Plasebo Etkisi Nedir Kpss

KPSS Eğitim Bilimleri Yeni Kavramlar Nelerdir? Çağdaş eğitim bilimleri Kavramları, özellikle son yıllarda çıkan sınavlarda karşımıza çok sık gelmektedir. Bu yüzden sizler için faydalı olacağını Eğitim Bilimleri Yeni Kavramları düşündüğümüz konuları örneklerle paylaşıyoruz.

Zeigarnik Etkisi: İlk kez Rus psikolog bluma Zeigarnik tarafından yarım kalmış, kesintiye uğramış işler tamamlanmışlardan daha kolay ve net hatırlanır denilerek dillendirilen, bitmemiş ilişkilerimizi neden sürekli hatırladığımızı, yarım kalan aşklarımızı neden unutamadığımızı, üçüncü gününde eve geri dönmek zorunda kaldığımız tatillerin neden daha çekici gözüktüğünü nedenselleştiren etki.

Kain Kompleksi:Kardeş kıskançlığı.

Crespi etkisi: Pekiştirmenin büyüklüğü performansın gücünü büyük ölçüde etkilemektedir () .

Örneğin, hayvana ne kadar büyük bir pekiştirici verilirse, hayvanın ona ulaşmak için koşma hızı o denli artmaktadır.

Kateksis Etkisi: Psikanalizde, bir etkinliğe, nesneye veya görüşe bağlanan duygusal önem ya da ruhsal enerji yükü. Elektrik enerjisine benzer bir şekilde ve bağlı olduğu durumların dışında, bir nesneden diğerine, bir bölgeden bir başkasına akabilir,yer değiştirebilir.

Örneğin, aşık olma modunda olan kız ile erkeğin birbirlerinden elektrik almaları.

Pygmalion etkisi {Beklenti etkisi (Kendini gerçekleştiren kehanet)} : Bu olgu, kişinin bir süre sonra başkalarının (özellikle de herhangi bir yanıyla kendinden üstün gördüğü insanların) beklentilerine denk düşen davranışlar sergilemesidir.

Örneğin, ustası Ahmet Usta Sinan’ın boruların kaynağını temizlerken dikine değil de borunun çevresine göre temizlik yapmasını istemektedir; ama bunu başaramamaktadır. Sinan ustasının ispralı kullanışına dikkat edip onun gibi ispralı kullanarak kaynak dikişlerini temizleyebilmesi.

Halo (Hale) etkisi: Kişiyle alakalı OLUMLU bir özelliğin diğer özelliklere de genellenmesi. Yani derslerinde başarılı bir çocuk ile tanıştığınızda,bu çocuk hiç yalan söylemez arkadaşlarıyla iyi geçinir gibi genellemelerde bulunmanız.

Horn Etkisi: Hale etkisinin tersi. Olumsuz görme eğilimi.

Hawthorne Etkisi: Bir iş yerinde kameralar ile takip edilen bir işçi ilk başlarda iş performansı artarken zaman içinde işverenlerine göre davranan bir kimliğe sahip olabilir ve kamera altında başka kamerasız ortamlarda başka davranışlar göstererek gerçek kimliğini gizleme ve iş ortamına göre kimlik üretme problemi olabilecektir. Bu ise sahte kimliklerin çoğalması anlamına gelecektir.

Plasebo Etkisi: Örneğin;benim başım ağrıyor, ağrı kesici istiyorum ama kardeşim bana ağrı kesici değil de ona benzer bir şekerleme turu getiriyor. Ben onu ağrı kesici sanıyorum ve başımın ağrısı geçiyor.

Soğuk kış aylarında en çok merak edilen soru soğuk algınlığı ve nezleye iyi gelen gıdalar? Bu konuda yüzlerce tavsiye, çok sayıda tarif ve takviye edici gıda önerileri mutlaka duymuşsunuzdur. Peki bu öneriler gerçekten soğuk algınlığı ve nezle üzerinde etkili mi? Yoksa plasebo etkisi mi devreye giriyor?

• Plasebo etkisi nedir?
• Plasebo etkisi hangi durumlarda ortaya çıkar?

Gıdalar, ilaçlar ve "plasebo etkisi"

Soğuk algınlığına sebep olan 'den fazla virüs var. Bu virüslerden bir vücudumuza girdiğinde iki savunma mekanizmasıyla karşılaşır.

Doğuştan gelen bağışıklık sistemi işgalci virüsleri dışarı atmaya uğraşırken, edinilmiş bağışıklık da vücudun karşılaştığı hastalık yapan belli patojenleri hedef alır ve tekrar karşılaşma halinde hazırlıklı olmak üzere hatırlayıcı hücreler oluşturur. Suçiçeği gibi bazı çocukluk hastalıklarıyla sadece bir kez karşılaşmanın nedeni budur.

Soğuk algınlığına neden olan virüs ise bir insandan diğerine geçerken sürekli değişir. Hatırlayıcı hücreler bu nedenle onları tanıyamaz ve defalarca soğuk algınlığına yakalanabiliriz.

Evde uyguladığımız tedavilerin amacı bağışıklık sistemini güçlendirmektir.

Bağışıklık sistemi ne zaman aksar?

Beslenme kadar yaşam biçi de bağışıklık sistemini etkiler. Özellikle vitamin ve mineral eksikliği bağışıklık sistemini direk etkiler ve sistemin çalışmasını aksatır.

Şayet iyi bir beslenme düzeniniz varsa, soğuk algınlığına karşı bağışıklık sistemini güçlendirecek takviye gıda ve vitaminlerin pek katkısı olmayacaktır.

Herhangi bir vitamin, çinko veya demir gibi önemli bir besin eksikliği durumunda takviye gıda veya vitaminlerin yararı olur.

Besin takviyesinin soğuk algınlığına yararı olup olmadığına dair çalışmalar herhangi bir gıda ürünü değil vitamin takviyeleri üzerinde yoğunlaşmıştır.

Plasebo etkisi nedir? Plasebo etkisi hangi durumlarda ortaya çıkar?

Plasebo etkisi nedir?

Plasebo etkisi, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir. Latince kökenli bir kelime olup hoşnut etmek anlamına gelir. İlaç, vücuda ağız, burun veya enjeksiyon yolu ile verilebilir. Aslında plasebonun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur.

Bazı zamanlar ise hiçbir hastalığı bulunmayan ama doktor kapıları aşındıran "Hastalık Hastalarının" tek reçeteli ilacıdır.

Plasebo, gayrı resmi yazışma dilinde ve halk arasında faydalı tıbbi içeriğinin bulunmadığını ifade etmek için bazen "şeker hapı" olarak da adlandırılır.

Tavuk çorbası veya portakal suyu gibi halk arasında soğuk algınlığı tedavisinde başvurulan yöntemlerin işe yaraması plasebo etkisine de bağlı olabilir.

Plasebo ilaçların ağrıdan rahatsız bağırsak sendromuna kadar birçok hastalıkta belirtileri hafiflettiği biliniyor. Ancak bunun neden kaynaklandığı bilinmiyor.

Ekinezya gibi bitkisel ilaçların soğuk algınlığına iyi geldiğine inananlarda hastalık süresinin biraz kısaldığı, inanmayanlarda veya habersiz olarak ekinezya verilen kişilerde ise herhangi bir etkisinin olmadığı görüldü.

Süt açısından da aynı şey söz konusu. Soğuk algınlığı sırasında içilen sütün balgam yaptığına inananlar süt içtikten sonra bu etkiyi hissettiklerini söylüyor. Oysa araştırmalar bunun doğru olmadığını ortaya koydu.

Genetik faktörler

Bazı insanların genleri onları belli hastalıklara karşı daha zayıf kılabilir. Bu nedenle genetik farklılıkların önemli olduğu vurgulanıyor. Bazıları nezle olduğunun farkına bile varmazken bazıları yataklık olabiliyor.

Bağışıklık sisteminde herhangi bir sorun olmayan çoğu insan için soğuk algınlığına karşı biraz çinko ve sarımsak takviyesi yapmak işe yarayabilir.

Sarımsak

Bir araştırmada sarımsağın soğuk algınlığına karşı koruyucu etkisi olabileceği görüldü. sağlıklı yetişkinle yapılan deneyde, kışın 12 hafta boyunca katılımcıların yarısına plasebo (etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma hali) kapsül, yarısına ise kapsül şeklinde sarımsak takviyesi verildi.

İlk grupta 65 soğuk algınlığı vakası ortaya çıktığı ve günün hastalıkla geçtiği kaydedilirken, sarımsak takviyesi alan grupta 24 soğuk algınlığı ve hasta gün tespit edildi.

C Vitamini

Soğuk algınlığına karşı çoğu insanın başvurduğu takviyelerden biri de C vitamini. Bazı araştırmalarda C vitamininin de yararı olabileceği, ancak bunun sanıldığı kadar olmadığı görüldü.

Bu konuda yapılan 29 araştırmayı değerlendiren bir çalışmada, C vitamini takviyesinin, soğuk algınlığı riskini azaltma veya semptomları hafifletme etkisinin pek olmadığı sonucuna varıldı.

Ancak hastalık süresini çocuklarda yüzde 14, yetişkinlerde ise yüzde 8 oranında azalttığı görüldü.

C vitamini içerdiği düşüncesiyle soğuk algınlığı için tavsiye edilen portakal suyu ise pek işe yaramıyor. Zira bir bardak portakal suyunun içerdiği C vitamini, takviye haplardan çok daha düşük.

Çinko

Bir araştırmada, günlük emilen çinko pastillerinin burun tıkanması ve akması süresini üçte bir, hapşırmayı yüzde 22, öksürmeyi ise yaklaşık yüzde 50 oranında azalttığı görüldü.

Semptomların başladığı günden itibaren günlük 80 mg dozda alınan çinko asetat pastillerinin soğuk algınlığı tedavisinde etkili olduğu sonucuna varıldı.

Uzmanlar vitamin ve minerallerin takviye haplardan ziyade en iyi besinler yoluyla alınacağını vurguluyor. Ancak C vitamini gibi bazı türleri yüksek dozda almak için takviye haplar daha etkili.

Çinko açısından da aynı şey geçerli. Yavaş emilen türden çinko pastiller, çinko bakımından zengin besin ve haplardan daha etkili. Zira çinko temas ettiği bölgede etkili oluyor.

Ancak araştırma öncesinde katılımcıların C vitamini veya çinko düzeyleri ölçülmediği için, kaydedilen olumlu etkinin takviyeden ziyade vücuttaki bu eksikliğin giderilmesinden kaynaklanabileceği belirtiliyor.