar&#;na paralel olmas&#; ve yataklar&#;n&#;n ayarlanm&#;&#; olmas&#; gerekir. Aksi halde torna tezgah&#;ndan düzgün bir i&#; elde edilemez.

Hareketli punta : Farkl&#; uzunluklarda i&#; parçalar&#;n&#;n puntalar aras&#;na ba&#;lanabilmesi için k&#;zak yollar&#; üzerinde kayd&#;r&#;labilir. Punta, punta zarf&#; içindeki yuvas&#;na bir Morse koni&#;i yard&#;m&#; ile tespit edilir. Punta zarf&#; ile beraber el çark&#; yard&#;m&#; ile ileri geri al&#;nabilir.

Tala&#; mili : Üzerinde boydan boya bir kama yuvas&#; aç&#;lm&#;&#; bulunan ve k&#;zaklar boyunca devam eden uzun bir milden ibarettir. Milin dönmesi kama yuvas&#; sayesinde, hareketin araba üzerindeki tahrik tertibat&#;na geçmesini sa&#;lar.

Ana Mil : Üzerinde boydan boya vida aç&#;lm&#;&#; bulunan ve tala&#; milin paralel uzanan bir funduszeue.info milin vazifesi torna üzerinde vida açmay&#; sa&#;lamakt&#;r, yani vida açma s&#;ras&#;nda gerekli ilerlemeyi verir.

Norton Kutusu : Vida ad&#;mlar&#;n&#; ayarlamak ya da tala&#; ilerlemelerini elde etmek için ana mil ile tala&#; miline h&#;z vermeye yarar. Gövdesi içerisinde ilerleme miktarlar&#;n&#; sa&#;layan ve fener mili devir say&#;s&#; ile vida ad&#;mlar&#; aras&#;ndaki oran&#; de&#;i&#;tirmeye yarayan, di&#; say&#;lar&#; çe&#;itli olan di&#;li çark grubundan ibarettir.

Araba : Gövdenin üst k&#;sm&#;na k&#;zaklanm&#;&#; ve el tekerinin hareket ettirdi&#;i di&#;li ve gövdedeki kremayer vas&#;tas&#; ile sa&#;a ve sola kayd&#;r&#;labilir. Alt k&#;s&#;m, üst k&#;s&#;m ve pabuç olmak üzere üç k&#;s&#;md&#;r.Üst k&#;s&#;m alt k&#;s&#;ma bir k&#;rlang&#;ç kuyru&#;u vas&#;tas&#;yla sa&#;a sola hareket ettirile funduszeue.infoç üst k&#;sma konmu&#; bir vida vas&#;tas&#;yla kalemi s&#;kar.

Kalemlik : Torna kalemlerinin veya katerlerin sa&#;lam ve uygun konumda ba&#;lanmas&#;na yararlar. Bir e&#;risel yüzeyli gövde ve s&#;kma vidas&#;ndan ibarettir.

Elektrik Motoru : Tezgah ilk hareketini elektrik motorundan al&#;r. Daha sonra di&#;er i&#;lemler çe&#;itli mekanizmalar arac&#;l&#;&#;&#; ile yapt&#;r&#;l&#;r. Hidrolik sistemle çal&#;&#;an torna tezgahlar&#;ndan dönme hareketi ve h&#;z ayarlamalar&#; hidrolik güç ile sa&#;lanmaktad&#;r.

Avadanl&#;klar :

Ayna : K&#;sa ölçülü i&#; parçalar&#;n&#; ba&#;lamaya ve döndürmeye yarayan elemand&#;r. Aynalar&#;n üzerine i&#; parçalar&#; salg&#;s&#;z ve güvenli ba&#;lanmal&#;d&#;r. Güvenli ba&#;lanmad&#;&#;&#; taktirde i&#; parças&#; bozuk ç&#;kar veya yerinden f&#;rlayabilir.

Sabit Yataklar : Uzun silindirik i&#; parçalar&#;n&#; desteklemek için torna kay&#;tlar&#; üzerine tespit edilir. Üç aya&#;&#; vard&#;r.

Gezer Yataklar : Araba üzerine ba&#;lan&#;r ve onunla birlikte hareket eder. &#;&#; parças&#;n&#; destekleyen iki aya&#;&#; vard&#;r. &#;&#; parças&#;n&#;n i&#;lenmi&#; yüzeyi bu iki ayak yüzeyine dayand&#;r&#;l&#;r.

Pensler : Yuvarlak, kare ve alt&#;gen kesitli düzgün i&#; parçalar&#;n&#; torna tezgah&#;na kolay ve hassas ba&#;lamak için kullan&#;l&#;rlar. Hassas olu&#;lar&#; ve parçay&#; tutma &#;ekilleri nedeniyle kolayca merkezlemeyi sa&#;larlar.

Mandren : Matkap tezgahlar&#;nda kullan&#;lan mandrenlerin ayn&#;s&#;d&#;r. Yaln&#;z tornan&#;n fener mili ucuna vidalanmas&#; için iç k&#;sm&#;na di&#; aç&#;lm&#;&#;t&#;r. Küçük çapl&#; i&#; parçalar&#;n&#; tornalamak için elveri&#;lidir.

Kater : Torna kalemlerinin kalemli&#;e düzgün bir &#;ekilde ba&#;lanmas&#; için kullan&#;l&#;r. Kalem biçimine ve ölçüsüne uygun olarak kare kesiti delikleri veya kanallar&#; vard&#;r.

F&#;rdöndü : &#;ki punta aras&#;nda tornalanacak olan i&#; parças&#;na, f&#;rdöndü aynas&#;ndaki dönme hareketini iletmek için kullan&#;l&#;r.

PROF&#;LLER&#;NE VE &#;&#;LEME YERLER&#;NE GÖRE KALEMLER

1) Do&#;ru sa&#; kaba tala&#; kalemi.
2) Keski kalemi.
3) E&#;ri sa&#; kaba tala&#; kalemi.
4) Basamakl&#; sol yan kalem.
5) Sivri perdah kalemi.
6) Vida kalemi
7) Do&#;ru yan kalem

1) Kaba tala&#; kalemi : &#;&#; parças&#; üzerinden kaba tala&#; al&#;naca&#;&#; zaman bu kalemler kullan&#;l&#;r. Sa&#; kalem ve sol kalem olmak üzere ikiye ay&#;rabiliriz. Sa&#; kalem sa&#;dan sola, sol kalem soldan sa&#;a kesme i&#;lemi yapar.

2) Keski kalemi : Silindirik parçalara kanalar açmak ve kesme i&#;lemini yapmak için kullan&#;l&#;r.

3) &#;nce tala&#; kalemi : Bu kalemler kaba tala&#; kalemlerine çok benzer. Yaln&#;z uç yuvarla&#;&#; daha fazlad&#;r.

4) Vida kalemleri : Aç&#;lacak vidan&#;n çe&#;idine göre iki çe&#;ittir. Ayr&#;ca çekilecek vidan&#;n erkek veya di&#;i olmas&#;na göre de&#;i&#;ir.

5) Delik kalemleri : Delik tornalamada kullan&#;l&#;rlar. Önce matkapla, i&#;lenecek çaptan daha küçük delik aç&#;l&#;r sonra aç&#;lm&#;&#; olan bu delikten tala&#; kald&#;r&#;larak geni&#;letmek ve as&#;l ölçüye getirmek için delik kalemi kullan&#;l&#;r.

6) Profil (form) kalemleri : Kö&#;e kavisleri, silindirik ve konik kesitlere aç&#;lan oyuk ç&#;k&#;nt&#;lar&#;n meydana getirilmesinde ve genellikle fazla büyük olmayan profillerin i&#;lenmesinde kullan&#;l&#;rlar.

7) Punta matkab&#; : Torna tezgah&#;nda puntaya al&#;nmak suretiyle i&#;lenecek parçalar&#;n al&#;n yüzeyine punta deli&#;i açmak için kullan&#;l&#;rlar.

TORNADA &#;&#; BA&#;LAMA METODLARI

1) Ayna ile ba&#;lama : Çe&#;itli biçim ve boyutlardaki i&#; parçalar&#; aynalar ile merkezde veya merkezden kaç&#;k olarak ba&#;lanabilir. &#;&#; ba&#;lamadan önce aynan&#;n salg&#;l&#; dönüp dönmedi&#;i kontrol edilmelidir. Dört ayakl&#; ayna ile ba&#;lamada ayaklar anahtar ile i&#; parças&#;n&#;n istenilen konumuna getirilir ve kar&#;&#;l&#;kl&#; olarak ayaklar s&#;k&#;l&#;r.

2) &#;ki punta aras&#;na ba&#;lama : Uzun parçalar&#; boyuna torna etmede i&#; parçalar&#; iki punta aras&#;na s&#;k&#;&#;t&#;r&#;l&#;r. Fener mili ucuna sabit bir puta bir kovanla geçirilir. &#;&#; parças&#;na aç&#;lan punta delikleriyle iki punta aras&#;na al&#;n&#;r. Fener mili hareketinin i&#; parças&#;na iletilmesi için f&#;rdöndü kullan&#;l&#;r.

3) Ayna ile punta aras&#;na ba&#;lama : Uzun parçalar&#;n aynaya ba&#;lanarak i&#;lenmesinde, i&#; parças&#;n&#;n e&#;ilmesini engellemek için i&#; parças&#;n&#;n di&#;er ucu gezer punta ile desteklenir. Böyle ba&#;lamalarda, i&#; parças&#; kalem ile sürtündü&#;ünden &#;s&#;n&#;p uzayacakt&#;r. Bu nedenle i&#; parças&#; fazla s&#;k&#;lmamal&#;d&#;r .

4) Malafa ile tornalama : Bütün i&#; parçalar&#; iki punta aras&#;na torna edilemez. Baz&#; parçalar malafa denilen çubuklar üzerine al&#;narak torna funduszeue.infolar iki punta aras&#;nda i&#; ba&#;lamaya yarad&#;klar&#; gibi aynalar ile puntalar aras&#;na ba&#;lanarak da kullan&#;labilir. Çe&#;itli di&#;liler, ortas&#; delik parçalar, rondela, kasnak gibi i&#; parçalar&#; ortalar&#;ndaki deliklerle bu malafalara geçirilerek torna edilir.

Tornada So&#;utma S&#;v&#;s&#;n&#;n Kullan&#;m&#;

Tornada so&#;utma s&#;v&#;s&#;n&#;n kullan&#;m&#; &#;u faydalar&#; da beraberinde getirir.

· Kesici aletin ömrünü uzatmak
· Yüzey kalitesini iyile&#;tirmek
· Tala&#;lar&#;n süpürülmesini sa&#;lamak
· &#;&#;lenmi&#; parçalar&#; paslanmaktan korumak
· Sürtünen mekanizmay&#; ya&#;lamak
· Sürtünmeyi azaltmak
· Kesme h&#;z&#;n&#;n artmas&#;n&#;, yani i&#;in ucuza mal olmas&#;n&#; sa&#;lamak

               FREZELEME
    Kendi ekseni etraf&#;nda dönen freze çak&#;s&#;n&#;n alt&#;ndan i&#; parças&#;n&#;n ileri-geri hareketi sayesinde yap&#;lan tala&#; kald&#;rma i&#;lemidir. Kesme hareketi tak&#;m taraf&#;ndan, ilerleme hareketi ise i&#; parças&#; taraf&#;ndan yap&#;l&#;r. Freze ile düz yüzeyler e&#;risel yüzeyler, di&#;li çarklar ve kanallar aç&#;l&#;r.

Freze i&#;lemlerini iki grupta toplayabiliriz.

Çevresel Frezeleme : Freze çevresindeki kesici di&#;ler tala&#; kald&#;r&#;r ve meydana gelen yüzey, çak&#;n&#;n dönme yüzeyine paraleldir. Bu usulle düzlemsel ve profilli yüzeyler elde edilir.

Al&#;n Frezeleme : Freze çak&#;s&#;n&#;n aln&#;ndaki ve çevresindeki kesici di&#;lerin ortak etkisiyle elde edilen yüzey, çak&#;n&#;n dönme eksenine dikeydir. Özellikle kesme i&#;leminin büyük bir k&#;sm&#; çevredeki di&#;ler taraf&#;ndan yap&#;l&#;r ve al&#;ndaki di&#;ler de ince i&#;leme etkisi yapar.

FREZE TEZGAHI ÇE&#;&#;TLER&#;

Çe&#;itli tip ve ölçülerde pek çok freze tezgahlar&#; varsa da bunlar&#;n ço&#;u birbirine benzer. Sütunlu ve konsollu olanlar ço&#;unlukla okul ve endüstri atölyelerinde kullan&#;l&#;r. Sütunlu ve konsollu denmesinin sebebi, fener milinin bir sütun içine yerle&#;tirilmi&#; olmas&#;ndand&#;r.

Freze tezgahlar&#;n&#; yap&#;lar&#;na göre dört grupta incelemek do&#;ru olur:

1. Sütunlu ve konsollu tip freze tezgahlar&#;

· Yatay freze tezgah&#;

· Dü&#;ey freze tezgah&#;

· Üniversal freze tezgah&#;

2. &#;malat ve gövde tipi freze tezgahlar&#;

3. Planya tipi freze tezgahlar&#;

4. Özel freze tezgahlar&#;

· Kopya freze tezgahlar&#;

· Elektronik ve hidrolik kumandal&#; freze tezgahlar&#;

Sütunlu ve Konsollu Tip Freze Tezgahlar&#;

funduszeue.info Freze Tezgah&#; :

Freze çak&#;lar&#;n&#;n tak&#;ld&#;&#;&#; malaya milli yataya paraleldir. Bunlar tek tek i&#;lenen parçalar&#;n yap&#;m&#;nda oldu&#;u kadar, seri imalat için de elveri&#;li tezgahlard&#;r. Tezgah&#;n tablas&#; el veya otomatik olarak ilerletilir. Tabla a&#;a&#;&#; yukar&#; ve sa&#;a sola hareket ettirilir. Elektrik motorundan ald&#;&#;&#; hareket, h&#;z kutusu vas&#;tas&#; ile malafa miline iletilir ve çe&#;itli devir say&#;lar&#;nda i&#;lemler yap&#;l&#;r. büyük yap&#;l&#; tezgahlarda tablan&#;n rahat hareketi için ayr&#;ca bir elektrik motoru daha vard&#;r.

b. Dü&#;ey Freze Tezgah&#; :

Bu tezgahlarda, freze çak&#;s&#;n&#;n tak&#;ld&#;&#;&#; ba&#;l&#;k ve konumu yataya dik durumdad&#;r. Ayr&#;ca ba&#;l&#;&#;&#; çe&#;itli aç&#; alt&#;nda dönebilen tezgahlar da aç&#;l&#; i&#;lemler yapmak mümkün olmaktad&#;r. Ba&#;l&#;&#;&#;n dönmesiyle yatay ve dü&#;ey konumdaki bütün i&#;lemler yap&#;labilir. Tezgah&#;n tablas&#; yatay frezede oldu&#;u gibi hareket ettirilir. Pirinç, bronz olmalar&#; kullanma alan&#;n&#; geni&#;letmi&#;tir.

c. Üniversal Freze Tezgah&#; :

Bu tezgah, yatay ve dü&#;ey freze tezgahlar&#;n&#;n bir arada dü&#;ünülmü&#; ve geli&#;tirilmi&#; halidir. Bu tezgahlarda tablan&#;n sa&#;a ve sola 45° dönmesi sa&#; ve sol helis di&#;lerin otomatik bir &#;ekilde aç&#;lmas&#; en önemli özelliklerindendir.

Tablan&#;n elle veya otomatik olarak hareketi sa&#;lanabilir. Tablan&#;n e&#;iklik konumunun rahatl&#;kla temini için aç&#;l&#; bölüntüler yap&#;lm&#;&#;t&#;r.

&#;malat ve Gövde Tipi Freze Tezgahlar&#;

Yaln&#;z seri üretim yapan fabrikalarda kullan&#;l&#;r. Tezgah&#;n sabitle&#;tirilmi&#; bir tabla deste&#;i veya gövdesi vard&#;r. Tabla yatay olarak ileri geri hareket edebilir. Fener mili, özel kutu biçimindeki bir araba içine ba&#;lanm&#;&#;t&#;r. Freze çak&#;s&#;n&#;n içeri veya d&#;&#;ar&#;ya do&#;ru ayarlar&#; fener milinin hareketi ile sa&#;lan&#;r. Tezgah bir kere haz&#;rland&#;ktan sonra, i&#;lem k&#;smen veya otomatik olarak yap&#;l&#;r. bundan sonra tezgahta yaln&#;z i&#; parças&#;n&#;n ba&#;lanmas&#; ve sökülmesi gibi haz&#;rl&#;klar yap&#;l&#;r.

Planya Tipi Freze Tezgahlar&#;

Bu tip freze tezgah&#;, en a&#;&#;r cinsten i&#;ler için kullan&#;l&#;r. Bu bir dereceye kadar planya tezgah&#;na benzer. Fakat bunun yatay ve yan sütunlar&#; üzerinde ba&#;lanm&#;&#; freze tezgah&#; ba&#;l&#;klar&#; vard&#;r. Büyük veya oldukça uzun iç parçalar&#; üzerine ayn&#; zamanda birçok i&#;lemleri uygulamak için kullan&#;l&#;r.

Özel Freze Tezgahlar&#;

a. Kopya Freze Tezgah&#; :

Kopya freze tezgahlar&#;nda freze çak&#;s&#;, bir &#;ablon veya mastar kal&#;b&#; özel haz&#;rlanm&#;&#; bir pimle, hidrolik güç yard&#;m&#;yla izlemesidir. Kopya tezgahlar&#;nda düzenli ve güçlü ilerleme, sonsuz ayar imkan&#; ancak hidrolik güçle sa&#;lanabilir. Endüstride belirli profilde çok say&#;daki i&#; parças&#;n&#; özde&#; olarak i&#;leyebilmek için kopya tezgahlar&#;ndan yararlan&#;l&#;r. Diki&#; makinesi, silah ve çe&#;itli makine parçalar&#; ile kal&#;p parçalar&#; ile kal&#;p yap&#;m&#;nda elveri&#;lidir.

b. Elektronik ve Hidrolik Kumandal&#; Freze Tezgahlar&#; :

Di&#;li çark sistemlerinin büyük ölçüde kalkt&#;&#;&#; bu tezgahlarda, kumanda elektronik ve hidrolik olarak yap&#;lmaktad&#;r. Çal&#;&#;ma sistemleri tamamen hidrolik olarak donat&#;lm&#;&#;t&#;r. Bu tezgahlarda kumanda kolayl&#;&#;&#; ve zaman tasarrufu ile çok düzgün ve hassas i&#;ler elde etme imkan&#; vard&#;r.

FREZE TEZGAHININ ÖNEML&#; KISIM VE PARÇALARI

a. Gövde : Büyük i&#; parçalar&#;n&#;n zorlanmas&#;na dayanabilecek &#;ekilde imal edilir. Tezgah&#;n en büyük k&#;sm&#;n&#; te&#;kil eder. Font dökümden yap&#;l&#;r.

b. Konsol : Üzerinde arabay&#; ve tablay&#; ta&#;&#;yan destekli, dik do&#;rultuda a&#;a&#;&#; ve yukar&#; hareket eder. Fonttan yap&#;l&#;r.

c. Araba : Tezgah&#;n enine hareketini sa&#;layan elemand&#;r. Yatay ve dü&#;ey freze tezgahlar&#;nda bulunur.

d. Tabla : Konsolun üzerine yerle&#;tirilmi&#;, sa&#;a sola hareket eden, i&#; parças&#;n&#;n üzerine ba&#;land&#;&#;&#; tablad&#;r. &#;&#; parças&#;n&#; ve çe&#;itli ayg&#;tlar&#; ba&#;layabilmek için tablan&#;n üzerine T kanallar&#; aç&#;lm&#;&#;t&#;r. Alt taraf&#;na da hareketini sa&#;layabilmesi için k&#;rlang&#;ç kuyru&#;u kanallar aç&#;lm&#;&#;t&#;r. Fonttan yap&#;l&#;r.

e. Yard&#;mc&#; ayg&#;tlar:

Ba&#;l&#;k : Özel bir &#;ekilde haz&#;rlanan ba&#;l&#;klar, gövdenin ba&#;l&#;k ba&#;lanan k&#;sm&#;na ba&#;lanarak tezgah&#;n kapasitesini yükseltir. Ayr&#;ca de&#;i&#;ik i&#;lere göre geli&#;tirilmi&#; de&#;i&#;ik biçimli ba&#;l&#;klar geli&#;tirilmi&#;tir.

Döner Tabla : Sonsuz vida ve çark sistemi ile ° döndürülebilen döner tablalar, tezgah&#;n en önemli k&#;s&#;mlar&#;ndan biridir. Büyük yap&#;l&#; döner tablalar, h&#;z kutusundan ald&#;&#;&#; hareketi otomatik olarak döndürme imkan&#; vard&#;r. Üzerine i&#; parças&#; ba&#;lanabilmesi için, tablada oldu&#;u gibi T kanallar&#; vard&#;r. Döner tabla ile i&#;lerin döndürülerek aç&#;lmas&#; ya da aç&#;l&#; i&#;lemler i&#;lemek için elveri&#;lidir.

Malafalar ve Yataklar&#; : Malafalar, üzerine freze çak&#;lar&#;n&#;n ba&#;land&#;&#;&#; bir mildir. &#;&#;in tabladaki konumuna göre çak&#;n&#;n nereye ba&#;lanaca&#;&#;n&#; tespit için k&#;sa boyda ve çok say&#;da içi bo&#; silindirik parçalardan ibaret olan bileziklerle tespit edilir. Bu bilezikler standart yap&#;lm&#;&#;lard&#;r. Yan yana tak&#;larak freze çak&#;s&#; aralar&#;na kamalan&#;rlar. Malafa yataklar&#;, freze tezgah&#; üzerinde iki adet bulunur ve tezgah&#;n sars&#;nt&#;s&#;z, düzenli çal&#;&#;mas&#;n&#; temin ederler.

Divizör ve Gördü&#;ü &#;&#; : &#;&#; parças&#;n&#;n çevresine e&#;it bölüntülü kanallar veya yüzeyler i&#;lemek için hem tespite hem de döndürmeye yarayan ayg&#;tt&#;r. Bunun bir bölme ba&#;l&#;&#;&#; ve kar&#;&#;l&#;k puntas&#; vard&#;r. &#;&#; parças&#; iki punta aras&#;na ba&#;lan&#;r ve i&#;lem yap&#;l&#;r. bu ayg&#;tla bir mil veya c&#;vatan&#;n ucuna kare veya alt&#;gen ba&#; i&#;lemek, rayba veya k&#;lavuz oluklar&#; açmak, ayr&#;ca her çe&#;it di&#;li çarklar&#;n di&#;lerini açmada kullan&#;l&#;r.

FREZE TAKIMLARI

Frezelerde kullan&#;lan kesici tak&#;mlara freze çak&#;s&#; veya k&#;saca freze denir.

Freze tezgahlar&#;nda kullan&#;lan ba&#;l&#;ca freze çak&#;lar&#; &#;unlard&#;r: Silindirik frezeler kanal frezeleri, al&#;n frezeleri, aç&#; frezeleri, parmak frezeler, t frezeler, modül frezeler profil frezeler, testere frezeler.

Di&#; biçimlerine göre:
1) Sivri di&#;li freze çak&#;lar&#;
2) S&#;rt&#; eksantrik torna edilmi&#; freze çak&#;lar&#;
3) Takma di&#;li freze çak&#;lar&#;

Silindirik freze çak&#;lar&#; : Di&#;leri çevre d&#;&#; yüzeyi üzerindedir. Bunlara i&#;

parçalar&#;n&#;n düzlem yüzeyleri i&#;lenir. Bunlara vals frezeleri de denir.

Kanal frezeler : Kanal açmak veya mevcut kanal&#; geni&#;letmek için kullan&#;l&#;r.

Aç&#; frezeleri : Aç&#;l&#; kanallar&#;n veya aç&#;l&#; kenarlar&#;n i&#;lenmesinde kullan&#;l&#;r. Tek ve çift aç&#;l&#; türleri card&#;r. Bu frezeleri her birinin aç&#;s&#; ayr&#; ayr&#; olup üzerine yaz&#;lm&#;&#;t&#;r.

Al&#;n frezeleri : Hem çevre hem de bir al&#;n yüzüne di&#; aç&#;lm&#;&#;t&#;r. Bunlara ayn&#; anda i&#; parças&#;nda birbirine dik iki yüzeyi i&#;lemek mümkündür.

Parmak frezeler : Sapl&#; olan silindirik frezelerdir. Kama kanal&#;, çe&#;itli kanallar herhangi bir biçimdeki delikleri i&#;lemek için kullan&#;l&#;rlar.

Modül frezeler : Standart olan di&#;li çark profillerinin aç&#;lmas&#;nda kullan&#;l&#;r. Di&#; büyüklüklerine göre normla&#;t&#;r&#;lm&#;&#; olup her normda 8 freze bulunur.

Profil frezeler : Çe&#;itli biçimlerdeki profillerin i&#;lenmesinde kullan&#;l&#;r. Çok çe&#;itli biçimlerde olanlar&#; vard&#;r.

T frezeler : Sapl&#; frezelerdir. T kanallar&#;n aç&#;lmas&#;nda kullan&#;l&#;r. Kesici di&#;ler çevre ve iki al&#;n yüzeyde bulunur.

&#;&#; PARÇASI VE TAKIMLARIN BA&#;LANMASI

&#;&#; Parças&#;n&#;n Ba&#;lanmas&#;

Mengene ile ba&#;lama : Mengene, tablaya mengene gövdesinden geçen uygun c&#;vatalara, tabla üzerindeki T kanallar&#;ndan yararlan&#;larak ba&#;lan&#;r. Mengene vidas&#; döndürüldü&#;ü zaman hareketli çene k&#;zak üzerinde sa&#;a ve sola hareket ederek i&#; parças&#;n&#;n ba&#;lan&#;p, sökülmesini sa&#;lar i&#; parças&#;n&#;n ba&#;lanmas&#;nda i&#; parças&#; alt&#;nda uygun bir altl&#;k konur. &#;&#; parças&#;n&#;n altl&#;k üzerine iyi oturmas&#;n&#; sa&#;lamak için pirinç bir malzemeyle i&#; parças&#; üzerine vurulurken i&#; parças&#; kuvvetlice s&#;k&#;l&#;r.

C&#;vata ve pabuçlarla ba&#;lama : Pabuç uygun &#;ekilde yerle&#;tirilmeli ve alt&#;na konacak takozun yüksekli&#;i tam olmal&#;d&#;r. C&#;vata i&#; parças&#;na mümkün oldu&#;u kadar yak&#;n ba&#;lanmal&#;d&#;r. Pabuç i&#; parças&#; üzerine ve takoza oldukça geni&#; bir yüzeyle ve iyice oturtulmal&#;d&#;r. Takozun yüksekli&#;i pabucu i&#; parças&#; yüzeyine paralel bast&#;racak bir de&#;erde olmal&#;d&#;r. Bas&#;nç alt&#;nda esneyecek olan i&#; parçalar&#; alttan yeterince desteklenmemeden pabuçla ba&#;lanmamal&#;d&#;r.

Divizöre üç ayakl&#; üniversal ayna ile ba&#;lama : Gerekli temizlik yap&#;ld&#;ktan sonra uygun üç ayakl&#; üniversal ayna divizör miline tak&#;l&#;r. Ayna anahtar ile i&#; parças&#; çap&#;ndan biraz fazla aç&#;l&#;r. &#;&#; parças&#; ayaklar aras&#;na konur ve ayaklar ile yakla&#;t&#;r&#;l&#;r. &#;&#; parças&#; kuvvetle s&#;k&#;l&#;r. &#;&#; parças&#;n&#;n çok kolay ba&#;lanmas&#;na imkan veren bu aynalara, silindirik, üçgen, alt&#;gen biçimli i&#;ler ba&#;lanabilmektedir.

Ayna punta aras&#;na ba&#;lama : Freze tablas&#;n&#;n ortas&#;na gelecek &#;ekilde gezer punta ve divizör yerle&#;tirilir. Divizör ve punta yatay konumda de&#;illerse ayarlan&#;rlar. Gezer punta ve divizörün punta yükseklikleri kontrol edilir. Divizöre üç ayakl&#; üniversal ayna tak&#;l&#;r. &#;&#; parças&#; ayna ayaklar&#; aras&#;na al&#;n&#;r. Gezer punta i&#; parças&#;n&#;n di&#;er ucuna uygun mesafede tespit edilir.

Tak&#;mlar&#;n Ba&#;lanmas&#;

1) Freze çak&#;lar&#;n&#;n malafalara ba&#;lanmas&#; : Kullan&#;lacak olan freze çak&#;s&#;n&#;n ortas&#;ndaki delik çap&#;na uygun malafa seçilir. Malafa fener miline tak&#;l&#;r. Malafa yataklar&#;ndan fener mili taraf&#;na tak&#;lacak olan iç yata&#;&#;n yeri tespit edilir. Malafa somunu gev&#;etilerek bilezikler ç&#;kar&#;l&#;r. Malafa temizlenerek freze çak&#;s&#; malafa üzerine istenilen yere tak&#;l&#;r. Bilezikler tak&#;larak malafa somunu yerine vidalan&#;r ve malafan&#;n ön yata&#;&#; da uygun yere tespit edilir. Malafa somunu s&#;k&#;larak tamamlan&#;r.

2) Sapl&#; çak&#;lar&#;n mandren ve kovanlara ba&#;lanmas&#; : Silindirik sapl&#; parmak frezeler özel bir mandren ile freze miline ba&#;lan&#;r. Silindirik sapl&#; freze çak&#;lar&#;n&#;n ba&#;lanmas&#; için pens malafalar&#; çok kullan&#;lmaktad&#;r. Bunlara freze çak&#;s&#; sap k&#;sm&#;na uyan pensler tak&#;l&#;r. Konik sapl&#; freze çak&#;lar&#;n&#; ba&#;lamak için özel &#;ekilde yap&#;lm&#;&#; kovanlardan yararlan&#;l&#;r.

Çok de&#;i&#;ik freze çak&#;s&#;n&#; tezgaha tespit etmek için adaptörlerden yararlan&#;l&#;r. Kesici aletin konik sap&#; adaptörün konik deli&#;ine tak&#;l&#;r. Bunlar&#;n d&#;&#; koni&#;i ise fener mili yuvas&#;n&#;n koni&#;ine uygundur.

FREZEN&#;N ÇALI&#;TIRILMASI

Tezgah&#;n çal&#;&#;t&#;r&#;lmadan önce yap&#;lacak i&#;lemler &#;öyle s&#;ralanabilir:

1) Freze milinin devir say&#;s&#;, tezgah&#;n gövdesi üzerindeki kollar&#; uygun konuma getirilmesi sureti ile sa&#;lan&#;r.

2) &#;&#; parças&#;n&#;n konumu ve tala&#; derinli&#;i, konsolun yükseltilmesi alçalt&#;lmas&#; ile düzenlenir. Dü&#;ey ilerleme için el tekerinden veya otomatik koldan yararlan&#;l&#;r.

3) Enine hareket için enine ilerletme el tekerinden yararlan&#;l&#;r. &#;&#; parças&#; bu ayarlamayla frezenin alt&#;nda istenilen konma getirilir.

4) Tablan&#;n boyuna hareketi için tabla el tekerinden yararlan&#;l&#;funduszeue.info&#;n hareketi otomatik olarak da sa&#;lan&#;r.

MATKAPLAMA

Kendi ekseni etraf&#;nda dönen matkap ucuyla veya ba&#;ka bir tak&#;mla, matkap tezgah&#;nda tak&#;m&#;n dü&#;ey hareket ettirilmesiyle yap&#;lan tala&#; kald&#;rma i&#;lemidir.

MATKAP TEZGAHI ÇE&#;&#;TLER&#;

1. El Breyizleri

2. Masa tipi sütunlu matkap tezgahlar&#;

3. Sütunlu matkap tezgahlar&#;

4. Radyal matkap tezgah&#;

5. Yatay delik delme tezgah&#;

6. Çok milli matkap tezgahlar&#;

7. Hidrolik kumandal&#; matkap tezgahlar&#;

El Breyizleri

Kolla ve elektrikle çal&#;&#;anlar&#; vard&#;r. Kolla çal&#;&#;anlar&#; basit yap&#;dad&#;rlar. Bir dayanak, mandren ve dairesel hareketi sa&#;layan bir koldan ibarettir. Elektrikle çal&#;&#;anlar&#; ise, kumanda tertibat&#;, elektrik motoru ve do&#;rudan do&#;ruya motor miline tak&#;l&#; bir mandrenden ibarettir.

Masa Tipi Sütunlu Matkap Tezgahlar&#;

Endüstride kullan&#;lan en basit matkap tezgahlar&#;d&#;r. Tala&#;&#; elle verilen bu tezgahlara tala&#; sesinin duyulmas&#;ndan dolay&#; duyarl&#; tezgahlar da denir.

Büyük yap&#;l&#; tezgahlar&#;n üzerinde bulunan organlar&#;n ayn&#;s&#; masa tipi matkap tezgahlar&#; üzerinde de vard&#;r. Masa üzerine montaj edildikleri gibi bir sehpa üzerine de ba&#;lanabilir. Genellikle 12,5 mm. çapa kadar delikler delinebilir.

Sütunlu Matkap Tezgahlar&#;

Orta büyüklükteki i&#;ler için elveri&#;li olan bu tezgahlar&#;n çal&#;&#;ma prensipleri masa matkaplar&#;n&#;n ayn&#;s&#;d&#;r. Kay&#;&#; kasnaklarla veya di&#;li çarkl&#; sistemle çal&#;&#;&#;r. Silindirik ve prizmatik sütunlu olmak üzere de&#;i&#;ik tiplerde yap&#;l&#;rlar. Silindirik sütunlularda tablan&#;n eksen etraf&#;nda hareketi kolayla&#;&#;rken, prizmatik sütunlularda bu kolayl&#;k yoktur. Yaln&#;z prizmatik sütunlularda tabla a&#;a&#;&#; yukar&#; hareket eder. Yer tipi olarak sa&#;lam yap&#;l&#; olan bu tezgahlar hassas i&#;ler için elveri&#;lidir.

Radyal Matkap Tezgah&#;

Sütunlu matkap tezgah&#;nda, sütun ile matkap mili aras&#;ndaki mesafe büyük i&#;ler için yeterli olamaz. Ayr&#;ca a&#;&#;r parçalar&#; eksenli olarak delmek daha güç, hatta imkans&#;zd&#;r. Bu elveri&#;sizlikler, radyal matkap tezgahlar&#; ile giderilmi&#;tir.

Büyük ve a&#;&#;r parçalar üzerine birden fazla delikler delmek için elveri&#;lidirler. Radyal matkap tezgah&#;n&#;n geni&#; bir çal&#;&#;ma aln&#; vard&#;r. Büyük i&#; kapasitesi ve ayar kolayl&#;&#;&#; bak&#;m&#;ndan çok daha büyük ölçülü tezgahlar&#;n&#;n yerini alm&#;&#;t&#;r.

Bu tezgahlar genel olarak bir sütun etraf&#;nda ° dönebilen ve üzerinde yatay kay&#;t bulunan bir kol ve bu kolun yatay kayd&#; üzerinde ileri geri hareket edebilen bir matkap durumundad&#;r. Çok çe&#;itli devir say&#;lar&#;na sahip olu&#;u hem büyük hem de küçük matkaplarla delmeyi mümkün k&#;lar. mm. derinli&#;e kadar delikler delinebilir.

Yatay Delik Delme Tezgah&#;

Bu tezgahlarda kesici alet yatay bir eksen etraf&#;nda döner. Kesici aleti ta&#;&#;yan fener mili kendi ta&#;&#;y&#;c&#;s&#; içerisinde yatay olarak ilerlemektedir. Fener milinin dü&#;ey hareketleri de mümkündür. Delme i&#;leminden ba&#;ka frezeleme, tornalama ve raybalama i&#;leri de yapmak mümkündür.

Yatay delik delme tezgahlar&#;nda, di&#;er tezgahlarda i&#;lenmesi zor, a&#;&#;r ve büyük gövdeli parçalar üzerine delikler açmak mümkün olmaktad&#;r.

Çok Milli Matkap Tezgahlar&#;

Bu tezgahlar seri imalatta kullan&#;l&#;r. &#;&#; parças&#; üzerinde bulunan birden fazla deliklerin delinmesi i&#;lemlerinde kullan&#;l&#;r. Miller dü&#;ey konumda olmak üzere tek bir tablas&#; vard&#;r. Mil say&#;s&#; 4 ile 48 aras&#;ndad&#;r. Çal&#;&#;ma prensipleri bak&#;m&#;n dan di&#;er tezgahlar&#;n ayn&#;s&#;d&#;r. Yaln&#;z gördükleri i&#; bak&#;m&#;ndan özel bir tezgaht&#;r.

2’ den 6’ ya kadar çok milli olarak yap&#;lan i&#;lem s&#;ral&#; tezgahlarda i&#; parças&#; delme kal&#;plar&#;na ba&#;lan&#;r. Pe&#; pe&#;e gelen i&#;lemler için bir milden ötekine kayd&#;r&#;larak delme i&#;lemleri tamamlanm&#;&#; olur. Bu tür tezgahlara da çok milli matkap tezgahlar&#; denir.

Hidrolik Kumandal&#; Matkap Tezgahlar&#;

Yeni teknolojinin geli&#;tirdi&#;i bu tezgahlar çok say&#;da özde&#; parçalar&#;n yap&#;m&#; için elveri&#;lidirler.

Bu tezgahlar hidrolik prensiplerle bas&#;nçl&#; ya&#; vas&#;tas&#; ile mekanik hareketler elde edilerek çal&#;&#;t&#;r&#;l&#;r. Matkab&#;n dönmesi hidrolik motorlarla sa&#;lan&#;r. Tablan&#;n ileri geri ve a&#;a&#;&#; yukar&#; hareketi elektronik kumanda ile hidrolik güçle sa&#;lan&#;r. Bu tezgahlarda hidroli&#;in avantajlar&#;ndan yararlan&#;larak zamandan tasarruf ve i&#; çabuklu&#;u sa&#;lanm&#;&#; olur.

MATKAP TEZGAHININ BELL&#; BA&#;LI KISIMLARI

Mil : Matkap mandrenini ve kovan&#;n&#; tutan parçad&#;r.

Tabla : &#;&#; parças&#;n&#;n, mengeneye ve di&#;er ba&#;lama araçlar&#;n&#;n üzerine ba&#;land&#;&#;&#; bölümdür.

Taban : Tabla ve sütun için sa&#;lam bir temel sa&#;lar.

Sütun : Üzerinde ba&#;l&#;&#;&#;n hareket ettirildi&#;i k&#;s&#;md&#;r.

Ba&#;l&#;k : Üzerinde matkap ucu, ilerletme mekanizmas&#; ve h&#;z ayar sistemini ta&#;&#;yan k&#;s&#;md&#;r.

H&#;z kutusu : Milin h&#;z&#;n&#; ayarlayan di&#;lerin bulundu&#;u k&#;s&#;mlard&#;r.

H&#;z de&#;i&#;tirme kolu : H&#;z de&#;i&#;tiren di&#;li çarklar&#; kontrol eder.

Motor : Sisteme hareket verir.

Tala&#; verme kolu : Milin dü&#;ey hareketini sa&#;lar.

MATKAP ÇE&#;&#;TLER&#;

Dönen ve eksenel bir hareketle iki a&#;za sahip bir kesiciye i&#; parças&#; üzerinde silindirik bo&#;luklar elde etmek üzere yap&#;lan i&#;leme delme, bu delikleri açan kesiciye de matkap ad&#; verilir. Teknikte ve imalat atölyesinde en çok kullan&#;lanlar&#; helisel matkaplar&#;d&#;r. Çe&#;itleri :

a. Helisel matkaplar

b. Do&#;rusal oluklu matkaplar

c. Düz (namlu) matkab&#;

d. Ya&#; delikli matkaplar

e. Hav&#;a veya yuva matkaplar&#;

a. Helisel Matkaplar :Teknikte en çok kullan&#;lan bu matkaplar bir silindirik gövde ve üzerine aç&#;lm&#;&#; iki helis oluk ile bir saptan ibarettir. Matkap saplar&#; 10mm. çapa kadar silindirik daha büyük çaplarda ise konik yap&#;l&#;rlar. Helisel matkaplar&#;n yap&#;s&#; incelenirse &#;u adlar&#; al&#;rlar:

Uç : Matkab&#;n konik k&#;sm&#;d&#;r. Ta&#;lama sonunda elde edilir.

Gövde : Matkab&#;n helisel oluk bulunan k&#;sm&#;d&#;r.

Sap : Ba&#;lay&#;c&#; araca giren k&#;sm&#;d&#;r.

Helisel Oluk : Oluklar, matkab&#;n bo&#;alt&#;lm&#;&#; k&#;s&#;mlar&#;d&#;r. Bunlar tala&#;lar&#; d&#;&#;ar&#; at&#;lmas&#;na ve so&#;utucunun içeri girmesine yarar.

Dil : Matkab&#;n konik sap&#;n&#;n düzeltilmi&#; k&#;sm&#;d&#;r. Matkab&#;n ç&#;kar&#;lmas&#;n&#; sa&#;lar.

A&#;&#;zlar : Matkab&#;n kesici ayr&#;tlar&#;d&#;r.

Z&#;rh : Helisel kanallar boyunca meydana getirilmi&#; dar bir yüzeydir. Matkab&#;n çap&#;n&#; belirterek merkezlemesini sa&#;lar.

Öz : &#;ki helisel oluk aras&#;nda kalan dar k&#;s&#;md&#;r. Omurgad&#;r.

Ölü Merkez : Matkap iyi bilenmi&#;se iki kesici a&#;z&#;n kesi&#;ti&#;i noktad&#;r.

b. Do&#;rusal Oluklu Matkaplar : Pirinç, bak&#;r ve yumu&#;ak metalleri delmek için kullan&#;lan matkaplard&#;r. So&#;utucu olarak terebentin kullan&#;ld&#;&#;&#; zaman yumu&#;at&#;lmam&#;&#; çelikler ve font gereçler delinebilir.

c. Düz Namlulu Matkaplar : Derin veya uzun delikleri açmak için kullan&#;l&#;r. Tala&#;lar&#; d&#;&#;ar&#; ç&#;karmak için matkap s&#;k s&#;k d&#;&#;ar&#; ç&#;kar&#;l&#;r. Düz matkaplar kolay ve çabuk yap&#;l&#;rlar. Uçlar&#;na punta aç&#;larak sap k&#;sm&#; istenilen &#;ekilde silindirik olarak i&#;lenir.

d. Ya&#; Delikli Matkaplar : Büyük çaptaki delik parçalar üzerine seri halde delikler açmak için matkaplar&#;n gövdesine boydan boya helisel ya&#; delikleri aç&#;larak kesici a&#;&#;zlar&#;n ya&#;lanmas&#; sa&#;lan&#;r.

e. Hav&#;a veya Yuva Matkab&#; : Delinmi&#; deliklerin a&#;&#;z k&#;s&#;mlar&#;na hav&#;a veya silindirik yuva açar. Bu matkaplar delik delmez. Punta matkaplar&#; da bu gruba girer.

MATKAP TEZGAHINDA &#;&#;LEMLER

Matkap tezgah&#;nda yap&#;labilen baz&#; i&#;lemler &#;unlard&#;r.

Delme : Parçadan tala&#; kald&#;rarak dairesel delik elde etme i&#;lemine delme denir. Kullan&#;lan kesici alete matkap denir.

Raybalama : Üzerinde birden çok kesici a&#;&#;z bulunan bir raybalama aleti ile deli&#;in yüzeyini iyile&#;tirme ve hassas yüzey elde etme i&#;lemidir.

Delik büyütme : Yaln&#;z bir kesici ucu bulunan ve ayarlanabilen bir kalemle deli&#;i büyütme i&#;lemidir.

Silindirik hav&#;alama : Deliklerin ba&#;lang&#;ç k&#;s&#;mlar&#;na, vidalar&#;n ba&#;lang&#;ç k&#;s&#;mlar&#;n&#; yuva olacak &#;ekilde büyütmektir.

Konik hav&#;alama : Bir deli&#;in ve vidalar&#;n ba&#;lang&#;ç k&#;sm&#;n&#; yuva olacak &#;ekilde konik bir yüzey halinde büyütmektir.

Al&#;n hav&#;alama : Deliklerin etraf&#;n&#; somun veya c&#;vata ba&#;&#;n&#;n düzgün oturmas&#; için eksene dik olacak &#;ekilde düzeltmektir.

K&#;lavuz çekme : K&#;lavuz denilen aletle di&#;i vida açma i&#;lemidir.

MATKAPTA TAKIM VE &#;&#; BA&#;LAMA DÜZENLER&#;

Mandreler ve mandrelerle ba&#;lama: Mandren merkezi olarak s&#;kan iki veya daha fazla çeneli bir ba&#;lama arac&#;d&#;r. Matkap tezgah&#;n&#;n milindeki koni&#;e uygun olan konik bir sap&#; vard&#;r. Kesici aletleri el ile veya bir anahtarla söküp tak&#;labilen iki ayr&#; tipi vard&#;r. Mandrenler de&#;i&#;ik büyüklüklerde yap&#;l&#;rlar. Bir seri te&#;kil eden üç veya dört mandren en küçük çaptan 25 mm. çapa kadar olan matkaplar&#; ba&#;layabilir.
Mors kovanlar&#; ve mors kovanlar&#; ile ba&#;lama: Matkap tezgahlar&#;nda kullan&#;lan kesici aletler silindirik yahut konik olurlar. Matkap tezgah&#; milinde büyüklü&#;ü tezgah&#;n ölçüsüne ba&#;l&#; olan standart mors koni&#;i yuva vard&#;r. Konik sapl&#; matkaplar&#;n baz&#;lar&#; milin bu konik deli&#;ine uyarlar. Di&#;erlerinin saplar&#; bu deli&#;e göre küçük ölçüde oldu&#;undan birbiri üzerine tak&#;labilen mors konikleri kullan&#;l&#;r. Konik sap&#;,konik delikten,matkab&#; mors kovan&#;ndan ve kovanlar&#; birbirinden ç&#;kartmak için e&#;imli bir kama kullan&#;l&#;r.

Tezgah mengenesine ba&#;layarak delme: Bu mengeneler tezgah tablas&#;ndaki oluklara sokulan c&#;vatalar yard&#;m&#; ile kuvvetlice tablaya ba&#;lanmal&#; veya bir desteye dayanmal&#;d&#;r. Delmeye ba&#;lamadan malzemenin delinecek yerinin merkezlenmesi için tezgah mengenesi serbest b&#;rak&#;l&#;r. Matkap ucu merkeze getirilerek s&#;k&#;l&#;r. Matkap ucunun mengeneyi ve tezgah tablas&#;n&#; yaralamamas&#; için gerekli tedbirler al&#;nmal&#;d&#;r.

Tezgah tablas&#;na ba&#;layarak delme: Mengeneye ba&#;lanamayacak durumda olan parçalar tezgah tablas&#;na ba&#;lanarak delinirler. Malzemenin ba&#;lanmas&#;nda çe&#;itli takoz ve pabuçlar kullan&#;l&#;r. Boydan boya delinecek deliklerde tezgah tablas&#;n&#;n delinmesini önlemek için matkap ucunun tablan&#;n ortas&#;nda bulunan deli&#;e rastlat&#;larak bo&#;a ç&#;kmas&#; sa&#;lanmal&#;d&#;r veya parça alt&#;na uygun kal&#;nl&#;kta takoz konularak da bu sorun halledilebilir.

El mengenesine ba&#;lanarak delme: El ile tutulmayacak kadar küçük ve el ile tutulmas&#; mahsurlu olan i&#; parçalar&#; el mengenesine ba&#;lanarak delinir. &#;nce sac parçalar&#;n delinmesi i&#;lemi de el mengenesine ba&#;lanarak yap&#;labilir.

Delme &#;&#;lemi &#;çin Markalama

Delmeden önceki markalama i&#;lemi, delik merkezlerinin kesi&#;en do&#;rularla gösterilmeleri demektir. Kesi&#;me yeri küçük bir nokta ile i&#;aretlenir ve bu nokta merkez olmak üzere pergelle matkap çap&#;na e&#;it bir çapla daire çemberi çizilir. Markalanan yüzey i&#;lenmi&#; ise, önce bu yüzeye gözta&#;&#; eriyi&#;i (bak&#;r sülfat) veya çabuk kuruyan eriyikler sürülür. Bu yüzeye çizecekle çizilen çizgiler aç&#;kça görülür. Dökümden i&#;lenmi&#; yüzeylere tebe&#;ir sürmek de ayn&#; i&#;i görür.

Markalama, bir anlamda ka&#;&#;t üzerine çizilen resmin ayn&#;s&#;n&#; parça üzerine aktarmakt&#;r. Ka&#;&#;t üzerine resim çizme usulleri burada da uygulan&#;r. Delinecek delik merkezleri nokta ile belirlendikten sonra delme i&#;lemine geçilir.

Markalama, az say&#;daki atölye içi i&#;ler için, tak&#;m yap&#;m&#; ve model i&#;leri için yap&#;l&#;r. az say&#;daki i&#;ler için delme kal&#;plar&#; yap&#;lmaz.

&#;&#; parças&#; marka edildikten sonra, delinecek yerlere nokta vurulur. Matkap i&#; parças&#; üzerine de&#;dirilerek matkab&#;n ucu nokta ile merkezlenir. Delme an&#;nda meydana gelebilecek kaç&#;kl&#;klar&#; önlemek için marka üzerine noktalar vurularak çember çizilmelidir. Yumu&#;ak malzemelerde ikinci bir çember çizilmelidir.



So&#;utma S&#;v&#;s&#;n&#;n Kullan&#;m&#;

Metallerin tala&#; kald&#;rma i&#;lemlerinde font hariç, so&#;utucu ve ya&#;lay&#;c&#; s&#;v&#;lar kullan&#;l&#;rsa, verim artar, kesici aletin ömrü uzar ve i&#; parças&#;n&#;n yüzey kalitesi iyile&#;ir. Basit torna, planya ve vargel i&#;lemlerinde so&#;utucu kullan&#;lmayabilir. Fakat matkap i&#;lerinde mutlak surette so&#;utma s&#;v&#;s&#; kullan&#;lmal&#;d&#;r. Matkap tezgahlar&#;nda so&#;utucu ve ya&#;lay&#;c&#;lar&#;n kullan&#;lmas&#; delinen, raybalanan, di&#; aç&#;lan yüzeyin temizli&#;i ve ayn&#; zamanda kesici aletin ömrünün uzat&#;lmas&#; için zorunludur.

Paslanmaz çeli&#;in i&#;lenmesinde iki k&#;s&#;m kükürtlenmi&#; ya&#;, bir k&#;s&#;m karbon tetrakloritten meydana gelmi&#; kar&#;&#;&#;m tavsiye edilir. Ancak karbon tetraklorit zehirlidir. Adi delme i&#;lemleri için çe&#;itli ya&#;lara 10 ila 20 kat&#; kadar su kar&#;&#;t&#;r&#;larak iyi sonuç veren so&#;utucular elde edilir.

Matkab&#;n K&#;r&#;lma Sebepleri

1. &#;lerleme ve batma büyüktür.

2. Kesme h&#;z&#; yüksektir.

3. Matkap körlenmi&#;tir.

4. Matkap z&#;rh&#; a&#;&#;nm&#;&#;t&#;r.

5. Tala&#; d&#;&#;ar&#;ya at&#;lamazsa, k&#;r&#;l&#;r.

6. So&#;utma s&#;v&#;s&#; yetersiz ise, k&#;r&#;l&#;r.

7. Matkap do&#;ru bilenmemi&#;tir.

8. &#;&#; tablaya sa&#;lam ba&#;lanmam&#;&#;t&#;r.

9. &#;&#; ekseni ile matkap ekseni ayn&#; do&#;rultuda olmazsa, k&#;r&#;l&#;r.

Matkaplar&#;n Bak&#;mlar&#;

Matkap, i&#; parças&#;na bat&#;r&#;l&#;rken fazla kuvvetle zorlanmamal&#;d&#;r. Tezgah&#;n kapasitesine göre matkap kullan&#;lmal&#;d&#;r. Fazla dönme say&#;s&#; ve ilerleme ile tezgah&#;n sars&#;lmas&#;na meydan verilmemelidir. Hareket eden organlar&#;n ya&#;lanmalar&#; gerekir.

Delme i&#;lemi bitince tabla üzerindeki tala&#;lar at&#;lmal&#; ve so&#;utma s&#;v&#;s&#; ile i&#;lenmi&#; yüzeyler mutlaka temizlenmelidir. &#;&#;lem sonunda matkap çözülmelidir. Kovanlar ve mandrenler iyice temizlenmelidir.

PLANYA MAK&#;NELER&#; VE &#;&#;LEMLER&#;

PLANYA TEZGAHLARI

Tesviyecilikte düzgün yüzeyler elde etmek için kullan&#;lan planya tezgahlar&#;, gördükleri i&#; bak&#;m&#;ndan ayn&#; olmalar&#;na ra&#;men, kullanma alan&#; bak&#;m&#;ndan ve öneminden dolay&#; iki gruba ayr&#;l&#;r:

- &#;&#; sabit, kalem hareketli ise bunlara VARGEL TEZGAHI,

- Kalem sabit, i&#; hareketli ise bunlara da PLANYA TEZGAHI denir.

Her iki grup tezgahta da alternatif hareketin yaln&#;z gitme hareketi an&#;nda tala&#; al&#;n&#;r. Geri gelme hareketi kalemin ilk durumunu temin eder. Bunun içindir ki planyalar&#;n verimi azd&#;r. Bu çare olarak, geri gelme hareketinin h&#;z&#; ço&#;alt&#;lm&#;&#;sa da güçten kazan&#;lmam&#;&#;, bilakis hareket halindeki kütlenin ataletiyle enerji sarf&#; ço&#;alm&#;&#;t&#;r. Ancak geri gelme hareketinin h&#;zl&#; olmas&#; zamandan kazanmam&#;z&#; temin eder.

A. VARGEL TEZGAHI

Vargel tezgah&#; tesviyecilikte düzgün yüzeyler elde etmekte kullan&#;l&#;r. Prensip olarak, dairesel hareketin düzgün do&#;rusal harekete çevrilmesiyle kesme hareketini tamamlayan tezgaht&#;r. Her ne kadar düzlem yüzeyler elde etmek için daha yüksek verimle çal&#;&#;an tezgahlar varsa da, basit yap&#;l&#;&#;lar&#; ve basit kesici aletlerden istifade ile çal&#;&#;malar&#;, bu tezgahlardan yararlanmam&#;z&#; sa&#;lar.

Vargel tezgah&#; özellikle, tablas&#;na c&#;vatalarla tutturulmu&#; bir mengeneye ba&#;lanabilen küçük parçalar&#;n i&#;lenmesi içindir. Kalemlik yatay, dü&#;ey ve e&#;ik duran yüzeylerden tala&#; kald&#;rabilecek &#;ekilde düzenlenmi&#;tir. Çe&#;itli kal&#;p, delme ve ba&#;lama ayg&#;tlar&#; ile az say&#;daki di&#;er özel aletlerin yap&#;ld&#;&#;&#; tak&#;m hanelerde vargel tezgahlar&#;n&#;n bulunmas&#; zorunlu say&#;labilir.

VARGEL TEZGAHI ÇE&#;&#;TLER&#;

1. Üniversal Vargel Tezgah&#;:

Normal yap&#;da ve büyüklükteki vargel tezgahlar&#;na ilave ile sa&#;a sola, öne ve arkaya e&#;ilebilen üniversal tablas&#; oldukça kullan&#;&#;l&#;d&#;r. Bununla e&#;ik veya konik yüzeyleri i&#;lemek oldukça kolayd&#;r. Bu tezgahlar&#;n birçok modellerinde otomatik siper ilerlemesi h&#;zl&#; tabla ayar&#; vard&#;r.

2. Dü&#;ey Vargel Tezgah&#;:

Kanal açma tezgah&#; da denilen bu tezgah, yatay vargel tezgah&#;na benzer. Yaln&#;z burada ba&#;l&#;k dü&#;ey olarak a&#;a&#;&#; yukar&#; hareket eder.

Siper yatay konumda bulundurulabilir, kalemlik ° döndürülebilir. Tabla elle veya otomatik olarak sa&#;a sola, ileri geri hareket ettirilebilir. &#;&#; tablas&#; üzerinde genellikle bir döner tabla bulunur.

3. Hidrolik Vargel Tezgah&#;:

Günümüzde yüksek kesme gücüne sahip, büyük kapasiteli vargel tezgahlar&#; hidrolik güç ile çal&#;&#;abilecek kapasitede yap&#;lmaktad&#;r. Güçlü, sessiz ve titre&#;imsiz çal&#;&#;mas&#;, ayar imkan&#; ve az ar&#;za yapmas&#; gibi pek çok avantajlar&#; oldu&#;u için endüstride yayg&#;n kullan&#;m alan&#; vard&#;r. Bu tezgahlarda bütün kumanda ve hareketler hidrolik ve elektronik olarak yap&#;lmaktad&#;r.

VARGEL TEZGAHININ BA&#;LICA KISIMLARI

1. Taban : Tezgah&#; destekleyen a&#;&#;r döküm bir parçad&#;r.

2. Sütun : &#;çinde i&#;leten parçalar&#;n çal&#;&#;t&#;&#;&#; bo&#;luklu bir döküm parçad&#;r.

Ayr&#;ca üzerinde kumanda kollar&#; ve kay&#;tlar vard&#;r.

3. Ba&#;l&#;k : Sütunun kay&#;tlar&#; üzerinde ve tezgah&#;n en üstünde bulunan, ileri geri hareket eden çelik dökümden bir parçad&#;r.

4. Siper : Ba&#;l&#;&#;&#;n ön k&#;sm&#;nda olup e&#;ik yüzeyleri i&#;lemek için her iki yönde döndürülebilir. Tala&#; derinli&#;ini ayarlamak için kalem a&#;a&#;&#; ve yukar&#; do&#;ru hareket ettirilir. Üzerine kalemlik denilen, kalem ba&#;lamak için mafsall&#; parça ba&#;lanm&#;&#;t&#;r. Mafsall&#; parça ile, kalem ileri kursta parçaya dalma ve kesme yapar. Geri kursta ise mafsal vas&#;tas&#; ile kalemin parçaya dalmas&#; önlenir.

5. Tabla : Konsol üzerindedir. De&#;i&#;ik parçalar&#; i&#;lemek için, tabla konsol ile birlikte a&#;ar&#; ve yukar&#; do&#;ru hareket ettirilebilir. Üzerine mengene ile i&#; parças&#; ba&#;lamaya yarar.

6. Kulis ve Di&#;li Çark Grubu : Elektrik motorundan ald&#;&#;&#; hareketle düzgün dairesel hareketi, do&#;rusal harekete çeviren k&#;s&#;md&#;r.

7. Elektrik Motoru : Tezgah&#;n esas hareketini veren ana elemand&#;r.

Vargel Kalemleri ve Çe&#;itleri

funduszeue.infoelerine Göre:

a. Adi Karbonlu Çelik Kalemler : Adi karbonlu çeli&#;in içerisindeki karbon miktar&#; %0,,7 aras&#;nda bulunur. Karbon miktar&#;na göre yumu&#;ak, yar&#;m sert, sert ve çok sert olurlar. Karbonlu çelikten olan kalemler daha ucuz olmakla beraber, birçok i&#;ler için yeterli de&#;ildir. Bunlar&#;n kullan&#;labilmesi için kesme h&#;z&#;n&#;n dü&#;ük olmas&#; gerekir. Bu kalemler keserken veya bilenirken fazla &#;s&#;n&#;rlarsa sertliklerini kaybederler. Genellikle kare kesitli olurlar ve sertle&#;tirilerek ta&#;lan&#;rlar.

b. Seri Çelikli Kalemler : Kalem yap&#;m&#;nda seri çelik kullan&#;l&#;r. Seri çelik kalemler &#;s&#; tesiri ile sertliklerini korurlar. Seri çeliklerin kesme h&#;z&#;, karbon çeliklerinin en az iki kat&#; olur. Seri çelik denmesinin nedeni de bundand&#;r. Seri çeli&#;in içinde %0,7 karbon,  volfram, %4 krom bulunur. Bu kalemler de genellikle kare olurlar ve sertle&#;tirilerek ta&#;lan&#;rlar.

c. Sert Maden Uçlu Kalemler : Kalem ömrünü k&#;saltan malzemelerin i&#;lenmesinde, sert maden uçlu kalemler etkili olurlar. Vargel tezgah&#;nda bu kalemlerden yararlanabilmek için kesme h&#;z&#;n&#;n 30 m/dak’ dan fazla olmas&#; gerekir. Çe&#;itli biçimlerde olan sert maden uçlar&#;, adi karbonlu çeliklerden yap&#;lm&#;&#; saplar&#;n ucuna lehimle veya özel kaynak teli ile kaynat&#;l&#;r. Sap&#;n ucu, sert madenin biçimine göre frezede i&#;lenir.

Vargel tezgah&#; darbeli çal&#;&#;t&#;&#;&#;ndan sert maden ucunun k&#;r&#;lmas&#; mümkündür. Çünkü sert maden uçlar darbeye kar&#;&#; dayan&#;kl&#; de&#;ildir.

2. Biçimlerine Göre:

a. Kaba Tala&#; Kalemleri : Parçalardan fazla tala&#; kald&#;rarak istenilen ölçüye çabuk yakla&#;mak amac&#; ile kullan&#;l&#;r. Bu kalem çok rahat keser ama düzgün bir yüzey ç&#;karmaz. Kaba tala&#; kaleminin kesme yüzü düzdür ve ucu yuvarlat&#;lm&#;&#;t&#;r. Vargel kalemlerin kesici a&#;&#;z k&#;sm&#; gövdelerine nazaran iki farkl&#; biçimde bulunur. Bu a&#;&#;z k&#;sm&#; birinde düz, di&#;erinde ise bükük yap&#;lm&#;&#;t&#;r. Düz olanlarda a&#;z&#;n e&#;ikli&#;i z&#;mpara ta&#;&#;nda bilenirken verilir, bükük olanlarda ise bu e&#;iklik dövülerek elde edilir. Vargel kalemleri esas kesici a&#;&#;zlar&#;na göre sa&#; ve sol diye ikiye ayr&#;l&#;r.

b. Yan Kalemler : Vargel i&#;lerinin ço&#;unda, her iki yönden kesmeyi gerektiren ç&#;k&#;nt&#;l&#;, kanall&#; ve e&#;ik yüzeyler bulunur. Bu tip parçalar&#;n bir ba&#;lan&#;&#;ta çabuk olarak bütün yüzeylerinin i&#;lenebilmesi için sa&#; ve sol yan kalemlerden faydalan&#;l&#;r. Vargel kalemlerinde kullan&#;lan bu sa&#; ve sol terimleri, benzer biçimdeki torna kalemlerinden al&#;nm&#;&#;t&#;r. Sa&#; kalem demek tablan&#;n sa&#;dan sola do&#;ru, sol kalem ise soldan sa&#;a do&#;ru ilerlemesinde kullan&#;l&#;r.

c. &#;nce Tala&#; Kalemleri : &#;nce tala&#; için kalemin ucu yuvarlat&#;l&#;r. Kaba tala&#; kalemlerinden fark&#;, ucunun fazla yuvarlat&#;lm&#;&#; olmas&#;d&#;r. Bu kalem e&#;er gaz ta&#;&#; ile yuvarlat&#;l&#;r ve ilerleme az olursa i&#; üzerinde çok düzgün bir yüzey elde edilir.

Vargel Tezgah&#;nda Temel &#;&#; Ba&#;lama Metotlar&#; :

1. C&#;vata ve pabuçlar ile

2. Tezgah mengenesi ile

3. Hidrolik s&#;kma aparatlar&#; ile

4. Özel ba&#;lama kal&#;plar&#; ile

A-TESV&#;YEC&#;L&#;&#;&#;N TANIMI VE ENDÜSTR&#;DEK&#; YER&#; VE ÖNEM&#;:
            Madenler üzerinden tala&#; kald&#;rarak onlara &#;ekil verme i&#;lemine “tesviyecilik” bu i&#;i yapan ki&#;iye de “tesviyeci” denir.
            Tesviyeci, madensel i&#; parças&#;n&#; ham halden makinedeki görevini yapabilecek bir hale getirir. Yap&#;lmas&#; istenilen makine parçalar&#;, özelli&#;ine göre çe&#;itli atelyelerde gerekli i&#;lemleri gördükten sonra son olarak tesviye atelyesine gelir ve burada pek çok operasyonlardan sonra tamamlanm&#;&#; olur.
            Demek oluyor ki tesviye atelyeleri makinelar&#;n son ve çal&#;&#;&#;r &#;eklini ald&#;klar&#; yerdir denilebilir.
            Döküm ve demir atelyeleri, tesviye atelyesinde i&#;lenecek ham parçalar&#; haz&#;rlamaya yarar. Model atelyesinde , döküm atelyesinde dökülecek parçalar&#;n yap&#;lmas&#;nda kullan&#;lan modeller haz&#;rlan&#;r.
            Yap&#;m&#; sona eren parçalar, makiney&#; meydana getirmek üzere tak&#;ld&#;ktan sonra , mamül i&#;ler ambar&#;na depo edilir.
            Bütün bu aç&#;klamalara göre , Tesviye atelyesinin endüstride çok önemli yer tuttu&#;u kolayca anla&#;&#;lmaktad&#;r.

B-ATELYEDE &#;&#; D&#;S&#;PL&#;N&#; GERE&#;&#; VE ÖNEM&#;:
            Ö&#;renciye , bir i&#; tezgah&#;n&#;n nas&#;l i&#;letilece&#;i ö&#;retilmeden önce, güvenli çal&#;&#;man&#;n ö&#;retilmesi gerekir. Ö&#;renci, güvenli çal&#;&#;may&#; kolayca ö&#;renebilir. Güvenli çal&#;&#;ma en do&#;ru ve en verimli olan yoldur.
            Güvenlik, bir tutum konusu olup akla hitap eder. Ö&#;rencinin güvenlik tedbirlerine kar&#;&#; tututmu iyi ise, güvenli çal&#;&#;ma al&#;&#;kanl&#;&#;&#;n&#; i&#; hayat&#; boyunca devam ettirir. Kendisini oldu&#;u kadar yan&#;nda çal&#;&#;anlar&#; da kazadan korumak ö&#;rencinin güvenli&#;e kar&#;&#; gösterece&#;i titizli&#;e ba&#;l&#;d&#;r.
            Bu al&#;&#;kanl&#;klar ö&#;rencinin devaml&#; uygulama yapmas&#;yla ö&#;renilir. Bir ö&#;renci nefsine, arkada&#;lar&#;na ve topluma kar&#;&#; sorumluluk duygusu ta&#;&#;r hale gelmi&#;se, i&#;ini güvenle yapma al&#;&#;kanl&#;&#;&#; ve i&#;birli&#;i ruhu bak&#;m&#;ndan iyi bir yol alm&#;&#; demektir.

C-ATELYEN&#;N DÜZEN&#;, TEM&#;ZL&#;K VE BAKIMININ ÖNEM&#;:
            Atelyeyi ö&#;rencilere kendi evlerindelermi&#; hissini kazand&#;racak kadar sevdirmeliyiz. Evde, e&#;yalar&#;n etrafa at&#;lmas&#;ndan dolay&#; bir çok kazalar meydana gelir. Atelyede de böfunduszeue.inforin, malzemelerin,döküntülerin v.b. nin ara yollar üzerine at&#;ld&#;&#;&#;, e&#;yalar&#;n geli&#;igüzel y&#;&#;&#;ld&#;&#;&#; atelyeler vard&#;r. Bu tür atelyeler insan&#;n çal&#;&#;ma &#;evkini ve verimlilili&#;ini çok büyük ölçüde azalt&#;r. Kendimize sayg&#;m&#;z ve güvenimiz kalmaz.
Halbuki bak&#;ml&#;, düzenli bir çal&#;&#;ma ortam&#; daha rahat,daha temiz &#;artlarda çal&#;&#;mam&#;z&#;,kaza yapma riskimizi en aza indirmemizi sa&#;lar.Bütün bunlar&#;n yan&#; s&#;ra i&#; ortam&#;nda arad&#;&#;&#;m&#;z tak&#;m ve avadanl&#;klar&#; kolay bir &#;eklilde bulaca&#;&#;m&#;zdan dolay&#; zaman kayb&#;na yol aç&#;lmaz.

D-TESV&#;YEC&#; TEZGAHLARI
            Tesviyeci tezgahlar&#; üzerine mengeneler ba&#;lanan sa&#;lam yap&#;l&#; a&#;&#;r bir masad&#;r. Üst k&#;sm&#; cm kal&#;nl&#;&#;&#;nda gürgen,me&#;e v.b. sert a&#;açtan yap&#;lm&#;&#; tabla &#;eklinde yap&#;lm&#;&#; masalard&#;r.
            Tesviyeci tezgahlar&#;n&#;n ayaklar&#; a&#;açtan ya da fonttan yap&#;l&#;r. Çal&#;&#;&#;rken yerinden oynamamas&#; için tedbir almak funduszeue.info yükseklikleri cm olmakla beraber
ö&#;rencilerin boyuna göre ayarlanabilir.

E-E&#;ELER&#;N SINIFLANDIRILMASI VE E&#;ELEME:
            Üzerindeki di&#;ler yard&#;m&#;yla tala&#; kald&#;rarak i&#; parças&#;n&#; biçim e ölçüye getirmeye, yüzeyleri düzeltmeye,bilemeye yarayan tak&#;mlard&#;r.
            1-Di&#;lerinin yap&#;l&#;&#;&#;na göre e&#;eler
                        -Di&#;leri vurulmak suretiyle yap&#;lan e&#;eler
                        -Di&#;leri freze ile aç&#;lan e&#;eler
            2-Di&#; s&#;ras&#; say&#;lar&#;na göre e&#;eler
                        -Çok kaba di&#;li e&#;eler
                        -Kaba di&#;li e&#;eler
                        -Orta di&#;li e&#;eler
                        -&#;nce di&#;li e&#;eler
                        -Çok ince di&#;li e&#;eler
            3-Profillerine göre e&#;eler
                        -Kare  e&#;eler
                        -Üçgen e&#;eler
                        -Yar&#;m yuvarlak e&#;eler
                        -Lama e&#;eler
                        -Yuvarlak e&#;eler
                        -Özel e&#;eler

            E&#;elerin boylar&#; piyasada 4”-6”-8””” ölçüsünde bulunur. Bu ölçülere kuyruk dahil de&#;ildir.e&#;enin yüzeyindeki di&#;ler özel bir di&#;leme kalemiyle aç&#;l&#;funduszeue.info kalem tesiriyle ezilen malzeme yukar&#; kalkarak kesici a&#;&#;zlar&#;n do&#;mas&#;n&#; temin eder. Bu a&#;&#;zlar&#;n do&#;rultusunun, kesme tesirini iyile&#;tirmek maksad&#;yla,kesme do&#;rultusuna nazaran derece e&#;ik olmas&#; gerekir. Böyle bir e&#;e ile tala&#; kald&#;rmak çok zordur. Bu elveri&#;siz durumu gidermek için aç&#;lan ilk kesici a&#;&#;zlar&#;n üzerine kesme do&#;rultusuna göre derecelik aç&#; yapmak üzere ikinci kesici a&#;&#;zlar aç&#;l&#;r. Birinci di&#;lemeye alt,ikinci di&#;lemeye üst di&#;leme denir.
            E&#;eler di&#;leme aç&#;lar&#; ayn&#; olursa meydana gelen kesici uçlar, birbiri ard&#;nca s&#;ralan&#;rlar ve parça yüzeyinde derin çizgiler açarlar. Aç&#;lar&#;n de&#;i&#;ik olmas&#; ile kesici uçlar yana kayd&#;r&#;ld&#;&#;&#;ndan e&#;elenecek k&#;sm&#;n tamam&#; di&#;lerin tesiri alt&#;nda kal&#;r ve düzgün bir e&#;eleme i&#;lemini yapar. E&#;eleme tesiri, aç&#;lan kesici a&#;&#;zlar&#;n birbirine nazaran uzak veya yak&#;n olu&#;una göre de&#;i&#;ir.E&#;er büyük aral&#;kl&#; olursa e&#;e kaba di&#;li,s&#;k olursa ince di&#;li olur.
            Di&#;lerin kaba veya ince olu&#;una göre tala&#; bo&#;luklar&#; daha az veya çok olur. &#;&#;te bu sebepten dolay&#; ince di&#;i e&#;elerin di&#;leri aras&#;na tala&#; s&#;k&#;&#;mamas&#; için üzerine tebe&#;ir sürmek faydal&#;d&#;r. Çok ince yani pürüzsüz yüzeyler elde etmek için de e&#;enin di&#;li k&#;sm&#;na tebe&#;ir yahut ya&#; sürülmelidir.
            -E&#;eler,ölçü ve biçimlerine göre uygun, di&#;leri birbirine e&#;it ve keskin olmal&#;d&#;r,
            -E&#;eler, do&#;rultulmu&#; her taraf&#; ayn&#; tarzda sertle&#;tirilmi&#; ve temizlenmi&#; olmal&#;d&#;r,
            -Kuyruk k&#;sm&#; sertle&#;tirilmemeli,di&#;siz yerler parlak olmal&#;d&#;r,
            -E&#;eler sert bir cisimle vuruldu&#;unda t&#;nlamal&#;d&#;r,
            -Gövde k&#;r&#;ld&#;&#;&#;nda ince ve homojen bir yap&#; göstermelidir,
            -Her taraf&#; aç&#;k gri renkte olmal&#;d&#;r.

E&#;elere Sap Tak&#;lmas&#;:

E&#;e sap&#; genellikle sert a&#;açtan yap&#;l&#;funduszeue.info&#;n e&#;eye dikkatli geçirilmesi gerekir. E&#;enin büyüklü&#;üne ve i&#; parças&#;n&#;n özelli&#;ine göre sap ölçüsü de&#;i&#;ir.

E&#;elenecek &#;&#;lerin Mengeneye Ba&#;lanmas&#;:
E&#;elenecek i&#; parçalar&#; için paralel a&#;&#;zl&#; mengeneler kullan&#;l&#;r. E&#;eleme esnas&#;nda titre&#;ime meydan vermemek için i&#; parças&#; sa&#;lam ve mengene a&#;&#;zlar&#;na paralel ba&#;lanmal&#;d&#;r.

E&#;elenecek parça mengeneye ba&#;lan&#;r. E&#;e sa&#; elle funduszeue.info elin dört parma&#;&#; alttan, ba&#; parmak üstten sap&#; kuvvetlice kavramal&#;d&#;r.E&#;e sa&#; el ile ileri geri hareket ettirilirken hafif bir basma etkisi yapar. Böylece e&#;e di&#;lerinin batmas&#; ile tala&#; kald&#;r&#;l&#;r.e&#;eleme esnas&#;nda hareket kollara verilmeli vücut hareket etmemelidir. Prensipte mengene ba&#;&#;nda en rahat pozisyonda durulmal&#;d&#;r. Ancak yinede sa&#; ayak sol ayaktan yakla&#;&#;k olarak 40 cm uzakl&#;kta ve aralar&#;nda 45 derecelik bir aç&#; olacak &#;ekilde durulmal&#;d&#;r.

            Düzgün bir &#;ekilde e&#;eleme yap&#;lmas&#; için sa&#; el ile sol elin yapt&#;&#;&#; bask&#; kuvvetleri birbirine e&#;it olmal&#; ve ileri gidi&#;te uygulanan bu bask&#; kuvveti geri geli&#;te ortadan kald&#;r&#;lmal&#;d&#;funduszeue.info&#;n haricinde yumu&#;ak malzemeler için kaba di&#;li, sert malzemeleriçin ince di&#;li e&#;e seçilmelidir.

Yukar&#;daki &#;ekillerde  de de&#;i&#;ik profildeki &#;ekillerin e&#;elenme &#;ekilleri göfunduszeue.info tür yüzeylerin e&#;elenmesinde e&#;e el içinde s&#;k&#;&#;t&#;r&#;lmamal&#;, rahat b&#;rak&#;lmal&#;d&#;r. Yani e&#;enin yapaca&#;&#; hareketler ve ç&#;karaca&#;&#; ses ve izler bir ahenk içinde olmal&#;d&#;r

Torna işlemleri hakkında bilgi sahibi olmak ve yardım alacak bir kişi bulmak isteyen herkes bu yazıda bulunan ustamgeliyor önerilerinden faydalanabilirler.

Günümüzde özelikle sanayi alanında parça üretimi konusunda çok önemli bir yeri olan torna işlemleri özellikle ana üretim kuruluşlarına parça üretilmesi için hayati bir önem taşımaktadır. Akıllara gelen her türlü metal üretim alanında alt yapı destekçisi olarak kullanılmakta olan bu alan farklı ebatlarda ürünlerin üretilmesi için kullanılmaktadır. Çok farklı ekipmanların kullanıldığı bu alanda özellikle kullanılan tezgâhlar veya kesme uçları çok önemlidir. Her ne kadar arka planda kalsalar bile aslında torna işlemleri yapan kişi veya kurumlar her zaman için sanayi dünyasının baş aktörleri olarak görülmektedirler.

Metal ile üretim yapılan tüm alanlarda kullanılan her türlü parçalarının üretimini ve şekillendirmesini yapan bu kişiler çok titiz işlemler ile metale istedikleri her türlü şekli verebilmektedirler. Bu alanda kullanılmakta olan makinelerde öncelikle metal parçalarını sabitlemek ve hareket etmelerini engellemek için çok güçlü bir sıkıştırıcı yer almaktadır. Daha sonra makineyi kullanan kişiler özel başlıklar takılan ekipmanların metale verilecek olan şekle göre hareket ettirmekte ve istenen sonucu almaktadırlar.

Torna Tesviye İşlemleri Hangi Alanlarda Kullanılmaktadır?

Günlük hayatta kullandığımız tüm metal ürünler hakkında bu tip işlemler yapılabildiği gibi aynı zamanda çok daha büyük çaplı metallerin şekillendirilmesi de büyük çaplı torna tezgahları ile mümkün olabilmektedir. Bu ekipmanları kullanacak olan kişiler mutlaka konu hakkında deneyimli ve bilgili kişiler olmalıdır. Özellikle torna kullanımı hakkında eğitimi olan ve daha önce bu alanda işlemler yapmış olan kişilerden yardım almak her zaman için çok önemlidir. Şu an da özellikle lise dönemlerinde meslek liselerinde torna tesviye adı ile kurulmuş olan bölümler insanlara bu alanda meslek kazanma olanağı sunabilmektedir

Sanayi dünyasında her zaman çok önemli bir yeri olan ve önemi her geçen gün artmakta olan bu işlemler çok küçük çaplı kurumlarda da çok büyük çaplı kurumlarda da kullanılmaktadır. İyi bir tornası malzeme bilgisi, teknik resim bilgisi ve aynı zamanda tezgâh kullanma bilgisine sahip olmalıdır. Kendisine verilen teknik resimlerde yer alan ürünleri tam ölçülerinde çıkarabilmek için ciddi bir deneyime sahip olmaları gereken bu kişiler özellikle kendilerini zorlayabilecek olan parçaları üretmek için kesinlikle doğru ekipman ve teknikler ile hareket etmelidirler.

Torna İşlemleri Ne Tür Ekipmanlar İle Yapılmaktadır?

Özellikle torna tezgahı kullanmak ve bu alanda kullanılan diğer ekipmanlar hakkında bilgi sahibi olmak her zaman için daha başarılı işlemler yapılabilmesi için çok önemlidir. Her ne kadar gelişen teknoloji ile artık bu alanda manuel işlemlerden çok bilgisayar destekli CNC torna tezgahları ile kullanılsa bile yine de bu makineleri yönlendirecek olan kişilerin de ciddi bir torna bilgisine sahip olmaları gerekmektedir.  Manuel tezgahlarda insanlar tüm ayarlamaları kendileri yapmakta ve özellikle kesici başlıkları da kendileri yönlendirmektedirler.

Aynı zamanda teknik resimleri doğru bir şekilde okumak ve parçalar doğru bir şekilde şekil vermek çok büyük bir dikkat gerektirmekteydi. Anca bilgisayar destekli tezgahlarda teknik resimler elektronik ortamda makine hafızasına atılmakta ve tüm ekipmanlar otomatik olarak yönlendirilip istenen şekil kısa zaman içinde elde edilmektedir. Bu sebeple özellikle gelişmiş sanayi kurumların seçimlerini bu tarz makinelerden yana kullanarak hem insan gücünü minimize etmekte hem de hata payını sıfıra indirmektedirler.

Torna Tezgâhlarını Kullanmanın En Kolay Yolu

Bu makineler tamamen otomatik olarak çalıştıkları için manuel makinelerde yaşanabilen hataların veya kaza risklerinin tamamen yok olmasını sağlayabilmektedirler. Meslek seçimlerini tornacılıktan yana kullanan kişiler artık sadece manuel değil aynı zamanda elektronik torna ekipmanlarını da öğrenmek zorundadırlar. Özellikle her geçen gün gelişmekte olan sanayi dünyasında kendilerine yer edinmek isteyen kişiler mutlaka kendilerini bu konuda geliştirmeli ve kalifiye çalışan sıkıntısının yaşandığı bu konuda iş olanaklarını arttırmak için kendilerini geliştirmelidirler.

Sanayi geliştikçe ve üretim oldukça torna işlemleri veya tornacılara da ihtiyaç olacağın belirten uzmanlar geleceğini garanti altına almak isteyen kişilerin zamana ayak uydurmaktan başka bir çarelerinin olmadığını belirtmektedirler. Torna makinesi kullanan kişiler özellikle bu alanda sahip oldukları bilgileri doğru bir şekilde kullandıkları takdirde mutlaka sanayi dünyasında yerlerini alabilmekte ve genellikle iş sıkıntısı çekmemektedirler.

admin

39055 39056 39057 39058 39059

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası