Gün Doğdu Marşı Kime Ait

Sosyal medya platformu Twitter'da Gündoğdu Marşı Trend Topic listesine girdi. Okurlar Gündoğdu Marşı'nın sözlerini merak ediyor. İşte "Gündoğdu Marşı nedir?" sorusunun yanıtı ve Gündoğdu Marşı'nın sözleri...

AKP’nin grup toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşması sırasında bir grup genç, Gündoğdu Marşı'nı okudu. Vatandaşlar Gündoğdu Marşı hakkında ayrıntılı bilgi edinmek istiyor.

GÜNDOĞDU MARŞI NEDİR?

26 Ağustos 1922 tarihinde başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı yani Büyük Taarruz'un ardından Türk ordusu, 30 Ağustos'ta kesin olarak zafer kazanır. Afyon-Kütahya üzerinden İzmir'e ilerleyen Türkler, 9 Eylül 1922'de kesin olarak İzmir'i işgalden kurtarır. Büyük Taarruz sonrasında Gündoğdu Marşı, Türk insanının vatan uğruna canlarını feda edişini anlatmak için yazılmıştır.

GÜNDOĞDU MARŞI’NIN SÖZLERİ

Gün doğdu, hep uyandık,
Siperlere dayandık.
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Sandılar Türk uyudu,
Ata cenge buyurdu,
Türk’ün asker olduğunu
Dünyalara duyurdu.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Aşık eder herkesi.
Üstümüzden eksilmesin,
Al bayrağın gölgesi!

AKPaskerCumhurbaşkanıizmirKütahyasosyal medyaTrend TopicTwitter

Son 17 yılda AK Parti grup toplantıları pek çok ilginç ana sahne oldu.

Recep Tayyip Erdoğan hem 11 yıllık Başbakanlık döneminde hem Cumhurbaşkanlığı görev süresince mecliste sayısız konuşma yaptı.

O konuşmalara sloganlar, şarkılar, marşlar, türküler ve dövizler eşlik etti.

AK Parti grup toplantıları askeri kamuflaja ya da kefene bürünmüş gençlere de, türkü okuyan kadınlara da, ‘Tayyip Dede’ diye Erdoğan’a seslenen çocuklara da, şiir okuyan miniklere de tanıklık etti.

Erdoğan’ı tebessüm ettiren anlar olduğu gibi “Gençler bir susun artık” dedirten zamanlar da vaki.

Son yılların en ilgi çekici grup toplantısı ise belki de 16 Ekim Çarşamba günü düzenleneni.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan / Fotoğraf: AA

Cumhurbaşkanı Erdoğan tam Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna başlattığı Barış Pınarı Harekatı hakkında konuşma yapacakken kameralar salonun tribünlerine, Gündoğdu Marşı söyleyen AK Partili gençlere çevrildi.

Görüntü dikkat çekici olduğu kadar ilginç.

Zira söz konusu marş Türkiye’de yıllardır sol kesim ile özdeşleşmiş bir eser.  

Grup Yorum / Fotoğraf: The Voice Project

2012’de Eğitim-Sen’li öğretmenlerin Tire’deki eyleminde Gündoğdu Marşı söylendiğinde eğitimciler hakkında dava açılmış, iddianameye o marşın okunması da girmişti.

Eser neredeyse çeyrek asırdır protest ve özgün müziğin önde gelen topluluklarından Grup Yorum ile özdeşleşmiş durumda.

Gündoğdu marşının AK Parti grup toplantısında yankılanmasına 100 günü aşkın süredir açlık grevinde olan Grup Yorum üyeleri tepkili.

Bu tepkileri Twitter hesabına da yansıdı.

“Bunu konserlerimizde söylediğimiz için bugün konserlerimiz yasaklanıyor. Ve tam da buna karşı 153 gündür açlık grevindeyiz” diyen Grup Yorum, marşların sözlerinin değiştirildiğini, bunun kabul edilemeyeceğini söylüyor.

Sol cenahta Gündoğdu Marşı’nın sözleri şöyle hatırlanıyor:

Gün doğdu, hep uyandık
Siperlere dayandık
Bağımsızlık uğruna da
Al kanlara boyandık
Yolumuz devrim yolu
Gelin kardaşlar, gelin
Yurdumuza faşist dolmuş
Vurun kardaşlar, vurun

AK Parti grup toplantısında ise marş aynı ezgi farklı sözlerle şöyle seslendirildi:

Gün doğdu, hep uyandık
Siperlere dayandık
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Âşık eder herkesi
Üstümüzden eksilmesin
Reisimin gölgesi

Bestekârı ve ne zaman bestelendiği meçhul olan eserin birkaç farklı yorumu daha var.

En dikkat çekici olanı Türkiye’deki askeri geçit törenleri için yazıldığı söyleyenen, milliyetçi yorum:

Gündoğdu hep uyandık,
Siperlere dayandık
İstiklalin uğruna da,
Al kanlara boyandık.
Sandılar Türk uyudu,
Ata cenge buyurdu,
Türkün asker olduğunu,
Dünyalara duyurdu.
Ülkemiz Türk ülkesi,
Âşık eder herkesi
Üstümüzden eksilmesin
Al bayrağın gölgesi

Bu yorumun Gündoğdu Marşı’nın asıl hali olduğunu iddia edenler bulunuyor.

Kimi kaynaklar 26 Ağustos 1922’de başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı esnasında Afyon-Kütahya hattından İzmir’e doğru ilerleyen Türk ordusunun bu marşı söylediğini öne sürüyor.

Bu bakışa göre marşın vatan uğruna canını feda etmeyi anlatmak için yazıldığından dem vuruluyor.

Tarihçi-yazar Sinan Meydan ise marşın Kurtuluş Savaşı döneminde söylenmesi ile ilgili ana kaynaklarda herhangi bir bulguya rastlamadığını söylüyor:

Sinan Meydan / Fotoğraf: Twitter

Genelkurmay’ın yayımladığı savaş/harp tarihinde böyle bir bilgi yok. Savaşa katılanların anılarında da, benim okuduklarım içinde bu yönde bir bilgi kırıntısı dahi yok. Ama ne var? Mesela Havza’dan Amasya’ya giderken Atatürk’ün arabaları bozulduğunda söyledikleri marş var. İsviçreli çobanların söylediği, bizde ‘Dağa başını duman almış’ olarak bilinen şarkısı ile ilgili anekdotlar var. Gündoğdu marşı ile ilgili ise güvenilir kaynaklarda bir bilgi yok, kesinlikle ayrı bir araştırmayı gerektiriyor.

26. dönem CHP Hatay milletvekili ve Grup Yorum’un bir dönem solistliğini de yapmış olan Hilmi Yarayıcı ise marşın daha önce askeriyede kullanıldığını duyduğunu, Grup Yorum’un çeyrek asırdan uzun süredir bu marşı seslendirdiğini belirtiyor.

Grup Yorum'un eski solisti Hilmi Yarayıcı / Görsel: TBMM TV

Ama o da marşın kaynağı konusunda kesin bilgiye sahip değil:

Bestecisi ile ilgili benim de bir bilgim yok. Askeriye’de de, sol kesimde de bu marş okundu farklı sözlerle. Grup Yorum uzun zamandır seslendiriyor. Marşın bir başka versiyonu da Beşiktaş tribünlerinde seslendiriliyor.

Beşiktaş taraftarları da eski adıyla İnönü yeni adıyla Vodofone Park’ta da ya da Akatlar'daki basketbol sahalarında yıllardır Gündoğdu marşını maç öncesi veya sırasında seslendiriyor.

Siperler ‘statlar’ oluyor, istiklalin yerini ‘Beşiktaş’ alıyor, ülkemiz ya da yolumuz ‘semte’ dönüşüveriyor:

Gün doğdu hep uyandık
Statlara dayandık
Beşiktaş’ın uğruna da bayraklara dolandık
Semtimiz erkek semti âşık eder herkesi
Üzerimden eksilmesin bayrağımın gölgesi

Müzik yazarı Naim Dilmener de marşa aşina, hatta görüş almak için arandığında birden marşın sözlerini mırıldanıyor.

Naim Dilmener / Fotoğraf: Twittter

“Marş nereden geliyor?” diye sorulduğunda “İnanın bilmiyorum” diye cevap verip şunları söylüyor:

Devrimciler ile özdeşleşmiş bir marştır Gündoğdu. Ama orijinali bir türkü de olabilir, askeriyenin bir marşı da olabilir. Ama açıkçası emin değilim. Şurası çok açık, sözler değişiyor. Sonuçta askeri marşın orijinalinde ‘faşist’ kelimesi elbette olamaz. Yabancı bir uyarlama olup olmadığını dair elimizde bir bilgi ise bulunmuyor.

Marş doğal olarak popüler kültürde de hakim.

2017 yılında Start TV’de yayınlanan ‘Söz’ dizisinde askerler çatışma sırasında bu marşı söylüyor.

Dizinin o bölümündeki ezgiler Youtube gibi sosyal medya platformlarında ‘Herkesin hayran olduğu o müzik' diye paylaşılıyor.

İşin kurgusu bir yana marş bazı askeri geçit törenlerinde de ortaya çıkıyor.

4 Aralık 2014’teki İzmir Gaziemir’deki yemin töreninde olduğu gibi.

Yaklaşık 40 yıl boyunca Türk ordusuna hizmet eden emekli bir kurmay albay ise Gündoğdu Marşı deyince aklına ilk solcuların marşının geldiğini, askeri eğitimleri boyunca bu marşı hiç okumadıklarını belirtiyor:

Biz bunu askerlik hayatımız boyunca hiç okumadık. Ne Kuleli Askeri Lisesi ne Harp Okulu zamanında hiç bu marşı okumadık. Biz askerler ile alakası yok Gündoğdu Marşının. Ama bu marşın daha önce okullarda, özellikle kırsal kesimlerdeki ortaokul ve liselerde okutulduğunu duydum.

Gerçekten de marşın yıllar önce kırsal kesimde okutulduğu biliniyor.

Yazar Mümtaz Temiz, 1976’da Giresun Tirebolu’da bir köy öğretmeniyken Kurtuluş Savaşı zamanlarını müzik ile özdeşleştirmek için bu marşı öğrencilerine öğrettiğini, bu sebeple soruşturmaya uğradığını hatta okuldan sürüldüğünden bahsediyor:

Önüme bir beyaz kâğıt uzatıldı. Üzerinde şöyle yazıyordu:
1- “Öğrencilerinize ve tüm okul öğrencilerine ‘Gün doğdu hep uyandık’ diye bir marş öğrettiğiniz tespit edilmiştir. Bu marşta sözü edilen “Halk Savaşı’ndan kast ettiğiniz nedir?”
2- “Bağımsızlık uğruna alkanlara boyandık” sözü ile neyi anlatmak istiyorsunuz?”
3- “Başka bir diyeceğiniz var mı?”
Bir hafta sonra bana sürgün, müdürüme kınama cezası geldi.

Gündoğdu Marşı bu kez AK Parti ile gündemde.

Güfteler aynı, sözler yine farklı.

Gündoğdu’yu bir kez daha herkes sahipleniyor.

İşin doğrusu yıllardır hayatımızda olan marş yeniden tartışılıyor.

Ama nereden geldiği, nereden nereye evirildiği hala bilinmiyor.

Akla ise ister istemez Maarif Vekili Hasan Ali Yücel’in yıllar önce söyledikleri geliyor:

Bizim bestekârlarımız, kompozitörlerimiz yoktur, başka milletlerin bestelemiş oldukları şarkıyı alıp sözlerini değiştiriyor ve bu nağmeleri alıp kendi çocuklarımıza veriyoruz. Üstelik de bunları nereden aldığımızı söylemiyoruz.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti Meclis Toplantısı’nda konuşma yaparken mecliste bir grup tarafından Gündoğdu marşı okundu.  Gündoğdu Marşı sözleri, Barış Pınarı Harekatının 8. gününde Çarşamba gününe damga vurdu. Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Toplantısında söylenmesinden sonra da Twitter’da günün en çok konuşulan konusu oldu. İşte Gündoğdu marşı sözleri:

Gündoğdu Marşı Sözleri:

Gün doğdu, hep uyandık,

Siperlere dayandık

İstiklalin uğruna da,

Al kanlara boyandık.

***

Sandılar Türk uyudu,

Ata cenge buyurdu,

Türkün asker olduğunu,

Dünyalara duyurdu.

***

Ülkemiz Türk ülkesi,

Aşık eder herkesi

Üstümüzden eksilmesin

Al bayrağın gölgesi.

Gündoğdu marşı ne zaman yazıldı?

26 Ağustos 1922 tarihinde başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı (Büyük Taarruz), 30 Ağustos 1922 tarihinde Türk Ordusu’nun kesin zaferi ile sonuçlanır. Afyon – Kütahya hattından İzmir’e doğru ilerleyen Türk Ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir’i geri alarak 3 yıldan uzun süre işgal altında kalan topraklarımızı geri alır.

Büyük Taarruz sonrasında Gündoğdu Marşı, İzmir’in Kurtuluşu sonrasında İzmir Marşı, Türk insanının vatan uğruna canını seve seve feda etmesini anlatmak için yazılmıştır.

Malatya’da, Kredi ve Yurtlar Kurumunda (KYK) barınan öğrenciler, Türkiye’nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzuru getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekatı’na destek amacıyla yurtlardaki odaların ışıklarıyla “Barış” yazısı oluşturmalarının ardından ellerinde Türk bayrağı ile şiir okudu. ( Orhan Yoldaş – Anadolu Ajansı )

Malatya’da da öğrenciler asker selamı eşliğinde Gündoğdu Marşı’nı okumuştu

Malatya’da, Kredi ve Yurtlar Kurumunda (KYK) barınan öğrenciler, Türkiye’nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzuru getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekatı’na destek amacıyla yurtlardaki odaların ışıklarıyla “Barış” yazısı oluşturarak, asker selamı eşliğinde İstiklal Marşı’nı okudu.

Öte yandan, Malatya’da, Kredi ve Yurtlar Kurumunda kalan öğrenciler, Barış Pınarı Harekatı’na katılan Mehmetçik için odalarının ışıklarıyla “Barış” yazısı oluşturmuştu. Öğrenciler daha sonra asker selamı eşliğinde, İstiklal Marşı ile Gündoğdu Marşı’nı okumuştu.

Gündoğdu Marşı, Söz dizisinde de okundu

Türkiye’de yüz binlerce takipçisi ve seveni olan Söz dizisinde de en önemli sahnelerden birinde, Türk askeri bir operasyon sırasında omuz omuza vererek Gündoğdu Marşı’nı okumuştu.