Osmanlı-Rus savaşı sırasında II. Abdülhamit, Meclis-i Mebusanı kapatır, idareci ve aydınların bir kısmını sürgüne, bir kısmını da değişik memuriyetlere gönderir. Böylece İstibdat (Baskı) Dönemi diye adlandırılan dönem başlamıştır.
Servet-i Fünun dergisi, Ahmet İhsan Tokgöz tarafından çıkarılan, başta Batıdaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri işleyen bir dergidir.
Recaizade Mahmut Ekrem, derginin yazı işleri müdürlüğüne öğrencisi Tevfik Fikreti getirtir.
Recaizade, dönemin yetenekli sanatçıları olan Halit Ziya, Cenap Şehabettin, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit, Hüseyin Siret, Hüseyin Suat, Ali Ekrem, Süleyman Nazif, Ahmet Hikmet ve Ahmet Şuayb gibi sanatçıların dergide yazmalarını teşvik etmiştir. Servet-i Fünun dergisi bu geçişlerden sonra güçlü bir edebiyat dergisi hüviyetini almıştır.
Servetifünun sanatçıları eserlerini, Edebiyatıcedide Kütüphanesi adıyla yayımlamışlardır.
Servetifünuncular, II. Dönem Tanzimat Edebiyatı sanatçısı olan Recaizade Mahmut Ekremin teori olarak sunduğu edebi düşünceleri kendilerine esas almışlardır.
Servetifünun Edebiyatı sanatçıları kendilerine XIX. yüzyılın ikinci yarısındaki Fransız edebiyatçıları örnek almışlardır.
Tanzimat sanatçıları Doğu kültürünü, Servetifünuncular Batı kültürünü daha iyi bilirler.
Servet-i Fünun yazarları; Stendhal, Flaubert, Balzac, Goncourt Kardeşler ve Bourget gibi sanatçıların etkisiyle realizme yönelmişlerdir.
Servetifünun sanatçıları; Alfred de Mussat, Gustave Flaubert, Honere de Balzac, Alphonse Daudet, Emile Zola, Leconte de Lisle, François Coopee, Stephane Mallarme gibi sanatçılardan etkilenmişlerdir.
Türk edebiyatı bu dönemde içerik, üslup ve teknik bakımdan Avrupalılaşmıştır.
Ahmet Mithat Efendi, Servetifünuncuları Sabah gazetesinde yayınladığı Dekadanlar makalesiyle eleştirmiştir. Dekadan, eskiye dönen, gerici anlamlarına gelir.
Servetifünuncular, Tanzimatla başlayan dili sadeleştirme çalışmalarına zarar vermişlerdir.
Bazı yazarlar, Milli Edebiyatın etkisiyle den sonra bazı eserlerini sadeleştirerek yayımlamıştır.
Hüseyin Cahit Yalçının de yayınlanan Edebiyat ve Hukuk adlı çevirisi sebebiyle dergi kapatılmış , böylece Servetifünun topluluğu da dağılmıştır.
Servet-i Fünun (Edebiyat-ı Cedide) Edebiyatı Genel Özellikleri:
Recaizade Mahmut Ekremin önderliğinde Servet-i Funun Dergisi etrafında toplanan bazı gençler Tevfik Fikretin derginin başına getirilmesiyle edebi bir topluluk özelliği kazanır.
Sonraları Cenap Şahabettin, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, Celal Sahir Erozan, Ali Ekrem Bolayır, Halit Ziya Uşaklıgilin katılımıyla genişler.
Devlet yönetiminin baskıcılığını bahane ederek toplumsal konulara eğilmediler.
Aruz ölçüsü başarıyla kullanılmıştır. (sadece Tevfik Fikret Şermin adlı eserini hece ölçüsüyle yazmıştır.)
Hep uzak ülkelere gitme hayaliyle yaşadılar.
Sanat, sanat içindir ilkesine bağlı kaldılar.
Nazım (şiir) nesre (düz yazı) yaklaştırılmıştır. Konu bütünlüğüne önem verilmiştir. (bkz. Mensur Şiir )
Batıdan sone ve terza-rima gibi yeni nazım şekilleri alınmıştır.
Şiirde parnasizm ve sembolizmden; hikaye ve romanda ise realizmden etkilenmişlerdir.
Servetifünuncular, hiç duyulmamış sözcükleri lügatlerden bulup kullanmış ve bununla övünmüşlerdir.
Halktan kopuk sadece kendilerinin anlayabildiği bir edebiyat dili kurmuşlardır. Bundan dolayı, bu edebiyat salon edebiyatı olarak da nitelenmiştir.
Anjanbmanları, en güzel şekliyle Tevfik Fikret kullanarak nazımı nesre yaklaştırmıştır. Anlamın tek mısrada bitirilmeyip şiirin bir kısmına veya bütününe yayılmasına anjanbman (ulantı) denir.
Servetifünunculara göre her şey, şiirin konusu olabilir.
Ahenk, uyum ve biçime önem verm işlerdir.
Bu dönemin şairleri, gerçeklerden kaçıp hayali bir dünyaya sığınmışlardır.
Fransızcadaki tamlamaları, mecazlı söyleyişleri ve imgeleri Türkçeye uygulamaya çalıştıklarından Arapça ve Farsça tamlamaları çokça kullanmışlardır.
Fransız edebiyatından etkilendiler. Cümle yapıları, Fransızca cümle yapısına benzemektedir.
Türkçenin söz dizimine uymayıp devrik, eksiltili ve uzun cümleler kullanmışlardır.
Yapıtlarında ruhsal bunalım, karamsarlık, umutsuzluk, bıkmışlık, memnuniyetsizlik havası açıkça sezilir.
Konularını İstanbuldan, kişilerini de daha çok tahsilli, okumuş, maddi kaygıları olmayan üst kesimden seçmişlerdir.
Bu dönemde öykü ve roman türünün en önemli temsilcisi Halit Ziya Uşaklıgil, şiir türünün Tevfik Fikret ve Cenap Şehabettindir.
Batılı anlamda birçok türün en güzel örnekleri bu dönemde verilmiştir.
Servetifünun Edebiyatı Şairleri:
Tevfik Fikret
Cenap Şehabettin
Celal Sahir Erozan
Süleyman Nazif
Hüseyin Siret Özsever
Ali Ekrem Bolayır
Hüseyin Suat Yalçın
Sülayman Nesip
Faik Ali Ozansoy
İsmail Safa
Servetifünun Edebiyatı Yazarları:
Halit Ziya Uşaklıgil
Mehmet Rauf
Hüseyin Cahit Yalçın
Ahmet Hikmet Müftüoğlu
Safveti Ziya
Ahmet Şuayp
Ahmet Reşit vd.
SERVET-İ FUNUN EDEBİYATININ SANATÇILARI
TEVFİK FİKRET ()
Tevfik Fikret, kendi akımının ve Türk edebiyatının en önemli şairlerindendir.
Edebiyatımızın biçim ve içerik bakımından yenileşmesinde etkin rol oynayan sanatçılardandır .
Batı edebiyatı nazım biçimleri olan sone, terzarima ve triyoleyi başarıyla kullanmıştır.
Serbest müstezatı, Türk edebiyatına yerleştirmiştir. Şiiri düz yazıya yaklaştırmıştır.
Aruz ölçüsünü Türkçeye başarıyla uygulamıştır.
Şiirlerinde musiki ve şekil kusursuzluğunu yakalamıştır.
Fen, bilim, teknik onun kalemiyle şiirimize girmiştir.
Parnasizm akımından etkilenmiştir.
Şermin adlı eserinde hece ölçüsünü kullanmıştır.
Başlangıçta şarap, aşk, bahar, aile, sanat, ruh sıkıntısı gibi bireysel; dergi kapandıktan sonra, devletsizlik, haksızlık, rüşvet, yoksulluk, dilencilik gibi toplumsal konuları da işlemiştir.
Servet-i Funundan sonra herhangi bir topluluğa katılmamış, bazı sosyal şiirler yazmıştır.
Türk edebiyatında ilk defa İstanbulu eleştiren şair olmuştur. (Sis şiiri)
Mehmet Akif ile atışmışlardır. Oğlu Amerikaya okumak için gider; ancak papaz olur.
Bu dönemin en tanınmış bağımsız sanatçıları; Hüseyin Rahmi Gürpınar ile Ahmet Rasimdir.
Roman ve hikaye alanında Fatma Aliye Hanım, Mustafa Reşit, Saffet Nezihi, Güzide Sabri, Vecihi diğer bağımsız sanatçılardandır.
Bağımsız sanatçıların bir kısmı Namık Kemalden diğer kısmı Ahmet Mithat Efendiden etkilenmişlerdir.
Şiirde Rıza Tevfik Bölükbaşı, Mehmet Emin Yurdakul, Mehmet Akif Ersoy, Mehmet Celal, Nigar Hanım dönemin bağımsız sanatçılarındandır .
HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR ()
Hüseyin Rahmi Gürpınar, Realistnatüralist bir yazardır.
Toplum için sanat görüşündedir.
Hemen her şey onun eserlerine konu olmuştur.
Mizaha, günlük konuşmalara çok sık başvurmuştur.
Ona göre roman sokağın aynasıdır.
Yabancı hayranlığı, mürebbiye takıntısını, kadın dedikodularını eserlerinde sıkça işlemiştir.
Eserleri İstanbul merkezlidir. Anadolu yoktur.
Eserleri: Şık, Mürebbiye, İffet, Şıpsevdi, Gulyabani, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Ben Deli Miyim? Nimetşinas
AHMET RASİM ()
Ahmet Rasim, eserlerinde ele aldığı kişilerin geleneklerinden, göreneklerinden, inançlarından bahsetmiştir.
Yapıtlarında sohbet havası vardır.
Servet-i Fünundan uzak durmuştur, Ahmet Mithat Efendinin edebi çizgisini izlemiştir.
Eserlerinde yaşadığı döneme ait ayrıntılı bilgiler vermiştir.
Kadın-erkek ilişkileri konusunu eserlerinde katı ahlakçı bir tutumla işlemiştir.
Şarkı da bestelemiştir
Başlıca eserleri: Hamamcı Ülfet (), Fuhş-ı Atik (), İki Güzel Günahkar, Afife, Kitabe-i Gam, Şehir Mektupları, Falaka, Muharrir Şair Edip, Ramazan Sohbetleri, Menakıbı İslam, Eşkali Zaman, Ciddü Mizah, Gülüp Ağladıklarım, Muharrir Bu Ya, Osmanlı Tarihi, İki Hatıra Üç Şahsiyet, İstibdattan Hakimiyeti Milliyeye, Romanya Mektupları
MEHMET AKİF ERSOY ()
Mehmet Akif Ersoy, sanatı toplum için kullanmıştır.
Mücadeleci fikir adamıdır.
Hayatı, olduğu gibi edebiyata yansıtmıştır.
Aruzu başarıyla kullanmıştır.
Epik -lirik şiiri ustaca kullanmıştır.
İslam birliği (ümmet bilinci) ni yerleştirmek için uğraşmıştır.
Tek eseri SAFAHATtır.
Ayrıca bakınız ⇓
Serveti Fünun Edebiyatı
kaynağı değiştir]
^Akyüz, K. (). Modern Türk edebiyatının ana çizgileri. MAS Matbaacılık.
^Parlatır, İ. (). Servet-i Fünûn edebiyatı. Akçağ.
^Birinci, N. (). Edebiyat üzerine incelemeler. Kitabevi.
^Korkmaz, R. Türk Edebiyatı Tarihi Cilt 3 (ed. Talat Sait Halman vd.),“. Yenileşme Dönemi Servet-i Fünûn Topluluğu.
^Tuncer, H. (). Servet-i fünun edebiyatı (Cilt. 2). Akademi Kitabevi.