Deniz Gezmis Doğum Günü

27 Şubat doğumlu olan Deniz Gezmiş'in bugün doğum günü.

Türk devrimci hareketinin simge isimlerinden bir haline gelen Deniz Gezmiş; arkadaşları Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile birlikte 6 Mayıs 'de idam edilmişti.

Gezmiş idam edildiğinde 25 yaşındaydı.

Deniz Gezmiş kimdir?

Deniz Gezmiş Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nun kurucusuydu. İlk ve orta öğretimini Sivas'ta tamamlayan Deniz Gezmiş lise öğretimini ise İstanbul'da tamamladı. Gezmiş'in Sosyalist düşünce ile tanışması ise lise yıllarına dayanıyor. yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne giren Deniz Gezmiş, ilk olarak, Ankara'dan İstanbul'a yürüyen Çorum temizlik işçilerinin eylemlerini destekledi ve Türk-İş yöneticilerini protesto eden gösteri içinde yer aldı. Sonrasında ise gözaltına alındı.

Serbest kalan Gezmiş bir süre sonra 30 Ocak 'de Hukuk Fakültesi'nde birlikte okuduğu arkadaşlarıyla Devrimci Hukukçular Örgütü'nü kurdu. Sonrasında 6. Filo'yu protesto ederken tekrar gözaltına alındı, yargılandı ve beraat etti. Bir süre sonra öğrenci eylemlerinden uzaklaşan Gezmiş, Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan'la birlikte Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nu (THKO) kurdu. 11 Ocak 'de THKO adına arkadaşlarıyla birlikte Ankara İş Bankası Emek Şubesi soygununu gerçekleştirdi.

4 Mart 'de ise Amerikalı dört erin Balgat'taki tesislerden kaçırılması eyleminde yer aldı. Ancak Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan eylemden sonra Sivas'a kaçtı. Aslan o esnada Elmalı'da iken, Gezmiş ise 16 Mart salı günü Sivas'ın Gemerek ilçesinde etrafı sarılarak yakalandı.

16 Temmuz günü başlayan mahkeme 9 Ekim'de sona erdi. Deniz Gezmiş ve arkadaşları hakkında idam kararı verildi. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'la birlikte 6 Mayıs gecesi saat arası Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'nde asılarak idam edildi.

DUVAR - Türkiye Halk Kurtulu&#; Ordusu’nun (THKO) kurucu üyesi Deniz Gezmi&#;'in, gözalt&#;na al&#;nd&#;ktan sonra çekilen bir foto&#;raf&#; ilk kez yay&#;nland&#;. 6 May&#;s günü Ulucanlar Cezaevi’nde idam edilen Gezmi&#;’in foto&#;raf&#; Depo Photo taraf&#;ndan do&#;um günü vesilesiyle yay&#;nland&#;.

Depo Photo Erol Olgundemir taraf&#;ndan çekilen foto&#;raf&#; yay&#;nlad&#;. Foto&#;raf y&#;l&#;nda &#;stanbul Üniversitesi’nden gözalt&#;na al&#;nan Deniz Gezmi&#;’in &#;stanbul Emniyet Müdürlü&#;ü’nün bulundu&#;u Sansaryan Han’a gözalt&#;nda iken çekilmi&#;.

DEN&#;Z GEZM&#;&#; K&#;MD&#;R?

Türkiye gençlik hareketi önderlerinden kabul edilen Deniz Gezmi&#;, Ankara'n&#;n Aya&#; ilçesinde 27 &#;ubat 'de do&#;du. 'da &#;stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne giren Gezmi&#;, 'te Türkiye &#;&#;çi Partisi'nin Üsküdar &#;lçesine üye oldu. 30 Ocak 'de Hukuk Fakültesi'nde Devrimci Hukukçular Örgütünü kuran Gezmi&#;, 12 Haziran 'de &#;stanbul Üniversitesi'nin i&#;gal edilmesine önderlik etti.

&#;stanbul'a gelen 6. Filo'yu protesto eylemlerinde yer alan Gezmi&#;, 30 Temmuz'da bu eylemlerden dolay&#; tutukland&#; ve 20 Eylül'de serbest b&#;rak&#;ld&#;.  Haziran'&#;nda Filistin'e giderek Eylül'e kadar Filistin gerilla kamplar&#;nda kalan Gezmi&#;, 20 Aral&#;k 'da yakaland&#; ve Cihan Alptekin'le birlikte 18 Eylül 'e kadar tutuklu kald&#;.

Daha sonra Sinan Cemgil ve Hüseyin &#;nan'la birlikte Türkiye Halk Kurtulu&#; Ordusu'nu (THKO) kurdu. 4 Mart 'de dört ABD'li erin kaç&#;r&#;lmas&#; eyleminde bulunan Gezmi&#;, erlerin serbest b&#;rak&#;lmas&#;ndan sonra Sivas'&#;n &#;ark&#;&#;la ilçesinin Gemerek nahiyesinde Yusuf Aslan'la birlikte yakaland&#;. 9 Ekim 'de idam cezas&#;na çarpt&#;r&#;lan Gezmi&#;, 6 May&#;s 'de idam edildi.

Henüz 25 yaşında iken idam edilen devrimci hareketin sembol ismi Deniz Gezmiş’in doğum günü kutlanıyor. Son sözleri ‘Yaşasın Tam Bağımsız Türkiye’ olan Deniz Gezmiş; Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile birlikte 49 yıl önce idam edilmişti.

Türkiye devrimci hareketinin önderlerinden Deniz Gezmiş idam edilmeseydi 74 yaşında olacaktı. Deniz Gezmiş için sosyal medyada çok sayıda mesaj paylaşıldı. Gezmiş’in doğum gününün uzun süre 27 Şubat olarak biliniyor olsa da ağabeyi Bora Gezmiş, ’da yaptığı açıklamada “Sevgili arkadaşlarım; Deniz’in doğum günü 28 Şubat’tır. Bazı arkadaşlarım bugün için mesaj yazmışlar. Bilgilendirmek istedim.” demişti. Bora Gezmiş, Deniz Gezmiş’in nüfus kağıdını da paylaşmıştı.

DENİZ GEZMİŞ’İN ANLAM DOLU SÖZLERİ

– Burada ölen yalnızca bedenimdir ki zaten ölümlüydü, ölecekti ama düşüncemi öldüremeyeceksiniz, düşüncem yaşayacak.

– İddianamede geçen ve bana atfedilen bir cümleyi kabul etmiyorum. Ben silahımı halka ve orduya karşı kullanmadım, ancak vatan hainlerine karşı kullanmak maksadıyla taşıdım ve ‘halka ve orduya karşı kullanırım' şeklinde beyanda bulunmadım.

– Öteden beri arz etmiş olduğum gibi, bu ülkede anayasayı en fazla savunanlar bizleriz. Anayasayı ihlal edenlerse ortadadır. Anayasanın uygulanmasını isteyen gene bizleriz.

FOTO: DEPOPHOTOS / Deniz Gezmiş Filistin Kurtuluş Örgütü üyesi olduğu döneme ait bir belge.

– Anayasayı uygulamayan yavuz kimselerse hâlâ ortadadır ve yine o kişiler bizim kellemizi istemektedirler. İddia makamı bizim vermekte olduğumuz bağımsızlık savaşına karşıdır, Türkiye Cumhuriyeti anayasasının hukukuna karşı, reformlara karşıdır.

– Vatan, onu parsel parsel satanların değil; uğrunda darağacına gidenlerin vatanıdır.

– Biz hiçbir zaman bütün çabamıza rağmen Türkiye'nin bağımsızlığını temin edemedik. Bugüne kadar da bu özlem içinde kaldık.

FOTO: DEPOPHOTOS / Deniz Gezmiş, sorgusu sonrası Ankara Emniyet Müdürlüğü’nden, güvenlik çemberi içinde adliyeye götürüldü.

DENİZ GEZMİŞ KİMDİR?

Deniz Gezmiş liseyi İstanbul'da okudu. yılında Türkiye İşçi Partisi'nin Üsküdar ilçe başkanlığına aday oldu. Deniz Gezmiş henüz lise yıllarındayken tanıştığı sol görüş ile genç yaşta kendini eylemlerin ortasında buldu. 31 Ağustos tarihinde Ankara'dan İstanbul'a yürüyen Çorum Belediyesi temizlik işçilerinin, Taksim Anıtı'na çelenk koymaları sırasında Türk-iş yöneticilerini protesto eden grupla beraber yaptığı eylem sonucunda tutuklanarak gözlatına alındı. Bu olay Deniz Gezmiş‘in ilk gözaltına alınmasıydı.

Deniz Gezmiş yılının Kasım ayında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. Ardından 19 Ocak ′de Türkiye Milli Talebe Fedarsayonu'nunda çıkan olaylarda arkadaşları ile gözaltına alındı ancak kısa bir süre sonra serbest bırakıldı. 22 Kasım ′de ise öğrenci örgütlerinin düzenleddiği Kıbrıs Mitingi sırasında Aşık İhsani ile birlikte ABD bayrağının yakılması nedeniyle tekrar gözaltına alındı.

FOTO: DEPOPHOTOS / Deniz Gezmiş ve Cihan Alptekin

30 Ocak ′de hukuk fakültesindeki arkadaşları ile birlikte Devrimci Hukuklular Örgütü'nü kurdu ve hemen ardından 7 Mart ′de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi konferans salonunda düzenlenen AIESEC genel kurul toplantısında konuşma yapan devlet bakanı Seyfi Öztürk'ü protesto ettiği için bir kez daha tutuklandı. 2 Mayıs ′e kadar tutuklu kalan Deniz Gezmiş, yargılandı ancak beraat etti.

12 Haziran ′de İstanbul Üniversitesi'nin işgal edilmesinde önderlik etti. İşgal Konseyi adı verilen grubun lideri olarak Baltalimanı'nda yapılan görüşmelere katılan Deniz Gezmiş, öğrenci haklarının elde edilmesinde etkili oldu. 30 Temmuz'da 6. Filo'nun İstanbul'a girişini protesto etmek suçundan tutuklandı.

Deniz Gezmiş, Milli Demokratik Devrim görüşünün öğrenciler arasında yayılmasında etkili oldu. yılında yapılan öğrenci eylemlerinde Cihan Alptekin, Mustafa Lütfi Kıyıcı, Mustafa İlker Gürkan, Cevat Ercişli, Selahattin Okur, Saim Kurul ve Erim Süerkan ile birlikte Devrimci Öğrenci Birliği'ni kurdu. Ardından 1 Kasım ′de Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı'nın da içinde bulunduğu AÜTB, DÖB ve ODTÜÖB'nin de içinde bulunduğu “Samsun'dan Ankara'ya Mustafa Kemal Yürüyüşü”‘nü düzenledi. 28 Kasım ′de ABD büyükelçisinin İstanbul'a gelişini prototesto etmek amacıyla düzenlenen eylemde tutuklandı ancak tekrar serbers bırakıldı.

Deniz Gezmiş bu dönemde aylık tutuklanma süreçleri geçirdi. 16 Mart ′da İstanbul Üniversitesi'nde düzenlediği öğrenci hareketleri nedeniyle 19 Mart'ta tutuklandı ve 3 Nisan'a kadar tutukluluğu devam etti. Ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencilerinin düzenlediği protesto gösterilerine önderlik etti. Çıkan çatışmalarda yaralandı. 23 Haziran ′da TMGT'nin toplsndığı 1. Devrimci Miliyetçi Gençlik Kurultayı'nsa FKF Genel Başkanı Yusuf Küpeli ile birlikte bir program hazırladıktan sonra hakkında tutuklama kararının olmasından dolayı Filistin'e kaçtı.

1 Eylül ′a kadar Filistin'de kaldı. Bu dönemde üniversiteyi işgalden dolayı Hukuk Fakültesin'den atıldı. 23 Eylül ′da hukuk fakültesinde olduğu bir sıra polis tarafından yakalarak gözaltına alında da 25 Kasım'da serbest bırakıldı. Ardından Yıldız Devlet ve Mühendislik Akademisi'nde Battal Mehetoğlu'nun sağcılar tarafından öldürülmesi olayında okulda yapılan aratırmalarda Deniz Gezmiş‘e ait olduğu önesürülen silahların ele geçirlmesi üzerine hakkında tekrar tutuklama kararı çıkarıldı. 20 Aralık ′da tutuklanan Deniz Gezmiş, 18 Eylül ′e kadar hapis yattı.

Hapisten çıkmasından sonra öğrenci hareketlerinden uzaklaştı ve Sinan Cemgil ve Hüseyin İnan'la birlikte Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu'nu kurdu. Türkiye'de silahlı mücedele veren ilk siyasi örgüt olan THKO, bağımsız ve demokratik bir Türkiye için mücadele yürürttü. Sosyalist gençliğin katıldığı bu örgüt Hüseyin İnan, Sinan Cemgil, Yusuf Aslan, Alparslan Özdoğan, Deniz Gezmiş ve Cihan Alptekin tarafından kurulmuştu. Bir takım eylemlerden sonra 4 Mart ′de yayınlanan bir bildiri ile örgüt kamuoyuna tanıtıldı.

İlk silahlı eylemleri 29 Ocak tarihinde verdi ve 12 Mart dönemi boyunca faaliyetlerini sürdürdü. Daha sonra bu örgüt içinde Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ve Deniz Gezmiş'in de bulunduğu idam kararının iptali için çalışmalarda bulundu. Kadir Manga ve Alparslan Özdoğan'nın Nurhak'ta, Cihan Alptekin ve Ömer Ayna'nın Kızıldere'de öldürülmesinden sonra Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan‘nın idamıyla bu örgüt dağıldı.

Deniz Gezmiş, 11 Ocak ′de Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu adına Ankara İş Bankası, Emek Şubesi'nin soygununda yeraldı. Bu sırada Deniz Gezmiş hakkında tutuklama kararı çıkarılmıştı ve polisten kaçmaktaydı. yılında gerçekleşen 12 Mart darbesinin hemen ardından Yusuf Aslan ile birlikte Sivas'a giderken motorsikletlerinin bozulmasıyla gelen ihbarla 16 Kasım ′de tutuklandı. Gemenek'te yakalandıktan sonra Kayseri'ye getirildi. Ardından Ankara'ya o dönem içişleri bakanı olan Haldun Menteşeoğlu'na götürüldü.

16 Temmuz ′de Sıkıyönetim Mahkemesi, Altındağ Veteriner Okulu binasında Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığındaki, Baki Tuğ savcılığında toplandı. 9 Ekim ′de son bulan mahkeme'de TCK'nın maddesinin ihlali gerekçesiyşe 9 Ekim ′de idama mahkum edildi. 6 Mayıs tarihinde Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ile birlikte saat arasında Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'nde idam edildi.

Deniz Gezmiş‘in son istekleri hakkında kesin bir bilgi mevcut değildir. Yazar Erdal Öz'ün yaptığı görüşmlerde en son olarak Rodrigo'nun Aranjuez Konçertosunu dinlemek ve bir bardak çay içmek istediği geçse de avukatı bunu doğrulamamıştır. Ancak ölümünden sonra kendisi gibi devrimci arkadaşı Taylan Özgür'ün yanına gömülmek istediği babasına yazdığı mektupta yer almaktadır.

FOTO: DEPOPHOTOS / Filistin’deki gerilla kamplarından dönen Deniz Gezmiş, Hukuk Fakültesi bahçesinde gözaltına alındıktan sonra, İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün bulunduğu Sansaryan Han’a getirildi. (23 Eyl )

Deniz Gezmiş'in babasına yazdığı son mektup…

“Baba,
Mektup elinize geçtiğinde ben aranızdan ayrılmış bulunuyorum. Ben ne kadar üzülmeyin dersem yine de üzüleceğinizi biliyorum. Fakat bu durumu metanetle karşılamanı istiyorum, insanlar doğar, büyür, yaşar, ölürler, önemli olan çok fazla yaşamak değil, yaşadığı süre içinde fazla şeyler yapabilmektir. Bu nedenle ben erken gitmeyi normal karşılıyorum. Ve kaldı ki benden evvel giden arkadaşlarım hiçbir zaman ölüm karşısında tereddüt etmemişlerdir. Benim de düşmeyeceğimden şüphen olmasın, oğlun, ölüm karşısında aciz ve çaresiz kalmış değildir, o bu yola bilerek girdi ve sonunun da bu olduğunu biliyordu. Seninle düşüncelerimiz ayrı ama beni anlayacağını tahmin ediyorum. Sadece senin değil Türkiye'de yaşayan Kürt ve Türk halklarının da anlayacağına inanıyorum. Cenazem için avukatlarıma gerekli talimatı verdim. Ayrıca savcıya da bildireceğim. Ankara'da 'da ölen arkadaşım Taylan Özgür'ün yanına gömülmek istiyorum. Onun için cenazemi İstanbul'a götürmeye kalkma, annemi teselli etmek sana düşüyor, kitaplarımı küçük kardeşime bırakıyorum. Kendisine özellikle tembih et. Onun bilim adamı olmasını istiyorum, bilimle uğraşsın ve unutmasın ki bilimle uğraşmak da bir yerde insanlığa hizmettir, son anda yaptıklarımdan en ufak pişmanlık duymadığımı belirtir, seni, annemi, ağabeyimi ve kardeşimi devrimciliğimin olanca ateşi ile kucaklarım.

Oğlun Deniz Gezmiş. Merkez Cezaevi”

ABDAmerikababaÇayEmniyeteylemFilistinmahkemeMustafa KemalÖlümPolisprotestoTaksimTürkiyeÜsküdarVeteriner

Deniz Gezmiş'in hayatı - Deniz Gezmiş kimdir? Deniz Gezmiş son sözleri

Deniz Gezmiş'in doğum günü ne zaman?