Prof Dr Muazzez Garipağaoğlu

1 Çocukluk ve Ergenlikte Beslenme funduszeue.infoz garipağaoğlu İstanbul Medipol Üniversitesi

2 İkisi de mutlu!!!!

3 Malnütrisyon ve Obezite Günümüzde tüm dünyada çocuk sağlığını, dolayısıyla halk sağlığını tehdit eden en Önemli 2 beslenme sorunu.

4 Her 2 sorunun önlenmesi ve/veya tedavisi, Yaşa uygun doğru ve kaliteli beslenme ile mümkün olabilmektedir.

5 Malnütrisyonun Maliyeti Fizyolojik Psikolojik Ekonomik

6 Malnütrisyonlu Çocukların, İyi Beslenen Yaşıtlarına Göre Okula daha geç başladıkları, Okul yıllarında başarılı olamadıkları, Testleri/soruları geç cevapladıkları, Yorgun, Anemik ve İmmünitelerin zayıf olduğu gösterilmiştir.

7 Obesitenin Maliyeti Fizyolojik Psikolojik Ekonomik

8 Fizyolojik Sorunlar İnsülin direnci, Tip 2 diyabet, Hipertansiyon, Kalp-damar sorunları, Karaciğer yağlanması, Ortopedik sorunlar, Cilt lezyonları ve Adet düzensizlikleri gibi

9 Psikolojik Sorunlar Sınıf arkadaşlarının eğlence konusu oldukları, 0yun arkadaşı olarak tercih edilmedikleri, Yarışmalara katılamadıkları, Sosyal yaşamlarının olumsuz etkilediği, Özgüvenlerinin düşük olduğu bilinmektedir.

10 1st International Abdominal Obesity Congress , Ocak, Hong Kong We don t want pregnant men We don t want permenant pregnant women We don t want never ever pregnant children BEL ÇEVRESİ ÖLÇÜMÜ

11 Çocuklarda obeziteyi önlemek için KURALI 5: 5 ya da daha fazla porsiyon SEBZE-MEYVE 2: 2 saat ile sınırlı EKRAN (televizyon, bilgisayar vb) 1: 1 saat terleyinceye kadar fiziksel aktivite, OYUN 0: 0 şekerli İÇECEK American Academy of Pediatrics, Pediatric Obesity expert committee,

12 Ekonomist gözüyle Gerek malnütrisyon, gerekse obezite psikolojik ve fizyolojik sorunların ötesinde, Aile,toplum ve ülkeler bazında ciddi ekonomik kayıplara neden olmaktadır.

13 Bu tablodan hareketle, Başta Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF, Çocuk sağlığı ile ilgili kurum ve kuruluşlar, profesyoneller, akademisyenler, araştırmacılar, dernekler, ekonomistler, sivil toplum örgütleri

14 Malnütrisyon ve Obeziteyi önlemek, Beslenmeyi İyileştirme Yaklaşımları ve Stratejileri üzerinde önemli çalışmalar yapılmaktadır.

15 Çalışmalar arasında öncelikle, «Kötü, yetersiz ya da aşırı beslenmenin acil ve etkili bir şekilde tanımlanması» daha sonra

16 «Doğru besin tercihleri ile Beslenmenin iyileştirilmesi» Milenyumun öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır.

17 Çocukve Ergenlerde Beslenmenin Amacı Optimal fiziksel gelişimi sağlamak Optimal bilişsel gelişimi sağlamak Sağlıklı vücut ağırlığını korumak Yemekten zevk almak Doğru beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile kronik hastalıkların riskini azaltmak J Acad Nutr Diet ,

18 Çocuk ve Ergenlerde Enerji ve Besin Ögeleri Gereksinimleri

19 Enerji/(Kalori) Günümüz çocuklarının genellikle inaktif oldukları ve teorik olarak önerilen enerjiyi harcayamadıkları bildirilmektedir. Canadian Fitness and Lifestyle Research Institute ,Alberta Education

20 Ergenler için önerilen günlük enerji değerleri (Kalori) Cins Yaş Sedanter Orta derecede aktif Aktif Kız Erkek US Department of Agriculture, Us Department of Health and Human Services. Dietary Guidelines for Americans

21 SONUÇ Yeterli, ancak inaktivite nedeniyle fazla gelen enerji, şişmanlığa, Şişmanlığı önlemek amacıyla sınırlanan enerji, büyümede aksamaya neden olmaktadır. Canadian Fitness and Lifestyle Research Institute ,Alberta Education

22 Genetik potansiyel Menapoz KEMİK GELİŞİMİ

23 Kalsiyum gereksinimi Yaş Kalsiyum (mg)

24 Günlük kalsiyum gereksiniminin % inin Kalsiyumun ana kaynağı olan Süt ve Ürünlerinden sağlanması gerekir.

25 Süt ve süt ürünlerinin kalsiyum içeriği(mg) 1 su bardağı süt su bardağı yoğurt kibrit kutusu beyaz peynir kibrit kutusu kaşar peyniri

26 Demir gereksinimi Yaş Demir (mg) kız erkek 15 11

27 Bazı besinlerin demir içeriği Besinler (g) Demir (mg) Yumurta (2 adet) Kırmızı et Tavuk (beyaz-göğüs) Tavuk (kırmızı-but) Bulgur Ispanak Kuru kayısı Fındık

28 Çocuklarda lif tüketimi

29 Lif gereksinimi (Gram) Yaş Lif kız erkek kız erkek Dietary Reference Intakes for Energy, Carbohydrate, Fiber, Fat, Fatty Acids, Cholesterol, Protein, and Amino Acids ()

30 Lif gereksinimi ne olmalı? 12gram lif/ kalori (FDA) 14gram lif/ kalori (DRIs) Yaş+10gram Adv. Nutr ,

31 Bazı besinlerin lif içeriği (g) Besinler Lif miktarı 1 porsiyon sebze orta boy meyve porsiyon kuru baklagil dilim beyaz ekmek dilim tam buğday ekmeği porsiyon pirinç pilavı porsiyon bulgur pilavı g ( adet) kuru kayısı g fındık

32 Günlük Sodyum/Tuz gereksinimi Na mg Tuz g (Silme 1 yemek kaşığı)

33 Bazı fast food besinlerin sodyum içeriği Besin Sodyum (mg) Hamburger (küçük) Hamburger (büyük) Patates (orta) Barbekü sos

34 Eklenmiş Şeker Öneri Günlük enerjinin %10 u kadar!!! 1 Porsiyon sütlü tatlı gram şeker içerir.

35 Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması Yaş Grubu Enerji (kcal) Karbonhidrat (%) Protein (%) Yağ (%) Kolesterol (mg) Lif (g) K ,7 12,4 33, , E ,2 13,0 34, , K ,6 12,6 34, , E ,9 12,8 33, , K ,6 12,0 36, , E ,7 12,5 34, ,2 Yetersiz Sınırda Yeterli

36 Yaş Grubu Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması Kalsiyum (mg) Demir (mg) Sodyum (mg) Vit A (mcg) Vit C (mg) Vit D (mcg) Folik Asit (mcg) K E K E K E K E Yetersiz

37 Aile yapısı Dede-nine Kantin Gazlı içecekler Besin endüstrisi Televizyon Arkadaş çevresi Atıştırmalıklar Reklamlar Çocuklarda Beslenmeyi etkileyen faktörler Fast Food Ekonomik durum Fakirlik-zenginlik Annenin çalışma durumu Okul yemekleri Anne-baba ihmali

38 Uygulamada neler oluyor?

39 OKUL YEMEKLERİ!!!

40 Menü Kalori Ezogelin çorba Mezgit pane / Patates haşlama Bodrum soslu makarna Ispanak graten Havuç kızartma İlkbahar salata 80 Mısırlı roka salata 75 Muzlu puding Vezir parmağı Yoğurt 84 Ayran 45 Meyve/Meyve

41 Etli kuru fasulye,pilav,cacık,elma ( kalori)

42 Şehriye Çorba,Püreli Rosto,Peynirli Börek,Keşkül ( kalori)

43 Çocukların içecek tercihi!! Su, süt, ayran, gazlı içecek, meyve suyu vb

44 Süt!!! Sade mi? Aromalı mı?

45 Meyve suyu Meyve suyu Meyve suyu Meyve suyu Meyve suyu (Hızlı şeker)

46 Hangi çeşit ekmek?

47 Public Health Nutrition

48 Ergenlerin ½ sinin önerilen miktarda sebze-meyve yemediği, 2/3 ünün önerilen süt ve ürünlerini tüketmediği, Et ve işlenmiş et ürünleri ile yağlı, tatlı ve şekerli besinleri önerilerin üstünde tükettikleri görülmüştür.

49 Amerikalılar için Diyet Önerileri Danışma Kurulu raporu Amerikalıların yılları arasında, günlük beslenmeleri ile Sebze, meyve, tam tahıllar ve süt ürünlerini az Rafine edilmiş tahıllar, et (işlenmiş) ve eklenmiş şekeri çok tükettikleri ortaya konmuş.

50 Süt ürünleri ile Meyvenin sadece yaşta yeterli tüketildiği görülmüş.

51 Amerika Diyet Önerileri Danışma Kurulu Amerikalılar için önerilen sağlıklı beslenme modeli Akdeniz beslenme modeli Sağlıklı vejeteryan diyeti

52 En son ve en bilimsel verilerle hazırlanmış sağlıklı beslenme piramidi

53 En son ve en bilimsel verilerle hazırlanmış sağlıklı beslenme tabağı

54

55

56

57 Yağ 6 tatlı kaşığı Şeker, reçel, bal, pekmez yemek kaşığı Süt: su bardağı Yoğurt kase Peynir: 2 kibrit kutusu Et, tavuk, balık, yumurta vb. 3 köfte kadar Sebze porsiyon Meyve orta boy Ekmek dilim Okul çocukları için sağlıklı beslenme piramidi

58 Yağ tatlı kaşığı Şeker, reçel, bal, pekmez yemek kaşığı Süt: su bardağı Yoğurt: 2 kase Peynir: 2 kibrit kutusu Et, tavuk, balık, yumurta köfte kadar Sebze porsiyon Meyve orta boy Ekmek dilim Ergenler için sağlıklı beslenme piramidi

59 T E Ş E K K Ü R L E R