Plastik Hammadde Ticareti

Plastik sektörü ’te 1,5 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi

Türk plastik sektörü yılında ulaştığı 8,6 milyon tonluk mamul üretimi ve 4,34 milyar dolarlık direkt ihracatı ile ülke ekonomisine sağladığı katkıyı her geçen gün artırıyor. Geçen yıl 1,5 milyar dolarlık dış ticaret fazlası veren sektör, diğer yandan yetersiz yerli hammadde üretimi ile mücadele etmeye çalışıyor. Başarılı üretim ve ihracat performansının hammadde ithalatının gölgesinde kalmasından rahatsız olan sektör temsilcileri, dış ticaret fazlası veren plastik mamul sektörünün yüksek dış ticaret açığı veren petrokimya sektöründen ayrı değerlendirmesini istiyor. Ayrıca sektör temsilcileri bu olumsuz algı nedeniyle yurtiçinde ihtiyacı karşılayamayan hammaddeleri ithal ederken ödedikleri yüksek vergilerden de şikâyetçi.

Plastik sektörü, Türkiye’nin en hızlı ve istikrarlı büyüyen üretim kolları arasında ilk sırada yer alıyor. Geçtiğimiz yıl ulaştığı 8,6 milyon ton üretim kapasitesi ile dünyada 6’ncı, AB’de ise ikinci olan sektörün direkt ihracatı ise 4,34 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ülke ekonomisine 13 milyar dolarlık katkı sağlayan sektörde 1,5 milyar dolarlık dış ticaret fazlası gerçekleşti. Başarılı performansına rağmen hammaddede yüzde 85 oranında ithalata bağımlılık yılında da plastik sektörünün en önemli sorunu olmaya devam etti. Dünyanın pek çok ülkesine plastik mamul ihraç eden sektör temsilcileri, petrokimya sektörünün yetersizliği nedeniyle verilen dış ticaret açığının plastik mamul sektörüne yüklenmesinden rahatsız.

Plastik mamul sektörü son iki yılda üretiminin miktar bazında yaklaşık yüzde 20’sini direkt olarak ihraç etti. yılında 5 milyar dolar olan ihracat değeri, ihracat fiyatlarının gerilemesi ile yılında 4,4 milyar dolara indi. Türkiye ’te 7,2 milyon ton, ’te ise 7,6 milyon ton olan iç pazar tüketiminin sadece bin ve bin tonunu ithalatla karşıladı. yılında ithalata 3 milyar dolar, yılında 2,8 milyar dolar döviz harcadı. Sonuç olarak plastik mamul sektörü yılında 1,9 milyar dolar, ’te ise 1,5 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi. Ayrıca bu rakama beyaz eşya, otomotiv, ambalaj gibi plastiğin en fazla kullanıldığı sektörler kanalıyla ihraç edilen plastik mamullerin de katılması durumunda üretimin yaklaşık yüzde 40’ının ihraç edildiği ve 5,8 milyar dolarlık dış ticaret fazlasının verildiği görülüyor.

Tablo plastik mamulde böyleyken petrokimya tarafına bakıldığında artık kronik hale gelen yüksek ithalat rakamlarının devam ettiği gerçeği bir kez daha ortaya seriliyor. İthalatın başlıca sebebi ülkemizde üretilmeyen ya da ihtiyacı karşılamakta yetersiz kalan plastik hammaddelerinin Avrupa, Uzakdoğu ve Ortadoğu gibi bölgelerden karşılanmaya çalışılması. Plastik mamul tarafındaki büyüme ve gelişim performansına ayak uyduramayan petrokimya sektöründe yeni yatırımların gerçekleşmemiş olması ithalatı körüklüyor. Türkiye yılında 6,1 milyon ton, yılında ise 6,4 milyon tonluk plastik hammaddesi ithal etti. Bu ithalata ’te 11 milyar dolar ödenirken; ’te bu rakam 9,8 milyar dolar oldu. Petrokimyasallarda dış ticaret açığı yılında 8,9 milyar dolar, yılında ise 7,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Plastik mamul ile polimer üretimi arasında çok büyük katma değer farkı da bulunuyor. Nitekim plastik mamul sektörünün ortalama birim ihracat fiyatı 3 dolara yakınken, polimer sektörü 1 doların altında. Plastik mamul sektöründe faaliyet gösteren firmaların girişimcilik, tasarım, inovasyon, istihdam ve kârlılık yönlerinden polimer endüstrisinden pozitif yönde ayrıştığı görülüyor. Plastik sektöründeki her 15 istihdama karşılık petrokimyasal endüstrisinde sadece 2 istihdam yaratılıyor.

Türk plastik mamul sektörünün üretim ve ihracatta istikrarlı bir şekilde büyümesine karşılık yüzde 85 oranında olan plastik hammadde ithalatının sektörün performansını olumsuz etkilediğini belirten PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, “Ülkemizde yerli hammadde üretimi sektörümüzün ihtiyacını karşılayamadığından dolayı bu hammaddeleri ithal etmek zorunda kalıyoruz. Plastik mamul üreticilerimiz yılında 6,3 milyon tonluk hammadde ithalatına 9,4 milyar dolar ödedi. Buna rağmen üretim ve ihracatta başarılı bir çizgide ilerliyoruz. Geçtiğimiz yıl 1,5 milyar dolarlık dış ticaret fazlası verdik. Ancak hammaddedeki yetersizlik ve ithalat sektörümüze mal edilmeye çalışılıyor. Plastik mamul sektörü dış ticaret açığına neden oluyor algısı yaratılmaya çalışılıyor” dedi.

Yavuz Eroğlu, “Burada esas sorun, polimer ile plastik sektörlerinin aynıymış gibi algılanmasından kaynaklanıyor. Ancak polimer, demir-çelik gibi ham bir malzeme; plastik ise su borusu, otomobil, buzdolabı, gıda ambalajı gibi bitmiş bir ürün yahut onun parçasıdır. Plastik sektörü, kayayı işleyen bir heykeltıraş gibi işin sanat yani katma değer kısmı ile uğraşır. Polimer/Petrokimya ise ihtiyaç duyduğumuz taşı çıkaran madencidir. Plastik sektörü en çok dış ticaret açığı veren sektörler içinde yer alıyor. Oysa dış ticaret açığı veren plastik mamul değil petrokimya sektörüdür. Petrokimya sektöründeki yetersiz üretim nedeni ile ithal edilen plastik hammaddelerin ithalat miktarının sektörün dış ticaret istatistiklerine yansıtıldığı ve sektörümüz için haksız bir olumsuz algı yaratıldığını görüyoruz” diye konuştu.

“EKONOMİYE 13 MİLYAR DOLAR KATKI YAPAN PLASTİK ÜRETİCİSİNİ KORUYALIM”

PAGEV Başkanı Eroğlu, petrol ve polimer zengini Ortadoğu ülkelerinin yeteri kadar istihdam yaratamadıkları ve katma değeri yurtiçinde tutamadıkları için başta Türkiye olmak üzere tüm dünyadan plastik mamul üreticilerini cazip teşviklerle kendi ülkelerine çekmek istediklerini de açıkladı. Buna karşılık ülkemizde yıllardır kayda değer bir yatırımın gerçekleşmediği petrokimya üretimini korumak amacıyla ithalata yüksek vergiler getirildiğini vurgulayan Eroğlu şunları söyledi: “Plastik sektöründe yaratılmaya çalışılan olumsuz algı yüzünden ülkemizde üretilmeyen ve üretilmesi fizibıl olmayan hammaddelere dâhi vergi konuluyor. Stratejik olmayan ve harcıâlem dediğimiz tipteki bu hammaddeler stratejikmiş gibi tanıtılıp ithalat vergileri ve koruma önlemleri alınıyor. Bugün özellikle Avrupa’da polimer firmaları bu tür ürünleri üretmeyi ya bırakmışlar ya da hammadde zengini Ortadoğu ülkelerine kaydırdılar. Önemli olan Türkiye’de katma değeri yüksek hammaddeleri üretmektir. Sektörün yurtiçinden ihtiyacını karşılayamadığı polipropilen ve polietilen gibi harcıâlem hammaddeleri ithal ederken ödediğimiz vergiler rekabetimizi de olumsuz etkiliyor. Bu olumsuzlukları ortadan kaldırdığımızda sektörümüzün Türkiye ekonomisine sağladığı katma değeri daha da artıracağına eminiz”.

Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV), plastik ihracatında potansiyeli yüksek olan ürün gruplarını belirlemek amacıyla Türkiye’nin toplam ihracatında ilk ’e giren 10 plastik ürün grubuna yönelik detaylı bir analiz gerçekleştirdi. TÜİK verileri baz alınarak hazırlanan raporda; inşaat malzemelerinden ambalaja, ev ve mutfak eşyalarından akrilik polimerlere kadar 10 farklı ürün kaleminde ihracatın artırılmasına yönelik stratejiler ortaya koyuldu. Seçilen 10 plastik ürünün  yılları arasındaki yıllık ortalama ihracatı toplam 3 milyar milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde bu ürünlerin dünyadaki yıllık ortalama ihracatı ise ,6 milyar dolar.

PAGEV İhracat Strateji Planı’nda detaylı olarak ele alınan 10 ürünün, plastik sektörünün geneline göre daha rekabetçi ürünler oldukları görüldü. Türkiye plastik sektör ihracatının dünya toplam plastik sektör ihracatı içindeki payı beş yıllık dönemde ortalama yüzde 0,9 olarak gerçekleşirken seçilen 10 üründe ise Türkiye’nin aldığı pay yüzde 1,9 oldu.

Türk plastik sanayi kilogram başına 2,3 dolardan ihraç ederken dünya ortalaması 6 dolar…

İhracat potansiyeli yüksek olan 10 ürün grubunun  yıllarını kapsayan beş yıllık dönemde dünyadaki ortalama ihracat fiyatı kilogram başına 6 dolarken Türkiye’nin ihracat fiyatı ise kilogramda 2,3 dolarda kaldı. Dünyada bu ürünler neredeyse Türkiye’nin üç katı fiyata ihraç ediliyor. Türk plastik sanayinin, kısa ve orta vadede birim ihracat fiyatını 5 dolara yükseltmesi halinde sadece 10 ürün grubunda ihracat gelirini iki katından fazla artırarak 7 milyar doların üzerine çıkarması mümkün. Söz konusu 10 ürün dışındaki diğer ihracat kalemleri ile birlikte sektörün toplam ihracatı 10 milyar doların üzerine ulaşabilir. PAGEV raporunda, ihracatı artıracak doğru stratejilerin uygulamaya konulması ile uzun vadede dünya ortalaması olan kilogram başına 6 dolar rakamına ulaşmanın hayal olmadığı, böylece 10 plastik ürününün ihracatının yaklaşık 9 milyar dolara yükselebileceği vurgulandı. Diğer plastik ihracat kalemlerinin de eklenmesi ile sektörün direkt ihracatı 12 milyar dolara yükselebilir.

PAGEV raporunda, plastik mamul ihracatının bu seviyelere çıkarılması için uygulanabilecek stratejiler arasında ilk olarak 10 ürün grubunda Türkiye’nin mevcut üretim kapasitesinin belirlenmesi amacıyla bir envanter çalışması yapılmasının gerekliliğine işaret edildi. İkinci olarak; üretici firmaların mevcut teknoloji altyapısının ortaya konulması ve katma değeri yüksek ürün üretmek için gereken teknolojik yatırımları, AR-GE ve ÜR-GE çalışmalarının desteklenmesi amacıyla özel teşviklerin oluşturulmasına ihtiyaç olduğu dile getirildi. Ayrıca seçilen ürünlerde dış pazar araştırmaları, hedef odaklı B2B görüşmeleri ve fuar katılımlarının organize edilmesinin önem taşıdığı kaydedildi.

PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, yaptığı değerlendirmede “Ülkemizin ihraç ettiği ürünler arasında en fazla potansiyel taşıyan 10 ürün grubuna yönelik detaylı bir analiz gerçekleştirerek elde ettiğimiz sonuçlar ışığında bu ürünlerde ihracatımızı artırmak için neler yapılması gerektiğine dair önerilerimizi ortaya koyduk. Plastik sanayimizin ülke ekonomisi ve ihracatına yaptığı katkıyı daha üst seviyelere çıkarması için mutlaka ve mutlaka mevcut ihracat fiyatlarımızı yükseltmemiz gerekiyor. Plastik sektörümüzün geneline kıyasla daha rekabetçi olduğumuz 10 ürün grubunda dahi kilogram başına ihracat gelirimiz 2,3 dolar. Biz kilogramını 2,3 dolara satarken en büyük rakibimiz Almanya aynı ürünü 6 dolara ihraç ediyor. Türk plastik sektörü Almanya’nın ardından Avrupa’nın en büyük ikinci üreticisi. Aradaki makası ancak katma değeri yüksek ürünleri ihraç ederek kapatabiliriz. Kısa ve orta vadede seçilen 10 üründe ihraç fiyatımızı kilogram başına 5 dolara çıkarmayı başarırsak bu ürünlerdeki ihracat 7 milyar doların üzerine çıkabilir” diye konuştu.

Eroğlu, raporda incelenen 10 ürün grubu arasında özellikle plastik ambalaj ürünleri ile plastikten yapılan ev ve mutfak eşyalarındaki büyümeye dikkat çekerek bu ürünlerde ihracatı artırıcı önlemler hakkında şunları söyledi: “Plastik tek kullanımlık ve gıda kapları-kapakları Türkiye’nin en büyük ihracat kalemleri arasında yer alıyor. Dünyada bu ürünlerin ihracatını yapan ülkelerin ortalama büyümesi yüzde 2 iken Türkiye’nin büyümesi yıllık yüzde 5,4 seviyesinde. Yani Türkiye bu ürünlerin ihracatında diğer ülkelerden yüzde hızlı büyüyor. Bu ürünlerdeki ihracatımızı hızlı bir şekilde yukarı çekmemiz gerekiyor. Zaman kaybetmeden ihracat potansiyeli yüksek 10 plastik ürün grubu listesinde yer alan ürünlerin öncelikli olduğu hedef ihracat pazarlarımızla ilgili ikili anlaşmalar yapılması önem taşıyor. Diğer yandan uzun vadede AB’nin yaptığı ikili anlaşmalara bizim de dâhil olabilmemiz için adımlar atılmasına ihtiyaç var”.

İhracat Ana Planı’ndaki 5 hedef sektör arasındaki kimyanın ihracat lideri plastik…

PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın açıkladığı İhracat Ana Planı’nda 17 hedef ülke ve 5 hedef sektör belirlendiğini de hatırlatarak hedef sektörlerden kimya ihracatında plastikler ve mamullerinin ilk sırada olduğuna dikkat çekti. Eroğlu, “Geçtiğimiz yılki 17,4 milyar dolarlık kimya ihracatının 5,9 milyar dolarını gerçekleştiren plastik sektörü, kimya ihracatının lideri konumunda bulunuyor. Ülkemizin ihracat hedeflerine ulaşmasında plastikler kilit öneme sahip. Sayın Bakanımız tarafından açıklanan 17 hedef ülke arasında ABD’nin ilk sırada olduğunu görüyoruz. İhracat Strateji Raporumuzda da ABD’nin plastik ihracatında en önemli hedef pazar olduğu ortaya çıktı. Tek kullanımlık ürünler ile plastik ev ve mutfak eşyasında dünyadaki büyük ithalatçı ABD’dir. Dünyadaki ithalatın yüzde 30’undan fazlasını tek başına ABD yapıyor. İhracatçılarımız açısından giderek artan ticaret koruma engellerini göz önüne aldığımızda bu ülkede üretim lokasyon çeşitlemesine gidilmesinin faydalı olacağını düşünüyoruz. Ayrıca altı çizilmesi gereken bir diğer önemli nokta kimya sektöründe ihracatın artışına duyulan ihtiyaçtır. Dünya ihracatında kimya sanayi ürünlerinin payı yüzde 11,2 iken Türkiye'nin ihracatında bu pay yüzde 6 seviyesinde”.

PAGEV Başkanı, plastik ambalaj sektörü ihracat rakamlarının arttırılması için yapılabilecekleri ise şöyle sıraladı:

• Genel olarak gümrük işlemlerinin hızlandırılması ve masrafların düşürülmesi.
• Nakliye maliyeti yüksek sektörlerde nakliye maliyetinin düşürülmesi yönünde çalışmalar yapılması.
• Plastik ambalaj üreticisi firmaların hammadde kullanımındaki dışa bağımlılığın ve kur riskinin azaltılması.
• Personel- işçilik üzerinde vergi yüklerinin ve yan maliyetlerin düşürülmesi.
• Geri dönüşüm alanında verimli, kârlı bir sistem kurulması ve üretimde geri dönüşümlü hammadde kullanım oranının artırılarak (ürün kalitesini bozmayacak şekilde) maliyet düşüşü sağlanması.
• Kısa vadede potansiyel pazarlarda ikili anlaşmalar yapılması.
• Uzun vadede AB’nin yaptığı ikili ticaret anlaşmalarına Türkiye’nin de taraf olması için adımlar atılması.
• İhracat pazarlarında daha rekabetçi olabilmek için potansiyel ürünlerin zorunlu ithal girdileriyle ilgili maliyet avantajı sağlanması.
• Plastik karalama kampanyalarına yetkililerin alet olmaması ve ülkemizin en başarılı ihracatçı ve üretici sektörüne zarar verecek kararlar almaktan kaçınılması.

PAGEV İHRACAT STRATEJİ PLANI RAPORUNDAN ÖNE ÇIKANLAR…

İhracat potansiyeli olan 10 plastik ürün

• Türkiye’de seçilen 10 plastik ürünün – yılları arasındaki yıllık ortalama ihracatı toplam 3 milyar milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
• Dünyada ise söz konusu 10 ürünün aynı dönemde yıllık ortalama ihracatı toplam olarak ,6 milyar dolardır.
• 10 ürün bu dönemde Türkiye toplam plastik sektör ihracatından % 61 pay almıştır.
• Söz konusu ürünlerin toplam ihracatının dünya toplam plastik sektör ihracatından aldıkları pay % 30 olarak gerçekleşmiştir.
• , , , ve GTİP içindeki mamuller, hem Türkiye hem de Dünya plastik ihracatından en yüksek payı alan plastik ürünler olmuştur.
• – yılları arasındaki son 5 yıllık dönemde seçilen 10 ürünün ortalama ihracat fiyatı dünya’da 6 $/ Kg Türkiye’de ise 2,3 $/Kg olarak gerçekleşmiş olup bu ürünlerde dünya ortalama ihraç fiyatı Türkiye ortalamasının hemen hemen 3 katına yakındır.
• Türkiye’de , , ve GTİP nodaki plastik ürünlerin ihracatında yıllık ortalama artış hızı % 2,5 ile % 8,3 arasında değişmekte olup dünya ortalama ihracat artış hızının çok üzerindedir.
• Dünya’da da bu ürünlerin ihracatı % 1,3 ile % 3,6 arasında değişmektedir.
• Secilen ürünlerin tümünde dünya ihracat artış hızı % 1 ile % 3,6 arasında iken , , ve GTİP’lerde Türkiye ihracatı azalış trendindedir.
• Türkiye plastik sektör ihracatının dünya toplam plastik sektör ihracatı içindeki payı son 5 yılda ortalama olarak % 0,9 olarak gerçekleşmiştir.
• Seçilen 10 üründe ise Türkiye toplam olarak % 1,9 pay almıştır.
• Türkiye’de , , ve GTİP nodaki plastik ürünlerin ihracatında yıllık ortalama artış hızı % 2,5 ile % 8,3 arasında değişmekte olup dünya ortalama ihracat artış hızının çok üzerindedir. Dünyada bu ürünlerin ihracatı % 1,3 ile % 3,6 arasında değişmektedir.
• Secilen ürünlerin tümünde dünya ihracat artış hızı % 1 ile % 3,6 arasında iken , , , ve GTİP’lerde Türkiye ihracatı azalış trendindedir.

TABLOLAR

10 Ürünün, Son 5 Yıllık Ortalama İhracatının, Plastik Sektörü Yıllık Ortalama İhracatı İçindeki Payı Türkiye ve Dünya Kıyaslaması

10 Ürünün Son 5 Yıllık Ortalama İhracat Fiyatları - Türkiye ve Dünya Kıyaslaması ($/Kg)

10 Üründe İhracatın Son 5 Yıllık Ortalama Artış Hızı Türkiye ve Dünya Kıyaslaması (CAGR % )

10 Üründe İhracatın Dünya İhracatı İçindeki Payı