15 Günden Fazla Kalan Seferi Olur Mu

Seferi Namazı Nedir? 

Yolculuk esnasında kılınan farz namazın eksiltilmesi hususuna seferi namazı denmektedir. Seferi namazı olabilmesi için fıkhi olarak bazı şartlar gerekmektedir. Fıkhi şartlar arasında yolculuğun 90 km olarak gidilmesi beyan edilmektedir. Zaman kıstasına göre ise bu 3 günlük yolu ifade etmektedir. Seferi namaz özelliklerini taşıyan kişiler farz namazlarını 2 rekat azaltarak namaz kılabilmektedirler.

Seferi Namazı Nasıl Kılınır? 

Seferi namazı her vakit namazı için iki rekat farzdan düşülmek şeklinde olmaktadır. Farzlarda yapılan bu eksilme sabah ve akşam namazlarını kapsamamaktadır. 

Seferi Namazı Ne Zaman Kılınır? 

Seferi olduğu kabul edilen bir kişinin seferi namazı kılabilmesi için ezan vaktinin gelmesi ve namaz süresinin girmesi gerekmektedir. Namaz süresinin içerisinde herhangi bir zamanda normal namaz kılar gibi yalnızca farzlardan 2 rekat eksiltme ile kılınmaktadır. 

Seferi Namazı Kaç Rekattır? 

Seferi namazı sabah ve akşam namazlarını kapsamadığından öğle, ikindi ve yatsı namazlarını kapsar. Bu vakitlerde de farzlar 4 rekat olduğu için 2 eksilterek farzlar 2 rekat kılınmaktadır. Sünnet namazlarda bir eksiltme yapılmamaktadır. Sünnetleri olduğu gibi kılmak esastır. 

Seferi Namazı İle İlgili Ayet ve Hadisler Nelerdir? 

Kuranı kerimde Nisa suresinde Allahu Teala şöyle buyurmaktadır; “ Eğer kafirlerin size fitne vermesinden korkarsanız, yeryüzünde sefere çıktığınız zaman namazları kısaltarak kılmanızda bir sakınca yoktur”. 

Nisa suresinin bir diğer ayetinde ise “yeryüzünde yürüdüğünüz zaman sizin için namazları kısaltmanızda bir sakınca yoktur” buyurulmuştur. 

Seferi namazı ile hadisi şerifte şöyle bildirilmektedir; Namaz ikişer rekat olarak farz kılındı sonra hazarda ziyade olundu, seferde ise olduğu gibi bırakıldı. (yani iki rekat olarak kılındı) 

 Seferi Namazının Kılınamayacağı Haller Nelerdir?

Seferi namazında bir yere giderken mesafe durumu sahih olsa dahi orada 15 gün kalma niyeti bulunmaması gerekmektedir. Bir yere giderken 15 gün kalmak icab ediyorsa o halde seferi şekilde namaz kılınması doğru olmamaktadır. Seferi hallerinde geçerli olan gidilecek yerde ne kadar kalınacağı belli değil ise bu durumda gitme esnasında normal namaz kılmaya devam edilmek gerekmektedir. Yol mesafesi belli olduğunda ancak o zaman Seferi olarak namaz kılmak mümkün olmaktadır. 

 Seferi Namazı Hangi Deliller İle Caizdir? 

Sefer namazı dört rekat farz namazların kısaltılarak kılınması Kuran, sünnet ve icma ile caizdir. Kuran, sünnet ve icma şartı kesinlik kazanması için yeterli olmaktadır. Farz namazların kısaltılarak kılınmasına aynı zamanda kasrı salat ismi de verilmektedir. Seferi durumda olan kişiler için farz oruç tutmak da kazaya bırakılabilmektedir. İslam da yolculuk hali şartlarının müsaade etmemesi dolayısıyla ibadetlerde kolay olanı tercih etmek önerilmektedir. Farz olan vakit namazları yolculuk esnasında terk edilemez. 

Seferi Namazı Hangi Durumda Sona Ermektedir? 

 Seferi namazı şartları yerine getirdikten sonra vakit namazlarını kılan bir kişi diğer namazın vakti girmeden yola çıksa evine döndüğünde diğer vakit namazı süresi girmiş olursa bu durumda dört rekat kılması gerekmektedir. Evine ulaşan kişi için artık seferi olma durumu sona erdiğinden ilk kılacağı namazı normal 4 rekat olarak ifa etmesi gerekmektedir. 

CEVAP
Mekke-i mükerremeye giden, 15 veya daha fazla gün kalmaya niyet ederse mukim olur.15 günden az kalmaya niyet ederse veya hiç niyet etmeden aylarca kalsa seferi olur.

Mekke, Minâ ve Arafat gibi başka başka yerlerde toplam 15 gün kalmaya niyet eden de, mukim olmaz. Yalnız Mekke’de veya Minâ’da 15 gün kalmaya niyet eden mukim olur. Mukim olan da, namazlarını kısaltamaz. Bayram kurbanını da kesmesi vacip olur. 

Talebe, asker, işçi gibi emir altında bulunanlar, kendi niyetleri ile değil, hocalarının, kumandanlarının, işverenlerinin emrine göre hareket ederler. Âmirleri 15 gün kalmaya niyet etse, bunlar emri işitinceye kadar seferi olurlar. Emri hiç işitmezlerse, kaç gün kalsalar hep seferi olurlar.

Bir görevliye tâbi olan hacılar da, bunun sözü ile hareket ederler. Görevli, 15 gün Mekke’de kalacağız dememişse, bu görevliye bağlı olanlar seferi olur. Seferi olanın da bayram kurbanını kesmesi vacip olmaz. Fakat şükür kurbanını kesmesi vacip olur. Dört rekatlık farzları iki rekat olarak kılar. (Nihaye)

Sual: 1991 yılından sonra Mekke ile Minâ birbirine bitişmiş. Minâ, müstakil karye hükmünden çıkmış mı? Mekke’de 8 gün, Minâ’da sekiz gün kalmaya niyet eden mukim mi olur?
CEVAP
Evet.

Sual: Bir hacı hac farizası için, Mekke’de 13 gün kaldıktan sonra 14-15. günleri de Minâ ve Arafat’ta bulunup (Mekke- Mine, Arafat arası 22 km) tekrar Mekke’ye geri dönerek 7 gün daha kaldıktan sonra Medine’ye giderse seferi midir?
CEVAP
Tam İlmihal’de diyor ki: 
Mekke, Minâ ve Arafat gibi başka başka yerlerde toptan 15 gün kalmaya niyet eden, mukim olmaz. Demek ki Türkiye'den giderken veya oraya varınca bir yerde 15 günden fazla kalmaya niyet edilmemişse seferi olur. Medine’de 15 günden fazla kalmaya niyet eder ise orada da mukim olur, 15 günden az kalmaya niyet etmişse seferi olur.

Mekke’de mukim olunmaz mı?
Sual: Tam İlmihal’de (Mekke, Minâ ve Arafât gibi başka başka yerlerde toptan 15 gün kalmaya niyet eden de, mukim olmaz) deniyor. Bir kimse Mekke’de bir ay kalsa, mukim olmaz mı?
CEVAP
Mukim olur. Bir yerde 15 günden fazla kalınınca mukim olur. Mesela bir kimse 13 gün Mekke’de kalmaya, sonra bir gün Arafat veya Minâ’da kalmaya, sonra 13 gün yine Mekke’de kalmaya niyet edip sonra, Medine’ye gitmeye niyet etse, bir yerde 15 günden fazla kalmaya niyet etmediği için Mekke’de toplam 26 gün kalmasına rağmen seferi olur. Namazlarını kısaltarak kılar. Ama kişi, Ramazanda gidip Mekke’de 15 günden fazla kalmaya mesela bir ay kalmaya niyet etmişse, artık Mekke’de mukimdir. Arafat’ta da, Minâ’da da, Müzdelife’de de seferi olamaz, mukimdir. Namazlarını kısaltamaz.

Bütün fıkıh kitapları hep aynı şeyi yazmaktadır. Farklı bir kavil yoktur. Fakat anlatılışları farklıdır. Birkaç örnek verelim:

Seferi olan yolcu, Mekke ve Minâ’da 15 gün ikamet etmeye niyet etse namazları dört kılmaz, çünkü iki yerde kalmayı niyet etmek çok yerde kalmayı gerektirir, bu ise yolculuğun gerçekleşmesine manidir. Ancak yolcu geceyi birinde kalmayı niyet ederse oraya girmesiyle mukim olur, çünkü kişinin ikameti gece kaldığı yere izafe olunur. (Hidaye) 

Mekke ve Minâ’da 15 gün kalmaya niyet eden namazları dört kılmaz; çünkü ikamet iki yerde kalmaya niyet etmekle mukim olunmaz. Yolcunun ikametleri toplansa 15 günü geçse de seferidir. Ancak geceyi birinde ikamet etmeye niyet ederse o zaman oraya girmesiyle mukim olur, çünkü kişinin ikameti kaldığı, yattığı yere izafe olunur. Hac farzını yerine getirmek için hac ayının on günü içinde Mekke’ye girse ve 15 gün ikamete niyet etse, mukim olmaz, çünkü Arafat'a çıkmak zorundadır. Bir yerde 15 günden çok kalmadıkça mukim olamaz. (Bahr-ür Raik)

Kişi Kufe’den çıksa Mekke ve Minâ'da 15 gün ikamet etmek üzere yola çıksa Mekke'ye girdiğinde namazı dört kılamaz, çünkü sadece Mekke’de 15 gün kalmayacaktır. (Mebsut - Şeybani)

Yolcu bir yerde 15 gün kalmaya niyet ederse mukim olur. Ama iki yerde 15 gün kalmayı niyet eder ise, bu iki yerin her biri kendi başına bir şehirdir. Dolayısıyla biri diğerine tâbi değildir. Mekke ve Minâ’da toplam 20 gün kalmaya niyet eden mukim olmaz. Ancak bu iki yerden birinde 15 gün kalmaya niyet eden mukim olur. (Tuhfetül Fukaha)

İki yerde mesela Mekke ve Minâ’da, yahut Kufe ve Hira’da kalmayı niyet eden şayet geceyi bunlardan birinde ikamet etmeye azmetse ve gündüzleri oradan diğerlerine gitmeyi planlasa, eğer gece kalmayı azmettiği yere gündüz girse mukim olmaz. Ama gece ikamet etmeyi azmettiği yere geceleri girse mukim olur, sonra diğer yerlere oradan yola çıksa seferi olmaz. Çünkü kişinin ikamet yeri kaldığı yerdir. Başkasının yerine hac yapan arkadaşları gittikten sonra Mekke'de 15 gün veya daha çok kalmayı niyet eden Mekke'de mukim olur. (Mebsut - Serahsi)

Diğer üç mezhepte seferilik farklıdır. Giriş çıkış günleri hariç, bir yerde dört gün kalmaya niyet eden mukim olur. Bir ihtiyaçtan dolayı bu mezheplerden birini taklit eden Hanefi de, taklit ettiği mezhebin şart ve müfsitlerine riayet eder. Yani dört gün kalınca mukim olur ve namazlarını kısaltamaz.

Seferde mezhep taklidi
Sual: Seferilik mesafesindeki bir yerde on gün kalacak olup Maliki’yi taklit eden veya etmeyen kimse, ihtiyaç olunca, namazlarını hangi mezhebe göre cem eder?
CEVAP
Bir yerde on gün kalıp seferi olan kimse, Hanefi’ye göre seferi, diğer üç mezhebe göre mukim olur. Maliki ve Şafii’ye göre mukimken iki namaz cem edilmez. Hanbeli’ye göreyse, ihtiyaç olunca mukimken de cem edilebilir. Bir mezhebi taklit ederken, o mezhebin o konudaki şartlarına da uyması lazımdır. Seferde on gün kalan kimse, Hanbeli’de mukim olacağı için, Hanbeli’nin uyulabilen bütün şartlarına da riayet etmesi gerekir. Mukimken dört rekâtlık namazları kısaltmadan kılmak farz olduğu için, cem ederken, farzları iki rekât değil dört rekât olarak kılması gerekir. Maliki’yi taklit eden de, etmeyen de böyle kılar. Hanefi kimse, seferde cem etmediği zamanlarda, dört rekâtlı farzları, Hanefi’ye göre seferi olduğu için, yine iki rekât olarak kılar.

Seferde cem ederken
Sual: Seferilik mesafesindeki bir yerde 2 gün kalacak olup Maliki’yi taklit eden veya etmeyen kimse, ihtiyaç olunca, namazlarını hangi mezhebe göre cem eder?
CEVAP
Seferilik mesafesinde bir yerde 2 gün kalan dört mezhepte de seferi olur. Seferi olduğu için, ihtiyaç olunca diğer üç mezhepten birine göre cem edebilir. Ancak Maliki’yi taklit eden, Maliki’nin şartlarını iyi bildiği için, Maliki’ye göre cem etmesi daha uygun olur. Dört mezhepte de seferi olduğu için, dört rekâtlı farzları iki rekât olarak kılar.