Köklendirme Nasıl Yapılır

Çelik Nedir Nasıl Köklendirilir?

Kök çelikleriyle üretim oldukça basit bir yöntemdir. Kökler 5–7 cm uzunluğunda kesilerek hazırlanır. Keskin bir bıçakla alınan çeliklerin üst yüzeyleri düz, alt yüzeyleri ise eğik olmalıdır. Çelikler köklenme ortamına yatay veya dikey olarak 5 cm aralıklarla dikilirler.

Köklendirme hangi ayda yapılır?

Çeliklerin alım zamanı, büyüme mevsiminin sonlarına doğru, genellikle Ağustos ayı ve kısmen Eylül başlarıdır. Yarı odunsu çelikler cm uzunlukta tepeye yakın kısımlardaki yapraklar bırakılıp, köklendirme ortamına girecek olan kısımlarınkiler uzaklaştırılarak yapılır.

Köklendirme toprağı nasıl olmalı?

Daha iyi hale getirmek için: Akvaryumculardan temiz dere kumu alın. Eleyerek tozundan ve toz şeker zerreleri gibi olan ince tanelerinden arındırın. Güvenli hale getirdiğiniz torf ile iri taneli dere kumunu birbirleriyle iyice karıştırın. En iyi köklendirme toprağı budur.

Hangi meyveler çelikle Çoğaltılır?

Odun çelikleri ile çoğaltma eşeysiz çoğaltmanın en ucuz ve kolay yoludur. Bu tip çelikler, başta asma olmak üzere, incir, zeytin, ayva, dut, frenk üzümü, nar ve bazı erik çeşitleri gibi değişik meyve türlerinin çoğaltılmasında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Çelikle çoğaltma ne zaman yapılır?

Bitki köklerinden kesilen kök parçalarıyla yapılan çoğaltmadır. Kök çelikleri köklerin besin maddelerince zengin oldukları kış sonu veya ilkbahar başlangıcında hazırlanırlar. Örneğin kırmızı ahududular kök çelikleriyle çoğaltılır.

Dal nasıl köklendirilir?

İlk yapmanız gereken köklendirmek istediğiniz bitkiden bir dal kesmektir. Dalı keserken dikkat etmeniz gereken şey boğumu olan bir dal kesmektir. Dalın boğumlu olan kısmını suda tuttuğunuzda kökler bu boğumlardan büyümeye başlayacaktır.

Çelik köklendirme ne kadar sürer?

Alınan bu çelikler camekân veya seralarda yastıklara dikilir ve köklendirilir. Kökleme 9– 10 ay sürer. Yöntemde kullanılan çelikler genellikle “uç çeliği” şeklindedir. Çünkü bu çelikler daha kolay köklenir.

Köklendirme hormonu kaç ppm olmalı?

Bitki çeliklerinin köklendirme ortamı olarak perlit ortamından, IBA dozu olarak ise adventif köklenmeyi teşvik eden ppm uygulamasından en iyi sonuçlar alınmıştır

Ceviz çelikten Köklenir mi?

Ceviz odun çeliklerinde köklenme sağlanamamış, ancak % oranında kalluslanma gözlenmiştir (Koyuncu ve Gülser, )

Zeytin yaprakları ve kökleri dışında, bütün vejetatif aksamlarıyla üretilebilen bir ağaçtır. Zeytin fidanı üretiminde; çekirdek, yeşil çelikler, kalın dal çelikleri, yumrular, yumrulu kökler, ağaçların dibinden çıkan piç adı verilen dip sürgünleri kullanılır. Zeytin yaprakları ve kökleri dışında, bütün vejetatif aksamlarıyla üretilebilen bir ağaçtır. Zeytin fidanı üretiminde; çekirdek, yeşil çelikler, kalın dal çelikleri, yumrular, yumrulu kökler, ağaçların dibinden çıkan “piç” adı verilen dip sürgünleri kullanılır.

A-GENERATİF (EŞEYLİ) ÜRETİM: (aşıyla üretim)

Bu metodun esası çekirdekten elde edilen çöğürlerin ve ergin ağaçların aşılanmasıdır. Tohumla üretmede, çoğunlukla nesillerde az veya çok bir açılma görülür. Dünyadaki zeytin ağacı varlığının %98 ne sahip bulunan Akdeniz sahil şeridinde yer alan memleketlerde yetiştiriciliğin yüzyılın sonlarına kadar kalın dal çelikleri, yumrular ve köklendirilmiş oburlar kullanılmak suretiyle yapıldığı bilinmektedir. yılından başlayarak özellikle yeni endüstiriyel zeytin bahçelerinin kurulmasında-kullanılacak vegatatif materyalin, ihtiyacı karşılayamaması genaratif üretim tipinin fidan çoğaltımında ağırlıklı olarak uygulanmasında zorunluluk yaratmış ve bu yolla ihtiyacı karşılayacak çok sayıda fidanı üretmek mümkün olmuştur

yılından sonra bir yıllık zeytin çeliklerinin köklendirilerek üretim materyali olarak kullanılması konusunda başlatılan çalışmalarda büyük ilerlemeler kaydedilmiş ve (Mist PROPAGATION), şişleme metodu ile geniş çapta uygulamaya geçilmiştir. Ancak şişleme metodunda, materyal sağlama konusundaki güçlük aşılmış olmasına rağmen çok masraflı olması ve materyallerin fidan üretimine uygun olmaması gibi problemlere henüz çözüm getirilememiştir. Tüm bu hususlar dikkate alınarak generatif üretim, zeytincilikte önemini korumaktadır.

EKİLECEK TOHUMDA ARANILACAK ÖZELLİKLER VE TOHUM TEMİNİ

Generatif üretimde çöğür temininde kullanılmak üzere tohumlar şu 2 kaynaktan elde edilir.

• 1-Olivaster (Oleaster)(Yabani Zeytinlerin çekirdeklerinden.)
• 2-Kültür çeşitlerinin çekirdeklerinden. Yabani zeytinler kolay temin edilmesine karşın, tohumluk özellikleri açısından birçok istenmeyen özellikler de gösterirler.

Yabani zeytinlerin çekirdeklerinden çok çeşitli tipte çöğürler meydana gelir. Bunların gövdelerinde meydana gelen anormal dallanmalar yastıklarda karşılıklı olumsuz etkiler yapmaktadır. Oysaki kültür çeşitlerinin çekirdeklerinden daha mütecanis ve genellikle tek sürgün üzerinden gelişen çöğürler meydana gelmektedir. Yabani zeytin çekirdeklerinin çimlenme güçleri kültür çeşitlerine göre çok zayıftır.

Yabani zeytinlerin çöğürlerinde internodyum aralan çok kısa, gövde kabuklan çok incedir. Bu nedenle aşı için uygun bir ortam bulmada zorluk yaratırlar. Aşı tutma oranlan da bir hayli düşüktür. Yabani zeytin çöğürlerinin soğuğa dayanıklıkları düşüktür. Tüm bunlardan sonra yabani zeytin kullanılmasının zorunlu olduğu hallerde ak delice tipinin, kara delicelerden daha uygun olacağını belirtmekte yarar vardır. Çünkü ak deliceler çeşidi özellikleriyle kültür çeşitlerine daha fazla yakınlık göstermekte ve anaçlık vasıflan kısmen daha uygun olmaktadır.

Son yıllarda zeytinci ülkelerde, generatif üretimde tohum kaynağı olarak kültür çeşitleri kullanılmaktadır. Zeytinde çekirdeklerin kabuk kalınlığının, çimlenme yüzdesi ve çimlenme gücü üzerinde önemli etkisi vardır. Çekirdek küçüklüğü çimlenme yüzdesinin düşük olacağını göstermez.

TOHUMLARIN EKİME HAZIRLANMASI

Bunda ilk iş meyve etinin çekirdekten ayrılmasıdır. Günümüzde bu işlemde, Âcapulco tipi çekirdek çıkarma makinası kullanılmaktadır. Bu aletin özelliği, embriyoya herhangi bir zararlı etki yapmadan eti çekirdekten ayırmasıdır. Bu tip makineler Türkiye'de yoktur. Eti çekirdekten ayırmada diğer bir yöntem danelerin yan yana kum ve odun talaşı veya pirinç ile karıştırılarak yağ fabrikalarında sıkıştırılmasıdır. Çekirdeklerin etten ayrılmasında basit ve bizde çok kullanılan bir yöntem de, toplanan tohumluk zeytin donelerinin sert ve düzgün bir zeminde cm kalınlıkta yayılıp lastik çizmeli işçiler tarafından çiğnenmesidir. Böylece ezilen eti kısmen ayrılan çekirdekler alta geçmeyecek sıklıktaki elekler üzerinde hafif su verilmek suretiyle kalın telli fırçalarla ovulmakta ve üzerlerindeki et kalıntıları tamamıyla uzaklaştırılmaktadır.

Bundan sonra çekirdekler % 5' lik kostik (NaOH) eriyiğinde çekirdek kalınlıklarına göre dakika ile saat arasında tutulurlar. Burada amaç özellikle yağ tabakasının uzaklaştırılmasıdır. Aynı amaç için kül suyu da kullanılabilir. Kestikle muameleden sonra çekirdekler su ile iyice yıkanırlar. Zeytin çekirdeklerinin zayıf ve çürük embriyo içerenlerinin ekilmeden önce anlaşılması için çekirdeklerin 4–6 saat süre ile tuzlu suda tutulup, su üzerinde yüzenlerin uzaklaştırılmasından sonra diğerlerinin tatlı su ile bir kaç defa yıkanmaları da uygulanan yöntemlerden biridir.



KATLAMA

Ilıman iklim tohumlarının bazılarında bir dinlenme devresinin olduğu bilinmektedir. Tohumun ana bitkiden ayrıldıktan sonra canlılığını korumasına karşın, bir müddet çimlenmemesi şeklinde oluşan durumu ortadan kaldırıp çimlenmeyi sağlayabilmek için, tohumların kış boyunca nemli bir kum veya toprak tabakası arasında tutulması gerekmektedir. Tohumun embriyosunu çimlenme olgunluğuna getiren bu işleme, katlama denilmektedir.

İyi Bir Katlama İçin Gerekli Şartlar:

• 1-Düşük sıcaklık
• 2-Nemin tohum tarafından alınması
• 3-İyi bir havalandırma
• 4-Belirli bir zaman

Embriyonun çimlenme olgunluğuna gelebilmesi için °C arası en uygun sıcaklıklardır. Tohumda kuruma veya havalandırma azlığı çimlenme olgunluğuna gelmede yavaşlatıcı veya durdurucu bir etkiye neden olur. Sonbaharda hasat edilen zeytinin tohumları hasadı izleyen 2. ilkbahara kadar çimlenmezler. Tohum kabuğunun su geçirmemesi dinlenmenin esas nedenleridir.

Başlıca Katlama Şekilleri:

1- 60 cm derinlikte hendek dibine cm taş, üzerine 5 cm kalınlıkta hafif toprak (1/3 kum, 1/3 yanmış gübre, 1/3 funda toprağı) konur. Bunun üzerine 2 cm kalınlıkta çekirdek serilir. Tekrar 2 cm kum konulur. Hendek doldurulur en üste yine kum konur. Üst kısım hasır ile örtülür. Nem kontrol edilir. Gerekirse süzgeçli kova ile su verilir. Çekirdeklerin %'i çatlayınca katlamaya son verilir.

2- Kümbet usulü katlama; l m çapında cm kalınlığında, zemine çakıl taşı konur. Bunun ortasına l m uzunluğunda cm çapında delikli ve üst kısmı kapaklı bir boru yerleştirilir, l kat kum, l kat çekirdek konarak yukarıya koni şeklinde yükseltilir. Koninin etrafı 3- 4 cm kalınlığında balçık şeklinde bir çamur ile sıvanır. Nem kontrol edilir. Gerekirse borudan su verilir.

 

3- Sandık içinde yapılan katlama; Bu usulde katlama yapılan odanın ısısı °C de sabit tutulmalıdır. Sandıklar değişik boyutta olabilir. Sandığın tabanında havalanma ve suyun sızması için l cm çapında delik bulunur. Tabana cm kum serilir, üzerine l kat çekirdek, 2 cm kum, tekrar çekirdek yerleştirilir. En üst kum olacak şekilde en üst kısımda 3 cm kalana kadar sandık doldurulur ve üzerine çuval serilir. günde bir ılık su ile sulama yapılmalıdır.

 

TOHUM EKİMİ

Ekimde soğuk yastıklar, sıcak yastıklar ve seralar kullanılır. Yastıkların hazırlanmasında toprakların her yıl değiştirilmesi, temizlik ve hastalıklarla mücadele açısından gereklidir.
 

Soğuk Yastıklar

Sonbahar ekimi, iklimi müsait yerlerde uygun olabilir. Ekim zamanı eylül-kasım aylarıdır. Metrekareye kg tohum atılır, üzerine 1/3 kum, 1/3 funda toprağı, 1/3 yanmış elenmiş gübre karışımından cm' lik kapak atılır, süzgeçli kova ile sulanır. Ot alma, sulama, soğuktan koruma, kaymak kırma gibi bakım işlemleri yürütülür.

Sıcak Yastıklar

Doğu-batı istikametinde hazırlanırlar. l m genişlikteki yastıkların kuzeye bakan tarafları cm güneye bakan tarafları ise cm yüksekliktedir. Tabana cm kalınlıkta yanmış hayvan gübresi bunun üzerine 1/3 oranında kum, yanmış gübre, funda toprağından cm konur. Daha sonra çekirdekler konur, cm'lik harç ile örtülür. İyice bastırılır, can suyu verilir. Bu yastıklarda ekim zamanı ekim-kasım aylarıdır. Yastıkların üzeri cam çerçeveyle kapatılır. Don yapabilecek havalarda ayrıca üzerlerine hasır örtülür. Bu tür yastıklarda çekirdekler daha erken ve daha iyi çıkabilir.

Seralar

Sulama, havanın nispi nemi ve ısı tekniğine uygun şekilde ayarlanır. Seralarda ekim zamanı, ekim ayının sonlandır. Seradaki yastıkların tabanına cm çakıl döşenir. Üzerine 15 cm funda toprağı, onun üstüne 10 cm harç yayılır, yastıklar sulanır ve çekirdekler serilir. Daha sonra cm harç serilip süzgeçli kova ile can suyu verilir. Sera içinde uygun ısı °C nispi nem ise %70 olmalıdır.

ÇÖĞÜRLERİN ŞAŞIRTILMASI

Yastık ve seralarda çimlenip gelişen çöğürlerin şaşırtma tavalarına nakli mart sonunda başlanır, nisan ayında devam edilir. Bu dönemde çöğürler yapraklı hale gelmişlerdir. Metrekareye kg yanmış koyun gübresi toprakla iyice karıştırılıp tavalar hazırlanır. Dikimden l gün önce yastıklardaki çöğürler güzelce sulanır. Böylece sökümleri kolaylaşır. Bozuk olan çöğürler atılır. Sağlam olanlar 10x10 cm aralıklarla dikilir. Dikimden sonra can suyu verilir. Daha sonra tavalarda ot ayıklama, çapalama, gübreleme, sulama, ilaçlama gibi kültürel işlemler yapılır.

ÇÖĞÜRLERİN AŞILANMASI

Şaşırtma tavalarına dikimlerinden 1 yıl sonra yaklaşık cm boya ve boğaz noktasında 5 mm çapa erişince (kurşun kalem kalınlığında) çöğür aşılanır. En uygun aşı çoban aşısıdır. Çoban aşısında kalemler bir yıl önceki sürgünlerden alınır. Kalemler 2 yaprak, 2 göz içermelidir. Yaprakların 2/3 ü kesilerek su uçma yüzeyi azaltılır. Aşı yapmak için fazla rüzgârlı olmayan günleri seçmekte yarar vardır.

seafoodplus.infoTİF ÇOĞALTMA YÖNTEMLERİ: (yeşil dal çelikleriyle üretim)

Çöğür aşılama ile fidan yetiştiriciliğinin uzun zamana gereksinim göstermesi ve yeterli sayıda fidan elde edilemeyişi nedeniyle vegetatif yolla fidan üretimine önem verilmesi gerekmektedir.

Vegatatif üretim

• 1-Yumrularla
• 2-Dip sürgünleriyle (Obur, kanırtmaç)
• 3-Çeliklerle

Yumrularla üretim

Zeytin ağaçlarının gövde veya turbu üzerinde oluşan şişkinliklere, yumru denir. Bu yöntem Türkiye'de Güney Anadolu Bölgesi'nde uygulanmaktadır. Yumrularla üretim su ve sulama imkânı kıt olan yerlerde uygundur. Yumrular kalem ile anacın uyuşmazlığında budama veya çarpmadan oluşan yaraların kapatılması sırasında yaşlı, bakımsız, yeterince aktivite göstermeyen ağaçlarda oluşur. Yumrular genellikle 0, kg ağırlıktadır. Ağaca zarar gelmeyecek şekilde bir ağaçtan yumru çıkarılabilir. Kurak yerlerde dikilecek yumruların ağırlıkları fazla olmalıdır.

 

İyi bir yumruda olması gereken özellikler:

• 1-Yumrunun kabuğu yeterince kalın olmalı kabuk yaralanmamalıdır.
• 2-Kabuk altındaki odun kısmı kalın ve sağlıklı olmalıdır:
• 3-Yumrular açık renkli, düzgün kabuklu olmalı, üzerinde uyur gözlerin olduğunu gösterir hafif kabarıklar olmalıdır.
• 4-Yumru çıkarılırken odun kısmı oldukça düzgün olmalıdır.
• 5-Yumrudan çıkan sürgünler, fazla dallar kesilmelidir.

Ağaçtan çıkarılan yumru hemen dikilmezse serin, rüzgâr tutmayan gölge bir yerde saat saklanabilir. Daha uzun süre bekletmek ya da bir tarafa nakletmek zorunluluğunda ise, ıslak çuval, talaş veya yosun arasında bilhassa nem kaybettirmeyen naylon keseler içinde gün dayanır. Uzun zaman kurak şartlarda kalmış yumruların dikimden evvel saat su içinde bırakılarak şişirilmesi gerekir.

Yumruların Dikileceği Çukurların Hazırlanması ve Dikim Zamanı

Yumruların dikileceği çukurların derinlik ve genişliği ne kadar fazla olursa o kadar iyi olur. Bu ağır topraklar için xx80 cm hafif topraklar için 80x80x80 cm olmalıdır. Dikim mevsimi olarak kasımdan nisana kadar devam eder. İyi bakım şartlan sonucunda 40 gün sonra sürgünler toprak yüzeyine çıkar. Dikim yapılacak toprak ağır ise dibine cm taş ve çakıl bunun üzerine cm gübre karıştırılmış üst toprak yumrunun üzerine cm kalınlığında kum veya alüviyal toprak, serpilir. Çukurun kenarları aynı seviyeyi alıncaya kadar gübre+toprak karışımı konur. Yumru toprağın 20 cm altında kalmalıdır. Bu miktar ağır topraklarda 10 cm , süzek topraklarda 30 cm olmalıdır, süzgeçli kova ile sulanmalıdır. Toprak yüzeyinde oluşan kaymak tabakası kırılmalıdır. Yumrunun üzerine taş, tahta, toprak, samanla gölgelik yapılır. Buna evcik denir.

Evciğin Faydaları:

• 1-Toprak kabarık ve yeterli nemde kalır.
• 2-Yumrudan çıkan sürgünler güneş ve rüzgârdan korunur.
• 3-Her sulama sonunda kaymak kırma zorunluluğu ortadan kalkar.
• 4-Daha fazla su kullanılmasını önler. Sürgünler 35–40 cm olunca evcik kaldırılmalıdır.

Yumrudan Üretmenin Faydaları:

• 1-Yumrular iyi seçilip tekniğine uygun dikilirse tutma oranı yüksek olmaktadır.
• 2-Kültür çeşitlerinden alınırsa aşı zorunluluğu ortadan kalkar.
• 3-Yumrudan yetiştirilen ağaçlar daha düzgün olmaktadır.
• 4-Doğrudan yerlerine dikildiklerinde kısa sürede fidan üretimi gerçekleşmektedir.
• 5-Yaşlı zeytinlik varsa masrafsızca yumru elde etmek mümkündür.

Yumrudan Üretmenin Sakıncaları:

• 1-Yumrular genç ve ürün vermekte olan ağaçlardan alınırsa ağaç yıpranır, verimden düşer.
• 2-İstenilen çeşitten yeterli büyüklükte ve çok miktarda yumru bulmak güçtür.
• 3-Anaç delice olan ağaçlardan alman yumrularda, tekrar aşı yapılma zorunluluğu vardır.

Dip Sürgünleriyle Üretim

Zeytin ağaçlarının turbundan çıkan sürgünlere dip sürgünü denilmektedir. Bu sürgünler kendi yumrularını geliştirdikleri zaman ana yumrudan çıkarılıp fidanlık tesis edilecek yerlere dikilirler. Bu yöntemin diğer bir adı da kanırtmaçtır. Dip sürgünleri yabani ise dikimden 2–3 yıl sonra kalem veya göz aşısı yapılır. Bu üretim şekli daha çok Marmara Bölgesinde uygulanır.

Çeliklerle Üretim

1. Kalın dal çelikleriyle
2. Yapraklı yeşil çeliklerle

Kalın dal çelikleri ile üretim

Bu çok eski zamandan beri bilinen yöntemdir. Gövde ve dallarında bol miktarda durgun ve sürgün gözlerin bulunması nedeniyle çok yaşlı kısımlar bile kolayca köklenmektedir. Bu metod İspanyada uygulanmakta üç ve daha yaşlı dallardan alınan çeliklerdir. Bu çeliklerin boylan cm. çaplan ise cm olmalıdır. Üzerinde yosun bulunmayan, hastalıksız çelikler alınmalıdır.

Yapraklı Yeşil Çelikler İle Üretim

Bu yöntem ‘li yıllarda A.B.D.'de Hartman tarafından geliştirilip Mist propogation=sisleme adı altında bütün dünyaya yayılmıştır. Endüstriel zeytin üretiminde çok yaygın kullanılan bir yöntemdir. Çünkü bir yada daha az yıllık dalların daha küçük parçaları kullanılmakta ve her ana bitki bol miktarda üretim mataryali sağlamaktadır. Bu yöntem ana bitkiden ayrıldıktan sonra hormona batırılan ve özel çevresel şartlara bırakılan yeşil dal çeliğinin köklenme kapasitesine dayanmaktadır. Çelikler belli aralıklarla sislenen bir serada köklenmeyi sağlayıcı ortam içeren bir yastığa dikilmektedir. Köklenmenin başlaması ve oluşumu için köklenme sürecinde yaprakların temel işlevinin (özümleme) muhafaza edilmesi önemlidir.

Çelikle üretimin faydaları

• 1- Bir çeşitten fazla miktarda üretim materyali elde edilmesini sağlar.
• 2- Delice veya tohumla üretmede olduğu gibi göz veya kalem aşılarına gerek yoktur. Ayrıca anaç-kalem uyuşmazlığı sorunu da yoktur.
• 3- Tohumla üretimdeki gibi çöğür elde edilmesi ve bunlara aşı yapma durumu olmadığı için daha erken fidan elde edilmektedir.
• 4- Çelikten yetiştirilmiş fidanlarla daha üniform (birörnek) zeytinlikler kurulmakta ve ağaçlar daha erken ürüne yatmaktadır. Çeşitlerin köklenme oranları da farklı olabilmektedir. Domat çeşidinde köklenme düşük % , Ayvalık çeşidinde % , Gemlik çeşidinde ise % oranında gerçekleşmektedir.

KÖKLENMEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

ÇELİK MATERYALİNİN SEÇİMİ

a- Ana Bitkinin Beslenmesi : İyi beslenen, tercihen sulanan yeşil aksam ve ürün dengesi iyi olan genç damızlık ağaçlardan alınan çeliklerin köklenme yüzdesi daha yüksek olmuştur. Ayrıca damızlıkların hastalık ve zararlılar açısından kontrolleri yapılmalıdır.

 

b- Ana Bitkinin Yaşı: Özellikle köklenmesi zor olan bitkilerde önemlidir. Genellikle genç bitkilerden alınan çelikler yaşlı ve olgun ağaçlardan alınan çeliklere oranla daha çabuk köklenirler. Bunun için üretim amaçlı özel damızlıklar tesis edilmeli ve damızlıktaki fidanlar heryıl dipten kesilerek yeni sürgün vermeye teşvik edilmelidir.

 

c- Çelik tipleri: Zeytinin bir yıllık yarı odunsu sürgününden üç tip çelik elde edilir.

1. Dip çelik: Sürgünün dip kısmındaki 12–15 cm uzunluğundaki çeliktir.
2. Orta çelik: Sürgünün orta kısmındaki 12–15 cm uzunluğundaki çeliktir.
3. Uç çelik: Sürgünün uç kısmında kalan çeliktir.

Çeliklerin dip, orta ve uç kısımlardan alınmış olmaları uygulamada az da olsa farklı sonuçlar vermiştir. Yaz aylarında alınan çelikler için dip kısımlar, ilkbaharda alınan çelikler için ise orta kısımların kullanılması önerilmektedir. İlkbaharda alınan çelikler bir önceki yılın sürgününden, yaz aylarında alınacak çelikler ise o yılın sürgününden alınmalıdır.


d- Çelik Alma Zamanı: Zeytin çelikleri yıl içerisinde iki devrede alınmaktadır. İlkbahar devresi (Mart -Nisan ) Sonbahar devresi (Ağustos-Eylül ) çelikler alındığında daha iyi sonuç alınmaktadır.

e-Çeliklerin çeşit farklılığının köklenmeye etkisi: Yapılan denemelerde farklı çeşitler farklı köklenme yüzdesi göstermiştir.

• Domat %
• Memecik %
• Ayvalık %
• Gemlik %
• Manzanilla %

ÇELİKLERE UYGULANACAK İŞLEMLER

a- Çelik hazırlanması: Çelikler yapraklı cm uzunluğunda dipteki gözün hemen altından düz olarak, uçta ise gözün hemen üzerinden meyilli olarak kesilir. Bu şekilde hazırlanan çelikler sayımı ve hormonlamayı kolaylaştırmak için 25 lik demetler halinde biraraya getirilir.

 

b- Çeliklere hormon uygulaması: Pratikte en fazla kullanılan IBA'nın ppm lik dozudur. Çelikler hormona dipten ,5 cm lik kısmı girecek şekilde 5 saniye süre ile batırılır, bir süre alkolün uçması beklenerek sisleme serasındaki köklendirme yastıklarına dikilir. Dikim m2 ye Adet çelik gelecek şekilde ve çeliğinde cm' lik kısmı köklendirme ortamına girecek şekilde yapılır.

c- Hormon hazırlanması 

ppm IBA

4 gr IBA + ml Saf Su

4 gr IBA  cc saf suda tamamen eritilir. Renkli bir şişede ve buzdolabında solüsyon 3 ay kullanılabilir. cc lik hormon solusyonu ile çeliğe uygulama yapılabilir. Hazırlanan bu solüsyon 25 lik çelik demetinin girebileceği büyüklükte bir behere konur. Beher içerisinde hormonun yüksekliği ,5 cm olmalıdır.

KÖKLENDİRME SIRASINDA ÇEVRE KOŞULLARI

a- Köklendirme Ortamı: İdeal bir köklendirme ortamı, iyi havalanmayı sağlayacak poroziteye ve yüksek su tutma kapasitesine sahip aynı zamanda süzek olmalıdır. Mantar ve bakterilerden arındırılmalıdır. En iyi köklendirme ortamı olarak perlit kullanılmaktadır. Perlit PH sının nötre yakın olması, havalanma ve su tutma kabiliyetinin yüksek oluşu nedeniyle tercih edilmektedir. Perlit ya saf olarak ya da torf ile karıştırılarak kullanılabilmektedir. Köklendirme ortamı sterilize edilmek suretiyle 3–4 yıl kullanılabilmektedir. Sterilizasyon form aldehit veya metil bromid ile yapılmaktadır.

b- Sıcaklık: Çeliklerin köklenme periyodu boyunca sıcaklığın 20–22 oC ‘de sabit tutulması iyi sonuç vermektedir. Sera içi sıcaklığı dışarının ısısına göre ayarlanmalıdır. Dışarının ısısı düşük olduğunda sera ısıtılmalıdır. Seranın dışındaki sıcaklık istenilen derecenin üzerine çıktığında ise seranın kireç veya çeşitli boya maddeleri ya da telis gibi materyallerle gölgelenmesi gerekmektedir.

 

c- Nem: Bu üretim tekniğinde ortamda sürekli ve belirli düzeyde nisbi nem bulundurulmalıdır. Ortam nemi % 90–95 civarında tutulmalıdır. Sislemede kullanılan suyun sıcaklığı oC olmalı kireç kapsamı düşük olmalıdır.

 

d- Işık: Yapraklı olarak dikilen çeliklerin fotosentez yapabilmeleri için ışığa gereksinmeleri vardır. Yeşil dal çeliği ile üretimde üç dönem bulunmaktadır. Bunlar; Köklendirme, Sertleştirme(Pişkinleştirme), Yetiştirme dönemleridir.

Köklendirme Dönemi

Çelikler damızlık ağaçların 1 yıllık sürgünlerinden (ortalama çapı 2, mm) alınarak, 20 cm uzunluğunda ve üzerlerinde yaprak olacak şekilde hazırlanırlar. Hazırlanan çelikler 25'lik demetler halinde 2,5 cm yüksekliğindeki IBA içerisine 5 sn daldırılırlar. Daha sonra önceden ıslatılan perlite m2'ye çelik gelecek şekilde dikilir. Dikimle birlikte sislemeye başlanır. Sislemenin amacı yaprakların üzerinin bir film tabakası halinde su ile kaplanmasıdır. Sisleme aralığı ve süresi hava koşullarına göre ayarlanmalıdır. Köklendirme dönemi 2–2,5 ay sürer. İyi bir köklenmede cm uzunluğunda en az kök bulunmalıdır.

Sertleştirme Dönemi

Köklenmenin tamamlandığı devrede çelikler perlitten sökülerek 8x12 cm ebadında küçük naylon torbalara veya saksılara şaşırtılır. Şaşırtma saksılara yapılacaksa drenajı sağlamak için sterilize edilmiş çakıl saksıların dibine yerleştirilir. Üzerine ince elenmiş toprak + mil + gübre karışımı konur. Küçük naylon torbalara şaşırtmada da toprak+ mil+ gübre karışımı konur. Dikimden sonra nisbi rutubeti daha düşük bir alıştırma serasına alınan bitkiler günde 2–3 defa nemlendirilir. Bitkilerin ortama alışmaları haftayı alır.


Yetiştirme Dönemi

Bitkilerin araziye dikilmeye hazır oluncaya kadar fidanlıkta kuvvetlendirilmesidir. Sertleştirme safhasından sonra bitkiler 3L kapasiteli plastik torbalara geçirilir. Fidanlıkta ,5 m eninde m uzunluğunda tavalar açılır. Tavaların arasında cm genişliğinde servis yolları bırakılır. Yetiştirme döneminde bitkinin su ihtiyacını karşılamak için yağmurlama ve damlama sulama sistemleri gerekmektedir.

Mist propogation sistemi ile fidan yetiştiriciliği avantajları:

1. Zeytin fidanı yetiştiriciliği daha kısa sürede yapılabilmektedir.
2. Zeytin fidanlarının birörnek olması nedeniyle bu fidanlarla tesis edilen zeytinlikler de standart olmakta ve ağaçlar daha erken mahsüle yatmaktadır.
3. Bol miktarda üretim materyali temini nedeniyle üretim geniş çapta yapılabilmektedir.
4. Mist propogation sisteminde otomatik bir sisleme sistemine ihtiyaç duyulmaktadır.
5. Sisleme sulama suyunun basınç altında sisleme başlıklarından çıkışıyla sağlanır.
6. Sistem basınç tankı, su deposu, su tesisatı, manyetik çekvalf ve elektronik kumanda devresi ve püskürtme başlıklarından meydana gelir.

Çelik köklendirme nasıl yapılır? sorusu bitkiseverler tarafından merak edilen bir konu. Henüz bitki bakımları ile ilgili detaylı bilgiye sahip değilseniz her bitkinin bakımı ile ilgili detaylara &#;BAHÇE&#; sayfamızdan ulaşabilirsiniz. Gelelim konumuza; çelik köklendirme nasıl yapılır?

ÇELİK KÖKLENDİRME NASIL YAPILIR?

Çelik köklendirme işleminin birkaç püf noktası vardır. Örnek olarak Afrika menekşesini ele alalım.

Pencere önünü süsleyen Afrika menekşelerini çoğaltmak ister misiniz? Bunun için bitkinin sağlıklı yapraklarından birine ihtiyacınız olacak. Genç ama tamamen gelişmiş ve sağlıklı yaprağı diplerine yakın bir yerden kesin.

Kestiğiniz dalın sap kısmından yaklaşık üç santimetrelik bölümü kesin. Organik maddece zengin toprağı ufak saksılara yerleştirin. Ardından yaprağın alt kısmı toprağa değecek şekilde saksıya dikin.

Yaprakları tek tek bu saksılara koyabilir ya da büyük saksıya birkaç tanesini bir arada dikebilirsiniz.

Bir sonraki aşamada bitkiye can suyunu verin. Yaprakları nemli tutun, ama ıslak kalmamalarına dikkat edin. Toprak alanın nemli kalması yeterlidir. Tüm alana eşit olarak su geldiğinden emin olun.

Saksıyı naylon bir poşetin içine alın, ancak yaprakların poşete değmemesini sağlayın. Bu sayede bitki için havanın nemli kalmasını sağlayacaksınız. Yapraklar kök salıp biraz büyüdüklerinde bitkiyi başka saksılara aktarabilirsiniz.

ÇELİK KÖKLENDİRME NE ZAMAN YAPILIR?

Çelik köklendirme işleminin zamanı bitkiye göre değişiklik gösterebilir. Doğru bilgi alabilmek için bitkinizin bakımı ile ilgili detayları incelemelisiniz.

Kauçuk çiçeği bakımı: Sulama, çoğaltma ve tüm püf noktalar

Keserek çoğaltabileceğiniz bitkiler: Çeliklerle çoğaltılabilen 10 bitki

Hercai menekşe tohumu nasıl ekilir? Hercai bakımının püf noktaları

Bitkilerle dekore edilmiş yemyeşil mekanlara bakıp özendiğiniz oldu mu? Muhtemelen bu kadar bitkiyi alabilmek için küçük bir servet harcamışlar diye düşünüyor olabilirsiniz. Ancak çoğu bitkiyi kendiniz hiç para harcamadan çoğaltabilir ve kendi mini ormanınızı yaratabilirsiniz. Bu yazımızda bitki çoğaltma ile ilgili çoğu yerde bulamayacağınız bir kaç ipucu öğreneceksiniz.

Suda köklendirme

Suda köklendirme en kolay yöntemlerden biridir ve yeni başlayanlar için çok idealdir. Bunun için ihtiyacınız olan tek şey bir kap su ve köklendirmek istediğiniz bitki. Sarmaşık ve sarkıcı tür olan bitkileri köklendirmek için en uygun ve kolay yöntemlerden biridir. Pothos sarmaşığı, Telgraf çiçeği (Tradescantia) , Kurdele çiçeği (Chlorophytum comosum) , Dua çiçeği (Maranta leuconeura) gibi bitkiler suda kolayca köklenir.

İlk yapmanız gereken köklendirmek istediğiniz bitkiden bir dal kesmektir. Dalı keserken dikkat etmeniz gereken şey boğumu olan bir dal kesmektir. Dalın boğumlu olan kısmını suda tuttuğunuzda kökler bu boğumlardan büyümeye başlayacaktır. Resme bakarak dal boğumu diyerek ne kastettiğimizi anlayabilirsiniz.  Dal üzerinde gördüğünüz çıkıntı dal boğumudur.

Dalı 45 derecelik açıyla kesmeniz gerekmektedir. Böylece suyla temas edecek alanı büyütür ve daha kolay köklenmesini sağlarsınız.

Son olarak kestiğiniz dalı tercihen içme suyu ile doldurduğunuz cam bir kaba koyup aydınlık, ancak direk güneş ışığı almayan bir yere yerleştirin. Daha sonra da köklenmesini bekleyin. Normal koşullarda bitkiniz 2 ile 3 hafta sonra köklenmeye başlayacaktır. Köklendirdiğiniz bitkiyi toprağa ekmeden önce köklerin iyice büyüdüğünden emin olun. Yoksa toprakta tutunmaları ve hayatta kalmaları zorlaşacaktır.

Bu noktada suda köklendirme işlemini hızlandırmak için bir kaç püf noktası vermek istiyoruz:

Köklendirme yapacağınız saksı renkli cam olursa bitkiniz daha hızlı köklenecektir. Bu yöntemle bitkinin boğumu nispeten daha karanlık bir yerde olacak ve toprak altındaki karanlığı taklit eden kabın içinde daha hızlı kök verecektir. Ancak bu noktada suyun dışında kalan kısmının aydındınlık bir pencere önünde olmasına dikkat edin. Yaprakların mutlaka ışık görmesi gereklidir.

Suda köklendirme yaparken mutlaka içme suyu kullanın. (İmkanınız varsa yağmur suyu en iyi tercih olacaktır.) Musluk suyunda bulunan klor ve kimyasallar bitkiyi negatif etkileyecek ve köklenme oranını oldukça düşürecektir.

Köklendirme yaptığınız suyun temiz olmasına dikkat etmelisiniz. Kap içindeki su zamanla buharlaşıp azalacaktır. Bu durumda suyu tamamen değiştirmek yerine kaba su eklemelisiniz. Suyu tamamen değiştirirseniz bitkinizin köklenme süresiniz uzatmış olursunuz.

Bir başka püf noktası ise aspirin. Köklendirme yapmak istediğiniz suya bir adet aspirini koyup eritirseniz köklenmenin daha hızlı gerçekleştiğini göreceksiniz.

Kestiğiniz dal fazla yapraklıysa suya girecek olan sapa yakın yaprakları kesin. Böylece bitkiniz aynı anda hem kök yapımına hem de bir sürü yaprak bakımına aynı anda enerji harcamayacak ve enerjisinin çoğunu kök oluşumuna harcayabilecek.

Ben bu işi biraz daha profesyonel bir seviyeye taşımak istiyorum derseniz ziraat ürünleri satan yerlerde bulabileceğiniz köklendirme hormonu çok işinize yarayacaktır. Genellikle toz halinde satılan köklendirme hormonundan bir çay kaşığı kadar miktarı köklendirme yapacağınız suya ekleyin ve iyice karıştırın. Bu yöntemle hata yapma oranınız neredeyse sıfıra inecektir.

Suda köklendirmeyi tamamladıktan sonra bitkinizi toprağa ekmeden önce dikkatli olmalısınız. Köklerin iyice geliştiğinden emin olun ve ekim yapacak olduğunuz toprağı önceden iyice ıslatın. Tamamen sulu bir ortamdan nispeten daha kuru bir ortama geçecek olan bitkiniz ilk etapta afallayacaktır. Onun için toprağı neredeyse balçık kıvamına gelene kadar ıslatın ve ekimi ondan sonra yapın.

Köklendirip toprağa ektiğiniz bitkiniz muhtemelen ilk ay yeni yaprak vermeyecek ve gözle görünür şekilde büyümeyecektir. Sakın ümitsizliğe kapılmayın! Toprağın altında neler oluyor neler! Bitkiniz dikimi yapıldıktan sonraki haftalarda işi gücü bırakıp tüm enerjisini yeni kök büyütmek için harcayacaktır. Bitkilerin ilk önceliği toprağa tutunmak ve topraktan gerekli mineralleri alamaya yetecek bir kök sistemi oluşturmaktır. Bu işlem tamamlandıktan sonra bitkiniz gözle görünür şekilde büyümeye ve yeni yapraklar vermeye başlayacaktır.

Suda köklendirdiğiniz bitkinizi toprağa ekmeden önce izlenebilecek bir başka yöntem ise “toprağa alıştırma”. Bu yöntemle suda yeni köklendirdiğiniz bitkiniz hala suyun içindeyken her hafta kaba bir çorba kaşığı kadar toprak ekliyorsunuz. Bu yöntemle bitkiniz sudan çıkmış balığa dönmeyecek ve topraklı ortama kendini yavaş yavaş alıştıracaktır. Bu işlemi 3 hafta kadar sürdürdükten sonra bitkinizi gönül rahatlığıyla toprağa aktarabilirsniz. Bitkiniz toprağa çok daha kolay adapte olacak ve çok daha az strese girecektir.

Toprakta köklendirme

Bitkileriniz çoğaltmak için kullanabileceğiniz bir başka yöntem ise toprakta köklendirmedir. Suda köklendirme yöntemine nazaran biraz daha çetrefilli olan bu yöntemle de başarıyı yakalayabilirsiniz.

Toprakta köklendirme yapmak için önce toprağınızı ve saksınızı hazırlamanız gereklidir. Mutlaka altında drenaj delikleri olan bir saksı tercih edin. Daha sonra ekim yapacağınız toprağı hazırlayın.  Çoğu süpermarkette bile bulabileceğiniz çiçek toprağı ile zirai ürünler satan yerlerden alabileceğiniz perliti karıştırın. Köklendirme yapmak için hazırlayacağınız karışımın yarısı perlit, yarısı toprak olursa başarı oranınız artacaktır.  Daha sonra hazırladığınız toprağı saksıya doldurun ve toprağı içme suyu veya yağmur suyuyla balçık kıvamına gelene kadar ıslatın. Suyun fazlasının alttaki drenaj deliklerinden akıp gitmesini bekleyin.

Daha sonra toprağa parmağınızla derin bir delik açın ve bitkinizin dalını toprağa ekip dik durmasını sağlamak için gerekirse bir çubuk ile destekleyin. Bu aşamada toprağa girecek sap kısmında yaprak olmaması önemli. Bunun için sap kısmındaki yaprakları nazikçe kesip temizleyin. Toprakta köklendirme yaparken fazla yaprakları kesmek oldukça önemlidir. Köklendirme yapacak olduğunuz bitkinin üzerinde en fazla 2 yaprak kalana dek yaprakları temizleyin ve sapın fazla uzun olmamasına dikkat edin. Bunu yapmamızın nedeni bitkiye enerji tasarrufu ettirmeye çalışmamız. Bitkinizin ne kadar çok yaprağı olursa o kadar çok enerjiye ihtiyaç duyacaktır. Bu yüzden fazla yaprakları kesip bitkinizin enerjisini kök oluşturmaya harcamasına yardımcı oluyoruz.

Ekim yaptığınız saksıyı aydınlık ancak direk güneş ışığı almayan bir pencere önüne koyun. Direk gelecek olan güneş ışığı zaten o an için yeteri kadar beslenemeyen yaprakların yanmasına sebep olacaktır. Toprağı sürekli nemli tutmalısınız çünkü kökler oluşana kadar bitkiniz en kaprisli ve narin günlerini yaşayacak.

Toprakta köklendirmenin suda köklendirmeden farkı toprağın altında ne olup bittiğini göremiyor oluşunuz. Dolayısıyla bitkinizin köklenip köklenmediğini ancak yeni yaprak vermeye başladığında anlayabilirsiniz. Toprakta köklendirmenin başarı oranını arttırmak için köklendirme hormonu alıp sulama suyuna yukarıda belittiğimiz oranlarla karıştırıp verebilirsiniz. Bu yöntem başarı oranınızı arttıracaktır.

Umarız siz de en kısa zamanda yukarıda anlattığımız yöntemleri kullanarak ve küçük bir servet harcamadan hayalinizdeki yemyeşil yaşam alanlarına kavuşursunuz. Hepinize bol yeşilli ve bitkili günler.