Flebit Belirtileri
Flebit
Flebit en sık bacağın yüzeysel damarlarında görülür. Nedeni genellikle varisli damarlardır. İltihaplı damara dokunduğunuzda sertlik ve ağrı hissedilir; damarın üzerindeki cilt kızarıktır. Çeşitli önlemler şikayetleri hızla gidermeye yardımcı olur.
Bir bakışta
- Flebitin tipik bir belirtisi, basınç uyguladığınızda ağrıyan, elle hissedilen sertleşmiş bir kan damarıdır. Bu damarın üzerindeki cilt kızarıktır.
- Genellikle bacaktaki damarlar iltihaplanır. Nedeni çoğu zaman varisli damarlardır.
- Ciddi komplikasyonlara neden olabilecek kan pıhtıları oluşabilir.
- Flebitten şüpheleniliyorsa, tıbbi muayene önemlidir.
- Doktorlar, olası kan pıhtılarını ve yerlerini özel bir ultrason taraması yaparak belirleyebilirler.
- Akut şikayetler genellikle hızlı bir şekilde giderilebilir.
Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Flebit nedir?
Flebit oluştuğunda sadece damar duvarı iltihaplanmakla kalmaz, aynı zamanda damardaki kan akışını engelleyen bir kan pıhtısı da (tromboz) oluşur. Bu nedenle yüzeysel flebit, tromboflebit olarak da adlandırılır.
İltihaplanan damarlar çoğu zaman bacaktaki yüzeysel damarlardır, fakat herhangi bir damarda da iltihaplanma olabilir. Destekleyici önlemlerle hastalık genellikle kısa sürede geçer. Bir kan pıhtısı oluşur ve derin venöz sisteme yayılırsa, pulmoner emboli gibi tehlikeli komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Flebitin semptomları nelerdir?
Yüzeysel bir damar iltihaplanırsa, cildin altında dokunulunca acı veren sert, bazen düğümlü bir kordon oluşur. İltihaplı damarın üzerindeki cilt kızarmış, şişmiş ve ısınmıştır. Bazen flebitli insanlarda düşük ateş de olur.
Çoğu iltihap komplikasyonsuz seyreder. Bununla birlikte, bazen aşağıdaki gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir:
- Bakteriler iltihaplı damar duvarını kolonize eder: Bu durumda iltihap çevredeki dokuya yayılır. Yüksek ateş ve irin oluşumu görülür.
- Bir kan pıhtısı daha derin damar bölümlerine yayılırsa: Derin ven trombozu gelişebilir. Bacak şiş, cilt genellikle parlak ve gergindir. Baldırlarda ağrı olabilir.
- Oluşan kan pıhtısının daha küçük parçalara ayrılması: Bu, ani bir nefes darlığı ve göğüste ağrı olarak fark edilen pulmoner emboliye yol açabilir.
Önemli bilgi: Kan pıhtılarından kaynaklanan komplikasyonlar ciddi sonuçlara yol açabileceğinden, tıbbi bir muayenede görülen herhangi bir flebit şüphesinin açıklığa kavuşturulması önemlidir.
Flebit nasıl oluşur?
flebit vakasının 90’ında neden varisli damarlardır. Damar duvarındaki şişlikler nedeniyle kan akışı girdap oluşturur ve yavaşlar. Bu, damar duvarında iltihaplanmaya neden olan küçük kan pıhtılarının (mikrotrombus) oluşmasına neden olur.
Enflamasyon sonucu damar duvarının içi artık tamamen pürüzsüz değilse, trombositler burada birikir. Böylece daha fazla kan bileşeni biriktikçe, giderek büyüyen bir kan pıhtısı oluşur. Damar duvarının dışarıdan zedelenmesi veya infüzyon için damara erişim (venöz kalıcı kateter takılması) de mikrotrombus ve iltihap oluşumuna yol açabilir. Fiziksel olarak az hareket etmek de kan pıhtılarının oluşumunu tetikler.
Hangi faktörler flebiti tetikler?
Kan akışını yavaşlatan, kanın pıhtılaşmasını artıran veya kan damarlarının iç duvarını değiştiren tüm faktörler de yüzeysel flebiti tetikler.
Örneğin:
- Varisli damarlar
- Damar zayıflığı
- Damar duvarının zedelenmesi
- Damarlardaki ameliyatlar
- Damarlar yoluyla infüzyonlar
- Damarlara uyuşturucu enjekte edilmesi
Genel olarak, kan pıhtıları şu durumlarda daha yaygındır:
- Ameliyat sonrası veya diğer hastalıklar nedeniyle yatak istirahati
- Yetersiz hareket ve fiziksel aktivite
- Gebelik ve lohusalık
- Hormonal doğum kontrol yöntemlerinin kullanımı
- Menopoz için hormon tedavisi
- Kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan kan pıhtılaşma sistemindeki değişiklikler
- Tümör hastalıkları
- Aşırı kilo
- Yaşlılık
- İltihaplı damar hastalıkları
- Otoimmün hastalıklar
- Daha önce oluşan flebit
Flebit ne sıklıkta görülür?
Her yıl yetişkin kadın ve erkekten 5 ila 8'inin yüzeysel flebit geliştirdiği tahmin edilmektedir. Yaşla birlikte görülme sıklığı artar.
Flebit nasıl seyreder?
Flebit semptomları genellikle birkaç gün içinde azalır. Enflamasyon komplike değilse ve başka risk faktörleri yoksa, kan pıhtılarının oluşması ve parçalanması gibi komplikasyonlar olası değildir. Bununla birlikte, kalınlaşmış damar duvarı birkaç ay boyunca elle hissedilebilir şekilde kalabilir.
Seyir komplike değilse, flebitin seyrini değerlendirmek için teşhisten yaklaşık 7 ila 10 gün sonra başka bir tıbbi muayene yapılması tavsiye edilir. Flebit başka bir durumdan kaynaklanıyorsa, seyir tedavinin şekline bağlı olacaktır.
Flebit nasıl teşhis edilir?
Tipik semptomlar ve görünüm nedeniyle flebit hızlı bir şekilde teşhis edilebilir. Bununla birlikte, doktorlar genellikle daha büyük kan pıhtılarını ve tam yerlerini belirlemek için Doppler ultrasonu kullanır. Bu aynı zamanda kan pıhtılarının gerileyip gerilemediğini veya muhtemelen daha fazla gelişip gelişmediğini belirlemeye de yardımcı olacaktır.
Hastalık komplikasyonsuz seyrederse başka bir muayeneye gerek yoktur. Sebebin bir kan pıhtılaşma bozukluğu olduğundan şüpheleniliyorsa, bu bir kan testi ile kontrol edilebilir. Özellikle varis yoksa veya flebit tekrarlıyorsa ileri tetkikler önerilir.
Flebit nasıl tedavi edilir?
Yüzeysel flebit tedavisinde çeşitli yöntemler uygulanır. Bunlar öncelikle semptomları hafifletmeyi amaçlar.
Örnekler:
- Etkilenen bacağın sık sık yukarı kaldırılması, ancak mümkünse yatak istirahati ya da hareket kısıtlaması yapılmaması
- Soğutma veya ısıtma pedleri
- Kompresyon çorapları veya bandajlarla lokal basınç tedavisi
- İbuprofen veya diklofenak gibi iltihap önleyici ağrı kesiciler
- Bakteri enfeksiyonu belirtileri varsa antibiyotikler
- Daha büyük bir kan pıhtısı göstergesi veya riskinde artış varsa antikoagülan ilaç
Etkilenen damarın ameliyatla çıkarılması veya bağlanması nadiren düşünülebilir.
Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Verimlilik Enstitüsü) (IQWiG) ile birlikte hazırlanmıştır.
Tarih: