Hz Peygamberin Görevlendirdiği Ilk Öğretmen

İSLÂM’IN İLK ÖĞRETMENİ: MUSAB B. UMEYR

İslam’ın ilk öğretmeni olan güzide sahabemiz Mus’ab b. Umeyr’in soyu beş kuşak yukardan Hz. Peygamber’in dedesi ile birleşmektedir. Mus‘ab b. Umeyr, fıtraten tevhide meyyaldi ve şirkten nefret ediyordu. Bu yüzden olmalı ki, sülâle ve aile yönlendirmesinin tam aksine İslâm dinine ilk girenler arasında yerini aldı ve sahabilerin seçkinlerinden ve en faziletlilerinden biri oldu. Hz. Peygamber (s) Erkam b. Ebi’l Erkam’ın evinde iken Mus‘ab b. Umeyr’i İslam dinine davet etti Mus‘ab, Erkam b. Ebi’l Erkam’ın evinde olan Hz. Peygamber’in (s) yanına gitti ve onun (s) bu davetini orada tasdik edip hemen Müslüman oldu. Mus‘ab, annesinin ve kavminin kendisinin Müslüman olduğunu öğrenmeleri halinde çeşitli sıkıntılarla yüz yüze geleceğini bildiği için Müslümanlığını annesinden ve kavminden gizledi. O Müslüman oluşundan sonra, Hz. Peygamber’in (s) yanına gizlice gidip geliyordu ve namazlarını da gizlice kılıyordu. Ancak Osman b. Talha el-Abderi, onu namaz kılarken gördü ve bu durumu onun annesine ve kavmine bildirdi. Bundan sonra Mus‘ab için zor bir dönem başladı. Onu yakaladılar ve hapsettiler. Onun bu durumu Habeşistan hicretine kadar devam etti. Bu arada ailesi onun Müslümanlarla buluşup görüşmesini engelledi, İslâm’dan uzaklaşması, Hz. Peygamber’e (s) tâbi olmaktan vazgeçmesi için çeşitli maddî ve psikolojik müeyyideler uyguladı; ona türlü baskılar yaptı. Ebeveyn şefkati ile ailenin eski inancına döndürebileceklerini düşündüler, fakat bir sonuç alamadılar. Bütün güzel elbiselerini, ayakkabılarını aldılar, parasına el koydular, onu tam bir yoksulluğa iterek bu yeni hayata dayanamayacağı ümidi ile kendilerine dönmesini beklediler, fakat umduklarını bulamadılar.[1]

Mus’ab, kendini en üstün ahlaki faziletlerle donatmış ve ilimde üst noktalara ulaşmıştı. Bu sebeple Peygamberimiz onu İslam’ı öğrenmek isteyen bir kabileye göndermiş ve ona ‘’İslam’ın ilk Öğretmeni’’ olma vazifesini vermiştir. Mus’ab, sadece İslami ilimler noktasında değil Beden Eğitimi, Astronomi, Matematik alanında da kendini geliştirmişti.

Hayatını Allah ve Peygamber davasına adamış olan bu güzide insan, yılında Uhud Savaşında şehit olmuştur. Hz. Peygamber, Mus’ab’ın vefatı üzerine çok üzülmüştür.

Rabbim, herkese Mus’ab gibi yaşamayı ve son nefesini vermeyi nasip eylesin.

Ünal KIYAR

Meslek Dersleri Öğretmeni

Değerli kardeşimiz,

Resûl-i Ekrem Efendimizin Müslüman beldelere vâli ve zekât tahsil memurları gönderdiği sıradaydı. Bir gün sabah namazından sonra cemaata dönerek,

"İçinizden hanginiz Yemen'e gider?" buyurdu.

Hz. Ebû Bekir, "Ben giderim, yâ Resûlallah." dedi.

Peygamber Efendimiz hiçbir cevap vermeyip sustu. Az sonra tekrar, "Hanginiz Yemen'e gider?" diye sordu.

Bu sefer Hz. Ömer ayağa kalktı, "Ben giderim, yâ Resûlallah." dedi.

Peygamber Efendimiz, Hz. Ömer'e de cevap vermeyip sustu. Bir müddet bekledikten sonra tekrar, "İçinizden Yemen'e kim gider?" diye sordu.

Muaz bin Cebel (r.a.) kalkıp, "Ben giderim, yâ Resûlallah." dedi.

Bunun üzerine Peygamber Efendimiz (a.s.m.), "Ey Muaz! Bu vazife senindir." buyurdu.

O sırada Yemen üç vâliliğe ayrılmıştı. Hz. Muaz vâliliklerin en büyüğü olan Cened vâliliğine tayin edilmişti. Orada kadılık yapacak, halka İslâmiyeti, Kur'an-ı Kerim okumayı öğretecek, Yemen ülkesinde tahsil edilen zekât ve sadakaları da vazifelilerden teslim alacaktı.

Hz. Muaz, Medine'den ayrılacağı sırada Peygamber Efendimiz ona,

"Sana hâlli için herhangi bir dava getirildiği zaman nasıl ve neye göre hüküm verirsin?" diye sordu. Hz. Muaz,

"Allah'ın kitabındaki hükümlerle hüküm veririm." dedi. Resûl-i Ekrem Efendimiz,

"Eğer Allah'ın kitabında onunla ilgili bir hüküm bulamazsan neye göre hüküm verirsin?" diye sordu. Hz. Muaz,

"Resûlullahın sünnetine göre hüküm veririm." dedi. Resûl-i Ekrem Efendimiz bu sefer,

"Resûlullahın sünnetinde de onunla ilgili bir hüküm bulamazsan, ne yaparsın?" diye sordu. Hz. Muaz,

"O zaman, kendi görüşüme göre içtihad eder, hüküm veririm." dedi.

Resûl-i Ekrem Efendimiz bundan son derece memnun oldu. Bu memnuniyetini şöyle ifade etti:

"Allah'a hamdolsun ki, Resûlullahın elçisini, Resûlullahın razı olduğu şeye muvaffak kıldı."1

Yola çıkacağı sırada ise Peygamber Efendimiz, Hz. Muaz'a şu emir ve tavsiyelerde bulundu:

"Sen Ehl-i kitap bir kavmin yanına gidiyorsun. Onları, bir olan Allah'a îmân ve benim de Resûlullah olduğuma şehâdete dâvet et. Eğer bunu kabul ederlerse, onlara, Allah'ın her gün ve gecede beş vakit namazı farz kıldığını bildir. Eğer bunu da kabul ederlerse, Allah'ın kendilerine, zenginlerden alınıp fakirlere verilecek zekâtı farz kıldığını bildir. Eğer, bunu kabul ederlerse, sakın mallarının en kıymetlilerini alma!"

"Mazlumun duâsından sakın! Çünkü, bu duâ ile Allah Taâlâ arasında bir perde yoktur."2

Bu sırada Muaz bin Cebel Hazretleri de Efendimizden bazı tavsiyelerde bulunmasını istedi, "Yâ Resûlallah! Bana tavsiyelerde bulun." diye ricada bulundu.

Resûl-i Ekrem Efendimiz, "Her ne halde ve nerede olursan ol, Allah'tan kork!" buyurdu.

Hz. Muaz, "Yâ Resûlallah! Bana biraz daha tavsiyelerde bulun." dedi.

Resûl-i Ekrem Efendimiz bu sefer, "Günahın arkasından hemen iyilik ve hayır yetiştir ki, onu yok etsin!"

Hz. Muaz, "Yâ Resûlallah! Bana tavsiyelerini arttır." diye dileğini tekrarladı.

Peygamber Efendimiz, "İnsanlara, güzel ahlâk ile muâmelede bulun!" buyurdu.3

Resûl-i Ekrem Efendimizin, Hz. Muaz ile beraberinde gönderdiği Ebû Mûsa el-Eşarî'yi uğurlarken de son tavsiyesi şu oldu:

"Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız! Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz! Birbirinizle anlaşın, iyi geçinin, ihtilâfa düşmeyin!"4

Dipnorlar:

1. Tabakât, ; Müsned, ; ibn-i Kesîr, Sîre,
2. Müsned, ; Buharî, ; Müslim, ; Tirmizî,
3. İbn-i Kesîr, Sîre,
4. Buharî,

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet