Hamilelikte Mide Spazmı

Kişiler, hayat boyu çeşitli sağlık sorunları ile karşı karşıya kalır. Vücudumuzu doğrudan etkileyen ve günlük hayatta sık karşılaşılan sağlık sorunlarının başında mide-bağırsak sistemi ile alakalı problemler gelir. Sindirim sistemiyle alakalı problemler beslenme alışkanlığı ile yakın ilişkili olduğu gibi, çeşitli hastalıklardan da ileri gelebilir. Tüm bunların yanında, günümüzde sık görülen sindirim rahatsızlıklarından biri de dispepsidir.

Dispepsi Nedir?

Dispepsi veya fonksiyonel dispepsi; özellikle mide ve onikiparmak bağırsağındaki birtakım fonksiyonel bozukluklarının sindirim sisteminde rahatsızlığa sebep olmasıdır. Buna göre; dispeptik olan kişilerde altta yatan organik herhangi bir neden olmamasına rağmen, organların çalışmasında çeşitli işlev bozuklukları gelişerek hazımsızlık, şişkinlik, ishal gibi sindirim sistemine dair farklı şikâyetler meydana gelir. Şikâyetler hastadan hastaya değişkenlik gösterebildiği gibi, aynı hastada zamanla farklı belirtiler de gelişebilir. Ortaya çıkan belirtiler en az 1 ay boyunca devam eder.

Fonksiyonel dispepsi geliştiği takdirde, hastaların hayat kalitesi ciddi manada olumsuz etkilenebilir. Semptomlar 1 ila 6 aydan uzun sebat edebildiğinden, kişiler uzun süreli sindirim sistemi problemlerine maruz kalabilir. Araştırmalar toplumun yüzde 20’sinde dispeptik yakınmaların mevcut olduğunu ortaya koymuştur.

Dispepsi Neden Olur?

Dispeptik semptomların hangi sebeplerle ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Bununla beraber, bir hastada ortaya çıkan sindirim sistemi ile alakalı şikâyetlerin organik sebeplere veya çeşitli hastalıklara bağlı olarak geliştiğine dair kanıt bulunamadığında, ilgili organlarda fonksiyonel birtakım bozuklukların geliştiği kabul edilerek fonksiyonel dispepsi tanısı konulabilir.

Dispepsi, hastalıklarla doğrudan ilişkilendirilmese de çeşitli risk faktörleri ile alakalıdır. Bu anlamda, aşağıdaki özelliklere sahip kişilerde dispeptik şikâyetlerin gelişme olasılığı toplumun geri kalanına göre daha yüksektir:

• Cinsiyet: Araştırmalara göre, dispeptik yakınmalar kadınlarda daha sık görülmektedir. Bir diğer deyişle, kadınların sindirim sisteminde dispepsi geliştirme riski erkeklerinkine göre daha yüksektir.

• Stresli hayat veya çeşitli psikolojik sorunlar: Günlük yaşamda sıklıkla strese maruz kalınması, sindirim sisteminin işlevlerinde bozulmalara yol açabilir. Benzer şekilde, depresyon veya anksiyete gibi psikolojik sorunlar yaşayan kişilerde sindirim sorunlarına daha fazla rastlanılmaktadır.

• Sigara kullanımı: Sigara ve alkol tüketimi gibi zararlı alışkanlıklar sürekli hale geldiğinde mide-bağırsak işlevlerinde aksamalara yol açabilir.

• Beslenme alışkanlığı: Yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenme alışkanlığı mide ve bağırsak çalışma düzeninde değişimlere ve bozulmalara neden olur.

• İlaç kullanımı: Ateş düşürücü ve ağrı kesici özelliklerde olan non steroidal antienflamatuar ilaçları (NSAİİ) kullanan kişilerde mide-bağırsak işlevleri zarar görebilir.

• Çölyak hastalığı: Tedavisi olmayan bu hastalıkta, dispepsinin ortaya çıkardığı rahatsızlıklar gözlemlenebilir.

• Enfeksiyonlar veya bağırsak florasındaki değişimler: Özellikle midenin işlevinin bozulmasında önemli etkenlerden biri olan H. pylori bakterisinin yol açtığı enfeksiyonlarda; mide asidinin artması veya yanlış antibiyotik kullanımı gibi çeşitli etkenler sonucu bağırsaktaki faydalı bakterilerin değişmesi durumunda dispepsi gelişebilir.

Dispepsi Belirtileri Nelerdir?

Dispepsi temelde mide ve onikiparmak bağırsağındaki işlevsel aksamalardan kaynaklandığından, klinikte neden olduğu belirtiler bu bölgelerle alakalı olarak gelişir. Aşağıdaki belirtiler sıklıkla dispeptik yakınmalar olarak kabul edilir:

• Üst sindirim sistemi bölgesinde yanma ve acı

• Karın ağrısı

• Geğirme

• Şişkinlik ve gaz hissi

• Yemek sonrası çabuk doyma veya az yemekle rahatsız edici şekilde doygunluk hissetme

• Bulantı, kusma

• Kötü ağız kokusu

• Kilo kaybı

Dispepsi Tanısı Nasıl Konur?

Dispepsi tanısı; benzer şikâyetlere neden olan diğer hastalıkların ekarte edilmesi, yani yokluğunun tespit edilmesi durumunda konur. Buna yönelik olarak, hekim tarafından hastalık hikayesi ayrıntılı olarak alınır ve detaylı fizik muayene yapılır. Gerekli görüldüğü takdirde ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerine başvurulabilir. Nihayetinde, aşağıda bulunan belirtilerden bir ya da birden fazlasının son 3 ayda mevcut olması, ayrıca belirtilerin fonksiyonel dispepsi tanısından 6 ay öncesinde başlamış olması halinde fonksiyonel dispepsi tanısı söz konusu olabilir:

• Karın ağrısı

• Rahatsızlık hissi

• Erken doyma

• Karında veya göğüste yanma hissi

• Yemek sonrası doygunluk hissi

• Belirtileri açıklayabilecek organik bir sebebin olmaması veya altta yatan bir hastalığın olmaması

Dispeptik şikâyetler sıklıkla farklı sindirim problemlerinde de görülebildiğinden, ayırıcı tanı yapılırken aşağıdaki şu hastalıklarla karıştırılabilir:

• Gastroözofageal reflü hastalığı

• Peptik ülser hastalığı

• Gastroparezi (mide tembelliği)

• İrritabl bağırsak sendromu

• Üst sindirim sisteminin kanserleri

Burada önemli olan nokta, dispepsi tanısının konulabilmesi için organik bir sebebin tespit edilememesinin gerektiğidir. Kişide yukarıda ifade edilen hastalıklardan şüpheleniliyorsa, bu hastalıkların tanısında gereken somut delillerin tespit edilmesi gerekir. Aksi takdirde, dispeptik yakınmalara sahip kişilerde belirli bir hastalık tespit edilemediğinde fonksiyonel dispepsi tanısı konur.

Dispepsi Tedavisinde Neler Yapılır?

Dispeptik şikâyetlere çok çeşitli hastalıkların neden olabilmesi ve fonksiyonel dispepsi hastaları arasında dahi semptomların tür ve şiddeti açısından farklılık göstermesi nedeniyle, fonksiyonel dispepsiye yönelik tedavi yaklaşımı kişiden kişiye farklılık gösterir. Etkili bir tedavinin yapılabilmesi doğru tanının konulmasına bağlıdır. Bu anlamda, dispeptik semptomlara yol açan organik bir patolojinin tespit edilmesi durumunda, ilgili hastalığın spesifik tedavisinin uygulanması gerekir.

Fonksiyonel dispepsi tanısı konulduğunda ise hastadaki şikâyetlere yönelik semptomatik tedavi planlanır. Bu doğrultuda aşağıdaki yaklaşımlar dispepsi tedavisinde sıklıkla benimsenir:

• Karında veya göğüste yanma ile seyreden dispepside; öncelikle mide asidini düzenleyici antiasitler, antihistaminikler veya proton pompa inhibitörleri reçete edilir. Semptomlara H. pylori enfeksiyonun sebep olduğu tespit edilirse, antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

• Hazımsızlık veya şişkinlik şikâyetlerine yönelik prokinetik ilaçlar, mide boşaltımını artıran ilaçlar veya bağırsak düzenleyici ürünler önerilebilir. Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılması bu noktada önemlidir. Gerekli görüldüğü takdirde beslenme, uzman bir diyetisyen tarafından profesyonel bir şekilde düzenlenebilir.

• Stres dispepsi gelişiminde önemli bir risk faktörü olduğundan, stres yönetimine yönelik tavsiyeler verilebilir; gerekirse stres veya anksiyete bozuklukları gibi psikolojik rahatsızlıklara yönelik tedaviler planlanabilir. Gerekirse ilaç tedavisi veya psikoterapi de tercih edilebilir.

• Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklara son verilmelidir.

• Düzenli egzersiz yapmak mide-bağırsak işlevlerinin düzenlenmesinde faydalıdır. Fazla kilolu olan kişilerin ideal kiloya ulaşması sindirim sistemi sağlığı için oldukça önemlidir.

Gebelikte bacak krampı, ödem ve varislerin oluşması gibi normal olarak değerlendirilmesine rağmen rahatsızlık verir. Gebeliğin biraz daha rahat geçmesi için kramp olduğunda ne yapılması gerektiğini ve kramp olmaması için neler yapılması gerektiğini bilmek fiziksel rahatlık sağlayacaktır.

Gebelikte Bacak Krampı Ne Zaman Başlar?

Kramp çoğunlukla bacak kasları ve ayaklarda ani ve keskin ağrıların girmesidir. Şiddetli ağrı ve kasılma bacakta başlayıp yukarı doğru yayılır. Genellikle 2. üç aylık dönemin sonunda ve son üç ayda görülür. Gün içinde de olabilmesine rağmen yorgunluk ve ödemin en fazla olduğu dönem olması nedeniyle çoğunlukla geceleri olur.

Gebelikte Bacak Krampı Nedenleri

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte vücut ağırlığının arması ve ağırlık merkezinin değişmesi nedeniyle bacaklara fazladan yük binmesi, vitamin eksikliği, metabolizmanın değişmesi ve yeteri kadar hareket edememek kramplara sebep olmakta.

Gebelikte bacak kramplarını sıralayacak olursak:

• Yorgunluk; Vücut ağırlığındaki artış ve ağırlık merkezinin yer değiştirmesi fazladan kasılmalara neden olmakta.
• Bacak damarlarında baskı; Fazla kilo ve rahmin baskısı nedeniyle varis ve ödemlerin gelişmesi
• Metabolizmanın değişmesi; yeme alışkanlığındaki değişiklerin olması ve fosfor, kalsiyum ve magnezyum dengesinin değişmesi. Hamilelikte magnezyum ve kalsiyum fetusa fazla oranda geçtiği için annede eksiklik görülür ve bunun sonucunda kramp olur. Bunun yanında fosfor seviyesinde olan artış da baskı ile birlikte damarlarda basıya ve sonrasında ödeme neden olur.
• Gebelik hormonları; değişen hormonlar ağrı ve kasılmalara neden olur.

Gebelikte Bacak Krampı Tedavisi

Kramp girdiğinde hemen yapılması gerekenler:

• Bacağın kalçadan bükülmesi; Diz düz hale getirilerek bacak kalçadan gövdeye doğru kıvrılır (fleksiyona getirilir), aynı anda ayak bileği ve parmaklarda gövdeye doğru kıvrılarak hafif baskı uygulanır.
• Soğuk uygulama; soğuk sert bir yüzeyde bir süre oturmak veya buz ile kramp giren kasa soğuk uygulama yapmak gerekir
• Sıcak uygulama; Germe ve soğuk uygulama sonrasında ağrı azalınca ağrıyı daha da azaltmak için sıcak uygulama yapılır
• Masaj; Ağrı tamamen geçtikten sonra masaj yapılır. Ağrı devam ederken masaj yapılmaz.

Gebelikte Bacak Krampı Önlenmesi

Hamilelik döneminde krampların tamamen önlenmesi tamamen engellenemese de alınacak önlemlerle ağrı ve şiddeti oldukça azaltılabilir. Yapılması gerekenler:

• Düzenli egzersiz; Hamilelik döneminde düzenli yürüyüş ve yüzme bacaktaki kan akımının daha düzenli olmasını, ödem ve varislerin daha az olmasına yardımcı olur. Kramp için özel egzersiz yapılabilir. Bacak ve ayak 30 kez aşağı yukarı eğilip düzeltilir, ayak 8 kez sağa ve sola döndürülür, diğer bacak ile de aynı şekilde çalışılır.
• Ayaklar yukarı kaldırılır; İstirahat halindeyken kan dolaşımının daha rahat olabilmesi için ayaklar yukarı kaldırılıp uzatılır.
• Yarım topuklu ayakkabı; Yarım topuklu ayakkabı ve terlik sürekli kullanarak bacak ve bel kaslarındaki gerilme şiddeti azaltılır.
• Varis çorabı; Bacaklardaki kanın geri dönüşümüne yardımcı olmak için varis çorabı kullanılabilir.
• Masaj; Kaslardaki yorgunluğu azaltır ve kan akımına yardımcı olur.
• Diyet; Aşırı kilo alınması bacaklara binene kuvveti arttırır. Gerekli olan kadar kilo almak krampları azaltır. Kalsiyum be magnezyumdan zengin yiyecekler tercih edilmeli ya da destekleyici tedavi uygulanmalı. Hidrasyon önemli olduğu için sıvı alınımına dikkat edilmeli.

Gebelikte Bacak Krampı Olunca Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Kramp sonrası ağrı çok şiddetli ve uzun sürmesi sorun olduğunun habercisi olabilir. Şu durumlarda doktora başvurmak gerekir:

• Bacakta kramp ile birlikte şişlik, ağrı, kızarıklık, ısı artışı ve hassasiyet olması derin ven trombozu (DVT) habercisidir.
• Geçmeyen ağrı
• Yürüyüş yaparken sorun yaşanması
• Kalsiyum ve magnezyum ihtiyacının duyulması