Başlığın diğer anlamları için Alparslan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Alp Arslan[a] (Farsça: آلپ ارسلان&#;; y. - 24 Kasım[3] ), Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun ikinci sultanı olan ve TürklerinOrta Asya'dan Anadolu'ya gelişlerini ve mücadelesini yöneten askeri komutan ve hükümdardır. Doğum adı Muhammed bin Davud Çağrı'dır. yılında Bizans İmparatorluğu hükümdarı Romen Diyojen ile yaptığı Malazgirt Muharebesi'ndeki başarısından dolayı tanınmaktadır.
Hayatı[değiştir kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir kaynağı değiştir]
'de Bizans İmparatorluğu'na karşı savaş ilan ettikten sonra kazandıkları savaşlar Türkler'i Orta Doğu'ya doğru geri çevirmiş; bu başarılar Bizanslılar'ı, Türkler'i çıkarmak için Malazgirt'e kadar getirmiştir. Alp Arslan yılında, Türk tarihinin en önemli zaferlerinden biri olan Malazgirt Meydan Muharebesi'ni kazanmıştır.
Bu dönemde Bizans bir nevi fetret devri yaşamıştır. Alp Arslan, Bizans İmparatoru Romen Diyojen'in canını bağışlamış, onu sadece yıllık vergiye bağlayıp bir süre esir tutmuştur. Fidyesi ödenen Romen Diyojen ülkesine döndüğünde, tahtından indirilmiş ve VII. Mihail'in yeni bir Bizans imparatoru olarak tahta çıkmış olduğunu görmüştür. Tahtını geri almak için yaptığı savaşlarda mağlup düşmüş; kaçtığı Kilikya'da küçük bir kalede yakalanarak gözlerine mil çekilmiş; İstanbul'a getirilmiş ve Proti Adasına (Kınalıada'da) sürgün edilmiştir. Gözlerinin kör edilmesinden dolayı oluşan yaranın enfeksiyonu sonucu ölmüştür.[7] Bu nedenle Malazgirt Muharebesi sonunda esir düşen Romen Diyojen'in imzaladığı vergi ödeme vaadi geçersiz kalmıştır.
Alp Arslan'ın ulaştığı en geniş sınırlar.
Türkistan seferi ve ölümü[değiştir
Murat Bardakçı: Alparslan’ın kayıp mezarı, açgözlü birkaç Alman yüzünden bulunamıyor
Selçuklu Sultanı Alparslan ’de Horasan’da katledildi, cenazesi bugün Türkmenistan’da bulunan Merv şehrine götürülüp defnedildi ama mezarı kayboldu. Türkiye, Türkmenistan ile Alparslan’ın kabrinin bulunabilmesi için ’te bir protokol imzaladı, kazılara başlandı ama kazı heyetindeki Alman arkeologların Aşkabat Havaalanı’nda tarihî eserlerle yakalanması üzerine Tükmenistan verdiği izinleri iptal etti. Alparslan’ın mezarı, işte bu birkaç açgözlü Alman yüzünden hâlâ kayıp!
MALAZGİRT Zaferi’nin yıldönümü dün büyük bir törenle kutlandı ve bu kutlama devletin zirvesinin en yoğun şekilde katıldığı tarihteki ilk program oldu.
Malazgirt’te dün yapılan törenlerin benzerleri daha önce de düzenlenmiş ve zamanın cumhurbaşkanları, ’da Celâl Bayar, ’de de Cevdet Sunay Malazgirt’e gitmişlerdi ama Cumhurbaşkanı TayyipErdoğan’ın yanısıra Başbakan ile Genelkurmay Başkanı’nın da hazır bulundukları dünkü program, devletin Malazgirt’te en üst seviyede iştirak ettiği ilk tören oldu.
İKİ KAYIP MEZAR
Büyük Selçuklu İmparatoru Alparslan’ın ’in 26 Ağustos’unda kazandığı zaferi böyle kutluyoruz ama Anadolu’nun kapısını Türkler’e açan zaferin kahramanının, mezarının nerede olduğunu hâlâ bilmiyoruz!
Alparslan, Malazgirt’ten bir sene sonra, ’de, esir aldığı bir kale kumandanı tarafından öldürülmüş, cenazesi bugün Türkmenistan’da bulunan tarihî Merv şehrinde defnedilmiş ve aradan asırlar geçince mezarının yeri unutulmuştu
Mezarı kayıp tek kahraman sadece Alparslan değildir; hayattan ’da Zigetvar kuşatması sırasında ayrılan ve cenazesi tahnit edilen Kanunî Sultan Süleyman’ın iç organlarının defnedildiği yer de kayıptır ve her iki kabir uzun seneler boyunca aranmalarına rağmen hâlâ bulunamamıştır!
Alparslan’ın mezarının ortaya çıkartılabilmesi çabaları yıllar önce başladı, Merv’de Türkiye’nin öncülüğünde kazılar yapıldı ve ilk zamanlarda TÜBİ- TAK’ın, daha sonra Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın yani “TİKA”- nın desteği ve Alman arkeologların da katılımı ile devam eden kazılardan henüz bir netice elde edilemedi, üstelik sonuca tam yaklaşıldığı sırada kazıların durdurulması mecburiyeti ortaya çıktı.
Alparslan’ın yaşadığı dönemde çizilmiş minyatürü
YUSUF HOCA’NIN AÇIKLAMASI
Kazılar bundan birkaç sene önce devam ettiği sırada, Türk Tarih Kurumu’nun eski başkanlarından ve şimdi milletvekili olan Prof. Yusuf Halaçoğlu tuhaf bir açıklama yapmış, Alparslan’ın mezarının yerini ’de “keşfettiğini” ama bunun siyasî malzeme hâline getirilmemesi için “söylemeyeceğini” duyurmuştu!
Şimdi, Alparslan’ın mezarının ortaya çıkartılma macerasını kısaca nakledeyim:
Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan, Malazgirt zaferinden sonra Horasan taraflarında sefere çıkmış ve ’de fethettiği bir kalenin yine kendisi gibi Türk olan kumandanı tarafından henüz kırklı yaşlarının başında iken hançerlenerek şehid olmuştu
MELİKŞAH’IN KİTABESİ
Hükümdarın naaşı Horasan’dan Türkmenistan’a götürüldü ve Merv’de babası Çağrı Bey’in kabrinin bulunduğu Cuma Camii’ndeki türbeye defnedildi
Sonra aradan asırlar geçti ve Alparslan’ın mezarının yeri unutuldu! Zira, Merv’de üç, bir tahmine göre de dört ayrı “Cuma Camii” vardı, hükümdarın bu camilerden hangisine defnedildiği bilinmiyordu, camilerin bulundukları düşünülen yerler arkeolojik alan hâline gelmişlerdi.
Kazı ekibi, hükümdarın kabrinin bu camilerden biri olan Macan’da bulunduğuna inanıyordu. Zira diğer camiler Selçuklular’ın Merv’i fethettikleri senelerden çok daha önce terkedilmiş bölgelerde kalıyorlardı, o bölgelerde eski yıllarda da kazılar yapılmıştı ama şehrin merkezindeki Macan Camii hem Selçuklu Devleti’nin önemli hükümdarlarından Sultan Sencer’in türbesine yakın bir yerde idi, hem de Alparslan’ın zehirlenerek öldürülen oğlu Melikşah’ın mezartaşı kitabesi asırda burada bulunmuştu
Alparslan’ın mezarının bulunabilmesi için TİKA’nın Merv’de başlattığı ama durdurulan çalışmalardan biri
HAVAALANINDAKİ HADİSE
’te, Türkiye ile Türkmenistan arasında Alparslan’ın mezarının aranması ve bulunduğu takdirde üzerine Türkiye tarafından bir türbe inşa edilmesi konusunda bir protokol imzalandı ve kazı faaliyeti bu protokolün ardından TİKA’nın da desteği ile yoğunlaştı
Ama, ’te tatsız bir hadise oldu:
Macan Camii’nin bulunduğu ve avlusu ile beraber birkaç futbol sahası genişliğinde olan arazide kazılar, beraberce çalışan Türk ve Alman arkeologların belirledikleri 47 ayrı noktada yapılıyor, burada gelişmiş teknolojiden de istifade ediliyor, yani toprağın altını gösterebilen tarama sistemleri kullanılıyordu. Merv’in tarihî kısmındaki Gâvur Kalesi ile Sultankale’de yapılan taramalardan sonra Sultan Sencer’in mezarının bulunduğu bölgede yoğunlaşıldı ve kazılara türbenin çevresinde devam edildi.
Tatsızlık işte bu sırada yaşandı: Mezarın her an bulunabileceğine inanıldığı sırada Alman heyetin bazı mensupları Aşkabat Havaalanı’nda tarihî eserlerle yakalanıp kaçakçılıkla suçlandılar, Türkmenistan verdiği kazı izinlerini iptal etti ve Alparslan’ın mezarının seneler boyu devam eden arama faaliyeti son buldu!
Türk Tarihi’nin en büyük kumandanlarından biri olan Alparslan’ın kabri, işte Türkmenistan’a giden birkaç açgözlü Alman arkeoloğun ettikleri bu iş yüzünden hâlâ kayıp!
ALPARSLAN SERBEST BIRAKIP GÖNDERDİ VE ÖLÜMÜ GÖZLERİNE ÇEKİLEN MİLDEN OLDU!
MALAZGİRT Muharebesi’nde mağlûp olup Alparslan’a esir düşmesi Anadolu’nun kapılarının Türkler’e açılması ile neticelenen Bizans İmparatoru Romen Diyojen, Bizans’ın güçlü ailelerinden birine mensuptu.
Ortaçağ Fransası’nda bir çizim: Alparslan, esir aldığı Bizans İmparatoru Romen Diyojen’i aşağılıyor
İDAMDAN TAHTA GİDEN YOL
’de devleti ortaklaşa idare eden Bizans’ın eski imparatoru OnuncuKostantin’in oğullarının tahttan indirilmeleri için hazırlanan bir darbe girişimine katıldı ama yakalanıp idama mahkûm edildi. İdamından birkaç saat önce eski imparator Konstantin’in devletin asıl hâkimi olan karısı ve tahtın nâibesi İmparatoriçe Eudokia’nın huzuruna çıkartıldı ve bu karşılaşma Romen Diyojen’in kaderini değiştirdi: Eudokia idama mahkûm isyancı askerin cezasını affetti, affetmekle de kalmadı, Romen Diyojen ile evlendi ve oğulları adına oturduğu Bizans tahtına ortak yaptı!
İmparatorluğun doğu sınırları o senelerde Selçuklu akınlarına uğruyordu. “Dördüncü Romanos” unvânını alan Romen Diyojen bu akınları durdurabilmek için üç askerî harekât yaptı. ’da Selçuklu ordularını mağlûp ederek Fırat’ın doğusuna püskürttü ve Alparslan’ın Mısır seferine hazırlanmasından istifade ederek sınırlarını tamamen temizlemek maksadıyla tekrar doğuya yöneldi.
İngilizler, Romen Diyojen’in Alparslan’a esir düşmesini Yüzyıl’da böyle resmetmişlerdi
KATIR ÜZERİNDEKİ RAHİP
Ama, Alparslan’ın bu harekâtı haber alarak Bizans ordusunun üzerine yürümesi, Romen Diyojen’in iktidarının da sonu oldu: 26 Ağustos ’de Malazgirt’te yaşanan meydan muharebesinde yaralanıp esir düştü.
Alparslan tarafından gayet nazik şekilde karşılanan İmparator birkaç gün Selçuklu karargâhında kaldı ve Selçuklu Sultanı’na kendisi için hayli yüksek meblâğda bir fidye ve yıllık vergi ödeme sözü verdikten sonra serbest bırakıldı.
Malazgirt’te imparatoru savaş meydanında bırakarak kaçan bazı Bizans generalleri ise, Romen Diyojen’in İstanbul’a dönüşü sırasında imparatorluğu ele geçirdiler, iktidarı Dukas Hanedanı’na verdiler ve Adana’da yakalayıp rahip elbisesi giydirdikleri sabık imparatoru bir katıra bindirerek binbir aşağılama ile İstanbul’a getirdiler.
Romen Diyojen’in İstanbul’a varmasından hemen sonra, Haziran’ında gözlerine mil çekildi, Kınalıada’daki bir manastıra gönderildi ve uğradığı mağlûbiyet ile Anadolu’nun kapılarını Türkler’e açan Dördüncü Romanos hayattan gözlerindeki yaralar yüzünden birkaç gün sonra Kınalıada’da ayrılıp gitti.
Romen Diyojen zamanına ait Bizans altınları. Sikkelerin üzerinde imparatorun ismi ve çizimi var