Peygamberimizin Güzel Ahlakı Ile Ilgili Olaylar

Hz Muhammed'in örnek ahlakı ile ilgili kıssalar peygamber efendimizin güzel ahlakı ile ilgili hikayeler

Efendimizin güzel ahlakı ve bunla ilgili günümüze kadar ulaşmış olan hadisler müminlere her zaman yol göstermeli ve mümin ahlak olarak efendimizi her zaman örnek almalıdır. Hz. Muhammed'in hayatı boyunca yaşamış olduğu başlıca olaylardan güzel derlenmiş bazı hikayeler aşağıdaki gibidir:

Rahmet Etmeyene Rahmolunmaz

Ebu Hureyre dedi ki: Resulullah (s.a.v)’ın huzurunda bulunuyorduk. Bu arada Hazret durmadan henüz küçük yaşta olan Hasan ve Hüseyin’i öpüyordu. Hazret’in bu hareketini gören Uyeyne: “Ya Resulullah (s.a.v), benim on çocuğum vardır. Ben şimdiye kadar onların hiçbirini asla öpmemişim” dedi. Hazret bu sözü duyunca çok sinirlendi, öyle ki çehresinin rengi değişti ve: “ Kim rahmetmezse, ona rahmolunmaz; eğer Allah rahmeti kalbinden almışsa, benim sana yapacak bir şeyim yoktur; kim, küçüklerimize rahmetmez, büyüklerimizi de saymazsa, o bizden değildir” buyurdu.

Sıraya Riayet Edin

Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor: “Bir gün Hz. Resulullah (s.a.v) ayaklarının üzerine yorgan örtmüş ve istirahata çekilmişti. Bu arada Hasan su istedi. Resullullah (s.a.v) hemen yerinden fırladı ve devemizden bir kaba biraz süt sağıp onu Hasan’a (a.s) verdi. Bunu gören Hüseyin (a.s) yerinden fırlayıp sütü almak istedi. Ama Resulullah (s.a.v) ona mani olup sütü Hasan’a verdi. Bu arada durumu seyretmekte olan Fatıma: “Ya Resulullah! Güya Hasan’ı daha çok seviyorsun” dedi. Resulullah cevaben buyurdular ki: “Hayır öyle değildir. Benim Hasan’ı savunmamın sebebi, öncelik onun hakkı olduğu içindir. Çünkü O, daha önce su istemişti, sırayı riayet etmek gerekir. Yoksa kıyamet günü ben, sen, bu ikisi ve şu yerde yatan (Ali) hepimiz bir mekanda olacağız” buyurdu.

İki Meleğin Haline Gülüyorum

Bir gün Resulullah (s.a.v) gülümseyerek göğe bakıyordu, bir adam Hazretin gülmesinin sebebini sorunca, Resulullah (s.a.v) şöyle buyurdular: “Evet göğe bakıyordum, iki meleğin hali beni güldürdü, onlar kendi yerinde ibadetle meşgul olan mümin bir kulun gece gündüz yaptığı ibadetlerinin mükafatını yazmaları için yeryüzüne indiler, fakat onu, hasta olduğundan dolayı ibadetgahında bulamayınca, göğe çıkıp, Hak Teala’ya şöyle arz ettiler: “Ey Rabbimiz! Biz o mümin kulun ibadetini yazmak için her zamanki gibi onun ibadetgahına gittik, fakat onu orada bulamadık, hastalık yatağına düşmüştü.”

Allah Teala, o meleklere cevabında şöyle buyurdu: “O mümin kul, hastalık yatağında olduğu sürece, her gün ibadetgahında olduğu zaman ona yazdığınız her günün sevabı miktarınca ona sevap yazın. Hastalık yatağında olduğu müddetçe onun hayır amellerinin mükafatı bana aittir; onun mükafatını ben vereceğim.”

            "Ahlâk", Hz. Muhammed'e peygamberlik verilmesi ve Kur'an'ın indirilmesiyle kullanılmaya başlayan İslâmi bir kavramdır. Cahiliye döneminde Arap toplumunda bu kelime kullanılmamıştır. Ahlâk,  kişinin sahip olduğu huy ve tabiat anlamına gelen "huluk" kelimesinin çoğuludur. İnsandaki iyi ve kötü huyları, fazilet ve reziletleri ifade eder. 

             İslâm ahlâkının kaynağı Kur'an ve sünnet temeline dayanır. Kur'an-ı bize tebliğ eden peygamberimiz her konuda olduğu gibi  ahlâk konusunda da en güzel örnektir. Kur'an-ı Kerim'de peygamberimizin büyük bir ahlâk üzere olduğu bildirilmektedir. Yüce Allah'ın övgüsüne mazhar olan peygamberimizin ahlâkını funduszeue.infoşe "Kur'an ahlâkı" olarak nitelemektedir. Allah Resûlü de "Ben ancak güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim" buyurmuştur. İlâhi ahlâkın somut örneği olan Hz. Muhammed'in hayatı ve ahlâkla ilgili açıklamaları bizim için vazgeçilmez bir esastır. 

            "Mü'minlerin iman bakımından en mükemmel olanları ahlâkı en güzel olanlarıdır" ve "En hayırlınız ahlâkı en güzel olanınızdır"  buyuran Hz. peygamberin "ahlâk" kavramını mü'minin imanının gereği olarak söz ve eylem şeklinde yansıttığı davranışları olarak ifade ettiği görülmektedir. Esasen Hak Tealâ insanları ahlâk bilincine ve duygusuna sahip olarak yaratmıştır. Bu his ve bilinç insanda doğuştan var olduğundan ahlâk fitrî ve tabii bir niteliktir. Ahlâkın amacı; insanların hem bireysel hem de sosyal hayattaki davranışlarını düzelterek, güzelleştirerek kişileri yetkin ve erdemli hale getirmektir.

            İslâm ahlakının kendine özgü birtakım nitelikleri vardır. Bu nitelikler, diğer ahlak sistemlerine göre onun farklı taraflarını oluşturur. İslâm'daki ahlakın temel kuralları Allah Teala tarafından konulmuş, Hz. Peygamber tarafından ayrıntılı ve uygulamalı bir şekilde açıklanmıştır. "Ahlakınızı güzelleştiriniz" buyuran funduszeue.infober, güzel ahlak üzere olduğu halde daha güzel bir ahlaka sahip olmak için çabalar ve "Allah'ım bana nasıl güzel bir beden verdiysen öylece güzel bir huy ver" diye dua ederdi. Ahlakını güzelleştirmesi için Allah'a Teala'ya dua eden Resulullah Efendimiz, kötü ahlaktan koruması için de ona dua eder ve sığınırdı. "Allah'ım beni kötü işlerden ve kötü huylardan koru", "Allah'ım, kötü huyları benden defet, bunu benden ancak sen defedersin". 

            Hz. Peygamber "Sizin bana en sevimli olanınız ve kıyamet gününde bana en yakın olanınız ahlâkı en güzel olanınızdır" buyurarak insanları ahlâklı olmaya çağırmıştır. Ayrıca Allah Resûlü, kişideki iman ve teslimiyetin mükemmelliğini ahlâkının mükemmel olması ile değerlendirmiştir. Kişi ahlâkî kurallara ne kadar riayet ediyorsa, imanı o kadar kuvvetli; ne kadar ahlâki zafiyeti varsa, o kadar iman zafiyeti var demektir. "İmanın gerektirdiği hangi davranış daha faziletlidir" diye soran bir sahabiye Hz. Peygamber "Güzel ahlâktır" diye cevap vermiştir.  Bundan dolayı dinimizin koyduğu ahlak kurallarına uymak ahiretteki ebedi mutluluğa sebep olduğu gibi uymamak da ebedi bedbahtlığa sebep olur. İslâm'daki ahlâk kurallarına uymanın hem dünyevî hem de uhrevî bir yaptırımı vardır. Bununla ilgili olarak Allah Resûlü : "Doğruluk insanı iyiliğe, iyilik de cennete götürür. doğruluktan ayrılmayan bir kişi nihayet dürüst olur. Yalancılık kötülüğe, kötülük te insanı cehenneme sürükler. Kişi yalancılık yapa yapa sonunda sahtekâr olur"  buyurmuştur .

            Sahabeden Abdullah es-Sakafi diyor k: "Ey Allah'ın elçisi! İslâm hakkından bana öyle bir söz söyle ki, senden sonra onu kimseye sormayayım". Bunun üzerine Hz. peygamber "Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol" buyurdu . Allah Resûlünün sahabeye yaptığı bu tavsiye, Kur'an-ı Kerim'de de ayetlerle ifade edilmektedir. İslâm ahlâk kurallarına uymak hususunda Allah sevgisi esas olmakla beraber Allah korkusu da önemlidir. Toplumun veya kolluk kuvvetlerinin denetleyemediği yerlerde ve zamanlarda insanın kötülük yapmasına engel olan şey içindeki Allah korkusu, ahirette ona hesap vereceğine ve cezalandırılacağına dair olan inancıdır.

            Bir mü'min, kimin ahlâklı ve edepli olduğuna bakmaktan çok kendisinin ahlaklı ve edepli olup olmadığına bakar, nefs muhasebesi/özeleştiri yapar, kendi kusur ve hatalarını görmeye çalışır; kolay kolay başkalarını ahlaksız, edepsiz ve terbiyesiz olmakla suçlamaz. Hz. Peygamber, "Ne mutlu o kimseye ki kendi kusur ve ayıplarıyla meşgul olması başkalarındaki kusur ve ayıpları görmesine engel olmuştur" buyurmuştur. Kur'an ahlâkını en iyi kavrayan ve yaşayanlardan biri olarak tanınan Hasan Basri,  peygamber ahlakını şu şekilde özetlemektedir: "Müslümanın başlıca alametleri şunlardır: Dininde güçlü, kararlı ve yumuşak, imanı sağlam, bilgili ve halim, zeki ve merhametli, hem haklı hem bağışlayıcı, hem zengin hem tutumlu, hasta olduğunda tahammüllü, iyilik sever, arkadaşlığın ve dostluğun sıkıntılarına katlanır, zorluklara sabreder, öfkesine mağlup olmaz, gurur ve kibire kapılmaz, ihtiraslarına yenilmez, midesi yüzünden şerefsizlik yapmaz, hırsı yüzünden küçülmez, basit hedeflerle yetinmez, mazluma yardım eder, zayıfa acır, cimrilik yapmaz, israf etmez, kendisine kötülük edeni bağışlar, cahili hoşgörür, nefsi sıkıntıda da olsa herkes kendisinden yararlanır".

            Yüce Allah'ın övgüsüne mazhar olan Peygamberimizin ahlâkının sorulması üzerine Hz. Aişe validemiz cevap olarak Mü'minûn sûresinin ilk on ayetini okumuştur. Mü'minûn sûresinin ilk on ayetinde, Firdevs cennetine girecek olan mü'minlerin özellikleri sıralanmaktadır. Bu nitelikler; namazı huşû içinde kılmak, faydasız işlerden ve boş şeylerden yüz çevirmek, mallarının zekatını vermek, ırz ve namusu korumak, emanetlerine riayet etmek, verilen sözü tutmaktır. Aynı nitelikler Mearic sûresinin ayetlerinde namazlarını kılan mü'minlerin nitelikleri olarak sayılmış, ilave olarak; din gününü tasdik etmek, Allah'ın azabından korkmak, şahitliği dosdoğru yapmak zikredilmiştir. Kur'an'ın tümüne bakıldığında görülecektir ki, onlarca ayette ahlâk ilkeler değişik bağlamlarda anlatılmaktadır.

            Kur'an ve Sünnette ahlâk ile ilgili genel hükümler yanında bir çok ahlâkî davranış için özel hükümler de yer almaktadır. Bununla birlikte güzel ahlâkı oluşturan erdemlerin bu dünyada fert ve toplum hayatına kazandırdığı maddi ve manevi faydalar, kötü ahlâkı oluşturan erdemsizliklerin doğurduğu zararlar üzerinde de durulmuştur. Ayrıca birçok eski milletlerin yıkılışında ahlâki çöküntünün önemli ölçüde rol oynadığı haber verilir. Diğer yandan,  kişinin ruhi benliğinde iyiliğin meydana getirdiği sevincin, kötülüğün meydana getirdiği pişmanlık ve elemin Kur'an ve Sünnet'te büyük bir değer taşıdığı görülür. Nitekim Peygamber efendimiz, "Bir insan iyilik yaptığında sevinç, kötülük yaptığında üzüntü duyabiliyorsa artık o gerçektenmümindir" buyurmuş, hatta iyilik ve kötülüğü, kişinin vicdanında meydana getirdiği etkilenmenin mahiyetine göre tarif etmiştir. Kur’an’ın ifadesine göre “Allah, insan nefsine fücûrunu da takvâsını da ilham etmiştir.”; yani ona iyilik ve kötülüğün kaynaklarını olan yetenekleri birlikte vermiştir. Dolayısıyla “nefsini temiz tutan kurtuluşa ermiş, onu kirleten de hüsrana uğramıştır”. Hz. Peygamber’in şu hadisi de oldukça dikkat çekicidir. “Dikkat edin! İnsan vücudunda bir et parçası vardır ki, o iyi olursa bütün beden iyi olur; o bozulursa bütün beden bozulur. İşte o, kalptir”.

Esasen dinimizin imân ve ibadet esaslarıyla ahlâki buyruklarını kesin çizgilerle birbirinden ayırmak mümkün değildir; hepsi birbirine bağlıdır. Çünkü İslâm dininin hedefi, bütün insanlığı en mükemmel ahlâka ulaştırmaktır. İslâm ahlâkının kâmil anlamda tecelli edebilmesi için her türlü kötü huylardan arınmak gerekir.

“Resulullah, insanlara faydası dokunmayacak herhangi bir söz söylemezdi. Sahabileri ile kendisi arasında sevginin çoğalmasına yarayacak sözler söyler, onların kendisinden kopup uzaklaşmasına yol açacak sözleri ise ağzına almazdı.
Kimseden tebessüm ve güzel sözlerini esirgemezdi. Tutum ve tavırlarını beğenmediği kimselere karşı daha ihtiyatlı davranırdı. İyi ve güzel olan şeyin güzelliğinden söz edip onu tavsiye eder, kötü olan şeyin kötülüğünü dile getirip ondan sakındırırdı.

Meclisinde göremediği sahabilerinin durumlarını sorup araştırır, halkın arasında ne olup bittiğini yine onlardan öğrenirdi. Yaptığı her iş ölçülü olup hiçbir işi ve sözü diğerine ters düşmezdi. Dünya hayatı ve ahiretle ilgili her soruya bir cevap funduszeue.infoı gereken  görevde kusur etmediği gibi hakkın ve doğrunun dışına çıkmazdı.

Kendisinin etrafında olanlar, insanların en iyileri, en hayırlılarıydı. Onun yanında en üstün olanlar, başkaları hakkında en çok iyilik düşünenlerdi. Onun gözünde en üstün mertebede bulunanlar, fakirleri en çok görüp gözeten ve onlara en çok yardım edenlerdi. Hz. Hüseyin, bu kez babası Hz. Ali’ye Resulullah’ın (s.a.v) insanlarla oturduğu zaman nasıl davrandığını sordu. Hz. Ali şunları söyledi:
“Resulullah oturup kalkarken Allah’ı zikrederdi. Bir topluluğa vardığında baş köşeye geçmez, nerede boş yer varsa oraya oturur, başkalarına da böyle yapmalarını emrederdi. Yanındakilerle ilgilenip onlara iltifat ederdi. Meclisinde bulunan herkes Resulullah’ın en değer verdiği insanın kendisi olduğunu düşünürdü.

Kendisinden bir şey isteyeni ya istediği şeyi vererek veya vereceğine söz vererek yahut gönül alıcı bir söz söyleyerek yolcu ederdi.
Allah’ın elçisi, güzel davranışları ve güzel ahlakıyla herkesi kucakladığı için bütün Müslümanların babası durumundaydı. Ve herkes, haklarının gözetilmesi bakımından onun yanında eşitti.”