Ortolani Testi

Ortolani testi, yeni doğan bebeklerin bacak boylarındaki kısalık, çarpıklık ve uyumsuzluk gibi nedenlerden dolayı, kalça çıkığı problemi olup olmadığını öğrenmeye yarayan fiziksel muayene testidir.

Ulusal erken tanı ve tedavi programı içerisinde yer alan gelişimsel kalça displazisi, anne karnındaki bebeğin oluşumu sırasında kalçasında herhangi bir sorun yokken, doğum sonrasında birtakım nedenlerden dolayı yapısal olarak bozulmaların olmasıdır.

Ortolani testi de gelişimsel kalça displazisi hastalığını ölçme ve değerlendirmede kullanılan tekniklerden biridir. Ayrıca barlow ortolani testi ya da barlow manevrası, gelişimsel kalça displazisinde ortolani testinin devamı niteliğindeki testtir.

Kalça çıkığı problemleri eskisi kadar yaygın olarak görülmeyen hastalıklar içerisindedir. Bunun nedeni erken teşhis ve tedavi için yapılan yeni doğanlardaki tarama işlemlerinin bu tür yapısal hastalıkların büyük ölçüde önüne geçmesidir. Bu nedenle ortolani testi ve barlow testi, birer tarama niteliğindeki testlerden olmaktadır.

Ortolani Testi ile İncelenen Hastalıklar

• Uyluk ve kasık pililerinde asimetri olup olmadığına
• Galeazzi (eklem çıkığındaki kırıklar) olup olmadığına
• Bacak açma kısıtlığı olup olmadığına
• Bacak boyları dengesizliğinin nedenlerine ortolani testi ile bakılmaktadır.

Gelişimsel Kalça Displazisi Nasıl Anlaşılır?

Yapılan çalışmalar ile gelişimsel kalça displazisi olan çocukların yürürken gecikme yaşamadığı görülmüştür. Fakat yürümede gecikme yaşamaması, diğer belirtileri ortaya çıkararak çocuğun kalça problemi olup olmadığını göstermektedir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir;

• Kalça tek taraftan çıkık ise, etkilenen taraf kısa gözükür ve çocuk parmak ucunda yürür.
• Gövde hafif öne doğru çıkıktır.
• Çıkık taraftaki kasların zayıflığına bağlı olarak pelvis (kalça kemikleri) karşı tarafa doğru devrilmektedir.
• Çift taraflı kalça çıkığında, çocuğun yürüyüşünde bozukluk olur. Bu bozukluğa Trendelenburg yürüyüşü yani ördekvari yürüyüş denir.
• Yürümeyen bebekler ise bacaklar aşağıya doğru çekildiğinde bacaklar arası kısalık görülür.
• Bacakların yan taraflara doğru tam açılmadığı görülür.

Ortolani Testi Nasıl Yapılır?

Ortolani testi “yeni doğanlarda fizik muayene” sınıfına girmektedir. Doktorun ellerini kullanarak bebeği çeşitli pozisyonlara getirmesiyle tetkik ettiği bir testtir. Ortolani testi yapım aşamaları aşağıdaki gibidir;

Tek El ile Ortolani Testi Yaparken

• Kalçanın her iki tarafı avuç içi ile tutulur.
• Başparmak, cinsel organın üst tarafındaki kemik bölgesine konulur. işaret parmağı ve orta parmak ise kalça kemiğinin dış kısmının üzerine konulur.
• Kalça 90 derece açı ile tek tarafın yana doğru açılması ile kalça kemiğinin açılışı engellenir.
• Bu sırada işaret parmağı ile kalça kemiğinin dış kısmından baskı yapılmaya başlanarak baskı yapılarak femur başı (bacak kemiğinin kalça ile birleşen kısmı) kalça kemiği yuvasına sokulur. Bu sırada klik diye tabir edilen redüksiyon (eski haline getirme) hissi sağlanır.

Çift El ile Ortoloni Testi Yaparken

• Bebeğin kalça ve dizleri arası 90 derecelik açıya konumlandırılır.
• Bebeğin her iki dizi de elle tutulur ve yana doğru bir baskı yapılır.
• Bu işlem yapılırken kalçanın bir engeli aşarak yerine girme hissi sağlanır.

Barlow Testi Nasıl Yapılır?

Barlow testi ortolani testinin devamında yapılan testtir ve yapım aşamaları aşağıdaki gibidir;

Tek El ile Barlow Testi Yaparken

• Bebeğin kalçası ve bacakları arası 90 derece açıya konumlandırılır.
• Bacakları yukarda dizleri kırık şekilde olan bebeğin uyluğundan başparmak ile laterale (yana) doğru bastırılır.
• Kalçanın çıkıp çıkmadığı işaret parmağı ve orta parmak ile anlaşılır.

Çift El ile Barlow Testi Yaparken

• Bebeğin dizleri kırık şekilde yukarı kaldırılır.
• Her iki dizde elle tutulurken işaret parmağı ve orta parmak bebeğin bacak kemiğinin üst kısmına konumlandırılır.
• Bacaklar çok fazla yana doğru açılmadan dar bir açıda aşağı doğru baskı yapılır.
• Kalçanın çıkıp çıkmadığı işaret parmağı ve orta parmak ile hissedilir.

Ortolani Testi Sonrası

• Ortolani testi taraması ile kalçalarında sorun olup olmadığı anlaşılan çocuklar için tedavi şekilleri farklı olmaktadır.
• 6 aylık ve daha küçük bebeklerde kalça çıkıklığı çok fazla görülmemektedir. Daha çok kalça displazisi yani kalça gelişim geriliği görülmektedir. Bu durumlarda bebeklere birtakım bandajlar ve yastıklar kullandırılarak tedavi sağlanmaktadır.
• Eğer tedavi süreçlerine rağmen bebek 12 aylık olduğunda hala kalça çıkığı problemleri devam ediyorsa o zaman cerrahi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.
• 12 aylıkken yapılan cerrahi tedavide kapalı bir operasyon ile kalçada küçük kesi oluşturarak kalça yerine oturtulur.
• 12 ay ve 18 aylık çocukların cerrahi tedavilerinde ise kalça oturtma işleminin yanında bir de tavan ameliyatı yapılmaktadır. Tavan ameliyatı farklı şekillerde yapılmaktadır. Tavan ameliyatının amacı femur başını örtmektir.

Normal kalça ekleminde;  kalçadaki büyük leğen kemiğindeki çukur boşluk (asetebulum) ile,  bacak kemiğinin (Femur kemiği) başındaki yuvarlak kısım iç içe girmiştir. Doğuştan kalça çıkığında ise, kalça eklemini meydana getiren kemikler  birbirinden ayrılmıştır. 

Kalça çıkığı bazen ileriki yaşlarda da gelişebilir. Onun için “doğuştan kalça çıkığı” yerine “gelişimsel kalça çıkığı” denilmektedir. 

Bu hastalığın her tipinde femur başının asetabulumun dışında olması şart değildir. Yarı çıkık, yada eklem içine girip çıkan yapı da olabilir.

Bunlara sırasıyla bakalım: 

funduszeue.info çıkık kalça: Femur başı tamamen asetabulumun dışındadır. Bacağın  bükülüp dışa doğru yatırılmasıyla (ortolani manevrası) çıkık yerine girer.

funduszeue.infoı çıkık kalça: femur başı, asetabulumun içinde olmakla birlikte bir bölümü dışa ve yukarıya doğru yer değiştirmiştir.

3.Çıkabilir kalça: femur başı, asetebulumun içindedir. Ancak ittirmekle  (Barlow’un provakasyon testi) kolaylıkla asetebulumun dışına çıkar.

Kalça çıkığı Oluş nedenleri:

Birçok sebebe bağlıdır. Öncelikle anne karnındaki haftalar ve son 4 hafta gelişimsel kalça çıkığı açısından önemlidir. haftada hormonal veya genetik faktörler rol oynar. Bu faktörler kas yapısının gevşek olarak oluşmasına neden olur. Ayrıca asetabulum çukurunun yeterli derinlikte gelişememesi önemli bir faktördür.

Gebeliğin son 4 haftasında mekanik faktörler (kalçaya bası) daha önemlidir. Bunların başında bebeğin hala makat pozisyonda (baş yukarıda kalça aşağıda) durması gelir. Normal gebeliklerde bebek son iki ayda baş aşağıya döner. Kalça ekleminin normal gelişimini tamamlayabileceği pozisyon bacakların bükülü ve hafif dışa dönük olduğu pozisyondur. Makat pozisyonda bu duruş bozulur. Bacaklar aşırı büzülürken, dizler açılır. Bu pozisyon, femur başının eklem çukurluğunu terk etmesini kolaylaştırır.

Doğum sonu çevresel faktörler içerisinde en önemlisi “kundak”tır. Bu giydirme alışkanlığı, yenidoğan bebeğin normalde olması gereken, kalça ve dizlerindeki bükülmeyi bozar ve kalça çıkığına yol açabilir. Bebeklere alt üst pijama veya tulum giydirilmelidir. Böylece bebek bacaklarını ve dizlerini rahatlıkla bükebilir. Bebeğin gazını da rahatlıkla çıkarmasına yardım edilmiş olunur.

Kalça çıkığı, kız bebeklerde erkeklere oranla kat daha sık görülür.

Doğuştan kalça çıkığı açısından riskli gruplar:

İlk doğum

Makat gelişi ile doğum

Tortikolisli bebekler(Boyun kası içinde kanama)

Ailesinde kalça çıkığı bulunan bebekler

Çeşitli ayak bozuklukları ile doğmuş bebekler

Annede gebelikte su kesesinde az su bulunması

Klinik muayene ve bulgular:

funduszeue.infoğan bebeğin kalça ve dizlerindeki bükülü pozisyonun olmaması: anne karnında bebek kalça ve dizler bükülü, bacaklar hafif dışa doğru pozisyondadır. Bu pozisyon yenidoğan döneminde de devam eder. Yenidoğan bir bebeğin bacak ve dizlerini rahatça uzatması akla kalça çıkığını getirmelidir.

funduszeue.infoarın dışa dönme kısıtlılığı: kalça çıkığında, bacakların iç adelelerindeki gerilme nedeniyle bacağın dışarıya açılması (abduksiyon) kısıtlıdır. Uyluklar zemine yaklaştırılmak üzere yana doğru açılır. Uyluklar zemine yaklaştırılamıyorsa abdüksiyon kısıtlılığı var demektir.

Yenidoğan bebeklerde bacaklar bükülü pozisyonda durur. Onun için bacaklar ile muayene masası üzerinde 30 derecelik bir açı kalabilir. İki taraflı kalça çıkığında buna daha da dikkat etmek gerekir.

funduszeue.info asimetrisi: Çıkık olan tarafta cilt pilisi daha derin ve kalçaya daha yakındır.

funduszeue.info belirtisi: kalça ve dizler 90 derece bükük iken her dizin aynı seviyede olması gerekir.şayet tek taraflı kaça çıkığı varsa o taraftaki diz diğerine göre daha aşağıda gözükür. Bu belirtinin iki taraflı çıkılarda yeri yoktur.

5. Barlow testi: Bu test çıkabilir kalçayı gösterir. Doğuştan kalça çıkığının büyük kısmı, çıkabilir kalça formunda olduğu için çok önemlidir. Çıkabilir kalça oranı her yenidoğan bebekten birinde vardır(yarı çıkık kalça veya çıkabilir kalça). Halbuki tam kalça çıkığı oranı, bin bebekten 1’inde görülür.

Yapılışı: Bebek sırt üstü yatırılır. Diz ve bacağı bükülür. İki elin orta parmakları bebeğin uyluklarının dış yan yüzünde bacak kemiğinin çıkıntısı üzerine, baş parmaklar uylukların iç tarafında bacak kemiğinin küçük çıkıntıları üzerine yerleştirilir. Femur başına uyluk iç yan yüzünden basınç uygulandığında kalça çıkık duruma geliyorsa kalça çıkığı var demektir.  (Barlow testi pozitif)

6. Ortolani testi: bir el kalçayı sabit tutarken diğer el ile uyluk zemine yanaştırılır ve bu elin orta parmağı bacak kemiğinin büyük çıkıntısını öne doğru iter. Kalça çıkığı var ise femur başı öne kayar, asetabulum çukuruna girer ve bir ses (klunk) hissedilir.

Tanı yöntemleri:

funduszeue.infoz ve fizik muayene: İyi bir fizik muayene, kalça çıkığına erken tanı konulması için en önemli kuraldır.

Kalça çıkığı,doğuşta mevcut olabilir veya süt çocukluğu döneminde de( yaş) gelişebilir. Onun için ilk yıl içinde, her normal aylık muayene sırasında, bebek kalça çıkığı açısından da kontrol edilmelidir. Doktorunuz her muayenede yukarıda belirtilen Barlow, Ortoloni manevralarını yapar, pili asimetrisini ve abduksiyon kısıtlılığını araştırır.

funduszeue.infoça ultrasonu: Fizik muayene ile tüm vakaların yakalanması her zaman mümkün değildir, şüpheli durumlarda İlk 3 ayda  kalça ultrasonografisi  çekilmelidir. 

funduszeue.info radyoloji (Düz film): Klinik olarak şüphe var, ancak ultrasonda bulgu görülemiyorsa mutlaka kalça filmi çekilmelidir. Çekilen filmde bazı ölçümler yapılarak, kalça çıkığı olup olmadığı kesinleştirilir.

Önleme ve Tedavi:

Kalça gelişimi doğum sonrası da devam ettiği için doğumdan sonra oluşabilecek kalça çıkığının önlenmesi için ara bezi bağlanmalı ve kucakta taşınırken bacaklarının ayrık tutulması sağlanmalıdır. Ayrıca bebelere bacaklarının serbest hareket etmesini önleyecek, dar külotlu çorap yada dar tulum giydirmekten, üzerlerine ağır örtü örtülmesinden kaçınılması gerekir. 

Bebekleri ayaklarından tutup baş aşağı saklamak, dizlerindeki bükülmeyi açmaya çalışmak, bacaklarını germeye çalışmak, çıkabilir bir kalçayı çıkık duruma getirebileceği için sakıncalıdır.

Doğum sonrası ilk üç hafta içerisinde tanı konulan kalça çıkıkları uygun tedavi ile yaklaşık 6 haftada tamamen normale dönebilir

Kalça çıkığı ilk üç ayda teşhis edilirse sadece kalın ara bezi kullanılarak büyük oranda tam düzelme sağlanır. Kalça çıkığı, tam kalça çıkığı ise doktorunuzun önerisiyle Pavlik bandajı uygulanır. Bu bandaj, eklemi meydana getiren kemiklerin iç içe durumda kalmasını sağlar.

6 aylıktan sonra cerrahi düzeltme gerekir

funduszeue.info

konulu sunumlar: "GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ ERKEN TANI VE TEDAVİ PROGRAMI"— Sunum transkripti:

1 GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ ERKEN TANI VE TEDAVİ PROGRAMI
DERS 2: KLİNİK MUAYENE

2 Bulgular

3 Klinik BulgularKalça dışı (ip uçları)Kalçaya ait

4 Kalça Dışı Gözleme Dayalı Bulgular
TortikollisPlajiosefaliSkolyozPelvik oblisiteDizlerde şekil bozukluklarıPozisyonel ayak deformiteleri

5

6 Ayak deformiteleri;PesekinovarusPes planovalgusPeskalkaneovalgus

7 KALÇA BULGULARI

8 Kalça Hareketleri

9 YD fizyolojik fleksiyon kontraktürü Kalça abduksiyon muayenesi;
Kalça hareketleriYD fizyolojik fleksiyon kontraktürüKalça abduksiyon muayenesi;kalça 90 fleksiyondaSİAS lar aynı düzlemde olmalıdıfunduszeue.infoin sabit.

10 Abduksiyon kısıtlılığı
Normal bebeklerde % ,5Makat gelişte insidansı yüksek

11 Abduksiyon Kısıtlılığı
Kalça displazisinde; derece arasında olabilirpelvis sabitlenmezse dikkatten kaçabilirKalça çıkığında abduksiyon kısıtlılığı derece arasında olabilir.

12

13 Bacak uzunluk farkı (Galeazzi)
Diz seviyeleri arasındaki fark tespit edilir

14

15 Pili asimetrisi

16 Yenidoğanda fizik muayene
Ortolani “Segno dello Scatto”BarlowDisloke veya subluksekalçayı redükte ederİnstabil kalçayı disloke eder

17 Ortolani testiHer iki alt ekstremite avuç içi ile funduszeue.infoşparmak uyluk medialine konarken indeks ve orta parmak trokanter majorun üzerine yerleşfunduszeue.info tarafın abduksiyona getirilmesi ile femur başı limbusa takılarak abduksiyonu engeller.

18 Ortolani testiBu sırada indeks parmağı ile trokanter majorden femur mediale itilerek femur başı asetabuluma redükte edilirken klik sesi olarak tarif edilen redüksiyon hissi alınır.

19 Ortolani testiORTOLANİ TESTİ MUTLAKA TEK TARAFLI YAPILIR

20 Barlow TestiDaha sonra uyluk adduksiyona getirilerek başparmak medialden uyluğa laterale doğru bastırır ve kalçanın dislokasyonu ile klik sesi tekrar alınır.

21 Barlow Testi

22 Klinik TaramaOrtolani ve Barlow testleri; Spesifisite % Sensitivite düşük Yalancı (+) sonuç: aşırı tedavi Yalancı (-) sonuç: geç GKD vakaları Deneyimli doktorlar sensitiviteyi arttırıyor Barlow dislokasyonu provoke eder mi? İnterobserver güvenilirliği düşük

23 Klinik TaramaBilateral çıkıklarda ortolani (-), abduksiyon kısıtlılığı ve pili asimetrisi görüfunduszeue.infoçalarda hareketle ortaya çıkan klik seslerinin önemi yoktur.