Dosya ve veri paylaşmak amacıyla bilgisayar gibi cihazları birbirine bağlanmasını ve böylelikle cihazların iletişim kurmasını sağlayan teknolojiye ağ ismi verilir. Bir ağ üzerinde bulunması gereken bilgisayarların, diğer cihazların ve cihazlara yapılacak bağlantıların nasıl düzenleneceğini ortaya seren kavrama da ağ topolojisi ismi verilir.
Ağ Topolojisi Türleri Nelerdir?
Ağ üzerinde yer alan bilgisayarların ve bilgisayarlar arasındaki iletişimin nasıl gerçekleşeceğini ifade eden ağ topolojisi genel olarak 2 ana gruba ayrılır. Bunlar fiziksel ağ topolojisi ve mantıksal ağ topolojisidir.
Fiziksel ağ topolojisi: Fiziksel ağ topolojisinde bir ağın nasıl görüneceği belirlenir ve çalışmalar yapılır. Ağ oluşturulurken hangi kabloların ve tellerin kullanılacağı, bu malzemelerle nasıl bağlantının kurulacağı ve yerleşiminin nasıl yapılacağı bu topolojinin konusudur.
Mantıksal ağ topolojisi: Ağ üzerinde yer alacak cihazlar arasındaki veri akışı ve haberleşmenin nasıl yapılacağını düzenleyen topolojiye ise mantıksal ağ topolojisi ismi verilir.
Fiziksel Ağ Topolojisi Çeşitleri Nelerdir?
Ağın nasıl görüneceği ve ağ kurulumu esnasında kullanılacak malzemelerin belirlenmesi ve bağlantıyı içeren fiziksel ağ topolojisi kendi içerisinde çeşitlere ayrılır.
Bu çeşitler şunlardır;
Yıldız topolojisi
Yol topolojisi
Halka topolojisi
Ağaç topolojisi
Karmaşık topoloji
Fiziksel ağ topolojileri kurulum, kullanım ve kurulum için kullanılan malzemeler bakımından birbirinden ayrılırlar. Ayrıca bu topolojilerin avantaj ve dezavantajları da farklılık gösterir.
Yıldız Topolojisi Nedir?
Ağ üzerinde yer alan tüm cihazların tek bir switch ve hub’a bağlı olmasını sağlayan topoloji yıldız topolojisidir. Böylelikle ağın yönetilmesi kolay olur ve ağda sorun yaşayan cihazların tespiti zaman kaybettirmez. Kolay kurulum ve yönetimi sağlaması nedeniyle günümüzde en yaygın kullanılan fiziksel ağ topolojisidir. Buna aynı zamanda star topolojisi de denilir.
Yol Topolojisi Nedir?
Yol topolojisi ağ üzerindeki tüm cihazların tek bir kabloya bağlanmasını ifade eder. Bus, veri yolu ve ortak yol isimleriyle de adlandırılan bu topoloji küçük ağlar için idealdir. Tek bir kablo kullanıldığı için maliyet açısından da insanların zorluk yaşamasını engeller. Bu topolojinin kullanıldığı cihazlarda veri iletişimini gerçekleştirmek için ağın kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir. Ağ kullanılmıyorsa cihazlar veri gönderebilir.
Halka Topolojisi Nedir?
Fiziksel ağ topolojisi çeşitlerinden olan halka topolojisinde cihazlar halka biçiminde ağ üzerindedir. Bu ağın oluşması için bir cihazın iki tarafından farklı cihaza bağlanması gerçekleşir. Böylelikle ağ halka görünümünü alır. Veri iletiminde ise gönderici cihazdan alıcı cihaza ulaşmak için verinin tüm cihazlar üzerinden geçmesi gerekir. Ring ve token ring isimleriyle de anılan bu topolojide ağ üzerinde bulunan bir cihazın bozulması tüm cihazları etkiler.
Ağaç Topolojisi Nedir?
Ortak yol ve yıldız topolojisinde yer alan ağları bağlamak için geliştirilen topolojiye ağaç veya tree topolojisi ismi verilir. Geniş ağlar için kullanılan bu topolojide ihtiyaca bağlı olarak ağ kolayca genişletilebilir. Ağ üzerinde bağlantı hub ve switch yardımıyla sağlandığı için yaşanan bir sorunun tespiti diğer topolojilere göre kolaydır. Ayrıca bir sorun yaşandığında ağ üzerinde bulunan diğer cihazlar bu sorunlar etkilenmez.
Karmaşık Topoloji Nedir?
Mesh ve örgü topoloji isimleriyle de anılan karmaşık topolojide cihazlar ağ üzerinde varlık sürdüren diğer cihazların tamamına bağlıdır. Bu bağlantının sağlanması içinse noktadan noktaya bağlantı yolu tercih edilir. Güvenilir olan bu topoloji sayesinde ağ üzerinde yaşanan bağlantı başarısızlığı veya sorunlar diğer cihazları etkilemez. Güvenilir olan bu topolojinin kullanılması ise yetkili erişimler ile mümkündür.
Mantıksal Ağ Topolojisi Çeşitleri Nelerdir?
Ağ üzerinde yer alacak olan cihazların veri akışını ve iletişiminin nasıl olacağını belirleyen mantıksal ağ topolojisi iki çeşitten oluşur. Bunlar yayın ve jetonlu geçiş topolojileridir. Yayın topolojisi (broadcast) gönderici cihaz tarafından ağa bırakılan verinin tüm ağı dolaşarak alıcı cihaza ulaşmasını kapsar. Bu topolojide cihazlara öncelik verilmez ve verinin iletimi için tüm ağın dolaşılması beklenir. Jetonlu geçiş (token passing) topolojisinde veri iletimi bir jeton yardımıyla gerçekleşir. Token ismi de verilen bu jeton ağdaki cihazların tamamını dolaşır ve dolaşım esnasında iletilecek verinin var olup olmadığını kontrol eder.
Ağ topolojisi
Ağ topolojisi, bir bilgisayar ağının çeşitli öğelerinin (bağlantılar, düğümler vb.) düzenlenmesidir.[1][2] Temelde bir ağın topolojik yapısı fiziksel veya mantıksal olarak tasvir edilebilir. Fiziksel topoloji, bir ağın çeşitli bileşenlerini, aygıt konumu ve kablo kurulumu da dahil olmak üzere yerleştirirken, mantıksal topoloji; fiziksel tasarımından bağımsız olarak, verilerin bir ağ içinde nasıl aktığını gösterir. Düğümler arasındaki uzaklıklar, fiziksel bağlantılar, iletim oranları veya sinyal türleri iki ağ arasında farklılık gösterebilir ancak kullandıkları topolojileri aynı olabilir.
Buna bir örnek, bir yerel alan ağıdır (LAN). LAN'daki herhangi bir düğüm ağdaki diğer aygıtlara bir veya daha fazla fiziksel bağlantı içerir. Bu bağlantıları grafiksel olarak haritalamak, ağın fiziksel topolojisini tanımlamak için kullanılabilecek bir şekil geliştirir. Bununla beraber bileşenler arasında veri akışının haritalandırılması ise, ağın mantıksal topolojisini belirler.
BUS[değiştir kaynağı değiştir]
Host üzerinde 1 bilgisayar aktiftir. Bir bilgisayar ağa bilgi göndermek için hattın boş olup olmadığını bilmelidir. Eğer hat boşsa veri hatta gönderilir. Katmanlar arası iletişim ile veri aktarımı yapılır. Eğer aynı anda gönderim olursa bir dizi gönderilmiş gibi olacaktır ve bilgisayarlar bu diziyi yanlış bilgi gönderimi gibi algılayacaklardır. Buna Collusion Detection denir.
Topoloji görsel bir şekil ya da bir ağın yapısı olarak düşünülebilir. Bu şekil bilgisayar ağındaki beliren fiziksel dizaynlarla örtüşmez. Bir evdeki bilgisayarlar bir çember şeklinde kurulabilir ama bu onun çember topolojiyi yansıttığı anlamına gelmez
Herhangi bir belirli ağ yalnızca fiziksel ve mantıksal bağlantıların yapılandırılmasındaki grafiksel haritalarla notların arasının oluşturduğu bütünle son şeklini alır. Ağ topolojisi çalışması grafik teorisini kullanır. Notlar arasındaki uzaklıklar, fiziksel bağlantı noktaları, yürütme değerleri ve sinyal çeşitleri iki ağ arasında farklılık gösterebilir ve yine de bu iki ağın topolojisi tanımlanabilir.
Ring[değiştir
Ağ Topolojileri Nedir?
Bu makalemizde ağ topolojileri nedir, çeşitleri nelerdir açıklamaya çalışacağız. Çeşitlerine göre fiziksel ve mantıksal topolojiler hakkında da bilgi vereceğimiz makalemizde halka, yıldız ve ağaç topolojisi hakkında da bilgi vereceğiz. Bilgisayar ağları hakkında daha temel bilgi için daha önce yayınladığımız bilgisayar ağları temelleri, ağ mimarileri ve coğrafi ağ türleri makalelerimizi okumanızı tavsiye ederiz.
Ağ Topolojileri Nedir?
Ağ topolojileri nedir sorusunun en net cevabı, &#;bir ağı oluşturan cihazların fiziksel ve mantıksal yerleşimidir&#;. Ağ topolojileri fiziksel topoloji ve mantıksal topoloji olmak üzere 2 sınıfa ayrılır.
Fiziksel Topoloji Nedir?
Ağ cihazlarının bağlantı şekilleri, kullanılan kablolar ve kabloların yerleşim düzeni, cihazların ağ üzerindeki yerleşimleri fiziksel topoloji olarak tanımlanır. Fiziksel topoloji türleri ortak yol, halka, yıldız, genişletilmiş yıldız, örgü ve ağaç topolojisidir. Fiziksel ağ topolojileri aşağıda tarif edilmiştir.
Ortak Yol Topolojisi (Bus)
Ortak yol topolojisinde iletişim omurga (backbone) denilen tek bir hat üzerinden gerçekleştirilir. Ağda gönderilen veri hedefe ulaşıncaya kadar veya sonlandırıcıya gelinceye kadar hat üzerinde bulunan tüm cihazlara uğrar. Bu sebeple ağ performansı oldukça düşük bir topolojidir.
Bus topolojisinde genellikle koaksiyel kablo kullanılır. İnce koaksiyel kablo kullanıldığında hattın uzunluğu metre, kalın koaksiyel kablo kullanıldığında en fazla metredir. Ağa maksimum 30 cihaz bağlanabilir.
Ağ üzerindeki bir cihaz veri göndermeden önce hattın başka bir cihaz tarafından kullanılıp kullanılmadığını kontrol eder. Ağ kullanımdaysa hattın boşalmasını bekler.
Ortak yol topolojisinin avantajları;
Ağın kurumu kolaydır.
Ağa yeni cihaz eklenmesi kolaydır.
Ekonomiktir.
Daha az kablo kullanılır.
Switch/hub gerektirmez.
Ortak yol topolojisinin dezavantajları;
Ağa bağlanabilecek cihaz sayısı sınırlıdır.
Ağın hat uzunluğu sınırlıdır.
Omurga üzerindeki bir sorun tüm ağı etkiler.
Yaşanabilecek sorunların tespiti ve giderilmesi zordur.
Ağın bant genişliği düşüktür.
Halka Topolojisi (Ring)
Halka topolojisinde, halka biçimindeki ağ üzerinden gönderilen veri alıcı cihaza ulaşıncaya kadar ağ üzerindeki tüm cihazlara teker teker uğrar. Ağ üzerindeki veri 3 byte&#; lık jeton (token) denilen bir kılavuz ile gönderilir. Jeton ağ üzerinde sürekli dolaşır ve göndericiden aldığı veriyi alıcıya ulaştırır. Halka topolojisinde ağa bağlı cihazlardan birinin arızalanması ağın çökmesine sebep olur.
Halka topolojisinin yapısı merkezde bulunan bir Multistation Access Unit (MAU) ve ağa bağlı cihazlardan oluşur. Ağ bağlantısı çift burgulu kablolar ile gerçekleştirilir. Halka topolojisi, ağ topolojileri içerisinde en az kullanıma sahip topolojidir.
Halka topolojisinin avantajları;
Bağlı tüm cihazlar aynı yetkiye sahiptir.
Sunucuya ihtiyaç yoktur.
Ağın büyütülmesi performansı az etkiler.
Halka topolojisinin dezavantajları;
Bağlı cihazlardan birindeki arıza ağın çökmesine neden olur.
Ağ arayüz kartları ve MAU, ethernet ve switch&#; e göre pahalıdır.
Yıldız Topolojisi (Star)
Yıldız topolojisi en yaygın kullanıma sahip topolojidir. Merkezdeki bir hub ya da swith&#; e bağlı cihazların iletişimi merkezde bulunan cihaz üzerinden gerçekleştirilir. Ağa bağlı bir göndericiden çıkan veri önce merkezdeki hub ya da switch&#; e gelir, oradan da alıcı cihaza gönderilir. Hub ya da switch&#; teki bir sorun tüm ağı etkiler.
Yıldız topolojisinde çift burgulu kablolar kullanılır. Cihazların hub ya da switch uzaklığı en fazla metredir. metreden sonra performans büyük oranda düşer.
Yıldız topolojisinin avantajları;
Ağın yönetimi ve sorun tespiti kolaydır.
Ağa yeni cihaz eklemek kolaydır.
Bağlı cihazda oluşacak sorun ağı etkilemez.
Yıldız topolojisinin dezavantajları;
Merkezdeki cihazda oluşacak sorun tüm ağı etkiler.
Çok fazla kablo bağlantısı gerektirir.
Genişletilmiş Yıldız Topolojisi (Extended Star)
Yıldız topolojisinin genişletilmiş halidir. Merkezde bulunan hub ya da switch&#; e yeni hub/switch eklenmesi ile oluşturulur. Ağa bağlanacak cihaz sayısının çok olması ve hub/switch&#; in port sayısının yetersiz kaldığı durumlarda ağa yeni hub/switch&#; lerin bağlanması genişletilmiş yıldız topolojisinin kullanımına örnektir.
Genişletilmiş yıldız topolojisinin avantaj ve dezavantajları yıldız topolojisi ile aynıdır.
Örgü Topolojisi (Mesh)
Örgü topolojisinde, ağa bağlı bir cihaz ağdaki diğer cihazlara doğrudan bağlantılıdır. Çoğunlukla geniş alan ağları (WAN) arasında kullanılır. Ağa bağlı cihaz sayısı &#;N&#; ise, ağ üzerindeki bağlantı sayısı &#;N*(N-1)/2&#; adettir.
Örgü topolojisinin avantajları;
Bir cihaza bağlı hatta sorun oluşması cihazın iletişimini kesmez.
Veri iletim hızı oldukça yüksektir.
Ağın genişletilmesi diğer bağlantıları etkilemeden yapılabilir.
Örgü topolojisinin dezavantajları;
Bağlantı sayısı çoktur.
Karmaşık bir yapısı vardır.
Çok fazla kablo kullanılır.
Maliyeti yüksektir.
Ağaç Topolojisi (Tree)
Ağaç topolojisi yıldız topolojisi ile ortak yol topolojisinin birlikte kullanıldığı topolojidir. Merkezdeki bir ortak yol (omurga) üzerine yerleştirilmiş hub ya da switch&#; lere bağlı cihazlarla oluşturulur.
Bu topolojiye ağaç topolojisi denmesinin nedeni omurganın ağaç gövdesini, hub ya da switch üzerinden bağlanan bilgisayarların da ağacın dallarını modellemesidir. Ağaç topolojisi büyük ağların omurgalarını oluşturmak için kullanılır.
Ağaç topolojisinin avantajları;
Farklı üreticilerin donanımları ile uyumlu çalışır.
Ağın genişletilmesi kolaydır.
Sorunların tespiti ve giderilmesi kolaydır.
Ağın yönetimi ve bakımı kolaydır.
Dallardan birinde oluşacak sorun diğerlerini etkilemez.
Ağaç topolojisinin dezavantajları;
Kablolama işlemi zordur.
Dallanma arttıkça ağın bakımı ve yönetimi zorlaşır.
Omurgada yaşanacak bir sorun tüm ağı etkiler.
Mantıksal Topoloji Nedir?
Ağ üzerindeki cihazların haberleşme şekilleri ve kullandıkları iletişim protokolleri mantıksal topoloji ile açıklanır. Mantıksal ağ topolojileri yayın topolojisi ve jetonlu geçiş topolojisi olmak üzere 2 sınıfa ayrılır.
Broadcast &#; Yayın Topolojisi
Bu topolojide gönderici cihaz veriyi ağa bırakır, veri alıcıya ulaşıncaya kadar tüm ağı dolaşır. Ağa bağlı cihazların öncelik hakkı yoktur ve ağdaki tüm cihazlara veri iletimi gerçekleştirilir.
Token Passing &#; Jetonlu Geçiş Topolojisi
Halka topolojisinde olduğu gibi tüm ağı dolaşan bir jeton (token) veri iletimini gerçekleştirir. Jeton ağ üzerinde dolaşırken sırayla tüm cihazlarla iletişime geçer ve gönderilecek ya da alınacak veri olup olmadığını kontrol eder.
Ağ topolojileri hakkında bilgi verdiğimiz makalemizin sonuna geldik. Bilgisayar ağları hakkında yazdığımız diğer makalelere ulaşmak için linke tıklayabilirsiniz.
