Yanik Neden Su Toplar

Tüm bu yanık vakaları acil servise en sık başvuru nedenleri arasında yer alıyor. Yanık sonrası buz uygulaması yapmak, yanan bölgeye diş macunu ya da yoğurt sürmek acıyı dindirmek için ilk akla gelenler arasında… Peki halk arasında doğru olarak bilinen bu yöntemler gerçekten etkili oluyor mu? Memorial Şişli Hastanesi Acil Servis Sorumlusu Uz. Dr. Gökhan Ferahcan, yanık tedavileri hakkında bilgi verdi.

Yanan bölgeyi musluk suyu altında dakika soğutmak gerekiyor

Yanık tedavisinde yapılması gereken ilk hareket, yanan bölgeyi soğutmak olmalıdır. Soğutma için en uygun olan yöntem musluk suyu uygulamasıdır. Yanan bölgeyi akan bir suyun altında en az 10–15 dakika tutarak soğutmak gerekir. Bu sayede hem acı ve sızıyı dindirmiş hem de yanığın daha derinlere inmesini engellemiş olursunuz.

Yanık sonrası oluşan su kabarcıklarını patlatmayın

Yanan bölgede oluşan içi su dolu kabarcıklar o bölgede derinin sorunsuz bir şekilde iyileşmesinde büyük öneme sahiptir. Bu kabarcıkların kesinlikle patlatılmaması gerekir. Çünkü o kabarcıkların altında proteinden zengin bir sıvı birikmektedir. Bu sıvı üstteki ölü deri tabakasını korumaktadır ve deriye son derece faydalıdır.

Yanık izi kişinin ten rengi ve vücut yapısına göre değişir

Oluşan baloncukları patlatmak ya da patlatmamak yanan bölgede iz kalıp kalmaması açısından belirleyici bir faktör değildir. Yanan yerde iz kalıp kalmayacağı daha çok yanığın derinliği ve iyileşme süresinde olabilecek enfeksiyonlara bağlıdır. Tüm bunların yanı sıra; enfeksiyon sonrasında güneşe maruz kalmak, kişinin cilt yapısı, ten rengi gibi etkenlerde vücutta iz kalıp kalmamasında rol oynamaktadır.

Diş macunu ve yoğurt uygulamasından uzak durun

Diş macunu, yoğurt, el ve yüz kremi gibi ürünlerin yanıkların üzerine sürülmemesi gerekir. Halk arasında yanlış inanışlardan biri olan; zeytinyağı ve mumu eritip krem şekline getirdikten sonra yaraya sürmek gibi tedavi şekillerinin yanan bölgeye hiçbir faydası yoktur. Bu gibi ilk yardım inanışlarıyla yapılan uygulamalar, yanan yerin enfeksiyon kapmasına sebep olabilir.

Yanan yere buz uygulamak cilde zarar veriyor

Yanık tedavisi için yanlış olan uygulamalardan bir tanesi de yanan bölgeye buz uygulanmasıdır. Buzun da cildi yakma özelliği vardır. Sıcak yanıklarının haricinde çok nadiren gördüğümüz soğuk yanıkları da vardır. Cildi daha da tahriş ettiği için buz tedavisini kesinlikle önerilmemektedir. Yanan bölge el ve yüzümüzü yıkayabileceğimiz normal ısıdaki musluk suyunun altına tutulmalıdır.

Yanma esnasında acele ile kıyafet çıkartılmamalı

Kişi yanma sırasında üstünde kıyafet varsa o anda acele ile kıyafetini çıkarmamalı, kıyafeti ile birlikte yanan yeri suyun altına tutmalıdır. Çünkü yanan yer o anda su topladıysa yanma telaşı ile kıyafeti hızlıca çıkarmak su kabarcıklarının patlamasına ve derinin soyulmasına sebep olabilir. Yanığı soğuttuktan sonra kıyafet çıkarılıp yanığın üzerini temiz bir bezle örtmek ve hastaneye başvurmakta fayda vardır.

Yanık örtüleri her evde bulundurulmalı

Acil serviste yanık bölgesine ilk müdahalede yüksek su içerikli özel yanık örtüleri kullanılmaktadır. Bu yüksek su içerikli hidrojen örtüler, çok hızlı bir şekilde yanığı soğutup, acının geçmesini sağlamaktadır. Yanmanın gerçekleştiği ilk saatler içerisinde, hidrojenli yanık örtüsünü yanık bölgesine uygulamakta fayda vardır. Ütü yanığı, buhar yanığı gibi 1. ve 2. derece yanıkların geçmesinde çok etkilidirler. Herkesin evinde bunu bulundurmasında fayda vardır. Yanık bölgesinin tedaviden sonra mutlaka temiz tutulması, doktor kontrollerine düzenli gidilmesi ve yanığın iyileşme sürecinin takibi çok önemlidir. Çünkü bazı yanıklar çok büyük problemler doğurabilir. günde iyileşebilen yanıklar olduğu gibi haftalarca süren yanık vakaları da görülebilmektedir.

Su Toplaması Nedir? 

Deri, üst ve alt deri olmak üzere iki kısımdan meydana gelir. Üst kısımda bulunan deri ölü hücrelerden oluştuğundan dolayı sinir ve kan damarı bulunmaz. Alt deri ise tam tersidir. Bu iki tabaka arasında oluşan sıvı birikmesine halk dilinde su toplaması adı verilir. Oluşan su toplanmasının küçük olanlarına vezikül, büyük olanlarına ise bül adı verilmektedir. 

Su toplanması olayı, vücudumuzu oluşturan hücrelerin içerisinde bulunan sıvının bir şekilde dışarı sızmasıdır. Bu sıvı deri dışına atılmadan bir süre burada kalırsa iltihap oluşumu gerçekleşebilir. Su toplanması olayının gerçekleştiği bölgede gerilim nedeniyle ağrı oluşabilmektedir. Bu durum problemi yaşayan kişide rahatsız edici bir his oluşturabilir.

Eğer ayağınızda içi dolu büyük bir kabarcık mevcut ise su kabarcıklarının içinin boşaltılması gereklidir. Pratik olarak ev ortamında yapılabilecek steril bir iğne ucu ile öncesinde kabarcığın oluştuğu bölgeyi iyot solüsyonu ile temizlemek ve ardından iğne ile kabarcığın tavanını bozmadan ortadan kaldırılmadan sıvının çekilmesidir. Bu işlem kabarcığa bağlı olarak gelişen ağrıların hafifletilmesini hem de bölgede meydana gelen hasarın daha hızlı iyileşmesini sağlayacaktır. 

Ayakta Su Toplanmasının Nedenleri Nelerdir? 

Ayakta su toplanmasının bilinen birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenlerden bazıları ise şunlardır;

Koşmak ya da çok yürümek derinin tahriş olmasına sebep olabilir. Bu nedenle hasar alan deri su toplayabilir. 

Ayakkabı içerisine giren çakıl, kum, taş gibi maddeler ayağı zorlayacağından dolayı su toplanmasına sebep olabilir. 

Çorap ve ayakkabı seçimi yanlış yapılırsa ciltte hasar oluşturabilir. Bunun yanı sıra sıkça çorap değiştirmek su toplanmasını önleyebilir. Seçilen ayakkabıların kullanım amacına uygun bir şekilde seçilmesi de önemlidir. Kullanılan çoraplar pamuklu değil, yünlü/sentetik olmalıdır. 

Ayakta acı hissi oluşursa, ayak derhal yıkanmalı ve kurtularak temiz bir çorap giyilmelidir. 

Ayakta oluşan su toplanması bu gibi nedenlerle oluşmamış ise ve iyileşmesi uzun bir süre alıyorsa başka bir hastalığın habercisi olabilir. Bu gibi durumlarda doktora danışılmasında fayda vardır. 

 ​​​​Ayakta Su Toplaması Nasıl Geçer, Nasıl Tedavi Edilir? 

 Ayakta meydana gelen su toplamalarının dikkate alınmaması durumlarında enfeksiyon kapma riski oluşturan rahatsız edici bir durumdur. Su toplaması rahatsızlığının tamamen geçene kadar ayakta durmaması oldukça önemlidir. Ayaklarda meydana gelen su toplaması kişilerin istirahat etmesi halinde normale göre daha hızlı iyileşme gerçekleşecektir.

Ayaklarda meydana gelen su toplanmasına, kullanılan ayakkabı sebep olmuş ise aynı ayakkabının giyilmemesi ya da sorunun çözülmesi gerekmektedir. Ayaklarda oluşan su kabarcıkları geçmemiş ise içerisinde bulunan sıvının temiz bir ortamda boşaltılması gerekir. Su toplaması meydana gelen ayağa bir müddet çorap giyilmemelidir. 

Eğer ayakta oluşan kabarcık zaten kendiliğinden yırtılmış bir halde ise sorunlu bölgenin temizliğine daha fazla dikkat edilmesi gerekmektedir. Yırtılmış olan kabarcığın çevresi sıklıkla ılık su ile temizlenmeli ve antibiyotik krem tatbik edilmelidir. Su toplayan bölgede yırtılan yerler hiçbir şekilde daha fazla soyulmamalı, derinin bu bölgeyi kendi kendine atması beklenmelidir.

Kanser, kalp rahatsızlıkları, HIV, şeker hastalığı gibi nedenlerle enfeksiyon kapma riski oldukça yüksek olan kişilerin ayaklarında meydana gelen su kabarcıklarının patlatmamaları gereklidir. Bu rahatsızlıklara sahip olan kişiler mutlaka uzman bir doktor tarafından yönlendirilerek tedavi edilmelidir. 

Bir çok hastalığa tedavi bulunmasına rağmen, yanık için kesin bir çözüm ve tedavi bulunmamaktadır. Yanıklar için tedavi önerileri:

1. Adım

Yanığı değerlendirin. Yanıklar, artan ciddiyete göre birinci, ikinci ve üçüncü derece yanıklar olarak sınıflandırılır. Birinci ve ikinci derece yanıklar çok ağrılıdır ama üçüncü derece yanıklarda ya çok az ağrı olur ya da hiç ağrı olmaz çünkü sinir uçları hasar görmüştür. Üçüncü derece yanıklar cildin alazlanmış veya beyaz görünmesine neden olabilir; bu yanıklar acil tıbbi bakım gerektirir ve evde tedavi edilemez. Üçüncü derece yanıkları kaynar suda nadirdir çünkü etkilenen cildin ısı kaynağına birkaç saniye temas etmesini gerektirir. Yanık kabarcıklanırsa veya rengi kırmızıysa birinci veya ikinci derece yanıktır ve ilk yardımla tedavi edilebilir.

2. Adım

Yanığı soğutun. Yanan yüzeyi soğuk suya tutmak daha fazla doku hasarını önleyecektir. Bu, yanan bölgeyi soğuk su dolu bir tasa sokarak, musluğun altına tutarak, bir bez ıslatıp onu etkilenen bölgeye koyarak yapılabilir. Buz veya buzlu su kullanmayın çünkü cilde daha da zarar verir.

3. Adım

Antibiyotikli merhem sürün. Gümüş sülfaziyadin gibi antibiyotik merhemler bakterilerin yaraya ulaşmasını engeller. Ayrıca yaranın üstünde mühür oluşturur. Antibiyotik kremler çoğu eczaneden reçetesiz olarak alınabilir.

4. Adım

Yanan bölgeyi sarın. Bu en iyi, steril bir bez kullanarak yapılır; yapışkanları olan herhangi bir bezden veya yarada kalıntı bırakabilecek pamuk gibi kumaşlardan kaçının. Hasarlı dokuya baskı olmaması için anığın etrafında bezi hafifçe sarın. Bezi her gün değiştirin.

5. Adım

Enfeksiyona dikkat edin. Enfeksiyon kapmış bir yanığın işaretleri yanan alandan çıkan kırmızı çizgiler, artan şişme, akıntı ve ateştir. Enfekte yanık yaraları tehlikeli olabilir, özellikle enfeksiyon yayılırsa. Enfeksiyondan endişeleniyorsanız bir tıp uzmanıyla görüşüp ileri tedavinin gerekip gerekmediğini belirleyin.