Metafaz 1 Evresinde Gerçekleşen Olaylar

metafaz 1 evresinde gerçekleşen olaylar

Genetik olarak farklı iki ata bireyden gelen farklı iki üreme hücresinin birleşmesiyle yeni yavruların meydana gelmesine eşeyli üreme denir.

Yüksek yapılı bitki ve hayvanların çoğunda eşeyli üreme görülür. Aynı anne babadan dünyaya gelen kardeşlerin, aynı türe ait bitki ve hayvanların birbirinden farklılık göstermesinin temel nedeni eşeyli üremedir. Eşeyli üremenin temelini mayoz ve döllenme oluşturur.

Mayoz

Mayozun amacı; diploit (2n) kromozomlu üreme ana hücrelerinden (eşey ana hücresi), haploit (n) kromozomlu üreme hücreleri meydana getirmektir, böylece nesiller boyunca kromozom sayısının sabitliğini sağlar. Mayoz sonucu oluşan hücreler farklılaşarak sperm ve yumurta gibi gamet hücrelerine dönüşür. Eşeyli üreyen canlılarda gametler döllenme yolu ile birleşerek diploit yapıdaki zigotu oluşturur.

Zigot seri mitozla gelişerek ergin bireyi meydana getirir. Mayoz sonunda oluşan gametler birbirinden farklıdır. Bu nedenle döllenme olayı ile bir araya gelen gametlerden gelişen bireyler de genetik olarak birbirinden farklı olmaktadır. Bölünmeden önce interfazda mayoz için gerekli tüm hazırlıklar yapılır. DNA kendini eşler, gerekli enzimler ve proteinler üretilir. Organel sayısı artırılır. Hayvan hücrelerinde sentrozom sayısı 2 katına çıkar. İnterfazdan sonra mayoz 1 ve mayoz 2 olmak üzere bölünme iki aşamada gerçekleşir. Mayoz tamamlandığında haploit dört hücre oluşur.

Mayozun Evreleri

Mayoz 1

Mayoz 1; birbirini takip eden profaz 1, metafaz 1, anafaz 1 ve telofaz 1 olmak üzere 4 evrede gerçekleşir. Bu evrelerin ardından sitoplazma bölünmesi sonucunda kromozom sayısı bakımından haploit iki hücre oluşur.

Profaz 1

Mayozun en uzun süren evresidir. Çekirdek zarı ve çekirdekçik erimeye başlar. Kromatin iplikler kromozomlar hâlinde belirginleşir. Zıt kutuplara doğru çekilen sentrozomlar arasında iğ iplikleri oluşturulur. Bu evrede homolog kromozomlar çiftler hâlinde yan yana dizilerek bir araya gelir. İki homolog kromozom veya dört kromatitten oluşan bu yapıya tetrat adı verilir.

Tetrat sayısı o hücrenin haploit kromozom sayısına eşittir. Çiftler hâlinde dizilmiş homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitlerinin temas noktalarına kiyazma denir. Homolog kromozomlar kiyazma bölgelerinden birbirine sarılır. Bu duruma sinapsis adı verilir. Sinapsis esnasında homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gen alışverişi (parça değişimi) gerçekleşebilir. Bu olaya krossing over adı verilir.

Krossing over sayesinde kromozomlar yeni bir genetik dizilime sahip olur ve gamet çeşitliliği artar. Gamet çeşitliliğinin artması tür içi çeşitliliğin zenginleşmesine neden olur. Krossing over olayı her tetratta görülmeyebilir. Bir kromozom üzerindeki genler arası mesafe arttıkça krossing over olayının gerçekleşme olasılığı da artar.

Metafaz 1

Homolog kromozomlar farklı kutuplara gidecek şekilde sentromerlerinden iğ ipliklerine bağlanır ve hücrenin ekvatoral düzlemine getirilir.

Anafaz 1

Homolog kromozom çiftleri birbirinden ayrılır. Homolog kromozomlar kardeş kromatitleri birbirine bağlı kalarak zıt kutuplara doğru hareket eder. Profaz 1’de krossing over olayı gerçekleşmese bile homolog kromozomların rastgele hareket etmesi, oluşan hücrelerin genetik yönden farklı olmasını sağlar. Anafaz 1 sonunda her bir kutupta ana hücrenin kromozom sayısının yarısı kadar kromozom bulunur.

Telofaz 1

Kutuplara yerleşen haploit kromozom takımındaki her bir kromozom iki yeni kromatite sahiptir. Telofaz 1 ile sitokinez aynı zamanda gerçekleşir ve iki kardeş hücre oluşur. Oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır ve haploittir. Bazı canlı türlerinde çekirdek zarı ve çekirdekçik oluşurken, bazı türlerde kromozomlar yoğunlaşmış şekilde kalır. Sitokinezde hayvan hücrelerinde boğumlanma, bitki hücrelerinde orta lamel oluşumu gözlenir.

Mayoz 2

Kardeş kromatitlerin ayrılmasından dolayı mitoza benzer. Hayvan hücrelerinde bölünme başlamadan önce sentrozomlar kendini eşler. Mayoz 2; profaz 2, metafaz 2, anafaz 2, telofaz 2 ve sitokinezden oluşur.

Profaz 2

Çok kısa sürede tamamlanır. Çekirdek zarı ve çekirdekçikler eriyerek kaybolur ve iğ iplikleri oluşur.

Metafaz 2

Kardeş kromatitleri taşıyan kromozomlar hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) tek sıra hâlinde yan yana dizilir ve sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunur. Kardeş kromatitler profaz 1’de krossing over geçirmişlerse genetik olarak birbirinden farklıdır.

Anafaz 2

Hücrenin ekvator düzleminde dizilmiş olan kardeş kromatitler, iğ iplikleri sayesinde ayrılarak zıt kutuplara doğru hareket eder. Bu evreden itibaren kromozom olarak adlandırılır.

Telofaz 2

Kromozomlar kromatin iplikler hâlini alır. Çekirdek zarı ve endoplazmik retikulum yeniden oluşur. Çekirdekçik yeniden görünür hâle gelir. Telofaz 2 ve sitokinez birlikte tamamlanır. Telofaz 2 sonunda toplam dört yeni hücre oluşur. Oluşan hücreler ana hücrenin yarısı kadar kromozom ve DNA taşır.

Sitoplazma bölünmesinin (sitokinez) tamamlanmasıyla diploit kromozumlu üreme ana hücresinden haploit kromozomlu dört hücre meydana gelir. Bu evrenin tamamlanmasıyla mayoz tamamlanmış olur.

Mayoz evrelerinde kromozom sayısı ve DNA miktarı değişir.

Mitoz sonucu iki hücre oluşurken mayozla bir hücreden dört hücre oluşur.

Post Views

Mitoz Bölünme Evreleri – Sırasıyla Mitoz Evreleri Nelerdir, Nasıl Gerçekleşir?

Giriş Tarihi: Son Güncelleme:

Canlının en küçük yapı ve görev birimine hücre denir. Hücreler canlının büyümesi, gelişmesi, onarımı ve üremesi için bölünme gerçekleştirirler. Mitoz bölünme ve Mayoz bölünme olarak ikiye ayrılır. Mitoz bölünme evreleri, beş tanedir. Mitoz bölünme nedir, sorusuna canlıların büyümesi gelişmesi, onarılması ve üremesi için gereklidir yanıtını veririz. Mitoz da görülen olaylar, DNA’nın kendisi eşlemesi ile başlar. Sırasıyla Mitoz evreleri, İnterfaz, Profaz, Metafaz, Anafaz ve Telofazdır.

Hücre, canlının en küçük yapı ve görev birimidir. Hücreler çoğalmak için bölünürler. Mitoz bölünme ve mayoz bölünme olarak iki farklı bölünme çeşidi vardır. Mitoz bölünme evreleri, bir hazırlık ve dört ana evreden meydana gelir. Mitoz Bölünme Nedir, dediğimizde mitoz bölünmenin canlıların özellikle büyüyüp gelişmesinde önemli bir rolü olduğunu görürüz. Mitoz da görülen olaylar, temel olarak hücrenin çekirdeğinde DNA'nın kendini eşlemesidir. Sırasıyla Mitoz evreleri, Hazırlık evresi olan interfaz evresi ile başlar.

Mitoz Bölünme Evreleri

Hücre, canlının en küçük yapı ve görev birimidir. Canlılığını bağımsız sürdürebilme yeteneğindedir. Hücre zarı, sitoplazma ve çekirdek olmak üzere üç ana kısımda incelenir. Hücreler bölünerek çoğalır. Mayoz bölünme ve Mitoz bölünme olmak üzere iki bölünme çeşidi vardır. Mitoz bölünme; tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda ise büyümeyi, gelişmeyi ve yenilenmeyi sağlayan yeni hücre oluşturma şeklidir. Mitoz bölünme sonucunda kromozom yapısı ve sayısı değişmez. Bu nedenle mitoz bölünmede genetik bilgi doğrudan yavru hücrelere aktarılır. Mitoz bölünme sonucu genetik bilgisi tamamen anne hücreninkiyle aynı DNA'ya sahip iki yavru hücre oluşur.

Mitoz bölünme bir hazırlık, dört ana evre olmak üzere toplam beş evrede gerçekleşir. Bu evreler şu şekildedir.

İnteraz (hazırlık) evresi
Profaz evresi (1. Evre)
Metafaz evresi (2. Evre)
Anafaz evresi (3. Evre)
Telofaz evresi (4. Evre)

Sırasıyla Mitoz Evreleri Nelerdir, Nasıl Gerçekleşir?

Mitoz bölünme evreleri özellikleri şu şekildedir:

İnteraz (hazırlık) evresinde, hücre bölünmeye hazırlanır. Bu evrede hücrenin hacmi büyür; organeller, DNA ve sentrozom kopyalanır.
Profaz evresinde (1. Evre), DNA'nın proteinlerle oluşturduğu yapı olarak adlandırılan kromatin yoğunlaşarak kıvrılır ve giderek daha sıkı hâle gelir. Sıkılaştıkça kısalan ve kalınlaşan kromatinler mikroskop aracılığıyla görünebilen X şeklindeki kromozomları oluşturur. Kopyalanan kromozomlar kardeş kromatit olarak adlandırılır. Kardeş kromatitler, özdeş DNA çiftleridir ve kinetokor adı verilen bir noktada birleşir. Eşlenen sentrozomlar da zıt kutuplara gider.
Metafaz evresinde (2. Evre), iğ iplikleri kromozomlara tutunarak kromozomların hücrenin ortasında sıralanmasını sağlar. Bu evrede hücre bütün kromozomların hücrenin ortasında sıralandığından ve iğ ipliklerine sağlam bir şekilde tutunduğundan emin olur.
Anafaz evresinde (3. Evre), kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir. Bu şekilde kardeş kromotitlerin birbirinden ayrılması sağlanır. Bu evrede hücre, yeni oluşan yavru hücrelerde her bir eş kromozomun bulunduğundan emin olur.
Telofaz evresinde (4. Evre), kardeş kromozomların kutuplara çekilmesi ile başlar. Bu evrede çekirdek zarı kromozomların etrafında yeniden oluşur. Bu şekilde kromozomlar sitoplazmadan ayrılır. Bu evrede ayrıca kromozomlar yeniden çözülmeye başlar, iğ iplikleri kaybolur ve her bir yavru hücrede çekirdekçik yeniden oluşur. Telofaz evresinde ayrıca hücre sitoplazmasının bölündüğü evre olarak bilinen sitokinez başlar.

ARKADAŞINA GÖNDER

Mitoz Bölünme Evreleri – Sırasıyla Mitoz Evreleri Nelerdir, Nasıl Gerçekleşir?

SON DAKİKA

Mayoz Bölünme Nedir?

luismmolina/funduszeue.info

Mayoz bölünme ile kromozom sayısının yarısına sahip eşey hücreleri üretilir. Bu hücreler ise döllenme ile genetik olarak anne hücreden farklı yeni hücrelerin oluşmasını sağlar.

Mayoz Bölünme Nedir? Mayoz Bölünme Nasıl Gerçekleşir?

Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlılarda eşey hücrelerinin üretilmesini sağlar. Örneğin memelilerde mayoz bölünme sonucu sperm ve yumurta hücreleri oluşur. Bu hücreler ise döllenme aracılığıyla farklı genetik bilgiye sahip yeni yavruların oluşmasını sağlar. Mayoz bölünme sonucunda kromozom sayısı yarıya iner ve dört farklı eşey hücresi oluşur.

Mayoz Bölünmenin Evreleri Nelerdir?

Mayoz bölünme, iki evreden oluşur: Mayoz-1 ve Mayoz Mayoz-1 sırasıyla profaz-1, metafaz-1, anafaz-1 ve telofaz-1 olarak adlandırılan dört farklı evrede tamamlanır. Mayoz-2 ise sırasıyla profaz-2, metafaz-2, anafaz-2 ve telofaz-2 olarak adlandırılan dört farklı evrede tamamlanır.

İnterfaz Evresi Nedir?

Mayoz bölünme de mitoz bölünmedeki gibi interfaz olarak adlandırılan evreden sonra başlar. İnterfaz evresinde, hücre bölünmeye hazırlanır. Bu evrede hücrenin hacmi büyür; organeller, DNA ve sentrozom kopyalanır.

İnterfaz

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Profaz-1 Evresi Nedir?

Profaz-1 evresinde, aynı mitoz bölünmenin profaz evresindeki gibi, DNA’nın proteinlerle oluşturduğu yapı olarak adlandırılan kromatin yoğunlaşarak kıvrılır ve giderek daha sıkı hâle gelir. Sıkılaştıkça kısalan ve kalınlaşan kromatinler mikroskop aracılığıyla görülebilen X şeklindeki kromozomları oluşturur. Kopyalanan kromozomlar kardeş kromatit olarak adlandırılır. Kardeş kromatitler, özdeş DNA çiftleridir ve sentromer adı verilen bir noktada birleşir.

Profaz-1 evresinde, mitoz bölünmedeki profaz evresinden farklı olarak, kromozomlar ikili çiftler hâlinde eşleşir. Bu çiftlere homolog kromozomlar denir.

Homolog kromozomlar

Bu evrede çift olarak eşleşen homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gen alışverişi olur. Buna krosover ya da krossing over denir. Böylece mayoz bölünmenin ilk genetik çeşitliliği bu evrede gerçekleşir.

Kromatitler

ttsz/funduszeue.info

Krossing over sonrasında gen değişimine uğrayan homolog kromozomlara mikrotübüllerin oluşturduğu iğ iplikleri bağlanır.

Profaz-1 Evresi

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Metafaz-1 Evresi Nedir?

Metafaz-1 evresinde, mikrotübüllerin oluşturduğu iğ ipliklerine bağlı homolog kromozomlar hücrenin ortasına dizilir. Bu dizilim rastgele olur. Örneğin büyük mor kromozom ve küçük turuncu kromozom aynı kutba doğru dizilebilir ya da hem büyük hem de küçük mor kromozom aynı kutba doğru dizilebilir. Bu durum farklı eşey hücrelerinin farklı kromozom kombinasyonlarına sahip olmasını sağlar. Böylece mayoz bölünmenin ikinci genetik çeşitliliği bu evrede gerçekleşir.

Metafaz-1 Evresi

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Anafaz-1 Evresi Nedir?

Anafaz-1 evresinde, hücrenin ortasına dizilen homolog kromozomlar iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir. Bu sırada kardeş kromatitler birbirinden ayrılmaz.

anafaz 1

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Telofaz-1 Evresi Nedir?

Telofaz-1 evresi, homolog kromozomların kutuplara doğru çekilmesinin tamamlanması ile başlar. Bazı canlılarda çekirdek zarı bu evrede yeniden oluşur. Kromozomlar da yeniden çözülür. Bu evrede çekirdek zarı oluştuktan sonra hücre sitoplazmasının bölündüğü aşama olarak bilinen sitokinez başlar. Diğer canlılarda ise bu aşamalar atlanarak doğrudan mayoz-2 bölünmesine geçilir.

Telofaz-1 Evresi

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Mayoz-1 bölünmesi sonucunda iki haploit hücre oluşur. Haploit hücreler, bir canlının sahip olduğu kromozom takımından bir adet içeren hücrelerdir. Yeni oluşan her iki hücrede de iki çift, birbirinden farklı genetik yapıya sahip kardeş kromatitler bulunur. Bu evrelerden sonra mayoz-1 bölünmesi tamamlanır ve mayoz-2 bölünmesi başlar.

Telofaz Sonu

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Mayoz-2 Bölünme Nedir? Mayoz-2 Bölünme Nasıl Gerçekleşir?

Mayoz-2 bölünmesi aynı mitoz bölünmenin evreleri gibi gerçekleşir. Bu bölünme mayoz-1 bölünmesinden daha hızlı gerçekleşir. Mayoz-2 bölünmesinde, mayoz-1 bölünmesinden farklı olarak DNA eşlemesi gerçekleşmez. Bu bölünmede mayoz-1 bölünmesinde oluşan iki yeni hücre mayoz-2 evresine girer.

Mayoz-2 Bölünmenin Evreleri Nelerdir?

Mayoz-2 bölünmesi de sırasıyla profaz-2, metafaz-2, anafaz-2 ve telofaz-2 olarak adlandırılan dört farklı evrede tamamlanır.

Profaz-2 Evresi Nedir?

Profaz-2 evresinde kromozomlar yoğunlaşarak yine X şeklindeki kromozomları oluşturur. Çekirdek zarı mayoz-1 bölünmesi sonunda oluşmuşsa yeniden yok olur. Sentrozomlar eşlenir ve zıt kutuplara doğru çekilir. İğ iplikleri her bir kromozomdaki kardeş kromatitlere tutunur.

Profaz-2 Evresi

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Metafaz-2 Evresi Nedir?

Metafaz-2 evresinde, kromozomlar hücrenin ortasına dizilir.

Metafaz-2 Evresi

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Anafaz-2 Evresi Nedir?

Anafaz-2 evresinde, kardeş kromatitler iğ iplikleri aracılığıyla birbirinden ayrılır ve zıt kutuplara doğru çekilir.

Anafaz-2

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Telofaz-2 Evresi Nedir?

Telofaz-2 evresinde, çekirdek zarı her bir yeni hücredeki kromozomların etrafında yeniden oluşmaya başlar. Kromozomlar da yeniden çözülür ve sitokinez tamamlanır. Bu evrenin tamamlanması ile birlikte her biri bir adet kromatit içeren dört haploit hücre oluşur.

Telofaz-2 Evresi

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Mayoz bölünme sonucunda birbirinden genetik olarak farklı dört adet yeni hücre oluşur. İnsanda mayoz bölünme sonucunda sperm ve yumurta hücreleri üretilir.

Mayoz bölünme aşamaları

Mayoz bölünme aşamaları

Rujirat Boonyong/funduszeue.info

Sözlük:

Homolog Kromozom: Biri anneden diğeri babadan gelen, aynı genetik yapıya sahip, şekil ve büyüklük bakımından da aynı olan kromozom çifti.

İğ iplikleri: Hücre bölünmesi sırasında homolog kromozomların veya kardeş kromatitlerin sentromerlerine tutunarak karşı kutuplara çekilmelerini sağlayan ipliksi yapılar.

Mikrotübül: Tübülin proteininden oluşan, içi boş tüp şeklindeki ipliksi yapılar. Hücre iskeletini oluşturmada ve reseptörlerin tutulup serbest bırakılmasına rol oynarlar.

Sentromer: Kromozom üzerinde iğ ipliğinin tutunduğu nokta.

Sentrozom: Sentriyollerden oluşan yapılar.

Kaynaklar:

nest...

177349 177350 177351 177352 177353