Amilaz Lipaz Düşüklüğü

Lipaz, lipitlerde bulunan ester bağlarının hidrolizini katalizleyen bir enzim türüdür. Lipazlar canlılarda gıda lipitlerinin sindirilmesi veya taşınması gibi işlevlerde rol oynarlar.

Lipaz Nedir?

Vücudumuzda besinlerden alınan yağlar yapı taşlarına kadar parçalanırlar. Böylelikle vücutta kullanılabilir hale gelirler. Bu işlemlerden sorumlu olan enzim lipazdır. Lipaz enzimi ile trikliserid vücuda alınır ve sindirim kanalındaki yağlar yağ asitlerine ve gliserole dönüştürülerek emilir hale gelir. Pankreas tarafından üretilen enzim mile ile omurga arasında yer almaktadır.

Lipaz testinde enzimin kan seviyesi normal şartlarda belirli aralıklardadır. Bu enzimin belirli değerler üstüne çıkması veya altına düşmesi durumunda bazı hastalıklar oluşabilir. Bu sebeple düzenli tetkiklerle bakılması gerekir. Normal şartlarda insanların kanlarında az miktarda lipaz enzimi bulunur. Fakat lipaz değerinin gerekenden fazla çıkması halinde bu durum lipaz yüksekliği şeklinde adlandırılır. Lipaz testinin yüksek çıkması kişilerde akut veya kronik pankreatit gibi pankreas hastalıklarının oluşumuna işarettir.

Lipaz Kaç Olmalıdır?

Lipaz testi genellikle pankreas hastalıkları veya başka hastalıkların teşhisi için yapılan bir testtir. Enzimlerin kandaki değerlerini araştırır. Fakat bazı durumlarda test olması gereken değerden daha yüksek veya daha düşük çıkabilir.

Sağlıklı insanlarda serum lipaz seviyesi U/L aralığında olması gerekmektedir. Test sonucunda serum lipaz değerinin olması gereken bu değerin altında bulunması durumunda pankreas organının işlevini gereken düzeylerde yerine getirmediği veya kistik fibrozis gibi kronik bir hastalığın oluşumu anlamına gelebilir. Fakat kandaki bu düşüş tek başına yeterli olmaz. Test dışında fiziksel muayene de yapılmalı ve teşhis konulmalıdır.

Serum lipaz düzeyinin olması gereken düzeyden yüksek çıkması durumunda ise yine bir sağlık sorununa işaret eder. Lipaz seviyesinin yükselmesi safrakesesi ve pankreas hastalıkları, pankreas kanserleri ve bağırsak hastalıklarına işaret ediyor olabilir. Bu durumda kan testinin yanında radyolojik görüntüleme teknikleri de kullanılarak teşhis konulabilir.

Yüksekliği ve Düşüklüğü Nedenleri

Serum lipaz seviyesinin U/L değerinin üstünde çıkması durumuna lipaz yüksekliği adı verilir. Bunun birçok nedeni bulunmaktadır. Lipaz yüksekliği nedenleri aşağıda belirtilmiştir.

- Safra kesesi enfeksiyonu
- Pankreas kanseri
- Böbrek yetmezliği ve obezite
- Trigliserid yüksekliği
- Mide hastalıkları

Önemli miktarda düşük lipaz seviyeleri pankreatik hücrelere zarar verebilir. Lipaz düşüklüğünün birkaç nedeni bulunmaktadır. Lipaz değerinin düşüklüğü nedenleri aşağıda belirtilmiştir.

- Kalıtsal faktörler
- Mukus, ter ve sindirim sıvılarını üreten hücreleri etkileyerek salgıların kalınlaşmasına sebep olabilecek bazı genetik hastalıklar

Lipaz pankreas tarafından üretilen bir enzimdir. Bilindiği gibi pankreas mideye çok yakın bir konumda bulunan büyük bir salgı bezidir. Pankreasın ana görevlerinden biri de lipaz gibi sindirim enzimlerin üretimidir. Lipaz enzimleri bağırsak boyunca hareket edip yağların parçalanmasını ve vücut tarafından emilmesini sağlar. Böylece yağların doğru şekilde ayrışmasına büyük ölçüde katkıda bulunur. Lipaz sindirim sırasında yağları yağ asitlerine dönüştürür. Daha sonra vücut bu yağ asitlerini enerji sağlamak için kullanır. Lipaz düşüklüğü, pankreas yeterli miktarda lipaz üretmediğinde meydana gelir. Maryland Üniversitesi Tıp Merkezine göre, kistik fibrozis, çölyak hastalığı ve Crohn hastalığı gibi kişiler her an lipaz düşüklüğü yaşayabilir.

Lipaz düşüklüğü neden olur?

Düşük lipaz seviyesi genetik olup, ailenizden de size geçebilir.  Çölyak hastalığı gibi sindirim hastalıkları ile sistik fibroz gibi pankreas hastalıkları vücuttaki lipaz seviyelerini düşürebilen diğer faktörlerdir. Kistik fibrozis ise pankreas lipaz salgılayan hücrelerin geri dönüşümsüz zarar görmesine neden olan bir hastalıktır ve lipaz düşüklüğü nedenleri arasında yer alır.

Lipaz düşüklüğü nelere yol açar?

Tansiyon yükselmesi veya düşmesi

Lipaz düşüklüğü olan hastalarda tansiyon düşüklüğü veya yükselmesi gibi sağlık sorunları görülebilir. Genelde vücutta lipaz yetersizliği kan basıncının yükselmesine yani tansiyon yükselmesine neden olur.

Şeker hastalığı

Lipaz düşüklüğü diyabetik hastalarda sıklıkla görülen bir sorundur. Lipazın düşük seviyede olması kan şekerinin anormal derece yüksek olması diyabetin en önemli belirtilerindendir. İnsülin hormonu kan şekeri düzeylerini kontrol eden bir hormondur. İnsülin aktivitesi sindirilmiş yağın miktarına bağlıdır.  Sindirilmemiş yağ ne kadar yüksek miktarda olursa kan şekerini düzenleyen insülin kapasitesi de o derece düşürmektedir. Düşük lipaz ise sindirilmemiş yağ miktarında artışa neden olup, insülin etkini kısıtlayıp diyabete yol açmaktadır.

Yüksek kolestrol

Lipazın yağ metabolizmasında önemli rolü olduğundan, düşük lipaz miktarı kolesterol ve trigliserid düzeylerini yükseltebilmektedir. Lipaz yağların emilimi için kasları uyarıp daha sonra enerjiye dönüşmesini sağlar. Lipaz seviyesi düşükse kaslar yağları absorbe etmekte zorlanır, bunun sonucunda vücutta yağ depolanıp kolestrol yükselmeye başlar.

Yağda çözünen vitaminlerin eksikliği

Lipaz düşüklüğü ayrıca vücudun temel vitaminlerce yetersiz olduğuna da işaret edebilir. Bu durum özellikle A, D, E veya K gibi yağda çözünen vitaminlerin yetersizliğinde görülebilir.

Glikozüri

Glikozüri idrar şekeri düzeylerinin normal sınırların üstünde olduğunda meydana gelir.  Bu durum ayrıca lipaz seviyesinin düşük olmasıyla da yakından ilgilidir. Çoğu doktor idrardaki şeker oranınındaki anormalliklerin lipaz yetersizliklerinle bağlantılı olduğunu bildiriyor.

Lipoz düşüklüğünün belirtileri

Kilo alma, kilodaki artış çocuklar ve yetişkinlerdeki lipaz düşüklüğünün en yaygın belirtilerindendir. Bu durum kilodaki artışla birlikte yağın parçalanması sürecindeki bozulmadan kaynaklanır. Sonuç olarak olarak vücut yağları düzgün bir şekilde sindiremez ve sindirilmemiş yağlar vücutta birikip kilo almaya yol açar. Diğer bir deyişle kişi kilo vermek güçleşir.

• İshal veya kabızlık gibi barsak fonksiyon bozukluğu
• İstemsiz işeme
• Eklem ağrısı
• Karın ağrısı
• Safra kesesi ağrısı
• Mesanede şişme (sistit)
• Akne ve rosacea gibi cilt sorunları
• Laktoz intoleransı
• Uyluk ve kalçalarda yağ birikintilerinin oluşması

Lipaz düşüklüğü nasıl tedavi edilir?

1. Lipaz düşüklüğünden muzdarip olan kişiler ilaç ile tedavi edilip, lipaz oranı yükseltilebilir.
2. Yağlı yiyeceklerden, kafein içeren gıdalardan, alkolden, gazlı içecekler ve baharatlı gıdalardan uzak durun.
3. Ananas ve papaya gibi lipaz oranı yüksek meyve ve sebzeleri bolca tüketerek lipaz seviyesi artırılabilir.
4. Yemekleri çok fazla pişirmeyin. Çok yüksek ısıda ve uzun süre pişmiş yiyeceklerin lipaz oranları düşer.
5. Beslenme değişikliklerinin yanı sıra egzersiz ve spor yapmak da lipaz oranını artırmakta oldukça faydalıdır. Yapılan bilimsel araştırmalar hızlı yürüyüş gibi orta yoğunluktaki egzersizlerin lipaz seviyelerini artırmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.

Lipaz nedir, lipaz normal değerleri nelerdir? Tıklayınız

Lipaz Neden Yükselir Tıklayınız