Kinoa Nedir Nasıl Yetiştirilir

Türk tarımı için henüz yeni olmasına rağmen çiftçiler ilk kez ektiği kinoa bitkisinden yüksek gelir bekliyor. Vatandaşlar son zamanlarda ismini sıkça duyduğumuz kinoa nedir, nasıl kullanılır ve yararları nelerdir merak ediyor. İşte kinoa hakkında merak edilenler

Son zamanlarda sosyal medyada ve diyet listelerinde adı sıkça geçen kinoa ülkemizde de ekilmeye başladı. Bingöl’de bir vatandaş ektiği kinoıa bitkisinin ilk hasadında 35 dönümlük araziden 7 ton ürün elde etti. Yaklaşık olarak bin lira gelir bekliyor. Astronotların beslenmesinde kullanılan kinoa nedir, zayıflatır mı? Kinoa hakkında merak ettiklerinizi haberimizden öğrenebilirsiniz.

KİNOA NEDİR?

Kinoa, yenebilir tohumları için tarımı yapılan Chenopodioideae alt familyasından bitki. Tahıllara benzer yönleri olsa da Buğdaygillerden değildir, ıspanak ve pancar gibi bitkilere daha yakındır.

Kinoa, Keçuva dilindeki kinua sözcüğünün İspanyolca söylenişinden gelmektedir. Kinoa tarımına Bolivya, Peru, Ekvador ve Kolombiya’nın And Dağları üzerindeki yörelerinde ila yıl önce başlanmıştır.

Yine arkeolojik verilere göre günümüzden ila yıl öncesine kadar da insanlarca doğadan toplanarak yenmekteydi. İnkalar tarafından tarımı yapılır ve manevi değer atfedilirdi.

KİNOA HAKKINDA MERAK EDİLENLER

Tahıllara kıyasla kinoanın besin değeri oldukça iyidir. Lizin gibi temel amino asitler ve bol miktarda kalsiyum, demir ve fosfor içerir. gram kinoa kalori, 5,8 gram yağ, 69 gram karbonhidrat, 6 gram lif içerir. Kinoa besin değeri yüksek ve glütensiz bir tam tahıldır. Gluten içermeyen kinoa, “çölyak hastaları”ve “glutensiz beslenen” kişiler için sağlıklı bir protein ve karbonhidrat kaynağıdır.

Hasattan sonra tohumların saponin içerdiği için tadı acı olan kabuklarından ayrılması gerekir. Kinoa genellikle pirinç ile aynı şekilde pişirilir ve çok çeşitli yemeklerde kullanılır. Kinoa yaprakları, ıspanak gibi bir yapraklı sebze olarak da tüketilebilir, ancak bu şekilde satıldığı nadir görülür.

Ayrıca, yılı “Birleşmiş Milletler Bölge Ofisi” tarafından “ Kinoa yılı” ilan edilmiştir. Kionanın bazı türleri ICBA’nın testlerine göre 40 dS/m düzeyinde tuzlulukta yetişebilmektedir.

KİNOA VE CHİA ZAYIFLATIR MI?

Hiçbir besinin tek başına zayıflatma gücünün olmadığını belirten Diyetisyen Didem Kanca Üstay, chia ve kinoa gıdalarını funduszeue.info okurları için sorguladı. Üstay, ‘Bu gıdalar mucize gibi sunuluyor da ülkemizde yetişen susam neden kötüleniyor?' sorusunu soruyor.

“Artık yaz sezonu yaklaşırken herkes tekrardan bir zayıflama telaşına düştü. Bundan faydalanmak isteyen kapitalist dünya da zayıflamayı garantileyen reklamlarını bizlere daha da fazla sunmaya başladılar. Bunlardan iki tanesi de son zamanların popüler “mucize” gıdalarından kinoa ve chia. Sosyal medyada sürekli bir sanatçının nasıl chia tohumuyla zayıfladığının videoları ve resimleri “sponsorlu” yani reklam olarak dolaşıp duruyor. İnsanlar koşarak chia tohumu almak istiyorlar. Bazı doktorlar “kinoayla zayıflayın” diye sürekli televizyonlarda program yapıyorlar. Hakkıyla mesleğini icra eden hiçbir doktor ya da sağlıkla uğraşan bilim insanı bir yiyeceğin reklamını yapmaz. Eğer bir yiyeceğin reklamı oluyorsa bilin ki bunun arkasında muhakkak para konuşuyordur. Bir gıdayı satabilmenin en iyi yolu insanların en büyük zaafı olan “zayıflatır” sözcüğünden geçer.
Seneler önce ülkemizde mercimek hasılatı fazla olunca ve üreticinin elinde patlayınca, “bunu nasıl satarız acaba?” diye düşünmüşler ve zamanın bilindik diyetisyenlerinden birisine televizyon programı yaptırmışlar. Kadıncağız her gün televizyona çıkıp mercimeğin faydalarını anlatıp mercimekli yemeklerin tarifini veriyormuş. Yine bundan sene önce fazla nar üretimi olunca narla ilgili o yaz sürekli haberler çıkmıştı: “nar zayıflatır, nar şekere iyi gelir, nar kolesterolü düşürür” gibi bir sürü hurafe! Ama inanın bana işe yarıyor. O sene herkes sürekli nar suyu içer olmuştu! Ne oldu? Narın faydası bitti mi? Nar artık zayıflatmıyor mu?

Peki bu kinoa ve chia bu kadar mucizevi gıdalar ise o zaman neden yetiştikleri ve çok sık tüketildikleri Orta ve Güney Amerika ülkelerinde hala obezite yükselmekte? Bizim kendi yetiştirdiğimiz gıdalardan ne farkı var? Gelin inceleyelim.

Yazımın bilimsel çalışma kısımlarını araştıran diyetisyen Pınar Doğan’a bu arada teşekkür etmek isterim. Chia tohumunun içindeki lif içeriğinden dolayı tokluk hissini arttırıp iştah metabolizmasında etkili olabileceği öne sürülmektedir. Yapılan bir çalışmada 12 hafta boyunca günlük 50 gram chia tohumu tüketmesi sağlanan bireylerin, iştah metabolizmalarında, beden kitle indekslerinde ve hastalığa yatkınlıklarında herhangi bir farklılık gözlemlenmemiştir. Bir besinin, hem de kalorisi olan bir besinin kilo verdirmesi nasıl mümkün olabilir ki?

Susam, diyette olan herkesin korkulu rüyasıdır. “Aman çok yağlı, susam tüketmeyin” deriz değil mi, simitten korkarız. Ama “diyetteyim o yüzden ara öğünümde chia puding yedim” ne kadar havalı ve sağlıklı değil mi? Bugünlerde hangi restorana gitseniz chialı ve kinoalı salatalar, sushiler, tatlılar! Her şeyde olduğu gibi bunda da özenti bir toplumuz. Kendi değerlerimiz dururken elimizde, bizler gidip kapitalist dünyanın reklamlarına yenik düşüyoruz.

Başlıca vitamin, mineral içeriği olarak karşılaştırıldığında ise 1 porsiyon nohut folik asit ihtiyacımızın %70’ini, 1 porsiyon buğday tohumu %81’ini karşılarken, kinoa sadece %19’unu karşılamaktadır. Ya da B1 vitamininden zengin olan buğday 1 porsiyonunda günlük ihtiyacımızın %’ünü karşılarken, kinoa günlük ihtiyacımızın sadece %13’ünü karşılamaktadır.

Ayrıca1 kg kinoa aşağı yukarı 60 lirayken, 1 kg nohut sadece 10 lira civarındadır. Kinoanın paranızdan olmaya değecek hiçbir ekstra katkısı yoktur.

Bir de kamu spotları dolaşıyor etrafta “Kinoa yağ yakar” diye. Peki bununla ilgili bilimsel makale ve çalışmalar var mı? Tabii ki de hayır. Zaten lütfen bu tür söylemleri kulakardı ediniz. Hiçbir gıda yağ yakmaz. Biraz anatomi bilen herkes insan vücuttaki mekanizmanın böyle işlemediğini bilir.

Bilinçli tüketiciler olalım ve “satır aralarını iyi okuyalım.” Neden sürekli bir gıdanın reklamını yapıyorlar?” diye sorgulayalım.

Değerlerimizin kıymetini bilmeliyiz, ülkemizdeki besinlere sahip çıkmalıyız. Hiçbir besinin bir diğer besinden üstünlüğü ya da eksikliği yoktur, önemli olan ne zaman, nerede, ne kadar yediğimizdir. Eğer kendi kültürel besinlerimize sahip çıkmazsak bir gün gelecek çocuklarımız herşeyi yapay yurtdışından ithal edilmiş olarak yiyecekler ve hastalıklar günümüzden de fazla olacak.

Kinoanın en fazla üretim yeri olan Peru ve Bolivya’da eskiden en ucuz protein kaynağı olan ve fakir insanların yediği bu gıdayı artık halkın alamadığını biliyor musunuz? Çünkü yurtdışında ihraç, üretici için çok daha karlı hale geldiğinden kendi halkını umursamaz oldu ve iç pazardaki fiyatlar arttı. Aynı bizim halkımıza fındık ve Antep fıstığının çok pahalıya satılması ve büyük bir kısmının alamaması gibi! Ekolojik denge ve sağlıklı toplumlar için tükettiğimiz gıdaların menşeine dikkat edelim.

Her topluluğun yaşadığı yerde belli besinler yetişir. Bu besinler de aslında o yörenin genlerine uygundur. Bence her toplum kendi topraklarında yetişen besinleri, denizlerinden çıkan balıkları yemelidir. Eğer balık çıkmıyor ve yenmiyorsa sıkıntı yoktur. Bugün çok başarılı Kayserili, Mardinli, Karslı iş insanları kinoa, chia ya da somon yiyerek büyümediler!”

KİNOA EKTİ, BİN LİRA GELİR BEKLİYOR

Bingöl'de ilk kez astronotların beslenmesinde kullanılan kinoa bitkisini ekip, hasadını yapan çiftçi, 35 dönümlük araziden 7 ton mahsül elde etti. Daha önce aynı tarlada arpa ekip, 3 bin TL kazanan çiftçi, bu kez bin TL kazanç bekliyor.

DHA’nın haberine göre ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından astronotların beslenmesinde kullanılan kinoa bitkisi, Bingöl'de ilk kez merkez Gözeler köyünde ikamet eden Fırat Güven tarafından ekildi. 35 dönümlük arazi üzerine ekimi yapılan kinoa bitkisini hasat etmeye başlayan Güven, hasadın bereketli geçtiğini belirterek, tarladan 7 ton mahsul elde ettiğini söyledi.

4 yıldır Bingöl'de çiftçilik yapan ve tarlasına kinoa eken Güven, “Geçen yıl burada arpa ektik. Arpadan kazancımız giderlerin dışında 3 bin liraydı, bugün Kinoa bitkisinden bin lira civarında kazanmayı bekliyorum” dedi.

Pazar sorunu yaşamadıklarını belirten Güven, “Şuan hasat çalışmalarımız devam ediyor. Pazar sorunu yaşamıyoruz, yurtiçi ve yurtdışından yoğun bir talep var. Rağbet oldukça yüksek. Ben genç çiftçilere bu bitkiyi öneriyorum, hepsi bu işi yapmalı” diyerek tavsiyede bulundu.

ABDAmerikaBalıkBingölBirleşmiş MilletlerbitkiBolivyabuğdaydiyetEkvadorGüney AmerikahaberlerKolombiyaobezitePeru

Kinoa (Quinoa) Ülkemizde henüz tanınmayan fakat son zamanlarda yüksek protein içeriğinden dolayı ilgi çeken bir bitkidir. Son zamanlarda popülerliği artan kinoa bitkisi çeşitli haber kanallarında ele alınmaya başlamıştır. Ülkemizde henüz kinoa nedir bilinmezken son üç yıldır Amerika’da bir kinoa çılgınlığı yaşanıyor. NASA astronotlarının beslenmesinde kullanılıyor. Birleşmiş Milletler yılını kinoa yılı ilan ediyor.

KİNOA NEDİR ?

İnkalar tarafından 7 bin yıl önce yetiştirilen bir tahıl ceşidi olan Kinoanın bir tahıl olduğuna inanılır, gerçekte pancar ya da ıspanakla aynı familyadan gelir, yani bir bitkidir, ama mut­faklarda bir tahıl gibidir ve karışık olmayan bir bakış açısıyla yaklaşılır. Son üç yıldır Amerika’da bir kinoa çılgınlığı yaşanıyor. NASA astronotlarının beslenmesinde kullanılıyor. Birleşmiş Milletler yılını kinoa yılı ilan ediyor. İşte kinoanın faydaları…

ZENGİN PROTEİN İÇERİYOR 

NASA bu tahılı astronotların beslenmesinde kullanıyor. Protein açısından çok güçlü. Tüm aminoasitleri, A, B, C, D, E ve K vitaminlerini içeriyor. Lif oranı çok yüksek. Üstelik tadı da lezzetli… Bulgur kıvamında bir tahıl olduğu için aslında Türk mutfağına da çok uygun.

Kinoa taneleri yüksek oranda demir, kalsiyum, protein, magnezyum, çinko içerir. Protein oranı çok yüksektir; gramında gram protein bulunur. Bir karşılaştırma yapacak olursak; 1 çay fincanı kinoanın içerdiği protein bir orta boy hamburgerdekinden daha fazladır. Tahıllarla karşılaştırma yaparsak pirincin protein içeriği %, darının %, buğdayın % 14′dür. Bazı kinoa türlerinin protein içeriği %20′ye dek ulaşabilir.

Kinoanın protein özelliği sadece miktarı ile sınırlı kalmıyor. Bu proteinler, çok yüksek kalitede ve bütün temel aminoasitleri içeriyorlar. İnsan beslenmesi bakımından ideale yakın bu protein içeriği sütünkine benziyor. Yine, içerdiği kalsiyum da bir bardak süttekinden daha fazla. Üstelik B vitamini içeriği bakımından da son derecede zengin.

Yağ içeriği gramda gr; karbonhidrat içeriği de gramda 69 gram. Kinoa liften de zengin olup gramında 6 gram lif var. Kinoa gluten içermez ve bu onu önemli sayılacak bir hasta populasyonu için çok önemli bir alternatif besin yapar .

Kinoa (Quinoa) Yetiştiriciliği

Kinoa Zirai ürünü olarak nasıl ve nerelerde yetişir ?

Kinoa da buğday gibi bitkiler sülalesinin çiçek açan bitkiler bölümünde sınıflandırılmış, ancak benzerlikleri burada bitiyor. Susam bitkisiyle aynı sınıftan ama farklı bir ‘dizi’ den geliyor. Kinoa esasen kaktüsler-sukkulentler bölümünün alt bölümlerinden birinde yer alıyor.

kinoa tropik, subtropik ve ılıman iklimlerde yetişebiliyor ancak toprağının suyu iyi süzdüren nitelikte olması gerekiyor. Çok yüksek irtifada, dağ yamaçlarında yetişebilmesi ise ziraati bakımından en önemli avantajı. Ancak diğer tahıl bitkilerine nazaran olgunlaşmak için nispeten uzun bir süreye ihtiyaç duyuyor. Güney Amerika dışında Kuzey Amerika topraklarının güneyinde de yetiştirilmeye başlamış.

Ekimi ilkbaharda, Ekim-Kasım aylarında (Güney yarıküreden bahsediyoruz) yapılıyor. Mor renkli tohumları hasat zamanı tarlaları mora boyuyor. Kinoa tanelerinin kabukları nohut renginde olabildiği gibi, kırmızımsı, mordan fuşyaya dek değişen renklerde, veya kızılımsı ya da grimsi olabiliyor. Yaz sonunda kuruyan saplar köklenip demetleniyorlar.

ANADOLU İKLİMİNE ÇOK UYGUN 

“Kinoa” nın gübre ve su problemi yok. En iyi verimi rakımı ila metre arasındaki yaylalık kıraç arazilerde veriyor. Dağ yamaçlarında ve ovalarda verim değişmiyor. Bu bitki her türlü toprağa uyum sağlamasıyla ünlü…

“Kinoa” makineli tarıma son derece uygun… “Kırmızı süpürge otu” görünümündeki “kinoa” nın bulgur tanesi büyüklüğünde olan ve opak boncuk tanelerini andıran tohumları ya doğrudan ya da öğütülerek kullanılıyor. Tadı buğday ile pirinç arasında. “Kinoa” nın 1 kilosunda yaklaşık gram protein bulunuyor. Bu özellik bitkinin yüzde 20′ sinin protein içeriğine sahip olması demek… Pirinçten üç, buğdaydan ise iki misli daha fazla protein ihtiva ediyor. “Kinoa” başta “Konya Ovası” olmak üzere “Toroslar” ın kuzeye bakan sarp yamaçlarında ve “Doğu Anadolu” nun tüm yüksek platolarında yetişebilecek bir bitki.

Halen ziraat fakültelerimizde bu konuda çalışma yapılıyor mu bilmiyorum ama ABD Tarım Bakanlığı bu tahılın yüksek miktarlarda ithaline izin verirken olası bir krize karşı yaygın yetiştiriciliğini teşvik ediyor. Bugün 10 Amerikalı tüketiciden 5′i “Kinoa” nın ne olduğunu biliyor. Bir bölümü tercihen bu bitkiden hazırlanmış unları ve makarnaları tüketiyor. “Kinoa” nın beslenmedeki üstünlüğü bir tarafa sağlığa da oldukça yararlı. Demir, magnezyum ve çinko açısından epey zengin…

Görseller

Kinoa yetiştiricileri kinoa ekimi için yetiştirilmesi kolay olan ve buğday gibi yetişebilen bir bitki türü olduğunu belirtmişlerdir. Kinoa bitkisi çok büyük zorluklarla yetişmeyen dekarlarda verimi çok yüksek olan bir bitki çeşididir.

Kinoa ekimi yapan çiftçiler kinoa ekimini şu şekilde ifade ediyorlar;

- Kinoa bitkisi buğday fiyatlarının 7 ve 10 katı kadar daha alıcı bulmaktadır.
- Çok düşük bir yetiştiricilik maliyetine sahip olup en iyi bakımlarda dekarda gibi bir maliyete sahiptir.
- Yetiştiriciliği oldukça kolay olup erken baharda ekilebilen bir buğday gibi düşünülebilir.
- Kinoanın ekimi, buğday ile aynı özellikleri taşıyor. Ekim-kasım aylarında toprağa tohumlar bırakılıyor. Kırmızı, beyaz, siyah renkleri mevcut. Haziran, temmuz gibi de hasadı yapılıyor. Tohumun kilosu TL. Çok su isteyen bir bitki değil. Bir dekarın ekim maliyeti TL’yi geçmezken, kilo verim elde ediliyor. Tarlada 10 TL’ye satılıyor.

Kinoa dekara ne kadar ekilir?

Kinoa ekimi, en çok ABD’de yapılıyor. Ancak yapılan son araştırmalar kinoa ekiminin Türkiye de yapılabileceğini gösterdi. Araştırmalacılar tarafından geliştirilen tohumlar özellikle Antalya, Mersin, Zonguldak, Konya, Kırşehir, Yozgat ve Niğde’de ki çiftliklere gönderiliyor. Bu bölgelerin dışında özellikle buğdayın yaygın olarak üretildiği bölgelerde ekilebilir.

Kino nasıl gübrelenir?

Kinoa ekimi, işlemi bittikten sonra gübre ve sulama işlemine ihtiyaç duyulmaz. Bu bitki türü yetiştirilmesi açısından kolay olduğu için her türlü toprağa ayak uydurabilen ve rahatlıkla yetiştirebilen bir bitki türüdür.

Kinoa nasıl ekilmeli?
Kinoa tohumlarının yapısı küçük olduğu için ekiminde oldukça dikkatli olmak gerekir. Kinoa ekerken derinliği kesinlikle 1,5 cm’yi geçmeyecek şekilde ekilmesi gerekir. En ideal hali 0,5 cm – 1 cm arası derinliktir.

Kinoa ekerken bir diğer önemli hususta kinoaları ekim sıklığıdır. Yabancı otlar ın kinoa ekiminde sıkıntı yaratabileceğinden mibzer yardımıyla sıralı olarak ekim yapılmalıdır. Serpme olarak ekim yapıldığında yabani otlarla mücadele etme sorunu baş gösterebilir. Bu durumda kinoa ekmek oldukça zor hale gelebilir.

Kinoa sulaması nasıl olur?
Kinoanın gübre ve su problemi yok. En iyi verimi rakımı ila metre arasındaki yaylalık kıraç arazilerde veriyor. Dağ yamaçlarında ve ovalarda verim değişmiyor. Bu bitki her türlü toprağa uyum sağlamasıyla ünlüdür. Aynı zamanda kinoa ekimi makineli tarıma da oldukça uyum sağlayabilecek kapasitededir.

Kinoa faydaları nelerdir?

Kinoa bitkisi metreye kadar uzayan uzun ömürlü bir bitkidir. Bolivya ve Peru’da, And Dağlarının çorak yamaçlarında doğal olarak yetişir. Kinoa bitkisinin sağlık açısından da bir çok faydası bulunmaktadır.

İşte kinoa bitkisinin sağlığınıza olan faydaları…

Çölyak hastaları için önerilir
Kinoa glüten içermez. Bu nedenle Çölyak hastaları ve glütensiz diyet uygulayanlar için önerilir. Kinoa ile glütensiz ekmekler, çörekler hazırlayabilirsiniz. Kinoa gevrekleri yulaf gevreğine alternatif olarak tüketilebilir.

Sindirim sistemini düzenler
Kinoa birkisi içerisinde yüklü miktarda lif içerir. Beslenme uzmanları lifin beslenme açısından önemli olduğunu bu nedenle lif bakımından zengin beslenilmesi gerektiğini belirtiyorlar. Bu nedenle kinoayı düzenli olarak tüketmek kabızlığa karşı oldukça etkilidir. Sindirimi düzenler.

Demir eksikliğine iyi gelir
Uzmanlar demir eksikliği için kullanılan kinoayı demir eksikliği tedavilerinde diyet listelerine hiç çekinmeden ekleyebiliyorlar. Vücut sıcaklığının korunması ve vücudun enerji üretimi demirin metabolizmada kullanıldığı diğer alanlar arasında yer almaktadır.

Kalsiyum kaynağıdır
Kinoada bulunan kalsiyum sütteki kalsiyum ile aynı miktardadır. Süt ürünlerine karşı alerjisi olanlar rahatlıkla kinoa tüketebilirler. Kinoa kalsiym ve beyin gelişimi için oldukça önemlidir.

Magnezyum kaynağı
Kinoa magnezyum açısından da oldukça zengindir. Aynı zamanda kan basıncını kontrol altına alarak tansiyonu da dengelemeye yardımcı olur.

Kinoa besin değerleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorsanız aşağıda vermiş olduğumuz tabloya göz atabilirsiniz.

Kinoa besin değerleri tablosu
• kalori
• 2 gram yağ
• 7 gram karbonhidrat
• 11 gram besin lifi
• gram protein
• IU A vitamini
• mg E vitamini
• mg tiamin
• mg riboflavin
• mg niasin
• mg B6 vitamini
• mcg folat
• mg kalsiyum
• mg demir
• mg magnezyum
• mg potasyum
• mg sodyum
• mg çinko
• mg bakır
• mg manganez
• mcg selenyum
• 0 kolesterol içerir.

KİNOA NASIL YENİR?