ozon tabakasının delinmesinin nedenleri maddeler halinde / İklim Değişikliği ve Ozon Tabakası

Ozon Tabakasının Delinmesinin Nedenleri Maddeler Halinde

ozon tabakasının delinmesinin nedenleri maddeler halinde

kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir

ozon tabakası

Ozon Tabakasının Delinmesi

Ozon tabakası insanların hayatını sürdürebilmesi için önemli katmanlardan bir tanesidir. Ozon Bu tabaka, dünyayı zararlı ultraviyole radyasyondan korumaktadır. Özellikle CFC( kloro floro karbonlu gazlar) ozon tabakasını inceltmektedir. Ozon tabakası son 25 yıldır giderek incelmektedir. Antartika üzerindeki ozon tabakası ciddi derecede zarar görmüş olup delik giderek büyümektedir.

Ozon tabakasını bozan en önemli etken Kloroflorokarbon (CFC) gazlarıdır. 1928 yılında yeni bir gaz türü olarak bulunan CFC gazları çok ilginç özelliklere sahiptirler: Zehirli, aşındırıcı ve yanıcı değil, oldukça kararlı, uzun ömürlü ve uçucudur. Bu üstün özelliklerinden dolayı “harika gaz” olarak adlandırılırlar. Bu gazların yoğunlukları düşük olduğu için havadan daha hafif haldedirler ve atmosferin en üst katmanlarına kadar çıkabilirler (yaklaşık 11.000 metre). CFC gazlarının bozunma süresi 65 ile 120 yıl arasındadır. Bunlar morötesi ışınlarla yok edilene kadar stratosferde toplanırlar. CFC gazları yüksek enerjili güneş ışınları ile karşılaştıklarında ozon moleküllerini parçalarlar. Parçalanan ozon atomları nedeniyle stratosfer tabakası içerisindeki ozonun yoğunluğu azalır ve güneş radyasyonunun zararlı 7 etkilerinin yeryüzüne kadar ulaşmasına neden olur. Bir tane klor atomu binlerce ozon molekülünü yok edecek kapasiteye sahiptir (ÇETİN, 2008).

Ozon tabakasının incelmesinde etkili olan ana maddeler: Kloroflorokarbon (CFC), Hidrokloroflorokarbon (HCFC), Hidrobromoflorokarbon (HBFC), Halonlar, Karbontetraklorid, Metil kloroform, Metilbromürasidi’dir.


Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Kullanım Alanları

Kullanım AlanıAçıklaması

Soğutucu Üretimi

Ev ve ticari nitelikli soğutucu ve klima/ısı pompası sistemleri, Buzdolapları, Dondurucular, Nem alıcılar, Su soğutucuları, Buz ve dondurma makineleri, Klima (mobil/merkezi) ve ısı pompası sistemleri

Aerosol Üretimi

Tıbbi müstahzar üretimi

Yangın Söndürme

Sabit yangın söndürme sistemlerindeki kullanım

Elde taşınabilen yangın söndürücülerdeki kullanım

Köpük (Sünger) Üretimi

Sert poliüretan köpükler, Yalıtım panelleri, Soğutucu yalıtımı, Boru izolasyon maddeleri üretimi, Esnek sünger üretimi, Integral skin

Çözücü Olarak Kullanım

Metal temizleme, Elektronik temizleme, Tekstil temizleme

Tarımda Kullanım


Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri

İnsanların Üzerindeki Etkileri

Ultraviyole (UV) radyasyonun cilt kanseri de dahil pek çok insan sağlığı problemleriyle bağıntılı olduğu bilinmektedir. Cilt kanserinin ana sebebi çok fazla güneş ışığıdır. Güneş yanığı bir sağlık belirtisi olmadığı gibi 18 yaşından önceki birkaç ciddi güneş yanığı daha sonraki yaşam sürecinde cilt kanserinin gelişme ihtimalini önemli ölçüde arttırır. Açık tenli, açık renk saçlı kişiler cilt kanserine yakalanmakta en yüksek riske sahip olmalarına rağmen; tüm cilt tipleri için risk, daha çok UV-B radyasyona maruz kalmakla artar.

Güneşin yakıcı ışınları gözlere de zarar verebilir. Deliller uzun süreli güneş ışınlarına maruz kalmanın görmeyi azaltan ve sürekli körlüğün başlıca nedeni olan, gözbebeklerini örten kataraktı başlattığını göstermektedir. Ozon tabakasındaki %10′luk sürekli azalma sonucunda küresel olarak her yıl yaklaşık iki milyon yeni katarakt vakasının ortaya çıkacağı tahmin edilmektedir. Izdırap veren, fakat genellikle tedrici görüş kaybı olan kar körlüğüne de UV ışınları neden olmaktadır.

Artan UV-B’ye maruz kalmak insanların bağışıklık sistemini zayıflatır ve bu da vücutlarımızı enfeksiyon hastalıklarına karşı çok daha hassas hale getirmektedir.


Bitkiler Üzerindeki Etkileri

Aşırı UV-B, hemen hemen bütün yeşil bitkilerin büyüme süreçlerine mâni olur. Küresel ozon kayıplarının bitki türlerindeki zayiatları başlatabileceği endişesi vardır ve bunun sonucu küresel yiyecek stoklarının azalması olacaktır.

Buğday, pirinç, mısır ve soya fasulyesi gibi dünyadaki temel gıda ürünlerinden çoğu da dahil olmak üzere pek çok tarımsal ürün güneşin yakıcı ışınlarına karşı duyarlıdırlar. Deneyler yiyecek üretiminin, dünyaya ulaşan UV-B radyasyondaki her %1′lik artışla %1 oranında azalabileceğini göstermektedir. Nitrojen kullanan bitkilerin gelişimleri, artan UV-B radyasyon tarafından bozulur. Çok pahalı aşılama yöntemleri bazı kayıpları telafi etmeye yardım ederken, toprağın verimliliği ciddi olarak azalır. Bitki türlerindeki herhangi önemli bir kayıp, diğer türler ve ekosistemler üzerinde bir etkiye sahip olacaktır. Bitkiler başlıca oksijen üreticisidirler ve karbondioksit için başlıca depo yeridirler. Onlar hem toprak erozyonunu ve hem de su kaybını önlerler. Ormancılık alanında da artan UV-B radyasyonun özellikle fidelerden bitki yetiştirmeyi olumsuz yönde etkilediğini yapılan araştırmaların sonuçları göstermiştir.



Hayvanlar Üzerindeki Etkileri

Çoğu hayvan türleri UV-B’ye karşı kalın derileri ve deri pigmentasyonu nedeniyle insanlara nazaran çok daha fazla korunmaya sahip olmalarına rağmen bazıları artan UV-B’den etkilenebilirler. UV-B evcil hayvanlarda insanlarda görülenlere benzer kanserlere neden olur. Gözler ve vücudun UV’ ye maruz kalan pigmentsiz kısımları çok daha fazla risk altındadırlar. Cilt tümörleri; inekler, keçiler, koyunlar, kediler ve köpeklerde ve göz tümörleri; atlarda, koyunlarda, domuzlarda ve sığırlarda gözlenmektedir.


Endüstriyel Materyaller Üzerindeki Etkileri

UV ışınlara maruz kalmak başta plastik olmak üzere belirli endüstriyel materyallere zarar verebilir. UV’ deki en ufak bir artma bu materyallerin dayanıklılığını azaltır ve kullanım ömürlerini kısaltır. Plastik; stadyum koltukları, halatlar, evlerin cepheleri ve seraların üzerindeki şeffaf örtü de dahil pek çok değişik amaç için dış dünyada kullanılmaktadır. Bunlar üzerindeki UV zararları kolaylıkla görülebilir. Örneğin; dış yüzeylerdeki plastik kolaylıkla kırılabilir, sararır ve zamanla çatlaklar oluşur.

Ozon Tabakası Nedir, Hangi Katmanda Yer Alır? Ozon Tabakası Delinirse Ne Olur?

Güncelleme Tarihi:

LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi

Oluşturulma Tarihi: Temmuz 22, 2021 13:53

LinkedinFlipboardE-postaLinki KopyalaYazı Tipi

Renksiz ve keskin bir kokuya sahip olan Ozon, aynı zamanda da oksijenin kimyasal bir akrabasıdır. Oksijen atmosferde oksijen atomu (O), oksijen molekülü (O2) ve ozon (O3) olmak üzere normal oksijenden daha az kararlı bir yapıya sahiptir. Ozon Tabakası nedir, hangi katmanda yer alır? İşte, merak edilen tüm detaylar.

Haberin Devamı

Yüksek bir enerjiye sahip olan güneş ışınlarının normal oksijen moleküllerinin çarpması sonucunda ozon meydana gelir.

Ozon Tabakası Nedir?

 Ozon tabakasını çok sık duyuyoruz. Ozonun atmosfer ile ilişkisi, dünya üzerindeki etkileri ve nedenleri sürekli araştırılıyor. Ozonosfer ismi ile de bilinen ozon tabakası, güneşten dünyaya gelen tüm ışınları engelleyen katmana verilen bir isimdir. Ozon tabakası, stratosferin üst kısmından yer alan ve güneşten gelen zararlı ışınların yeryüzüne ulaşmasını ve temasını engelleyen koruyucu bir tabakadır. Bu tabakanın zarar görmemesi oldukça önemlidir. Çünkü güneşten gelen bazı ışınların ölümcül etkileri vardır. 

Ozon Hangi Katmanda Yer Alır?

 Dünya üzerindeki ilk canlılar, oksijensiz solunum yapan canlılardı. Bunun asıl nedeni ise, atmosferde serbest oksijen bulunmamasından kaynaklanıyordu. Anaerobik solunumdan sonra fotosentez kavramı da hayatımıza girdi. Bunun sonucunda ise, fotosentez yapabilen canlılar ortaya çıktı ve “solunum” bir anlam da değişmiş oldu. 

Haberin Devamı

 Fotosentez yapan canlılar su ve karbondioksiti kullanarak glikoz ve oksijen üretmeye başladılar. Bu sayede serbest oksijen ortaya çıktı ve bu serbest oksijenler stratosfer tabakasında da birikmeye başladı. Morötesi olarak isimlendirilen ışınlar, bu tabakada yer alan oksijen molekülleri ile temas etti ve bu moleküllerin iki oksijen atomuna bölünmesine neden oldu. Bu oksijen atomları da oksijen molekülleri ile birleşti ve bu sayede ozon tabakası ismi verilen katman ortaya çıkmış oldu. 

Ozon Tabakası Delinirse Ne Olur?

 Ozon tabakasının delinmesine bazı maddeler yol açar. Bunlardan bazıları ise, kloroflorokarbon, halonlar, karbontetraklorid, metikloroform, hidrokloroflorokarbon, mtilbromürasid maddeleridir. Ozon tabakasını incelten maddelerin kullanım alanı ülkemizde çok yaygındır. Bunlardan bazıları ise, soğutucu adı altındaki kullanımlar (buzdolapları, dondurucular, soğutucular gibi), tarım alanları, pompa ve ısı merkezleri, metal ya da elektronik temizlemede çözücü şeklinde yapılan kullanımlardır. Bölgesel olarak ozon tükenmesi yılın mevsimlerine enlemlere göre değişir. 

Haberin Devamı

 Kuzey yarım kürede ozon incelmesi kışın sonlarında ve baharın başlarında en büyük halini alır. Bu zamanlar içinde ozon kaybı uzun süreli ortalamaları yüksek oranda aşabilir. Ozondaki ciddi bir şekilde tükenme Güney Kutbu üzerinde görülürken, ılımlı alanlarda ise, daha az miktarlarda ve tropik bölgelerde ise, çok daha az miktarlarda da tükenme gözlemlenir. Bu, ozon tabakasının doğal olarak kutuplarda daha kalın ve tropiklere gidildikçe daha ince olmasından dolayı aslında önemli bir şanstır. 

Ozon Tabakası Delinmesi

 Ozon tabakasının delinmesinin en önemli nedeni, doğaya gerektiği kadar önem vermememiz ve iyi bakmamamızdan kaynaklanıyor. Aynı zamanda küresel ısınma, çevre kirliliği, çevre dostu olmama gibi pek çok neden doğanın insanlara küsmesine neden oluyor. Bunun sonucunda da doğanın dengesi bozuluyor ve çevre kirlilikleri artıyor. Dünyanın kirlenmesi ile birlikte doğamızda kirleniyor ve gelecek nesiller için tehlikeli bir hal almaya başlıyor. 

Haberin Devamı

 Ozon tabakası delinirse ultraviyole ışınlara maruz kalma oranımız da büyük ölçüde artıyor. Bu ışınlar, ekolojik dengeye önemli ölçüde zarar veriyor. Bu zararlı ışınlar cildimiz ile temas ettiği zaman kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Ozon tabakasının incelmesi sonucunda dünyaya düşen UV ışınlarının artmasına neden olur. Bu da deri kanseri başta olmak üzere, katarakt ve pek çok bağışıklık sistemi hastalıklarına yol açabilir. Bu ışınlar, aynı zamanda sadece insanlar üzerinde değil hayvan ve bitki gibi diğer canlı türlerine de doğrudan zarar verir.

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir