İyot, tiroid hormonu üretimini, bağışıklık fonksiyonunu, sinir sistemi ve beyin sağlığını desteklemek için kritik olarak ihtiyaç duyulan bir mineraldir. Meme dokusunda ve servikste kullanımı nedeniyle özellikle kadınlar bu eser mineralin yeterli varlığına ihtiyaç duyarlar.
İyot tiroid fonksiyonu, bağışıklık sağlığı, sinir sistemi düzenlemesi, meme sağlığı ve daha fazlası için kritik öneme sahiptir. Sağlıklı bir hamilelik süreci ve fetal gelişim için de çok önemlidir. Çok kuvvetli antiseptik özelliklere sahiptir ve yaraları dezenfekte etmek için kullanılmaktadır.
İyot nedir?
İyot, vücudumuzun hormon üretmek, hücresel iletişimi sağlamak ve diğer birçok işlevi yerine getirmek için ihtiyaç duyduğu bir mineraldir.
iyot sağlığımız ve özellikle tiroid sağlığımız için çok gereklidir.
Vücudumuz iyotu kendi başına sentezleyemez. Vücudumuzun ihtiyacı olan iyotu yeterince almak için beyin yoluyla ve gerekirse takviye yoluyla iyot almalıyız.
İyodür
İyodür , vücut tarafından alınan ve hormon sentezi gibi çeşitli biyolojik işlemlerde kullanılan bir iyot tuzu formudur. İyodür mide ve ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenum [ 1 ] yoluyla emilir. Dolaşıma girdikten sonra, çeşitli dokularda (örneğin tiroid, serviks, meme dokusu ve tükürük bezleri) bulunan ve hücrede iyotun kullanılmasına izin veren sodyum iyodür symporter adı verilen bir taşıma proteini vardır [ 2 ].
Amerika Birleşik Devletleri, Kanada dahil olmak üzere birçok ülke, genel nüfustaki yaygın iyot eksikliğini önlemek için 1920'lerden beri tuz iyotlama programlarına sahiptir.
Deniz tuzu, koşer tuzu, Himalaya tuzu gibi tuzlar bazı eser mineraller içermelerine rağmen iyotlu değildir.
İyot Faydaları
İyotun en önemli görevi tiroid sağlığını, bağışıklık fonksiyonunu ve beyin ve sinir sistemine destek olmaktır.
Tiroid Sağlığı için İyot
İyotun vücuttaki en büyük görevi tiroid hormonlarının, (TSH ,T3 ve T4) üretilmesinde tiroidi desteklemektir.
Tiroid, tiroid hormon sentezi sürecinde iyot kullanmak için selenyuma ihtiyaç duyar.
Bu nedenle tiroid sağlığı için takviyeyi almayı değerlendirirken selenyum ve iyot seviyeleri her zaman birlikte düşünülmelidir. [ 2 ]
Aşırı iyot alımı hipotiroid semptomlarını başlatabilir veya şiddetlendirebilir, bu nedenle zaten hipotiroidizminiz varsa veya hipotiroidizme yatkınsanız iyot takviyesi kullanımında doktorunuza danışmalısınız. [ 3 , 4 ].
Fetal Gelişim için İyot
İyota en çok ihtiyaç duyulan dönem hamilelik dönemidir. T4 üretimi hamilelik sırasında % 50 arttığı için iyota daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.
İyot, fetal gelişim, özellikle fetal tiroid bezi gelişimi için gereklidir. Ayrıca, hamileliğin erken döneminde, fetüs tamamen annenin tiroid hormonu üretimine bağlıdır. Hamile kadınlar için iyot RDA'sı 150'den 220 mcg/gün'e yükselir (ve RDA, fonksiyon için mutlak minimum gereksinimi temsil eder, bu nedenle bireysel ihtiyaçlarınız daha yüksek olabilir.) [ 1 ]
Şiddetli iyot eksikliği, bebeklerde ve çocuklarda bilişsel ve sinirsel gelişimin azalmasına da neden olabilir. [ 2 ].
Bağışıklık Fonksiyonu için İyot
İyot bağışıklık fonksiyonu için çok kritik bir öneme sahiptir.
Doğal bir antiseptiktir.
Ayrıca Helicobacter pylorinin aşırı çoğalması gibi midede anormal bakteri üremesine karşı da koruma sağlar. İyot ayrıca hem biyolojik hem de kimyasal toksinleri nötralize edebilir.
İyot Genel bağışıklık hücresi fonksiyonunu artırmaktadır. Bu etki, tiroid hormonlarında artan üretimden ziyade iyotun kendisinden kaynaklanmaktadır [ 5 ]. Bununla birlikte, ek araştırmalar, bir kez daha çok fazla iyotun bağışıklık sistemi işlev bozukluğuna kolayca neden olabileceğini göstermektedir [ 6 ].
Fibrokistik Göğüsler İçin İyot
Meme dokusunda miyom, kanserli olmayan kitleler olan kadınlarda iyot eksikliği endikedir. Bu anormal büyümeler genellikle adet döngüsüne bağlı olarak ortaya çıkar ve kaybolur ya da zamanla birikebilir. İyot, anormal hücre gelişimi ve proliferasyonuna karşı koruduğu için, yeterli iyot seviyeleri bu miyomların oluşmasını önleyebilir [ 7 ].
Sinir Sistemi ve Beyin Sağlığı İçin İyot
Beynin birçok bölümü, hipokampus, nörotransmiterler, sinirlerimizi çevreleyen koruyucu miyelin ve biliş sürecinin kendisi dahil olmak üzere iyot eksikliğinden etkileniyor gibi görünüyor. İyotun beyin sağlığındaki rolü hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekiyor, ancak vücudumuzdaki iyot seviyesinin sinir sistemi ve beyin sağlığını desteklediğini tahmin edebiliriz [ 8 ].
İyot eksikliği
İyot eksikliği aslında kadın vücudunda tiroid ve tükürük bezlerinin yanı sıra meme dokusu ve servikste de bulunduğu için özellikle kadınlarda çok yaygındır.
Aşağıdaki durumlarda iyot eksikliğine daha duyarlı olabilirsiniz :
Düşük iyot hipotiroidizmi alevlendirebileceğinden, iyot eksikliği belirtileri birçok hipotiroid semptomuna benzer görünebilir. Olası iyot eksikliği semptomları şunları içerir: [ 1 , 9 ]:
İyot Kaynakları
İyodu diyetinizden ve takviye yoluyla alabilirsiniz.
İyot Zengini Gıdalar
İyotun sağlıklı besin kaynakları şunları içerir [ 1 ]:
İşlenmedikçe ve extra iyot eklenmedikçe, bitki bazlı gıdalar çok iyi iyot kaynakları değildirler.
Referanslar
Birçok kişi iyot kelimesini duyduğunda tuzu düşünebilir ve bu şaşırtıcı değildir. Çünkü hemen hemen her evde yiyecekleri lezzetlendirmek adına iyotlu tuz kullanılıyor. Dünyada çoğu insanın çok fazla tuz tükettiği göz önüne alındığında iyot eksikliği nasıl yaşanabiliyor? Cevap sizi yanıltabilir.
“İyot nedir?” sorusuna bazı gıdalarda doğal olarak bulunan ancak vücut tarafından üretilemeyen bir elementtir şeklinde yanıt verilebilir. Bu elementin vücutta pek çok önemli görevi bulunur ve ayrıca tiroid hormonlarının da önemli bir bileşenidir. Bu hormonlar vücutta gerçekleşen birçok reaksiyonu düzenler. Ayrıca anne karnında bulunan bebeğin merkezi sinir sistemi ve iskelet yapısı gelişiminde de önemli bir role sahiptir. Besinler iyotu topraktan alır ve toprağın iyot miktarı besin içeriğini etkiler. Tiroid bezi hasar görmüş hücreleri onarma, metabolizmayı destekleme ve büyümeyi kontrol etmede etkili olan hormonları yapmakta görevlidir. Ancak dünya genelinde insanların üçte biri iyot eksikliği riski altındadır. En yüksek risk grubunda olanlar ise şöyledir:
Yeterli miktarda iyot alımı çocuklarda zeka gelişimi, yetişkinlerde de üreme sağlığı ve tiroid fonksiyonu üzerinden etkilidir. Dünyada iyot yetersizliği nedeniyle zeka gelişimini yeterli düzeyde tamamlayamayan en az 30 milyon çocuğun olduğu düşünülürse iyotun faydaları daha iyi anlanabilir. Ancak iyotun faydası bununla sınırlı değil. Bilindiği gibi tiroid bezinin hormon üretimi için iyot, oldukça önemli bir mikromineral. Bu üretim yeterli seviyede olmadığında beyin gelişimi, kalp, kaslar ve böbrekler de olumsuz etkilenebilir.
Ancak Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sunulan verilere göre dünyada 2 milyar kişide iyot eksikliği ve 50 milyon kadar insanda da beyin hasarı söz konusu. Her ne kadar iyotlu tuz kullanımı ile bu eksikliğin önüne geçileceği düşünülüyor olsa da yeterli değil. Hava, nem ve ısı ile temas ettiğinde tuzun içeriğinde bulunan iyot büyük ölçüde buharlaşır. Bu nedenle ilk önce kişinin iyot eksikliği olup olmadığını öğrenmesi ve bu doğrultuda beslenip, uzman önerisiyle takviye alması önemlidir. İyot eksikliğini belirlemenin en etkili yolu, idrar testi ile eksikliği saptamak. Bu saptamanın ardından uygun beslenme ve besin destekleri uzman önerisi ile alınabilir.
Deniz ve okyanuslar iyot bakımından en önemli kaynak. Çünkü bu madde, denizden buharlaşır ve yağmurlarla toprağa düşer. İyot bakımından yeterli olan topraklarda yetişen bitki ve sebzeler de bu bakımdan yeterli bir kaynaktır. İyot içeren besinler; ton balığı, mezgit, kalamar, karides, istiridye, ıstakoz, deniz yosunu, sarımsak, ıspanak, kuru fasulye, pazı, çilek, süt ve süt ürünleri, yumurta şeklinde sıralanabilir.
İyot eksikliği, tiroid hastalığının en yaygın nedenidir ve eğer ciddiyse bebeklerde kalıcı beyin hasarına ve zihinsel sakatlığa neden olabilir. İyot, deniz suyu ve toprakta bulunan bir mineraldir. Vücut tiroid bezi için iyota ihtiyaç duyar. Tiroid hormonu metabolizmayı etkiler ve beyin, sinirler ve kemiklerin gelişimi ve işlevi için gereklidir. Dünya genelinde özellikle çocuklar ve hamile veya emziren kadınlar arasında iyot eksikliği ile ilgili büyüyen bir sorun vardır. Çocuklarda ve doğmamış bebeklerde çok az iyot varsa, aşağıdakiler de dahil olmak üzere normal gelişimle ilgili sorunlar olabilir:
Kadınlarda, iyot eksikliği doğurganlık sorunları, düşük, ölü doğum ve gelişmekte olan fetüste sinir hasarı gibi gebelikle ilgili sorunlara neden olabilir.
İyot Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?
Vücutta iyot eksikliği belirtileri ile durumun saptanması adına test yapılabilir ve gerekli tedavi süreci planlanabilir. Bu iyot eksikliği belirtileri genel olarak aşağıdaki gibidir:
Bebeklerde görülebilen belirtiler:
Çocuklarda ve gençlerde görülebilen belirtiler:
İyot Eksikliği Bozuklukları
Tedavi edilmediğinde iyotun eksikliğinde görülen hastalıklar; kalp rahatsızlığı, kalp yetmezliği, bilişsel bozukluk, depresyon, kadınlarda kısırlık şeklinde sıralanabilir. Hamilelerde iyot eksikliğine bağlı olarak görülen düşük tiroid hormonu ile kusurlu doğum riski artabilir. Bu nedenle de düşükler, erken doğum ya da ölü doğum gibi durumlar yaşanabilir.
İyot Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?
İyot eksikliği tiroid hormonlarını ölçen kan testleri ile teşhis edilebilir.
İyot Eksikliği Tedavisi
İyot eksikliği sağlıklı bir beslenme düzeni ile düzeltilir. Diyetiniz iyot bakımından yetersiz ise doktor tavsiyesi ile iyot takviyesi almalısınız.
Önerilen İyot Alımı
İyot yetersizliği hastalıkları önlenmesinde iyot eksikliği, gelişmekte olan beyin için oldukça önemli. Bu nedenle, hamilelik ve emzirme döneminde gereksinimler çok daha yüksektir. Bu dönemlerde önerilen iyot alımı:
Dünya üzerinde bulunan minerallerin saymakla bitmeyen faydaları vardır. bu minerallerin yeterli ve düzenli alımının hayat kalitemizi artırarak sağlıklı bir yaşam sürmemize katkıları büyüktür. Vücudumuzun işleyiş mekanizmalarının devamlılığı açısından en önemli mineraller arasında yer alan iyotun da sağlığa faydaları merak konusudur. Birçok açıdan çok önemli bir mineral olan iyotun faydaları İbrahim Saraçoğlu tarafından da dile getirilmektedir. Ayrıca kişiler tarafından da iyot neye iyi gelir ve iyot ne işe yarar soruları sıklıkla internette araştırılmaktadır. iyot ile ilgili merak edilenleri ve bu soruların yanıtlarını aşağıdaki yazıda okuyabilirsiniz.
İyot Nedir?
İyot gıdalardan yeterli miktarda alınamayan, vücudun işleyiş mekanizmalarının devamlılığının sağlanması açısından önemli ve genellikle deniz ürünlerinden elde edilebilen bir mineraldir. Toprakta ve okyanuslarda bulunduğu keşfedilmiştir. İyot eksikliğinin yaşanmaması için dünyada birçok ülkede tuzlara iyot eklenir. Bu sayede günlük iyot alımı da karşılanmış olur.
Tüm insanlar açısından iyot alımı çok önemli olsa da özellikle çocukluk ve hamilelik dönemlerinde iyot alımında aksaklık meydana gelmemesi hayati bir önem taşımaktadır. Çocukluk, bebeklik ve hamilelik döneminde gerekli miktarda iyotun alımı bebeklerin, çocukların zihinsel ve beyinsel gelişimi açısından çok önemlidir.
İyot tiroit fonksiyonlarının devamlılığı açısından çok önemli bir mineraldir. Bu mineral vücudumuzun işleyiş mekanizmasından sorumlu olan tiroid bezinin görevlerinin devamlılığı için çok önemlidir. Tiroid hormonunun sentezlenerek yetersizliğinin gelişmesinin önüne geçer. İyot eksikliği sonucu tiroit hormonlarında düzensizlikler meydana gelebilir ve tiroit hormonunun az çalışması yani hipotiroidi gelişebilir.
İyotun Faydaları
İyotun Saça Faydaları
İyot eksikliğinde saçlarda dökülme, uzama sorunları, kırılma ve cansızlaşma görülebilir. Yeterli miktarda iyot alımındaysa canlı, parlak ve gür saçlar elde edilir. Aynı zamanda iyot eksikliği nedeniyle ortaya çıkan tiroit hormon bozuklukları da saçların dökülmesine ve saçlarda çeşitli sorunlara yol açar. İyot alımı bu hastalıkların önüne geçebileceği için saçlarda meydana gelebilecek problemlere de fayda sağlamış olur.
İyotun Zararları
Vücuda yararlı her vitamin ve mineral gibi fazla alımında iyotun da zararlarıyla karşılaşılabilir. Bu da akıllara iyotun yan etkileri ve iyotun zararları nelerdir sorularını getirebilir. İyotun fazla kullanımı tiroid hormonlarının fazla çalışmasına yani hpertiroide neden olabilir. Hipertiroid, vücudun beyni olarak nitelendirilen tiroid bezinden salgılanan hormonların fazla çalışması durumudur. Bu hormonların az ya da fazla çalışması vücudun işleyişinde aksaklıklar meydana getirerek günlük hayatı olumsuz etkiler. Bu nedenle iyotun az alımında olduğu gibi fazla alımında da ciddi zararlar meydana gelebilmektedir.
İyot, tiroidin düzgün çalışmasını sağlamak için beslenme yoluyla alınması gereken bir mineraldir.
Tiroid hormonları, metabolizma, kemik sağlığı, bağışıklık tepkisi ve merkezi sinir sistemi gelişimi dahil olmak üzere çok çeşitli vücut fonksiyonlarında önemli görevler üstlenir. Gebelik ve emzirme sürecinde de önemi artan bir mineraldir.
Vücutta iyot dengesiz olarak bulunduğunda, olması gerektiğinden çok ya da az çalışan bir tiroide yol açabilir.
İyotun yaklaşık yüzde 70 ila 80’i boyundaki tiroid bezinde, kalan kısmı ise kanda, kaslarda, yumurtalıklarda ve vücudun diğer kısımlarında dağılmış olarak bulunur.
İyotlu tuzun yaygın olarak kullanıldığı ülkelerde iyot eksikliğine nadiren rastlanır. Bununla birlikte, dünya çapında tahmini 2 milyar insan iyot eksikliği riski altındadır ve dünya çapında yaklaşık 300 milyon insan tiroid bezi işlev bozukluğu ile yaşamaktadır.
Vücut iyot üretmediği için beslenme ya da takviyeler yoluyla alınması gerekmektedir.
14 yaşından itibaren önerilen iyot alımı hem erkekler hem de kadınlar için günde 150 (mcg) mikrogramdır. Artan ihtiyaç nedeniyle hamilelikte 220 mcg, emzirme döneminde 290 mcg alım önerilir.
Besinler, en iyi iyot kaynağıdır. Bitkisel ya da hayvanal gıdalardaki iyot miktarları yetiştirildiği bölgelere göre değişiklik gösterir. Denizden elde edilen balıklar ve diğer ürünler en iyi iyot kaynakları arasındadır.
Deniz yosunu en yoğun iyot içeren besindir. Tuzlu su balıkları, yumurta, peynir ve iyotlu tuz başlıca iyot içeren gıdalar arasındadır. Multivitaminler genellikle potasyum iyodür veya sodyum iyodür formunda iyot içerir. İyot içeren takviyelerin doktor önerisiyle alınması gerektiği unutulmamalıdır.
İyot vücutta çok önemli görevler üstlenir ve iyot eksikliği ya da fazlalığı bir dizi sağlık sorunlarına neden olabilir. İyotun görevleri ve iyot ile ilişkili sağlık sorunları arasında şunlar bulunur:
İyot, tiroid sağlığında hayati bir rol oynar. Boynunuzun ön, alt kısmında yer alan tiroid bezi bazı hormonların üretimini düzenler. Bu hormonlar metabolizmanız ve kalbiniz dahil olmak üzere pek çok vücut fonksiyonunda sağlıklı işleyişin sağlanmasında görev alır.
Tiroid hormonları yapmak için tiroidiniz az miktarda iyota ihtiyaç duyar. İyot olmadan tiroid hormonu üretimi azalabilir. Düşük ya da yetersiz çalışan bir tiroid bezi, hipotiroidizm adı verilen bir duruma yol açabilir.
Yeterli iyot alımı genel tiroid sağlığını iyileştirirken, çok fazla iyot tiroid bezi üzerinde olumsuz bir etkiye (hipertiroidi) neden olabilir. Bu yüzden özellikle tavkiye iyot alımına dikkat edilmelidir.
2. Guatr riskini azaltmak
Guatr tiroid bezinin genişlemesi, büyümesidir. Tiroidiniz hipotiroidizm veya hipertiroidizmin bir sonucu olarak büyüyebilir.
İyot eksikliğine uzun süre maruz kalma sonucunda guatr gelişebilir. İyot kaynaklı guatrlar, diyete iyot bakımından zengin yiyecekler veya takviyeler eklenerek tersine çevrilebilir.
Doktorunuz aşırı aktif tiroid bezini tedavi etmek için radyoaktif iyot adı verilen özel bir iyot türü önerebilir. Ağızdan alınan bir ilaçtır ve aşırı miktarda tiroid hormonunu azaltmaya yardımcı olmak için ekstra tiroid hücrelerini yok etmek için kullanılır.
Radyoaktif iyotla ilgili risk, çok fazla tiroid hücresini yok edebilmesidir. Bu durumda hormon üretim miktarını azaltarak hipotiroidiye yol açabilir. Bu nedenle, radyoaktif iyot genellikle anti-tiroid ilaçlar başarısız olduktan sonra önerilir.
4. Hamilelik ve döneminde nörogelişimi sağlamak
Hamilelikte daha fazla iyota ihtiyaç duyulur. Bunun nedeni, hamilelik sırasında iyot alımının fetüsün beyin gelişimi ile bağlantılı olmasıdır. Araştırmalara göre hamilelik sırasında anneleri iyot eksikliği olan bebeklerin IQ’ları daha düşük olmaktadır.
Hamileyseniz ve kullandığınız takviyeler iyot içermiyorsa, doktorunuza iyot takviyesi alımı hakkında danışmalısınız.
Ayrıca emziriyorsanız iyot alımınızı izlemeye devam etmeniz gerekecektir. Emzirme döneminde önerilen günlük iyot miktarı 290 mcg’dir. Bu normalde ihtiyacınız olan iyotun neredeyse 2 katıdır. Bunun nedeni, diyet ve takviyeden aldığınız iyotun anne sütü yoluyla emziren bebeğinize aktarılmasıdır. Bu önemli bir beyin gelişimi dönemidir ve bebeğin anne sütüyle yeterli iyot alımı şarttır.
5. Nükleer serpintiye karşı korunmak
Nükleer acil durumlarda, tiroid bezini radyasyon yaralanmalarından korumak için potasyum iyodür (KI) kullanılmasını önerilmektedir. Potasyum iyodür tablet ve sıvı formlarda mevcuttur.
Potasyum iyodür ne kadar erken alınırsa, bu tür acil durumlarda tiroidin o kadar iyi korunduğu düşünülür.
İyot, enfeksiyonların tedavisine ve önlenmesine yardımcı olmak için sıvı halde topikal olarak kullanılabilir. Hafif kesik ve sıyrıkların içindeki ve çevresindeki bakterileri öldürme özelliği taşır. Derin kesikler, hayvan ısırıkları veya yanıklar için kullanımı sakıncalıdır.
Diyetisyen Ayşegül Bahar
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası