Amatem Kumar Bağımlılığı

amatem kumar bağımlılığı

Kumar Bağımlılığı ve Tedavisi

Bir dürtü kontrol bozukluğu olan kumar bağımlılığı, psikiyatri dilinde patolojik kumar oynama adını alır.

Patolojik kumar oynama sürekli, yineleyen ve uygunsuz kumar oynama davranışıdır.

Tarih boyunca var olan kumar, aşırı durumları bir hastalık olarak kabul edilen, dürtü kontrol bozuklukları içinde sınıflandırılan, psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Psikiyatrik sınıflandırmada kumar bağımlılığı psikoaktif madde bağımlılığı ile benzer tutulur.

Patolojik kumar oynama etyolojisinde serotonerjik, noradrenerjik ve dopaminerjik sistemdeki bozuklukların yer alabileceğine dair bazı araştırmalar mevcuttur. Bir opioid antagonisti olan naltrekson kumar bağımlılığı tedavisinde kullanılmakta olup, endojen opioidlerin düzeylerini etkileyerek patolojik kumar oynama tedavisinde faydalı olmaktadır.

Kumar bağımlılığında davranışsal etkenler de rol oynar. Öğrenilmiş bir davranış olan kumar alışkanlığı kazanma dönemleriyle pekişir. İlerleyen dönemde bilişsel çarpıtma ve saptırmalar da devreye girer. Kişi denetleyebilme, egemen olma ve sonuçları kontrol edebileceği yanılsamalarına düşer. Düzenli kumar oynadıkça risk alma davranışı yükselir.

Psikodinamik kuramcılar ise kumar bağımlılığında anal dönem özelliklerini ve fallik dönem karmaşasını ön plana alırlar.

15 yaşından önce ebeveyn kaybı, ebeveynler tarafından uygunsuz cezalara uğrama, ergenlikte kumar ortamına maruz kalma ve çocukluk döneminde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alma patolojik kumar oynamanın diğer etkenleridir.

Kumar alışkanlığı erkeklerde kadınlara oranla 3 kat daha fazla olup, 35 yaş üzerinde kumara başlama oldukça seyrek bir durumdur. Kadınlarda ise kumara başlama yaşı daha ileri yaşlara kaymaktadır. Kumar bağımlılığı gelişmiş ülkelerde ergenlerde ve yaşlı nüfusta giderek artmaktadır.

Kumar bağımlısı bir birey aynen madde bağımlısı gibi davranır. Aklı fikri, bütün zihni kumar oynama ile doludur, istediği heyecan ve hazzı duymak için giderek daha büyük oynamaya başlar ve defalarca kumarı bırakmayı dener fakat başaramaz.

Patolojik kumar alışkanlığında birey bağımlılıktan kurtulma amacındadır. Çoğu kez kaybeder, kaybettiklerini telafi etmek için tekrar oynar. Bu giderek bir kısırdöngü halini alır ve kumar parası sağlamak için aşırı zaman harcamaya başlar. Bunun için aile üyelerinden ve yakınlarından fütursuzca isteklerde bulunur, onlardan yardım talep eder. Kumarı bırakmak için tekrar tekrar söz verir, fakat bunu başaramaz. İşinde, ailevi hayatında sorunlar başlar. Para bulmak için zimmet, dolandırıcılık, hırsızlık gibi yasadışı eylemlerde bulunabilir.

Kumar bağımlısı kişi oynadığı miktarı çoğu kez psikiyatristinden, psikoterapistinden, ailesinden saklar, daha küçük gösterir.

Patolojik kumar oynama bozukluğu olan kişi kumarın sıklığını ve miktarını azaltmaya çalıştığında aynı madde bağımlılığında olduğu gibi yoksunluk belirtileri yaşar. Huzursuzluk, gerginlik, konsantrasyon bozukluğu, depresif bir duygudurum yoksunluk belirtilerindendir.

Kumara başlama yaşı erkeklerde ergenlik ya da erken erişkinlik dönemi iken kadınlarda daha ileri dönemlerdedir.

Kumarbaz bir dönem iyi kazanabilir. Bu dönemde çok mutlu ve öforiktir. Çoğu kez kaybedecektir. Bunu genelde kötü şansa bağlar ve kaybettiklerini kovalayarak kumar döngüsüne girer. Bu dönemlerde depresifleşir. Para kaybı büyüdükçe umutsuzluk ortaya çıkabilir. Bu dönemde intihar girişimlerinde bulunabilir, yasadışı yollara sapabilir.

Depresyon, bipolar bozukluk, madde ve alkol kullanım bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, antisosyal, narsistik ve borderline (sınır) kişilik bozuklukları kumar bağımlılığına sıklıkla eşlik eden psikiyatrik rahatsızlıklardır.

Kumar sadece arkadaşlar arasında oynanıyor, oyun başlamadan harcanacak para miktarı belirleniyor, belli bir zamanla sınırlanıyorsa sosyal kumar adını alır. Yatkınlık varsa patolojik kumar için bir risk faktörüdür.

Patolojik kumar oynama tedavisi bir bağımlılık tedavisidir. Genel prensipleri alkol ve madde bağımlılığı tedavisi ile aynıdır.

Kumar bağımlılığı tedavisinde kişide ek bir psikiyatrik rahatsızlık varsa bu mutlaka tedavi edilmelidir. Bu vakalarda büyük olasılıkla ilaç tedavisi de gerekecektir.

Bilişsel-davranışçı terapiler, grup terapileri, aile terapileri ve psikoanalitik terapiler kumar bağımlılığı tedavisinin psikoterapötik yöntemleridir. Olumsuz koşullama, tepkiyi engelleme, imgesel duyarsızlaştırma gibi psikoterapötik uygulamalar yanında bireysel terapi ile kişinin kendi borçlarının sorumluluğunu alması üzerinde çalışılır.

Kumar bağımlılığı tedavisinde farmakolojik tedavi de gerekebilir. Lityum, karbamezapin, naltrekson, SSRI grubu antidepresanlar patolojik kumar oynama tedavisinde kullanılan ilaçlardır.

Antalya psikiyatri ve Antalya psikoterapi merkezimiz bağımlılık tedavilerinde uzman bir kuruluştur. Alkol ve madde bağımlılığı tedavisinin yanısıra kumar bağımlılığı tedavisinde de Antalya psikiyatri ve Antalya psikoterapi merkezinin deneyimli psikiyatrist ve psikoterapist kadrosundan gerekli desteği alabiliriz.

Bağımlılık Tedavisi Antalya.

Antalya Psikiyatri Psikoterapi Merkezi.

Kumar bağımlılığı
nedir?

Dünya Sağlık Örgütünün yayımladığı Uluslararası Hastalık Sınıflandırması El Kitabı’nda (ICD) kumar oynama bozukluğu, davranışsal bağımlılıklar arasında yer almakta ve şu özelliklerle tanımlanmaktadır:

- Kumar oynama üzerinde kontrolün sağlanamaması (başlama, sıklık, yoğunluk, süre, sonlandırma ve bağlam açısından).
- Kumar oynamaya yaşamdaki diğer ilgi alanlarına ya da günlük faaliyetlere göre öncelik verme.
- Ortaya olumsuz sonuçlar çıkmasına rağmen kumar oynamaya devam etme ya da daha fazla oynama.

Kumar oynamaya yönelik davranış örüntüleri sürekli veya dönemsel olabilse de genellikle tekrarlayıcıdır. Kişide kumar oynama bozukluğu olduğunu söyleyebilmek için yukarıda bahsi geçen üç özelliğin en az 12 aylık süre boyunca belirgin bir şekilde gözlenmesi gerekmektedir. Ancak bu özelliklerin her biri mevcutsa ve belirtiler şiddetliyse, süre kısa da olsa bu tanı konabilmektedir. Son yıllarda internetin artan kullanımıyla birlikte kumar oynama bozukluğu, çevrim içi kumar oynama davranışlarına bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir.

Kumar oynama bozukluğu, psikiyatri alanında uzun yıllar dürtü kontrol bozukluğu olarak ele alınsa da birlikte madde ile ilişkili olmayan bağımlılıklar kategorisinde sınıflandırılmaya başlanmıştır. Bu bağımlılığa çoğu kez artan miktarlarda parayla bahse girme, kumar oynama davranışının sınırlandırılamaması veya durdurulamaması, zihnin sürekli kumarla meşgul olması, kumar oynamanın yaşamdaki diğer ilgi alanlarından ve günlük faaliyetlerden daha öncelikli hale gelmesi, olumsuz sonuçlar ortaya çıkmasına rağmen kumar oynamaya devam edilmesi veya artan kumar oynama motivasyonu eşlik etmektedir.

DSM-5 Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı’nda kumar oynama bozukluğu şu şekilde tanımlanmaktadır: On iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az dördü (ya da daha çoğu) ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sürekli ve yineleyici, sorunlu bir kumar oynama davranışı:

İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynamaya gereksinimi.
Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz, kolay kızan biri olma.
Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için yineleyen, sonuç vermeyen çabalarda bulunma.
Sık sık kumar oynama üzerinde düşünüp durma (geçmişteki kumar oynama yaşantılarını yeniden yaşamayı sürekli düşünüp durma, bir sonraki girişimini engellemek ya da tasarlamak, kumar oynamak için para bulma yollarını düşünme).
Sıklıkla, sıkıntı duyarken kumar oynama (çaresiz, suçlu, bunalmış).
Parayla kumar oynayıp yitirdikten sonra, çoğu kez, eşitlenmek için bir başka gün geri gelme (yitirdiklerinin ardından koşma).
Kumar oynadığını gizlemek için yalan söyleme.
Kumar oynama yüzünden önemli bir ilişkisini, eğitimini ya da iş olanağını tehlikeye atma.
Kumar oynadığı için düştüğü maddi sıkıntı sebebiyle başkalarından borç alma.

Kişi Kumar Oynama Düşüncesiyle Başa Çıkabilmek İçin

Kumar oynanan yerlerden ve internette kumar oynatılan sitelerden uzak durmalıdır.
Kumar oynama düşüncesini oluşturan şeylerden uzaklaşmalıdır (at yarışı programları, casino reklamları, piyango biletleri vs.).
Kumarla ilgisi olan kişilerden uzak durmalıdır.
Kumar üzerine yapılan tartışmalara girmekten kaçınmalıdır.
Günlük ihtiyacı karşılayabilecek kadar para bulundurmalı, gereği dışında kredi kartları ve ATM kartlarını kullanmamalıdır.
Yaşam tarzının değiştirilmesi, olumsuz alışkanlıkların yerine olumlu davranışların konulması gerekmektedir.
Gerek kumar oynayan kimse gerekse ailesinden birisinin kumar oynadığını bilen birisi bağımlılık tedavisine başvurmaktan ve bu yolla kumarla mücadele etmekten kaçınmamalıdır.
Destek almak için güvenilen bir aile dostundan veya arkadaştan yardım istenmelidir.
Başka şeylerle meşgul olmak önemlidir. Dikkati başka aktivitelere çevirmek (evde iş yapmak, spora gitmek gibi) faydalı olacaktır.

Nasıl Yardımcı Olabilirim?

Para idaresine sınırlar koyarak veya aile içerisinde finansal sorumluluğu üzerinize alarak kişinin kumar oynamasına karşı önlem almış olursunuz.
Kumar oynayan kişinin yalvarma, tehdit ya da suçlama yoluyla para istemesine karşı hazırlıklı olmalı ve stratejiler geliştirmelisiniz.
Hem kendiniz hem de kumar oynayan kişinin terapi desteği alması, bu sorunla daha kolay baş etmenize yardımcı olacaktır.

BAĞIMLILIK DÖNGÜSÜ

Risk Faktörleri

Kumar oynayanlar kaybettiklerini bir seferde geri almayı umarlar. Bu gerçekleşmeyince davranışlarını ve kayıplarını yalanlarla örtmeye çalışırlar.
Kumar oynamak için gereken parayı sağlamak üzere, sahtekârlık, dolandırıcılık, hırsızlık, zimmetine para geçirme gibi yasa dışı eylemlerde bulunabilirler.
Kumar oynama yüzünden önemli bir ilişkisini, işini, eğitimini tehlikeye atar ya da kaybederler.
Kayıplarını telafi edemeyeceğini fark eden bağımlılarda ağır bunalımlar, depresyon ve hatta intihar vakaları görülür.

Tedavi İçin

Kumar bağımlılığı, kişinin kendisi üzerinde olduğu kadar toplumun temelini oluşturan aile kurumuna da önemli ölçüde zarar verdiği için bir halk sağlığı sorunu olarak ele alınabilir.
Bu rahatsızlığın tedavisi mümkündür. Patolojik kumar bağımlılığının tedavisinde sıklıkla madde bağımlılığı tedavisi modeli uygulandığından bu kişiler madde bağımlılığı tedavi bölümlerine yönlendirilmelidir.

Kişiye göre düzenlenen tedavi programıyla başarıya ulaşmak mümkündür. Bunun için ilk olarak kumar bağımlılığının (kumar oynayan kimse tarafından) patolojik bir rahatsızlık olduğunun kabul edilmesi zorunludur.

Kumar Oynama Bozukluğunun Olası Sebepleri Nelerdir?

Amerikan Psikiyatri Derneği insanları kumar oynamaya yönelten birçok sebep olabileceğini belirtmektedir. Bu sebepler arasında en yaygın olanlar şöyle sıralanmaktadır.

Heyecan arama /Eğlenme
Aksiyon arayışında olma
İstenmeyen duygu ve düşüncelerden kaçma
İstenmeyen duyguları bastırma
Sosyalleşme ihtiyacı

Kumarın Zararları Nelerdir?

Kumar oynama bozukluğu; finansal, ilişkisel, duygusal/psikolojik, kültürel ve mesleki olarak kişiye, aileye ve topluma zarar vermekte; halk sağlığı ve suça karışma davranışları açısından risk oluşturmaktadır. Amerikan Psikiyatri Derneği kumar oynayan kişilerin genellikle bu davranışlarını yakınlarından, özellikle aile fertlerinden gizlediğini; finansal açıdan zorlandıklarında ailelerinden ziyade başkalarından yardım istediklerini belirtmektedir. Ayrıca kumar oynama bozukluğu olan kişilerin tıpkı alkol ve madde kullanım bozukluğu olan kişiler gibi davranışlarını gizleyebilmek için aile fertlerine yalan söyleyebildiğine değinmektedir.

Bu bozuklukla birlikte kişinin hayatında farklı psikopatolojiler ortaya çıkabileceği gibi maddi kayıplar, suç sayılabilecek davranışlar sonucu yasal olmayan durumlara girmek gibi durumlar yaşanabilmektedir (Güriz, Ekinci ve Türkçapar, ).

Çocuklar ve Ergenler Kumar Oynama Bozukluğu Açısından Risk Altında

İngiltere Kumar Komisyonu tarafından yılında yayımlanan araştırma sonuçları kumar oynama bozukluğu açısından çocuk ve gençlerin risk altında olduğunu ortaya koymuştur. Çocuk ve ergenler doğrudan kumar oynamasa da çevrelerinde kumar oynandığına şahit olmakta, kumar oynayan yakınlarıyla bir arada bulunabilmektedir. Erken yaşta kumara tanık olmak ilerleyen yaşlarda kumara yakından ilgi duymaya yol açabilmektedir. Özellikle aile ve arkadaş çevresi kumar davranışının şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Komisyon tarafından, finansal bağımsızlığını kazanarak ailesinden uzak kalan gençlerin kumar oynamaya yönelebildiği ve kumarın olumsuz sonuçlarıyla karşılaşabildiği belirtilmektedir. Ergenlik dönemindeki bağımsızlık arayışı ve risk alma eğilimi de kumara başlamaya zemin hazırlayabilmektedir. Ayrıca kumar oynama probleminin ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde başlama eğiliminde olduğu ve bu dönemlerde başlamış olan kumar oynama davranışlarının da daha büyük alkol, madde, psikiyatrik bozukluklar ve sosyal problemlere yol açtığı bilinmektedir (Burge, Pietrzak ve Petry, ).

Biliyor musunuz?

Dünya Sağlık Örgütüne göre,

Yetişkinler arasındaki kumar oynama bozukluğunun yaygınlığı % ile % arasında değişmektedir. Yılda yaklaşık milyon kişi problemli kumar oynama davranışı sergilemektedir.

Amerikan Psikiyatri Derneğine göre,

Erkekler kadınlara oranla kumar oynama davranışıyla daha erken yaşlarda tanışabilmektedir.
Kumar oynama bozukluğu olan kişilerin intihar düşünceleri geliştirmesi ya da intihar ile ilgili konuşmalar yapması olasıdır. Bu konuşmaları ciddiye almak ve kişiyi psikolojik destek almaya yönlendirmek son derece önemlidir.

Dokümanlar

Sitede yer alan içerikler hakkında ayrıntılı bilgi almak için aşağıdaki kaynakları inceleyebilirsiniz.

nest...

122373 122374 122375 122376 122377