Bilirubin Total Direkt Her Biri Nedir

DİREKT BİLİRUBİN NEDİR?

Kandaki yaşlanmış alyuvarların yani eski kırmızı kan hücrelerinin parçalanması ile bilirubin ismindeki madde ortaya çıkar. Buna, indirekt bilirubin adı verilir ve dokulara geçebilen zehirli bir maddedir. Safra ve idrarla vücuttan atılamaz. Bu zararlı madde, karaciğere taşınarak, konjugasyon denilen bir işleme tabi tutulur. Bunun sonucunda direkt bilirubin meydana gelir, zehirli değildir. Safra ve idrar yoluyla vücuttan atılabilir. Vücuttaki direkt bilirubinlerin çoğunluğu safra ile az bir miktarı ise idrar ile atılmaktadır. Direkt bilirubinler idrara kendine özgü sarı rengini veren maddedir.

Direkt bilirubin ile indirekt bilirubin toplamına Total Bilirubin adı verilmektedir. Direkt bilirubin testi;ı safra kesesi ve safra yolları hastalıklarında değerlendirilmesinde kullanılan bir testtir.

DİREKT BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?

Direkt bilirubinin yükselmesindeki en temel sebep safra taşı ve safra kanallarındaki tıkanıklıklardır. Normalden daha yüksek seviyelerde seyreden direkt bilirubin; vücudun  karaciğer veya safra kanallarında bir problem olması sonucunda bilirubinin vücuttan atılmakta zorlanıldığını göstermektedir. Yüksek seyreden direkt bilirubin seviyeleri kişide her zaman tedavi gerektiren bir sağlık sorunu olduğuna işaret etmez. Doktor; hastanın tıbbi geçmişine,  yaşadığı belirtilere ve diğer test sonuçlarına göre tedaviye ihtiyaç olup olmadığına karar verecektir.

Direkt bilirubin yüksekliği sebepleri aşağıda sıralanmıştır:

1. Safra taşı: Safra kanalını safra taşlarının tıkaması ve safra atılımının bozulması durumunda direkt bilirubin seviyesi yükselebilir.
2. Safra kesesi iltihabı veya tümörleri
3. Safra kanalında iltihaplanma: Safrayı ince bağırsağa taşıyan tüpte iltihaplanma olması durumunda kandaki direkt bilirubin seviyesi yükselebilir.
4. İltihaplı pankreas (pankreatit) veya apendiks (apandisit)
5. Viral veya otoimmün hepatit yahut akol kullanımına bağlı karaciğer hastalığı
6. Bazı ilaçlar yan etki olarak direkt bilirubini yükseltebilir.
7. Kan zehirlenmesi olarak bilinen bir enfeksiyon olan septisemi
8. Orak hücreli anemi
9. Bazı kanserler veya tümörler
10. Dubin-Johnson sendromu ve rotor sendromu gibi bazı nadir genetik bozukluklar

Safra yolları tıkanıklığı:

Safra kanallarında tıkanmaya sebep olan tümör, safra yolları iltihabı, pankreas iltihabı, pankreas başı tümörleri ve primer sklerozan kolanjit ve ameliyat vücuttaki direkt bilirubinin atılmasını engellediği için kanda direkt bilirubin seviyesinde yükselme meydana gelebilir.

Karaciğer hastalıkları:

Karaciğerde meydana gelen hasarlar ve hastalıklar hem direkt hemde indirekt bilirubin seviyesini yükseltebilir. Bunlara örnek olarak hepatitler, ciddi karaciğer hasarı, siroz, karaciğere yayılmış kanserler, sarkoidoz ve karaciğeri etkileyen birçok hastalık verilebilir.

DİREKT BİLİRUBİN YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

1. Halsizlik, yorgunluk
2. Cildinizin ve gözlerinizin beyazlarının sararması (sarılık)
3. Mide bulantısı
4. Kusma
5. Karında ağrı ve şişlik
6. Koyu sarı renkli idrar
7. Açık gri veya kil renkli kaka
8. Şiddetli yorgunluk

Toplumda oldukça sık olarak görülen bazı sağlık sorunlarının temelinde genetik faktörler yatar. Çeşitli genetik altyapıya sahip bireyler bazı hastalıklara yatkınlık gösterirken; kimi bireylerde ise sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Genetik temelli olduğundan, bu sağlık sorunları kişinin yaşamı boyunca devamlılık gösterir ve kişinin yaşam tarzını doğrudan etkiler. Bu sağlık sorunlarından biri de Gilbert hastalığıdır. Gilbert hastalığında görülen sarılık bulaşıcı değildir.

Gilbert Hastalığı Nedir?

Gilbert hastalığı veya sendromu; karaciğerin temel görevlerinden olan, vücutta ortaya çıkan bazı maddelerin işlenerek uzaklaştırılması mekanizmasındaki bozukluklar nedeniyle birikmesi durumudur. Burada söz konusu olan ve gereğinden fazla birikmesi istenmeyen madde “bilirubin”dir.

Sağlıklı bireylerde kana kırmızı rengini veren ve oksijen taşınmasından sorumlu kırmızı kan hücrelerinin temel yapıtaşlarından olan hemoglobin proteininin yıkılmasıyla bilirubin oluşur. Normalde, kırmızı kan hücreleri yaşlandıkça dalakta yıkıma uğrar ve ortaya çıkan hemoglobinin dokularda yıkılması sonucunda bilirubin açığa çıkar. Kandaki bilirubin molekülleri karaciğer dokularınca yakalanır ve işlenip dönüştürülerek safra ve idrar yoluyla vücuttan atılır. Hemoglobinin kana kırmızı rengini veren madde olduğu gibi; vücuttan atılan bilirubin türevleri de idrar ve dışkıya rengini veren maddedir.

Bilirubin metabolizmasından sorumlu proteinlerin doğru üretilmesinden sorumlu olan genlerde meydana gelen çeşitli mutasyonlar(“yazılım hataları”), bilirubin ile ilgili genetik sendromların ortaya çıkmasına neden olur. Bu sendromların bazılarında bilirubinin safraya geçişinde sorun yaşanırken; bazılarında ise kandan alınan bilirubinin işlenmesinde aksaklıklar meydana gelir.

Bu sendromlardan biri olan Gilbert hastalığında; kanda bulunan bilirubinin karaciğer hücrelerince yakalanması ve işlenmesinde aksaklıklar meydana gelir ve kandan temizlenmesi gereken bilirubin temizlenemez. Sonuçta kanda ve karaciğer dokusunda bilirubin birikir ve çeşitli belirtilere yol açar.

Gilbert Hastalığı Nasıl Oluşur?

Gilbert hastalığının temelinde genetik faktörler yatar. Sağlıklı bireylerde, bilirubinin kandan karaciğere alınmasını ve işlenmesini sağlayan proteinler çeşitli genler tarafından kodlanır. Bu genlerdeki mutasyonlar ve değişiklikler, Gilbert hastalığının ortaya çıkmasına neden olur. Dolayısıyla, ailesinde benzer şikayetleri olan kişilerin genetik mirastan dolayı aynı şekilde Gilbert Sendromu hastası olma ihtimali mevcuttur. Hastalıktan sorumlu UGT1A1 genindeki mutasyon çekinik (resesif) kalıtıma sahip olduğundan, hastalığın ortaya çıkabilmesi için her iki kromozom bölgesinde de mutasyonun varlığı gereklidir. Bu anlamda, tek kopyaya sahip bireylerin kendisi Gilbert hastası olmasa da; tek kopyaya sahip iki birey (her biri birer kopya taşıyan anne ve babanın) çocuklarına hastalığı geçirebilir.

Gilbert hastalığı sık görülmesine rağmen vücutta hayati derecede önemli sorunlara yol açmadığından, çeşitli yöntemlerle kontrolü sağlanan bir sağlık sorunudur. Doğru tanı konulduktan sonra ortaya çıkan sarılığın nedeninin bilinmesi hastayı da yakınlarını da rahatlatacaktır.

Gilbert Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Gilbert hastalığı genellikle belirgin semptomlara yol açmaz. Gilbert hastalarının %30’unda herhangi bir belirtinin tespit edilemediğini gösteren çeşitli çalışmalar mevcuttur. Bu nedenle, kimi hastalara yaşamları boyunca Gilbert hastalığı tanısı konmayabilir. Gilbert hastalığı tanısı, sıklıkla yetişkinlik dönemine kadar tespit edilememektedir.

Bununla birlikte, çeşitli koşullarda Gilbert hastalığına bağlı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

•Ciltte ve göz akında belirgin olan sarılık

•Bulantı ve kusma

•İshal

•Karın bölgesinde rahatsızlık hissi veya karın ağrısı

•Halsizlik

Bu semptomlar, genellikle belirli durumların gerçekleşmesiyle ortaya çıkar. Gilbert hastalığı aşağıdaki durumlarda karaciğer fonksiyonlarının zorlanması nedeniyle klinik belirtiler göstermeye başlar:

•Uzun süren açlık

•Vücuda az sıvı alımı

•Yetersiz uyku alışkanlığı

•Yoğun egzersiz sonrası

•Alkol tüketimi sonrası

•Çeşitli ilaçların kullanımı sonrası

•Ciddi duygusal veya fiziksel stres meydana geldiğinde

•Hastalık veya enfeksiyon durumlarında

•Cerrahi ameliyat sonrası dönemde

•Adet dönemlerinde

•Soğuğa maruz kalma sonrası

Gilbert Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Gilbert hastalığı şüphesi oluşturan semptomların varlığında kesin tanı için hekime başvurulması gerekir. Hekim tarafından alınan hastalık öyküsü ve yapılan fiziki muayene akabinde bazı biyokimyasal kan tetkikleri istenir. Kan tetkiklerinde yükselmiş bilirubin seviyelerinin tespit edilmesinin ardından, bilirubin yüksekliğine neden olabilecek diğer hastalıkların varlığını elemek amacıyla ek tetkiklere başvurulur. Bu amaçla, ultrasonografi (USG), bilgisayarlı karın tomografisi (BT) ve/veya manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemleri ile bazı ek kan tetkikleri istenir.

Gilbert hastalığı tanısı, tüm bu tetkikler sonucunda diğer bütün olasılıklar elendikten sonra konur. Detaylı bir inceleme için genetik tetkiklere başvurmak da bir seçenektir. Ancak klinik uygulamada genetik mutasyon tespit edilmeden de Gilbert hastalığı tanısı konulabilmektedir.

Gilbert Hastalığı Tedavisinde Neler Yapılır?

Gilbert hastalığı tanısı sonrası, genel olarak tedavi gerekmez. Bununla beraber, çeşitli koşullarla ortaya çıkan Gilbert hastalığı semptomları durumunda, belirtilerin kontrol altına alınması için nadiren de olsa bazı ilaçların kullanılması gerekebilir.

Gilbert hastalığının kontrolünde asıl önemli olan konu, semptomların ortaya çıkışını tetikleyen durumların önlenmesidir. Buna yönelik olarak, çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri özellikle iç hastalıkları ve gastroenteroloji-hepatoloji uzmanı hekimler tarafından hastalara tavsiye edilir. Bu tavsiyeler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

•Yoğun egzersiz programlarından kaçınılmalıdır. Hafif egzersizler tercih edilmelidir.

•Gün içerisinde bol sıvı alınmalıdır. Günlük en az 2, litre su tüketimi vücudun işlevselliğinin bozulmaması adına önemlidir.

•Yeterli ve dengeli beslenilmelidir. Uzun süreli açlık veya düşük kalorili diyetler, Gilbert sendromu belirtilerinin ortaya çıkmasını tetikleyebilir.

•Düzenli ve yeterli uyku alışkanlığı kazanılmalıdır. Buna göre, günde en az 7 saat kaliteli uyku hedeflenmelidir.

•Alkol alımı sınırlandırılmalıdır. Özellikle karaciğer hastalığı olan bireylerin alkol tüketimine son vermesi oldukça önemlidir.

•Kullanılan ilaçlar yeniden düzenlenmelidir. Eğer düzenli kullanılan ilaçlar Gilbert hastalığı semptomlarını tetikliyorsa; alternatif tedavi yöntemleri veya ilaç seçimleri için gastroenteroloji-hepatoloji uzmanı bir hekim tarafından yeniden değerlendirilme seçeneği gözden geçirilmelidir.

•Stresten uzak durulmalıdır. Günlük hayatta karşılaşılan stres durumlarının önüne geçilmeli veya stresle mücadelede yardımcı olacak çeşitli alışkanlıklar kazanılmalıdır.

•Soğuk havaya maruz kalmak gibi Gilbert hastalığı semptomlarının tetikleyicilerine yönelik önlemler alınmalıdır.

Kan testi sonuçlarını aldığınızda “Bilirubin nedir?” diye merak ediyorsanız bilirubinin kırmızı kan hücrelerinin vücut tarafından parçalanması ile ortaya çıkan bir madde olduğunu bilmelisiniz. Sarımsı olan bu madde, karaciğerde bulunur ve sindirim sırasında vücuttan atılır. Ancak belirli nedenlerle karaciğerin hasara uğraması durumunda idrar ve kana sızarak karaciğer hastalığının semptomlarından biri olur. Yani bilirubin değerlerinde artış karaciğer fonksiyonlarında yaşanan bozulmaya veya aşırı alyuvar yıkımına bağlıdır.

Bilirubin Nedir?

Kan tahlillerinde sık karşılaşılan değerlerden biri olan bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin vücut tarafından parçalanması ile ortaya çıkan bir maddedir. Kırmızı kan hücreleri, günlük sürenin sonuna geldiğinde yıkılır. Bunun gerçekleşmesiyle de vücut tarafından ihtiyaç duyulan alyuvarlar yeniden üretilir. Yıkılan hücrelerde bol miktarda hemoglobin olarak adlandırılan protein bulunur. Bu proteinin yıkılmasıyla bilirubin oluşarak kana geçer ve karaciğere gider. Karaciğerde işlenmesinin ardından da safraya eklenir ve ince bağırsağa ilerleyerek vücuttan atılır.

Bilirubin Türleri Nelerdir?

Bilirubinin farklı alt türlere sahiptir. Bunlar:

• Konjuge (Direkt) Bilirubin: İdrar rengini sarı yapan bilirubindir. Karaciğerde glukuronik asit ile konjuge edilen türdür.
• Total Bilirubin: Kan dolaşımındaki tüm bilirubinin toplamını gösterir.
• Unkonjuge (İndirekt) Bilirubin: Hemoglobin yıkımı ile oluşan ve kana verilen bilirubindir.

Kan tahlili ile analiz edilen bilirubin değerleri çeşitli hastalıkların teşhis edilmesinde önemlidir. Sağlıklı yetişkin ve çocukta kunjugan (direkt) bilirubin değeri mg/dL ve total bilirubin normal değeri ise mg/dL aralığıdır. Unkojuge (indirekt) bilirubin değeri ise total bilirubinden direkt bilirubin değeri çıkarılarak bulunur. Yenidoğan bebeklerde bilirubin değerleri doğum sırasında yaşanan stres nedeniyle yüksek olur ve normaldir. Doğum sonrasında 24 saat içinde yenidoğanın indirekt bilirubin değeri mg/dL’nin altında bir değer sunmalıdır. Ancak çoğu bebekte bilirubin değerleri doğumu takip eden birkaç gün boyunca yüksek olabilir ve bu sarılık olarak tanımlanır.

Bilirubin Yüksekliği Nedir?

Total bilirubin değerinin mg/dL ve üzeri olması yüksekliği ifade eder ve hiperbilirubinemi olarak tanımlanır. Bilirubin yüksekliği dikkatle araştırılmalıdır.

Bilirubin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Bilirubin yüksekliği belirtileri artışa neden olan sebebe göre farklılık gösterir. Belirtiler genel olarak aşağıdaki gibidir:

• Baş dönmesi,
• Bulantı,
• Göğüs ağrısı,
• Güçsüzlük,
• Karın ağrısı,
• Karında şişme,
• Koyu idrar rengi,
• Kusma,
• Titreme
• Yüksek ateş.

Bilirubin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Bilirubin yüksekliği yaratabilecek durumlar aşağıdaki gibidir:

• Gebelik Kolestazı: Genellikle gebeliğin son döneminde görülür ve geçicidir. Bu durum karaciğerde gerçekleşen safra akışının yavaşlamasına ya da tamamen durmasına neden olur. Bu durum bilirubinin vücuttan atılımını zorlaştırır ve kandaki bilirubin değerlerinde artış yaşanabilir.
• Gilbert Sendromu: Bilirubinin karaciğerde işlenmesinde soruna neden olan genetik bir durumdur. İşlenemeyen bilirubin kanda artış göstererek hiper bilirubinemiye neden olur.
• Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı bir şekilde yıkılmasıdır. Bu durum enfeksiyon, genetik ya da otoimmün gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
• Hepatit: Viral enfeksiyon başta olmak üzere çeşitli nedenlerle karaciğerin iltihaplanmasıdır. Bu durumda karaciğer işlevlerini yerine getiremez ve bilirubin işlenmesinde aksaklıklar yaşanarak kanda bulunan bilirubin düzeyinde yükselme olur.
• Karaciğer Fonksiyonunda Bozukluk: Otoimmün hepatit, karaciğer kanseri, siroz, heptatit gibi karaciğer fonksiyonlarında bozulmaya neden olan durumlar bilirubin işlenmesinde sorun oluşturur. Dolayısıyla bilirubin düzeyi yükselir.
• Safra Taşları ve safra yolu iltihabı: Safra yollarında oluşan iltihaplanma ve benzeri durumlar safra taşı oluşumuna neden olabilir. Bu durumda da bağırsağa doğru yaşanan madde geçişinde aksama olur ve safra içeriği ile bilirubin vücutta atılamaz, yükselme yaşanır.

Bilirubin Yüksekliği Tedavisi

Bilirubin yüksekliği tedavisi altta yatan neden ve hastalığa bağlı olarak farlılık gösterir.

Direkt Bilirubin Yüksekliği Nedir?

“Direkt bilirubin yüksekliği nedir?” diye merak ediyorsanız direkt bilirubinin suda çözünebilir bir özellikte olan bilirubin olduğunu bilmelisiniz. Direkt bilirubin yüksekliği nedenleri arasında yetişkinlerde tıkanma sarılığı bulunur. Tıkanma sarılığı durumunda safra yollarında safra akışı durarak düzeyde artış yaşanır.

Bilirubin Düşüklüğü Nedir?

Bilirubin düşüklüğü, total bilirubin seviyesinin 0’dan daha düşük bir seviyede olmasıdır. Bu değerdeki düşüklük ciddi bir probleme neden olmaz ve beslenme düzenine dikkat edilerek tedavi edilebilir. Bu değerde düşüşe neden olacak herhangi bir hastalık belirlenmemiştir. Ancak aspirin gibi ilaçlar, kafein ya da barbitürat grubu ilaçların kullanımı ile bilirubin düzeylerinde geçici bir düşüklük yaşanabilir.

“Bilirubin nedir ne işe yarar?” sorusunun yanıtı kadar bilirubin testini de merak ediyorsanız “Bilirubin Testi Nedir?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Vücudumuzda bulunan bilirubin olarak adlandırılan sarımsı madde her canlıda bulunmaktadır. Bazen bu durum bazı sorunlarda yol açabilmektedir. Kanda bulunan hemoglobinin parçalanmasıyla oluşan bu turuncu-sarı renkteki madde insan vücudundan safrayla dışarı atılmaktadır. Bilirübin vücudumuzda morarmalarda görülen sarımsı renkten sorumlu olan bir safra pigmenti olarak bilinir ve aşırı derecede yüksek bilirubin seviyesi sonucu sarılık hastalığı meydana gelebilmektedir. Total bilirubin ve direkt bilirubin nedir? Merak edilen bu soruyu yanıtlayacağız. Bilirubin düşürmek işte detaylar.

BİLİRUBİN NEDİR?

Vücudumuzun normal işleyişi sırasında meydana gelen kırmızı renkteki kan hücrelerinin parçalanması sonucu anında oluşan sarımsı ve turuncumsu renkteki maddeye bilirubin adı verilmektedir. Bilirubin olarak bilinen bu madde karaciğerimiz içerisinde bulunmaktadır. Eğer ki karaciğerin hasar görmesi sonucu bilirubin maddesi idrar ve kana sızabilmektedir. İdrar değerlerinde gözlemlenen bilirubin, karaciğerde meydana gelebilecek bir hastalık durumunun belirtisi olabilme durumu ortaya çıkmaktadır.

TOTAL BİLİRUBİN

Bilirubin yükselmesi sarılık olarak tanımlanan ve ciltte, göz akında sararma şeklinde fark edilen duruma yol açabilen bir rahatsızlıktır. Sarı ve turuncumsu bir renkte gözlenebilen bilirubin temel olarak karaciğerde alyuvarların yıkımı sonrası açığa çıkan artık madde olduğundan dolayı bilirubin yüksekliği vücutta anormal hızlı alyuvar yıkımı olduğu ve bu duruma da total bilirubin adı verilmektedir.

DİREKT BİLİRUBİN

Direkt bilirubin olarak bilinen bu durum, suda çözünebilen bilirubin olarak adlandırılmaktadır. Eritrositin olarak bilinen alyuvar, kırmızı kan hücresinin yıkımı ile oluşan indirekt bilirubin, kandaki albumineye bağlı olarak karaciğere taşınmaktadır. Daha sonra karaciğerde glukuronik asit ile birleştirilir ve suda eriyebilen direkt bilirubin meydana gelir. Herhangi bir işlem yapılmadan, direkt Van den Berg testi ile incelenerek direkt bilirubin ölçülür. Bu ölçümde serum önce alkolle karıştırılmaktadır. Daha sonra (indirekt) ve albumine bağlı bilirubinin serbest kalması sağlandıktan sonra test yapılırsa total bilirubin ölçülmüş olur. Aradaki fark indirekt bilirubinin sonucunu verir.

BİLİRUBİN DÜŞÜRMEK

Bilirubin Seviyesi Yüksekliği Nasıl Düşürülür?

•Bilirubin seviyesini düşürmek için ilk önce kızarmış, ağır, tuzlu ve baharatlı yemeklerden uzak durmanız gerekiyor.

•Diğer düşürenler arasından ise; 3 litre suya 1 bardak arpa ilave edin ve düşük ısıda kaynatıp tüketin.

•50 gram yoğurda 10 gram kadar zerdeçal ilave edip tüketebilirsiniz. Bu şekilde bilirubin seviyesi düşmüş olur.

Bilirubin Seviyesinin Düşük Olmasının Nedenleri

•Kafein

•Oksijen eksikliği

•Penisilin ilacı

•Uyku ilacı veya sakinleştirici kullanılan barbitürat ilaçları

•Nonsteroidal antienflamatuar olarak adlandırılan bazı ağrı kesiciler bunların başlıca nedenlerindendir.

BİLİRUBİN METABOLİZMASI

Bilirubin metabolizması olarak bilinen bu durum vücutta bulunan eritrositlerin parçalanmasıyla ortaya çıkan hemoglobin, retiküloendoteliyal sistemde yani RES başlıca karaciğer, dalak ve kemik iliğinde yıkılır ve hem kısmından bilirubin meydana gelir. Bunlardan ilk oluşan bilirubin, indirekt olarak bilinmektedir.

BİLİRUBİN NEDEN YÜKSELİR?

Bilirubin yüksekliği olarak bilinen bu rahatsızlığın meydana gelmesinde aşağıdaki etkenler etkiler. Bu etkenler şunlardır;

•Bu rahatsızlığa daha çok yıkılan alyuvar miktarının çok fazla olması ve karaciğer kapasitesinin üzerine çıkması,

•Karaciğerin zararlı olan indirekt bilirubini alamamasından kaynaklı olabilmektedir.

•Diğer bir neden ise; Karaciğerin indirekt bilirubini aldığı halde zararsız forma çevirememesi sebebiyle indirek bilirubin kanda yükselip, sarılığa yol açmasından kaynaklanmaktadır.