Omuz Yırtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur

Omuz çevresi kas (Rotator manşet) yırtıklarının bulguları nelerdir?

Omuz çevresi kas (Rotator manşet) yırtıklarının tanısı nasıl konulur?

Omuz çevresi kas (Rotator manşet) yırtıklarının tedavisi nasıldır?

Artroskopik rotator manşet onarımı nasıl yapılır?

Ameliyat sonrası iyileşme nasıldır?

Rotator manşet onarıldıktan sonra tekrar yırtılabilir mi?

Tamir edilemeyen rotator manşet yırtıklarında başka tedavi yöntemleri var mıdır?

© Prof. Dr. Reha Tandoğan - Op. Dr. Asım Kayaalp

Omuz tendon yırtığı nedir?

Omuz yırtığı her yaştan insanda görülebilecek sağlık problemlerinden birisi olmaktadır. Günlük hayat içerisinde sıklıkla kullanılan omuz eklemi karmaşık bir yapıya sahip olmaktadır. 4 eklem, 3 kemik ve 26 kastan oluşan omuz yapısı yaralanmalara açık olmaktadır. Omuz yırtığının erken tedavi edilmesi hastaların yaşam konforu açısından öneli olmaktadır.

Omuz eklemlerinin çevresini saran rotator manşet kaslarının yırtılmasına omuz tendon yırtığı adı verilmektedir. Bu kaslar sayesinde omuz diğer eklemlere göre çok daha fazla hareket kabiliyetine sahip olmaktadır. Ancak birçok faktöre bağlı olarak bu kas dokusunun yırtılmasına ve eklemin dengeli bir şekilde hareket etmesinin engellenmesine neden olmaktadır.

Omuz tendon yırtığı nasıl oluşur?

Omuzda yer alan kemikleri saran tendonların aşınması ya da yıpranmasına omuz yırtığı adı verilmektedir. Genellikle ani ve zorlayıcı hareketler ile ortaya çıkan omuz tendon yırtıkları özellikle ileri yaştaki bireylerde daha fazla görülmektedir. Çünkü tendonlar zaman içerisinde yıpranmaktadır. Bu durum da tendonların yaralanmaya daha açık hale gelmesine neden olmaktadır.

Omuz tendon yırtığı kimlerde görülür?

Omuz tendon yırtıkları genellikle ağır ve tekrar edici hareketler yapan kişilerde görülmektedir. Bu sebeple de sıklıkla basketbolcularda, marangozlarda, boyacılarda, voleybolcularda, vücut geliştirme sporu yapanlarda ve inşaat işiyle uğraşanlarda görülmektedir. Bunun yanında omuz tendon yırtığı her yaştan ve her kesimden insanda görülebilen hastalıklardan birisi olmaktadır.

Omuz tendon yırtığı belirtileri

Omuz tendon yırtıklarının belirtileri hastaların günlük hayatlarını olumsuz etkilemektedir. Bu sebeple de kısa süre içerisinde tedavi edilmeleri gerekir. Omuz tendon yırtıklarının belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:

• Kronik ağrı
• Sızı
• Yanma hissi
• İstirahat halindeyken ağrı
• Kaslarda güçsüzlük
• Günlük aktivitelerin yapılmasında zorluk yaşamak
• Omuzu hareketsiz tutma isteği
• Hareket kısıtlığı
• Omuz ekleminde sürtünme sesi
• Yolu yana açamama ya da yukarı kaldıramama
• Şekil bozuklukları
• Kolda güçsüzlük

Bu belirtiler tedavi sağlanmadığı sürece şiddetlenerek artmaktadır.

Omuz tendon yırtığı nedenleri

Omuz tendon yırtıkları nedenleri arasında şunlar yer almaktadır:

• İleri yaşın sebep olduğu akromion kemiği altındaki kemikte çıkıntı oluşması
• Kan akışının yetersiz olması
• Tekrarlayan hareketler
• Uzanmak
• Fırlatmak
• Ağır kaldırmak
• Omuz ve kollarda travmatik olayların yaşanması
• Düşme
• Çarpma
• İleri yaşta olmak

Omuz tendon yırtığı tanısı nasıl konulur?

Omuz tendon yırtığı şüphesiyle doktora başvuran kişilerde görülen en yaygın şikayet omuz ağrısı olmaktadır. Doktora başvuran hastalar öncelikle ayrıntılı bir fiziki muayeneden geçirilmektedir. Bunun yanında omuz tendon yırtıklarının boyun bölgesinde de problemlere neden olabileceği için muayene sırasında bu bölgenin de incelenmesi gerekmektedir.

Fiziki muayeneden sonra MR ve röntgen gibi görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılmaktadır. Bu süreçte hastalarda romatizmal hastalıkların varlığı ya da travmaların oluşup oluşmadığının da incelenmesi gerekmektedir. Omuz tendon yırtıklarının tanısında başvurulacak son yöntem ise artroskopik değerlendirmeler olmaktadır.

Omuz tendon yırtığı tedavi yöntemleri

Omuz tendon yırtığı tedavisinde hastanın genel sağlık durumu ve yırtığın derecesinin dikkate alınması gerekmektedir. Minimal yırtıklarda konservatif tedavi yeterli olurken büyük yırtıklarda cerrahi tedavi seçeneklerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

Omuz tendon yırtıklarında birçok farklı tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Bunların başında özellikle omuz ekleminin fazla kullanılmasına bağlı oluşan yırtıklar için dinlenme önerilmektedir. Bunun yanında bölgedeki ödemin atılmasını ve ağrının kontrol edilmesi için ilaçlar da reçete edilmektedir.

Omuz tendon yırtıklarında hastaların omuzlarını hareketsiz kalması eklemin güçsüzleşmesine neden olabilmektedir. Bunun için de hastalara çeşitli egzersizler önerilmektedir. Bu egzersizlerin alanında uzman olan fizyoterapistler eşliğinde yapılması omuz ekleminin daha fazla zarar görmesinin engellenmesini sağlayacaktır.

Omuz tendon yırtıklarının sebep olduğu şiddetli ağrıların kontrolünün sağlanabilmesi için kortikosteroid enjeksiyonu uygulaması da tedavinin içeresinde yer alabilmektedir. Tedavinin parçalarından birisi de ultrason olmaktadır. Cihazın ısı verme özelliğinin bulunması iyileşme sürecinin daha hızlı gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Artroskopi ise hem omuz yırtıklarının tanı almasında hem de tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi olmaktadır. Bunun için omuz bölgesinde yaklaşık 1 santimlik bir kesi açılır. Daha sonrasında görüntüleme cihazları ve özel ekipmanlar ile tendonların durumunun görüntülenmesi ve tedavi edilmesini sağlamaktadır.

Bunların yanında mini açık tamir işlemi de omuz tendon yırtıkları tedavi edilebilmektedir. Bunun için eklemlere birkaç küçük kesi açılmaktadır. Yapılan planlamaya uygun olarak doku transferi ya da grefti işlemi gerçekleştirilmektedir.

Omuz tendon yırtığı ameliyatı

Omuz tendon yırtıklarında sıklıkla başvurulan tedavi yöntemlerinden birisi de cerrahi tedavi seçeneği olmaktadır. Ameliyatın planlaması yapılırken yırtığın sebebinin ve neden olduğu şikayetlerin derecesi önem kazanmaktadır. Hastaların yoğun ağrı yaşaması ya da kolunu hareket ettirememesi gibi şikayetler sebebiyle hastaların günlük hayatlarının ciddi şekilde etkilenmesinin yanı sıra diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamaması sebebiyle ameliyata başvurulmaktadır.

Omuz tendon yırtığı ameliyatının uygulanabilmesi için gerekli olan şartlar içerisinde şunlar yer almaktadır:

• Hastaların 6 aydan daha uzun süre devam etmesi
• Kullanılan görüntüleme yöntemlerinde yırtığın 1 santimetreden daha büyük olması
• Hastanın ileri derecede güç kaybı yaşaması
• Hastanın dayanılmaz bir ağrı yaşaması

Omuz tendon yırtığı ameliyatları genel anestezi altında uygulanan ameliyatlardan birisi olmaktadır. Ameliyat sırasında hastalar yatar ya da oturur pozisyonda durmaktadır. Hem kapalı hem de açık yöntemler ile uygulanabilen bu ameliyatlarda kapalı yöntem uygulanması durumunda küçük bir keşiden özel kamera ve ekipmanlarla giriş yapılarak yırtık tamir edilmektedir.

Yaklaşık olarak 1- 2 saat süren omuz tendon yırtığı ameliyatlarından sonra hastaların doktorun tavsiyelerini titizlikle uygulaması gerekmektedir. Özellikle kolun askıda kalma süresi ve egzersizler konusunda hastaların dikkatli davranması gerekmektedir.

Omuz tendon yırtığı ameliyatları diğer ameliyatlarda da olduğu gibi bir takım riskler içermektedir. Hem genel anestezi altında yapılması sebebiyle anestezinin sebep olabileceği risklerin yanı sıra özellikle açık ameliyatlarda kanama ve enfeksiyon gibi riskler de bulunmaktadır.

PRP ile omuz tendon tedavisi

Kas ve iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde önemli başarılı bulunan PRP tedavisi de omuz tendon yırtığı tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi olmaktadır. Hastalardan alınan 8- 10 cc kanın PRP tüpü ile birlikte 15 dakika boyunca uygulanan santrifüj işlemi sayesinde kanda bulunan büyüme faktörleri ve sitokinler tüpün üst kısmında birikir. Daha sonrasında enjektör ile bu trombositler alınır ve hastaların hasarlı omuz dokularına enjekte edilir. 

PRP yöntemi ağrının kesilmesi için değil hasarlı dokunun onarılması ve tedavi edilmesi için uygulanan bir yöntem olmaktadır. Enjeksiyonun iyileştirici etkisi 15 dakika sonra başlamaktadır. Hastalar ilk bir hafta içerisinde iyileşmenin ilk belirtilerini yaşar ve tam iyileşme yaklaşık olarak 1 ay sonra gerçekleşir.  PRP işleminden sonra ne kadar sürede sonuç alınacağı tendondaki yırtığın büyüklüğüne, omuz sağlığına verdiği öneme ve yaşına göre değişiklik göstermektedir.

PRP tedavisi kaç seans uygulanır?

Omuz tendon yırtığı tedavilerinde PRP tedavisinin en az 3 seans uygulaması önerilmektedir. Seansların arasındaki süre en az 5 en fazla 21 gün olması gerekmektedir. Bu periyodların önemli olmasının sebebi ise hücrelerin 21 günlük periyodlar ile kendilerini yenilemeleridir. Bu sayede PRP tedavisinden elde edilecek yarar en üst seviyeye çıkmaktadır.

Omuz tendon yırtığı tedavisinde egzersiz

Omuz tendon yırtıklarında egzersizin önemi büyüktür. Ancak bu egzersizlerin uzman kontrolünde yapılması gerekir. Nitelikli bir egzersiz programının oluşturulması ve bu programın düzenli bir şekilde takip edilmesi omuz ekleminin güçlenmesini ve iyileşmenin kısa sürede gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Egzersiz yaparken dikkat edilmesi gerekenler

Omuz yırtığı tedavilerinde ve daha sonrasında omuz ekleminin sağlığının korunması için yapılacak olan egzersizlerde dikkat edilmesi ve uygulanması gereken noktalar şunlar olmaktadır:

• Egzersizler doktor kontrolünde yapılmalıdır.
• Egzersiz sırasında ağırlık kaldırılmamalıdır.
• Omuz eklemi zorlanmamalıdır.
• Egzersize başlamadan önce mutlaka ısınma hareketlerinin yapılması gerekir.
• Kafa üstü kol hareketlerinden sakınılmalıdır.
• Yüzme ve benzeri egzersizler tercih edilmelidir.

Omuz yırtığında ameliyata ne zaman ihtiyaç duyulur?

Omuz eklemi diğer eklemlerden farklı olarak büyük oranda kaslardan oluşmaktadır. Bu kaslar eklemi yerinde tutar ve de omuza hareket verir. Omuz eklemi kemik desteği zayıf olduğu için dışarıdan yüklenmelerle yaralanmaya açıktır. İşte bu yüklenmeler neticesinde omuz kaslarının kemiğe yapışma yerinden sökülmesine omuz kası yırtığı denmektedir. Kas kemikten söküldüğü için iyileşmesi zor olur ve zaman alır.

Omuz yırtığı neden olur?

Omuz kası yırtığı tekrarlayan zorlanmalar ile zaman içerisinde ya da ani bir zorlanma sonrası birden oluşabilir. Tekrarlayan zorlanmalara karşı vücudumuzun iyileştirme gücü azaldıkça (yaş ilerledikçe) ya da kullanım arttıkça (omuzu zorlayan aktivitelerde artış) oluşan zedelenmeler zaman içinde kasın kemiğe yapışma yerinde sökülme ile sonuçlanır.

Omuz yırtığı belirtileri

Omuz kası yırtığı başlangıçta bulgu vermeyebilir. Ancak yırtık ilerledikçe omuz bölgesinde ağrı görülmeye başlar. Bu ağrı başlangıçta hareket ile oluşur. Sorun büyüdükçe istirahatte özellikle geceleri, uykudan uyandıran ağrı oluşur. Ağrıya değişik derecelerde hareket ve güç kaybı da eşlik eder.

Maalesef omuz kası kemikten yırtıldığında vücudumuzun bu yırtığı kapatma kabiliyeti sınırlıdır. O nedenle değişik tedavilerle şikayetler azalsa bile yırtık ilerleyebilir. Yırtığın zaman içerisinde büyümesi sonucu tüm kas yapışma yerinden sökülür ve omuz yerinden çıkmaya başlar. İşte bu durumda tüm eklem bozulur. Omuzda küçük bir kas yırtığı, zaman içinde ilerleyerek tüm eklemin kaybı ile sonuçlanabilir.

Bu hareketleri yapmayın

Yer seviyesinden ağır bir cismi tek el ile yükseğe kaldırmaktan kaçınmamız gerekir (ağır poşetler, uçakta valiz kaldırmak, arabanın arkasından çanta almak gibi). Aynı şekilde yüksekten ağır bir cismi indirmek (üst raflardan ağır tencere indirmek gibi) , silkeleme hareketi de omuzu zorlar. Ani çekme hareketleri (köpek gezdirenler) omuz kaslarını yırtabilir.

Spor yaparken özellikle ağırlık ya da dirence karşı kol çalışırken dikkatli olmak gerekir. Isınmadan yüksek kilo kaldırmak, ani çekme hareketleri veya kollar ile vücudu kaldırmak omuzlara çok yük bindirebilir. Spor amaçlı kas çalışmalarında hazırlık, teknik ve program çok önemlidir. Omuz kaslarını kuvvetlendirmek istiyorsak her kası dengeli bir şekilde çalıştırmak gerekir. Kaslar arasındaki güç dengesinin bozulması yırtığa zemin hazırlar.

Omuz kası yırtığı esas olarak en derin yerleşimli olan rotator kılıf kaslarında görülür. Biseps denilen pazu kasının üst ucu da kemikten kopabilmektedir.

Yırtığın yeri, çapı ve derinliği tedavi planında çok önemlidir. Bu değerlendirmeyi MR ile yada artroskopi dediğimiz eklemin içini kamera ile görerek yapmak mümkündür.

Omuz yırtığı tedavisi nasıl yapılır?

Tam kata ulaşmamış ve kopup geri kaçmamış yırtıklarda başlangıç tedavisi ameliyat dışı yöntemlerdir. Bu yöntemler hareket kısıtlaması, istirahat, ilaç tedavisi, eklem içi enjeksiyonlar, fizyoterapi veya bunların kombinasyonları şeklindedir. Genellikle en basit yöntem ile başlanır, yanıt alınamazsa veya alınan yanıtın düzeyine göre en kapsamlı yönteme doğru ilerlenir.

Omuz yırtığı ameliyatı

Tam kata ulaşan, kasın kemikten ayrılıp geri kaçtığı yırtıklar ile ameliyat dışı yöntemlere yanıt vermeyen hastalarda omuz yırtığı ameliyatı söz konusu olur. Cerrahi tedavide amaç ağrıyı kontrol altına almak, omuz hareketlerini geri kazanmak ve yırtığın büyümesini önlemektir. Bu ancak yırtılan kasın kemiğe dikilmesi ile mümkün olabilir. Kasın kemiğe dikişi açık ya da kapalı yöntemle yapılabilir. Ancak artroskopi denilen, eklemi açmadan kamera ile görüntüleyerek dikiş yöntemi daha iyi sonuçlar verir.

Omuz yırtığı ameliyatı sonrası toparlanma süreci

Ameliyat sonrası için en önemli belirleyici etken ameliyat öncesi yırtığın boyutu ve süresidir. Bekledikçe yırtık kronikleşeceğinden ve büyüyeceğinden ameliyat kararı alınan hastalarda gecikme olmaması gerekir. Yırtığın ebadına göre hafta omuz kol askısı kullanılmalıdır. Ancak kol askıda iken dirsek ve el serbest olduğundan ağrı izin verdiğinde gündelik işler (duş, giyinme, yeme içme gibi hayati fonksiyonlar ile masa başı işler) yerine getirilebilir.

Omuz kası yırtığı sonrası harekete başlamak için öncelikle tamirin tutması beklenir. Yaklaşık haftalık bir süre sonunda önce pasif ardından aktif egzersizlere başlanır. İyileşme ilerledikçe güçlendirme egzersizleri de programa eklenir. Böylece hasta 8 hafta civarında ağrısız normal yaşamına dönebilir.

Doç.Dr. Serhat Mutlu ve funduszeue.info Harun Mutlu, “Omuz çevresi kas ve tendon yırtıkları sık görülen sorunlardır. Rotator cuff yırtıkları adı verilen bu kas grubu genç hastalarda şiddetli bir düşme veya spor travması sonrası, yaşlı hastalarda ise aşınmaya bağlı olarak yırtılabilir. Kas yırtığı en sık supraspinatus adı verilen kasta görülür, ancak tedavi edilmezse yıllar içinde diğer kaslar da etkilenip yırtılabilir. Omuz çevresi kas yırtıklarının en önemli bulgusu ağrıdır. Ağrı genellikle omuzun dış yanından başlayıp kolun ortasına kadar devam eder, genellikle kolunuzu yukarı kaldırırken ortaya çıkar. Baş üstü işlerde ortaya çıkan ağrı tipiktir. Diğer bir bulgu kolu yana ve öne doğru kaldırma esnasında ortaya çıkan kuvvet kaybı ve güçsüzlüktür. Özellikle saç taramak, giyinmek gibi birçok günlük aktiviteler ağrılı ve zor hale gelir. Yine etkilenen tarafla bir cismi kaldırmak veya kişinin elini sırtına uzatması zordur. Böyle bir durumda gece ağrısı olabileceği gibi omuz hareketlerinde kısıtlanmalar da ortaya çıkabilir. Rotator cuff yırtıkları tam kat veya parsiyel olabilir, her ikisinde de benzer bulgular vardır, ancak tam kat yırtıklarda kuvvet kaybı daha belirgindir” dedi.

Omuz çevresi kas yırtıklarının tanısının dikkatli bir muayene ile konduğunu ifade eden Dr. Mutlu, “Doktorunuz hastalığın hikayesini dinledikten sonra omuz hareket açıklığı, kas gücü, özel test bulgularına dikkat ederek sizi muayene eder. Röntgen grafileri ile kemik yapının durumu, kas içi kireç birikmesi alanları (kalsifik tendinit) ve omuz ekleminde aşınma varlığı araştırılır. Omuz çevresi kas yırtıklarının tanısında en değerli yöntem manyetik rezonans görüntüleme (MR) dir. MR ile yırtığın yerleşimi, boyutları, kasta kullanmamaya bağlı gelişen dejenerasyonlar ve eklem kıkırdağının aşınması ayrıntılı olarak değerlendirilir. Kas gücünüzü değerlendirmek amacıyla, omuzunuza bir lokal anestezik enjeksiyonu yapıldıktan sonra muayene tekrarlanabilir. Rotator manşetin değerlendirilmesinde son aşama tanısal artroskopik incelemedir. Kasın hem alt hem de üst yüzü artroskopik olarak değerlendirilir.

Rotator kılıf yırtıklarının tedavisinde hastalığın evrelerine göre birçok farklı tedavi seçeneği uygulanabilir. Muayene ve görüntüleme yöntemleri ile hastalığın evresini belirledikten sonra yaşınız, yaptığınız meslek veya spor gibi durumları da göz önüne alarak bir tedavi planı ortaya konulur. Hastalığın erken dönemlerinde, tam kat yırtık olmadan önce ameliyatsız tedaviler uygulanabilir. Anti-inflamatuar ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri ve subakromiyal bölgeye uygulanan kortizon enjeksiyonları bu dönemde hastalığın belirtilerini baskılamak için faydalı olur. Biolojik tedavi yöntemlerinde son yıllarda popüler olup hastalar fayda görmektedir.

Alevli dönemlerde soğuk uygulama ve kol askısı kullanımı yararlı olabilir. Ameliyatsız tedavi edilen hastalarda yakınmalar belirli bir süre baskılanabilir ancak hastalığın ilerlemesi üzerinde bir etkisi yoktur. Bu hastaların yarısından fazlasında yıllar içinde tam kat yırtık ortaya çıktığı gösterilmiştir. 65 yaşın üzerindeki hastalarda, kısmi kas yırtığı olan hastalarda, kas gücü ve omuz hareket açıklığı iyi ise ilk tedavi çoğunlukla cerrahi değfunduszeue.infoç tedavisine cevap vermeyen kısmi kas yırtıklarında artroskopik tedavi altın standarttır.

Yırtığın tipine göre sadece saçaklanmış bölgenin temizlenmesi ve sıkışmaya yol açan kemik çıkıntıların tıraşlanması işlemi yapılabileceği gibi, yırtık tam kat haline getirilip tamir de uygulanabilir. Kolda kuvvet kaybı olan hastalarda, genç ve kolunu aktif olarak kullanan bireylerde ve tam kat kas yırtığı olan hastalarda cerrahi tedavi gereklidir. Özellikle cm’den büyük tam kat yırtıklar, cerrahi olarak onarılmazsa ilerleme riski çok yüksektir. Onarılması mümkün olmayan yırtıklarda, genç hastalarda başka bir bölgeden alınan kas nakilleri (Tendon transferi) yapılabilir. İleri yaşta ve omuz ekleminde ileri derecede kireçlenme (artroz) olan hastalarda omuz protezi ameliyatları gündeme gelir. Artroskopik rotator kas onarımı sonrasında yırtığın boyutu ve tamirin tipine göre hafta arasında bir kol askısı kullanmak gerekir. Doktorunuzun uygun göreceği şekilde haftadan sonra pasif hareketler başlanabilir. Aktif hareketler ve güç egzersizlerine haftan sonra başlanacaktır. Omuzun son halini alması aya kadar sürer. Altıncı haftadan sonra araba kullanmak mümkündür. Zorlayıcı sporlara dönüş altı aydan önce değildir” açıklamalarında bulundu.