Sesli okumak mı? Sessiz okumak mı? Sesli okumanın okumaya etkileri konusunda bilgi sahibi olarak bu soruya kendin cevap bulabilirsin. Sesli okuma dendiği zaman aklına tam olarak ne geliyor? Kitaplar söz konusu olduğu zaman hepimizin diyemesem bile çoğumuzun aklına satırları okurken kelimeleri sesli bir biçimde okumak geldiğinden eminim.
Bu davranış genel olarak insanların büyük bir bölümünde vardır. Peki bu davranış ne kadar doğrudur? Kitapları sesli olarak mı okumalıyız yoksa sessiz olarak mı? Aslında bunun çok net bir cevabı yok. Daha doğrusu kesinlikle şu şekilde olmalı diyebileceğimiz bir cevabı yok.
Sesli okuma nedir?
Sesli okuma nedir? Öncelikle bu soruyu basit bir şekilde cevaplayalım. Sesli okuma, elimizdeki bir metni okumaya çalışırken kelimeleri sesli olarak telaffuz etmemiz demektir. Bununla birlikte bazılarımız kelimeleri sesli olarak dile getirmesek bile dudaklarını hareket ettirerek kitabı okuyabiliriz. Bu okuma tekniği de sesli okuma kapsamına girebilir.
Bu okuma tekniğini bizler okumayı öğrenmeye başladığımız ilk yıllarda ediniriz. Genel olarak telkinler sonucu okuduklarımızı yüksek sesle dile getirdiğimiz için zaman içerisinde alışkanlığa dönüşür. Çocukluğumuza dönüp hatırlayacak olursak, okumayı söktüğümüz günlerde başlıca yaptığımız davranış tanıdıklarımıza bir şeyleri sesli olarak okumaktır.
Başlangıçta bir tür okumayı ispat etme olarak gözüken bu davranış, zaman içerisinde bizimle birlikte yolculuk eden bir okuma tekniği haline dönüşür. Sonraki zamanlarda ise okumaya pozitif veya negatif etki olarak yansır. Bunlar tamamen duruma, daha doğrusu amaca göre değişiklik gösterirler.
Odaklanmayı keskinleştirir
Yüksek sesle okurken, dikkatini dağıtan şeyler olmadan tüm enerjini eldeki göreve dahil etmenin daha kolay hale geleceğini göreceksin. Stephanie Ciccarelli&#;nin dediği gibi bu odaklanma sırasında zihinsel becerilerinin geliştiğinin farkında dahi olmayacaksın.
Biraz düşünecek olursak zihin kaslara benzer. Onu çalıştırdığın zaman ona güç kazandırmış olursun. Yüksek sesle okuduğunda, zihnin ve sesin arasındaki bağlantıyı tam olarak kullanmış olursun. Bu da daha fazla odaklanma ve tutarlılık ile sonuçlanır.
Okuma hızını etkiler
Bunun ne kadar doğru olduğunu bilmiyorum. Hatta bunu sana soru olarak yöneltmeyi daha uygun buluyorum. Gerçekten sesli okumanın okuma hızını yükselteceğine inanıyor musun? Böyle bir şey olduğunu düşünüyor musun?
Bazılarına göre insanların okuma hızı konuşma hızlarından daha düşüktür. Bunun bir getirisi olarak ise bu insanlar, kişinin okurken kelimeleri seslendirmesini yani konuşmasını okuma hızını yükselten bir etken olarak görürler.
Bunun doğruluk payının ne olduğunu gerçekten bilmiyorum. Zaman zaman sesli okuma gerçekleştiren birisi olarak buna hiç dikkat etmedim. Daha doğrusu böyle bir pozitif etkinin peşinde olmadım. Sesli okuma gerçekleştirirken hedefim daima aşağıda bahsedeceğim diğer pozitif etkiden faydalanmaktı.
Okuma hızına olumsuz etki
Sesli okumanın olumsuz etkileri konusunda kolayca dile getirilebilecek bir kavram vardır: Sesli okuma okuma hızını düşürmektedir. Yukarıda yer alan pozitif etkinin aksine bazı insanlar, kişinin bir dakika içerisinde okuyabileceği kelime sayısının sesli okuma tekniği kullanılması durumunda daha az olacağını savunurlar.
Biraz vakit ayırıp düşündüğün zaman bunun doğru olabileceğine kanaat getirebilirsin. Bana göre bunun doğruluk payının olması mümkündür. Ancak sonuçlar kişiden kişiye ve okunan metnin diline göre değişiklik gösterebilir.
Neden böyle düşünüyorum? En yakından tanıdığımız iki dili yan yana koyalım. Birisi ana dilimiz Türkçe, diğeri ise artık bir nevi öğrenmek zorunda olduğumuz İngilizce. Bu iki dilin kelimelerini okuma konusunda farklı senaryolarla karşılaşırız.
Türkçe bir kelimeyi okurken kelimeyi olduğu gibi telaffuz ederiz, harf değişiklikleri veya harf düşmeleri yapmayız. İngilizce kelimeleri telaffuz ederken ise durum tam tersidir. Özet geçmek gerekirse; sesli okumanın okuma hızını düşüreceği yönündeki temel düşünce belirli bir süre içerisinde okunan kelime miktarındaki azalışla ilgilidir.
Kavramayı iyileştirir
Sesli okumanın okumaya etkileri arasında pozitif olarak sunabileceğim en büyük etki budur. Sesli okurken okuduklarımızı daha iyi kavrarız. Ben bunun son derece doğru olduğunu düşünüyorum. Zaman zaman kendim de anlatılanları daha iyi anlamak için okuduğum kaynaktaki belirli kısımları sesli bir biçimde okumaya çalışıyorum.
Nitekim, sesli okumanın okunanları kavrama konusunda etkili olduğunu düşünenler benimle aynı fikirdeler. Onlara göre sesli okurken kelimeleri aslında iki kez okumuş oluruz. Birincisi gözle takip ederken kelimeyi görme anımız, diğeri ise onu sesli bir biçimde dile getirdiğimizde duyum anımız. Sonuç olarak onu daha iyi kavrama şansı elde etmiş oluruz.
Kelime bilgisini artırır
Kitap okurken nasıl telaffuz edeceğini bilmediğin bir kelimeyle hiç karşılaştın mı? Sesli okuma tanıdık olmayan kelimelere aşina olmana yardımcı olabilir. Bağlam içerisinde olduğu sürece bir şeyleri yüksek sesle söylemek çok güçlü bir şey yapmak demektir.
Kafanın içinden okurken sadece dahili olarak kelimeleri duyarsın. Kelimelerin etkisi o çok özel deneyim sırasında senaryoyu veya diğer kelimeleri yorumlama şeklinle sınırlı olur. Onları yüksek sesle okumayı seçersen, kelimelerde daha derin anlam katmanları bulabilirsin. Çünkü konuştuğun zaman onları bir anlamda canlandırmış olursun.
Egzersiz yapmayı sağlar
İnsanlar konuştukları zaman genellikle işleme sürecinde sesimizden daha fazlasını dahil ederler. Aslında çoğumuz, kültüre bağlı bir şekilde bir noktaya varmak için konuşurken vücudumuzun tamamını kullanırız. Fiziksel ifade, söylediklerimize ek olur veya söylediklerimizi destekler. Böylece sesinizin daha ilgi çekici olması mümkün hale gelir.
Yüksek sesle okumak eğlenceli bir iştir. Sadece eğlence için dahi sesi okuma yapmak mümkün olabilir. Hayal gücünü genişletme ve sesinde gizlenmiş olan yetenekleri keşfetme fırsatları arıyorsan, sevdiğin birine yüksek sesle bir çocuk kitabı okuyabilirsin. Hatta çocuk kitabı olması şart değildir, istediğin hemen hemen her şeyi okuyabilirsin.
Meydan okumana yardımcı olur
Yüksek sesle okuduğun zaman donuk kalmak bir seçenek değildir. Sesinin tamamını kullanman gerekir. Kelimelerin tam olarak duyulmasını sağlamak için ekstra çaba göstermelisin. Kelimeler arasındaki aralığı daha iyi bir şekilde ayarlayarak okuma hızını etkileyebilecek ve tonlama konusunda kendini geliştirme şansı elde edeceksin.
Nasıl ses çıkardığını merak ediyorsan, kendini kaydetmeyi ve sonra ses kaydını dinlemeyi denemelisin. Sesinin ne kadar akıcı, aydınlatıcı ve yüksek tonda olduğunu bu şekilde anlayabilirsin. Böylece hikayenin bir parçası olmaya çalıştığında tonunun değişeceğini daha yakından görmüş olacaksın.
Dinleme ve okuma becerilerini geliştirir
Yüksek sesle okumak, okuduğun ve duyduğun şeylerin farkında olman konusunda sana fazlasıyla yardımcı olur. Bununla birlikte okuduğun dilin dil bilgisi ve cümle yapısı gibi konularını daha yakından tanımlamayı sağlar. Yüksek sesle okumak, söylenenlere ilişkin yorumunu şekillendirmek için işe yarar.
Daha üretken, daha verimli ve daha zengin bir biçimde okuma deneyimi yaşayabilirsin. Sesli okuma yaparak edebi ufkunu genişletmeyi başarabilirsin. Ayrıca yazılı kelimeyi yorumlamanın birçok yolunu deneyebilirsin. Daha sonra bulgularını sözlü ifade yoluyla iletmeye çalışabilirsin.
Umarım bu yazı sesli okumanın okumaya etkilerini anlama konusunda sana yardımcı olmuştur. Eklemek veya sormak istediğin bir şeyler varsa hemen yorum yapabilirsin. Ayrıca, yazımı beğendiysen onu arkadaşlarınla paylaşabilir misin?
