P Harfi Ile Atasözü

Atasözleri geçmiş dönemde yaşamış insanların tecrübelerini, deneme yargılarını, bilgece düşünülerek öğüt niteliği kazandırılmış cümlelerin, özlü sözler şeklinde ifade ediliş biçimidir. Kısacası atasözü öğüt verici niteliği taşıyan özlü sözlerdir. Atalarımızın günlük hayatında, arkadaş hayatında, aile ve iş hayatında herhangi bir olay karşısındaki ilişkilerini, tecrübelerini bizlere aktaran kılavuz şeklindeki kalıplaşmış sözcüklerdir. Atasözü Türk Edebiyatının önemli dallarından bir tanesidir. Ancak biçim bakımından diğer türlerden çok farklı özelliklere sahiptir.

Örneğin öykü, roman, şiir gibi türlere göre çok kısadır. En fazla birkaç cümleden oluşur, atasözleri kalıplaşmış cümleler olduğu için değiştirilemez ve halkın ortak malı olarak adlandırılır. Herkes tarafından aynı şekilde söylenir. Atasözü bir nevi o toplumda hayatlarını sürdüren insanların yaşam felsefesidir. İnsanlarda bulunan olumsuz ve kötü duyguların önüne geçmek, bu durumlarda bulunan kişi ya da kişilere örnek bir ders vermek ve kişileri aynı hataları yapmaması konusunda uyarıda bulunmak olarak ifade edilebilir. Atasözlerinin belli başlı özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz.

Halkın düşüncesini anlatır: Atasözleri var olduğu toplumda yaşayan insanların düşünce biçimlerini aktaran sözlerdir. Buna göre o toplumda yaşamış bireylerin başlarından geçen olaylar düşünce şekline dönüştüğü için aslında o halkı yansıtmaktadır.

Ulusaldır: Atasözleri ulusal olma özelliği sayesinde yaşanılan toplumun gelenek, görenek ve kültürel özelliklerini yansıtmaktadır. Bu bağlamda sadece yaşadığı milletin özlü sözleridir.

Kişinin ruhuna hitap eder: Bu özelliği ile atasözleri, herhangi bir bireyin yapmaktan kaçınması gerektiği hal ve hareketleri hatırlatmasından dolayı bireyin içsel duygularına su serper.

Tarafsız ve kesin tavırlıdır: Atasözleri bir herhangi bir soluya ya da nüfuzlu kişilere ayrıcalık göstermez. Herkes için söylenebilir ve herkesin aynı oranda ders alması gerektiğini belirtir. Ayrım gözetmeksizin tarafsız ve kesin tavırlıdır.

Kılavuzluk eder ve yol gösterir: Atasözleri kişiler daha iyi bir hayat sürsün ya da içinde bulunduğu durumdan rahat bir şekilde çıksın diye tek bir cümle dahi olsalar insanlara yol gösterebilir. Eğer dikkat edilirse atasözleri aslında ders niteliğindedir.

Gerçekçi ve inandırıcıdırlar: Verdiği mesaj ve dersler nedeniyle atasözlerinin yalan olması mümkün değildir. Çünkü öyle olsalardı insanlara doğruyu hatırlatmak için kullanılmazlardı.

Yalın ve net ifadelerdir: Atasözleri en fazla iki cümleden oluştuğu için anlaşılması net söz kalıplarıdır. Ağır bir dil ile yazılmamıştır.

Mecaz anlatımlı ve eleştireldir: Atasözleri genel olarak mecazi anlatımları benimserler. Ders verme anlamında olduğu kadar eleştiri niteliğini de ön planda tutar.

Atasözü örnekleri ve tarihçesi

Atasözü niteliği kazanarak kalıplaşmış bu özlü sözlerin, tarihin tam olarak hangi döneminde ortaya çıktığı bilinmemektedir. Atasözlerinin tam olarak söyleyeni, söylendiği yeri ve tarihi bilinmemektedir. Bu nedenle atasözleri anlam bakımından incelenmesi gerekli bir edebiyat dalıdır. Çünkü atasözlerinde kimin neden ve ne zaman söylediğinden çok verdiği mesaj ön plandadır. Türk Edebiyatında atasözleri ile ilgili onlarca örnek bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır.

• Bir elin nesi var iki elin sesi var.
• Damlaya damlaya göl olur.
• Sakla samanı gelir zamanı.
• Bakarsan bağ, bakmazsan dağ olur.
• Zorla güzellik olmaz.
• Gülme komşuna gelir başına.
• Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
• El elin eşeğini; türkü çağırarak arar.
• Üzüm üzüme baka baka kararır.
• Bugünün işini yarına bırakma.

P harfi ile başlayan atasözleri ve anlamları hangileridir? Açıklamalı olarak sıralanmış ve kolayca kavramanız için p harfi ile ilgili başlayan atasözü sözlüğünü derledik. Anlamlarıyla beraber başlayan p harfinin atasözü listesi.

Her ülkenin tarihi, kültürü, dili ve atasözleri var. Atasözleri, kültürümüzde oldukça önemlidir. Atasözleri, geçmişte edinmiş tecrübelerden yola çıkarak söylenmiş özlü sözlerdir. Kimin tarafından söylendikleri belli olmaksızın ağızdan ağıza dolaşan, yol gösterici nitelik kazanmış, az kelime ile çok mana ifade eden kültür unsurlarıdır. Ayrıca Atasözleri bir toplumun duygu, düşünce, inanç ve kültür yapısını yansıtır. Kimi atasözü gerçek anlamı ile kullanılırken kimisi de mecaz anlamı ile kullanılmıştır. Ancak bütün atasözlerinin ortak amacı ders vermektir. Atasözleri ve deyimlerin birbirleriyle ortak ve birbirinden ayrılan bazı özellikleri vardır. Birbirleriyle ortak olan en önemli özellikleri, her ikisinin de toplum tarafından ortak olarak benimsenen ve kullanılan kalıplaşmış sözler olmalarıdır.
İşte alfabe sırasına göre tek tek harflerle Atasözü ve anlamları…

Paça ıslanmadan balık tutulmaz.
Hiçbir nimet özveride bulunmadan, zahmet çekilmeden elde edilemez. Başarı çalışmaya ve özveriye bağlıdır.

Padişahın bile arkasından kılıç sallarlar.
Kendisinden çekinilen kimsenin yüzüne karşı kimse ağız açmaz. Buna karşılık en güçlü kimsenin bile arkasından herkes düşmanlık gösterisinde bulunur.

Papaz hergün pilav yemez.
Birkaç kez yaptığını gördüğünüz işi bir kimseye her zaman yaptırmak isterseniz onu usandırırsınız. Hiçbir konuda insana “yeter artık!” dedirtilmemelidir.

Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez).
Para, herkese gösterilen şeylerden değildir. İmanda esasen kalp işi olduğundan kişinin içindedir. Bundan dolayı kimin ne kadar parası bulunduğunu, kimin ne denli Allah’a yakın olduğunu kimse bilemez.

Para iyi bir uşak, kötü bir efendidir.
Dünya malını, varlık ve zenginliği doğru kullanmasını bilen her zaman kazançlı olur. İsterse onu doğru kullanarak kendine itaat ve yatırım aracı eder, isterse kölesi olarak onun getireceği zarar ve ziyanı yaşayarak ömrünü tüketir, kişiliğini kaybeder.

Para para kazanır, koçyiğit bağ beller.
Büyük dünya varlıkları beraberinde büyük varlıkları getirir. Tıpkı bir nehrin çağlaması gibi. Ancak küçük varlıklar ise az getirir, uğraştırır. Daha büyüklerini kazanmak için emek harcattırır. Bu olayda tıpkı derenin az akması gibidir.

Para parayı çeker.
Elde para bulunursa onunla yeni paralar kazanılır. İnsan yoktan hiçbir şey elde edemez.

Paranın yüzü sıcaktır.
Paraya karşı insanların az çok zaafı vardır. Parayı gören kimse onun çekiciliğine kapılır ve kendisinden para karşılığında beklenen işi yapmakta kolaylık gösterir.

Parayı veren düdüğü çalar.
Parasını veren kimse, bu dünyada istediği şeyi elde eder. Para ile menfaat ilişkisi sebebi dünyanın değişmez kurallarından biridir. Parası olan kimse menfaat bekleyen kimseye kolaylıkla iş yaptırabilir; parası olan insana kolayca mal satılabilir.

Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.
Bir iş, bir durum yada bir olayın nasıl sonuçlanıp sonuçlanamayacağını şimdiki gidişinden anlaşıp belli olur.

Pilav yiyen, kaşığını yanında (belinde) taşır.
Birşey yapmak, birşeyden yararlanmak isteyen kimse, bunun için gereken aracı elinin altında bulundurmalıdır.

Pilavdan döne kaşığın sapı (dönenin kaşığı) kırılsın.
İnsan kendi çıkarını gözetmek zorundadır. Kendisi için yararlı bir şeyi elde etme çabası içinde olmayan kişide hayır yoktur. / Bir işi yaparken elde bulunan araç işi yapmıyor yada yapamıyorsa, onun var olmasıyla yok olması arasında fark yoktur.

Pişmiş aşa su katan, işi bozan kişiyi tanımlar.
Olmuş ve bitmiş bir olayın üstüne hiçbir kendini bilen, kendine yeten insan bir daha düşmez. Zaten olaylar peşinsıra çözülmüştür. Ancak onu kurcalayan ve o olayı irdeleyen densiz insanlar ise işi bozarlar, ortalığı karıştırırlar. Bu olaydan zararlı çıkmış insanların yaralarına yeniden tuz basarlar.

Aşağıda P harfi ile başlayan atasözleri ve anlamları kısaca olarak ele alacağız.

*Paça ıslanmadan balık tutulmaz.

Bazı şeylerde başarıya ulaşmak için bedel ödemek gerekir anlamına gelen bir atasözüdür.

*Padişahın bile arkasından kılıç sallarlar.

En güçlü kişilerin bile arkasından düşman eden olur anlamına gelen bir atasözüdür.

*Padişah yasağı üç gün sürer.

Padişahlık yönetiminin etkisiz olduğuna dair söylenen bir atasözü olarak bilinmektedir.

*Palamut çok biterse kış erken olur.

Yüzyıllarca süren gözlemlerden sonra bu tabiat kanunu öğrenilmiştir.

*Papaz her gün pilav yemez.

Bir kişi her zaman aynı işi yapmaz ve itiraz eder anlamına gelen bir atasözüdür.

*Para dediğin elinin kiri.

Para elde kalmaz, kullanılır, harcanır anlamına gelen bir atasözüdür.

*Para ile imanın kimde olduğu bilinmez.

Kimin ne kadar parası olduğu ve kimin ne kadar imanlı olduğunu kimse bilemez anlamına gelen bir atasözüdür.

*Para isteme benden buz gibi soğurum senden.

Kişi kendisinden para isteyen kişiden uzak durmak ister anlamında kullanılan bir atasözüdür.

*Paranın gittiğine bakma işinin bittiğine bak.

Yapmak istediğin işlerde araca değil neticeye bak, önemli olan sondur anlamına gelen bir atasözüdür.

*Paranın yüzü sıcaktır.

Paranın cazibesi insanı etkiler ve para karşılığında işi kolayca yapar anlamına gelen bir atasözüdür.

*Para parayı çeker.

Eldeki parayla yeni kazançlar elde etmek mümkündür anlamına gelen bir atasözüdür.

P Harfi ile Başlayan Atasözleri ve Anlamları Hakkında Yorumlarınızı Aşağıdan Hemen Yazabilirsiniz.

Padişahın bile arkasından kılıç sallarlar.
Kendisinden çekinilen kimselerin yüzüne karşı bir şey diyemeyenler onu arkasından çekiştirirler, hakkında atıp tutarlar. Çünkü hasmı karşısında değildir, arkasından konuşmak da kolaydır.

Papaz her gün pilâv yemez.
İnsanın önüne her zaman aynı nitelikte elverişli bir imkân çıkmaz. Çünkü şart, zaman ve imkânlar sürekli değil, değişkendirler.

Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez).
İman her şeyden önce içsel, yani kalbî bir olaydır. İnsanların imanlarını sözle dile getirmeleri mümkünse de, bunu çıkar için yapıyor olabilirler. Dolayısıyla gerçekten kimin iman ettiğini bilmemiz imkânsızdır. Para için de aynı şey söz konusudur. Kimse kolay kolay parasının olduğunu söylemez, gizleme yoluna gider. Kimi cimri olan ve yoksul bir hayat yaşayan insanların çok zengin, kimi cömert ve eli açık insanların da parasız olduğu çok görülmüştür. Bu bakımdan para ile imanın kimde olduğu pek bilinmez.

Paranın yüzü sıcaktır.
Para çekicidir ve öyle kolayca geri çevrilemez. Çünkü paranın gücü, pek çok maddî sorunu halleder. Bu sebeple insanlar parayı görünce gevşer, ona kavuşma isteği duyar, kendisinden istenen işi de kolayca yapma eğilimi gösterir.

Para parayı çeker.
Elde para bulunursa onunla yeni paralar kazanılır. Bilinen o ki, pek çok işte sermaye şarttır. Sermayen ne kadar çoksa, o kadar büyük iş yapar ve o kadar da çok kazanırsın.

Parayı veren düdüğü çalar.
Para harcayan kimse istediğini elde edebilir. İş yapabilir, yaptırabilir; satın alabilir, aldırabilir; hemen her istediği maddî şeye kavuşması mümkündür.

Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.
Bir iş, durum ya da olayın nasıl sonuçlanıp sonuçlanmayacağı şimdiki gidişinden anlaşılıp belli olur.

Pilâv yiyen, kaşığını yanında (belinde) taşır.
Bir şeyden yararlanmak isteyen kişi, bunun için gereken aracı eli altında bulundurmalıdır.

Pilâvdan dönenin kaşığı kırılsın.
Yararlı bir şeyi elde etmek isteyen insan sonuna kadar uğraşıp didinmeli, direnmeli ve mücadele etmekten kaçınmamalıdır.

Püf demeye dudak ister.
Bir şeyi yapmak için kuşkusuz bilgi, beceri ve araç oldukça önemlidir. Ancak bunlardan da önemlisi o işi yapma isteği, gücü ve cesaretidir. Bunlar olmadan işin başarıya ulaşması zorlaşır.

AÇIKLAMALI ATASÖZLERİ SÖZLÜĞÜ