Hematoloji Nedir

 Hematoloji, vücudun işlevini yerine getiren ve hayat kaynağı olan kan ile ilgili hastalıklarla ilgilenmektedir. Ayrıca vücudun ihtiyacı olan kanı üreten organların tedavisinde de hematoloji ilk sırada yer almaktadır. Kelime anlamı ‘kan bilimi’ olan bu bilim dalı kemik iliği kanseri, hemofili, lösemi, kan pıhtılaşma problemleri, lehoma ve hücre anemi gibi hastalıklar bu bilim dalının kapsama alanına girmektedir.

Hemotoloji Nedir?

 Bu bilim dalı ile ilgilenen kişilere hematolog denilmektedir. Kemik iliği, lenfatik organlar, hemogram, kan sayımı, biyopsi ve benzeri konularla ilgilenmektedir. Trombosit tanı ve tedavisi ile ilgili konularda çözüm üretmektedirler. Hematolojik hastalıkların tedavi edilmemesi durumunda ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalınabilir.

Hematolojik Hastalıklar Nelerdir?

 Kan ile ilgili ve kan üreten organlarla ilgili hastalıkların tedavi edildiği hematoloji bölümü aşağıdaki hastalıklarla ilgilenmektedir:

 1- D vitamini (Demir eksikliği) eksikliği,

 2- Alyuvarlarla ilgili hastalıklar,

 3- Lösemi kanseri, miyelodisplastik, miyelo, lenfoma,

 4- Trombosit, hemofili, trombofili, Von Willebrand,

 5- Kök hücre sorunları,

 6- Kemik iliği sorunları,

 7- Sıtma,

 8- Nötropeni,

 9- Derin ven trombozu gibi hastalıklara bakmaktadır. Kan ile ilgili hastalıklarda uzman olan hematolog uzman doktorlar bu kategoride yer alan kan tahlil işlemleriyle tedaviye başlamaktadır.

Hematoloji Tedavi Yöntemleri

 Tıp dünyasında hemotolojiyle ilgili tedavi yöntemleri kanda oluşan hastalığın ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Halsizlik, kanamanın durmaması ve ani ağrı oluşumu gibi belirtilere neden olan hematolojik hastalıklar mutlaka tedavi edilmelidir. Hematoloji tedavi yöntemleri şu şekildedir:

 1- Tam kan sayımı, hemotolojinin temel tedavi yöntemidir. Trombosit sayısı, kan enzim sayısı, kemik iliği biyopsisi, protrombin gibi yöntemler bu kategoridedir.

 2- Anemi tedavisinde D vitamini takviyesi uygulanır.

 3- Aplastik anemi ve hemolitik anemi hastalıkları için ilaç tedavisi tercih edilmektedir.

 4- Orak Hücreli Anemi tedavisinde kan nakli, ilaç tedavisi ve aşı yöntemi tercih edilmektedir.

 5- Kan pıhtılaştırıcı ilaçların yanı sıra kan pıhtısını gideren ilaçlar da bu kategoride reçeteye yazılmaktadır. Bazı durumlarda cerrahi müdahale ile pıhtı alınır.

Hematoloji dendiğinde herkesin aklına kan gelmesi normaldir. Çünkü Hematoloji kanda meydana gelen tüm hastalıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Kan hastalıkları temel olarak iyi huylu ya da kötü huylu olarak ikiye ayrılır.

Hematoloji nedir?

Genel tanımlamanın yanı sıra Hematoloji dalı kan hastalıklarının dışında dalak ve kemik iliği gibi kan yapıcı organların hastalıklarıyla da ilgilenmektedir. Hematoloji, dahiliye bölümünün bir yan dalıdır. Hematolojide İyi huylu hastalıklar Akdeniz anemisi, kansızlık, kemik iliği yetersizliği, multiple myeloma, orak hücreli anemi, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları olarak kategorileşmiştir.

Kötü huylu kan hastalıkları ise kan kanserleri ya da lösemiler olarak sıralanmaktadır. Pek çok tıp alanında olduğu gibi Hematolojide de, disiplinli bir yaklaşım sergilenmelidir. Hematoloji ayrıca medikal ve radyasyon onkolojisi gibi bölümlerle sıkı bir iş birliği içerisindedir.

Hematoloji hangi hastalıklara bakar?

Erişkinliğe ulaşmış bir kişinin vücudunda yaklaşık 4 ile 5 litre kadar kan bulunur. Kan hücreleri ise kemik iliğinde bulunan kök hücreler sayesinde üretilmektedir. Vücudun yabancı organizmalara karşı savunmasında büyük rol oynar. Tüm bu sistem içinde oluşan hastalıklar, kan hastalıkları olarak isimlendirilir ve Hematoloji bölümünün ilgilendiği hastalıklardır;

Anemi, trombositopeni ve lökopeni,

Hemolitik anemi ve immün trombositopenik purpura,

Orak hücreli anemi,

Von Willebrand hastalığı,

Hemofililer gibi pıhtılaşma bozuklukları,

Akciğer tromboembolisi, tromboz ve tromboflebit,

Lösemi, lenfoma ve myeloma gibi hastalıkların tamamında kan hücrelerindeki bozulmalar ve pıhtılaşmalar Hematoloji bölümünün alanı içerisindedir.

Yaygın olarak görülen hematolojik hastalıklar nelerdir?

Hematolojide en çok karşılaşılan vakalarda kansızlık, Akdeniz anemisi ve lösemi ile karşılaşılır. Bu hastalıkların semptomları birtakım testlere tabi tutularak tanıları konur ve tedavi yöntemlerine başvurulur.

Hematolojik hastalıkların belirtileri nelerdir?

Her hastalığın kendine has birtakım belirtileri vardır. Genel olarak kan hastalıklarının belirtileri şunlardır;

Fiziksel aktivite sırasında çabuk yorulma ve solunum yetmezliği,

Genel olarak görülen halsizlik ve yorgunluk hissi,

Sürekli olarak enfeksiyonlara maruz kalma,

Hafif travmalarda dahi görülebilen kanamalar,

Kanamanın uzun süre durmaması,

Kanın pıhtılaşma güçlüğü,

Dengelenmeyen ateş,

Boyun, koltuk altı ya da kasıklarda hissedilebilir beze varlığı,

Bacağın tamamında ya da diz altında aniden ortaya çıkan ağrı ve buna bağlı olarak ödem oluşması hastalıkların belirtilerindendir.

Kan hastalıkları nasıl teşhis edilir?

Hematolojinin alanına giren hastalıkların teşhisi için ilk olarak anamnez ve fizik muayene yapılmaktadır. Bulgular ışığında doktorun gerekli gördüğü testler ve radyolojik görüntülemeler yapılır. Bu testler genel olarak kan hücreleri ve hemoglobin miktarının ölçümü için kan sayımı şeklindedir. Böylece hemoglobin alt tiplerinin analizi, kanın mikroskop altında incelenmesi, B12 vitamini, demir ve folik asit düzeylerinin incelenmesi, kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi, hücrelerin işlevsel olarak değerlendirilmesi, proteinlerin tetkiki ve pıhtılaşmanın tetkiki gibi birçok konu analiz edilmiş olur.

Hematoloji testi neden yapılır?

Hematoloji testi kan sayımınızı ortaya çıkaran bir testtir. Her şeyden önce kan oranınızı kontrol etmek amaçlı yapılmalıdır. Yani genel olarak sağlık durumunuzu belirlemek için, bu testi en az 6 ayda bir mutlaka yaptırmak gerekmektedir.

Hemogram testinde normal değerler nelerdir?

Test yapıldıktan sonra kağıt üzerinde bazı terimler görürsünüz. Bu terimlerin her birinin bir anlamı vardır. Yapılan bu test sonucunda hangi hastalıklardan muzdarip olduğunuz, hangi vitaminlerin eksik ya da fazla olduğu, kolesterol, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri gibi hemen hemen her durum öngörülebilmektedir. Normal bir insanın kan değerleri ise şu aralıklardadır;

WBC –

NE 35 – 80

RBC 3,2 – 6

HGB 11 10 – 18

HCT 33,6 30 – 55

MCHC 30 – 36

MCH 33

MCV 78 –

LYM 15 – 50

RDW 9 – 18

PLT –

MPV 0 – 15

Kan testinize baktığınızda, içlerinden herhangi biri yukarıda belirtilen aralıkların dışına çıkıyorsa o konuda bir sorun ya da bir hastalık var demektir. Bunun tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu terimlerde önemli olan anlamları değil, konulması gereken teşhistir.

Örneğin HGB teriminin tanımı, Hemoglobin sayısını temsil eder fakat bu sayının düşük ya da yüksek olması sonucunda kişide demir eksikliği var demektir. Yani izlenmesi gereken yol tanımdan daha önemlidir. Bu yüzden mutlaka kan testlerinizin sonuçlarını bir hekime göstermeli ve izlemeniz gereken yolu öğrenmelisiniz. Böylece tedavi yöntemlerine geçilebilir.

Günümüzde birçok hastalık artmıştır. Bunların bazıları Akdeniz anemisi gibi bazı bölgelerde oldukça sık görülebilmektedir. Bu nedenle hastalıkları inceleyen bilimlerin önemi de artmıştır. Hematoloji gibi daha pek çok bilim de bu tarz hastalıkların incelemektedir. Bu sayede hastalıklar belirli gruplara ayrılmıştır. Peki, Hematoloji bilimi ne anlama gelmektedir? Hematoloji hangi hastalıklara bakmaktadır? Tarzındaki soruların cevabı yazımızda…

Hematoloji Nedir, Hangi Hastalıklara Bakar?

Hematoloji ya da kan bilimi. Tıbbın kan hastalıkları ile ilgili dalına verilen isim. Hematoloji, altı ana alandaki hastalıkların tanı ve tedavisini yapmaktadır. Bunlar iyi huylu hastalıkların tedavisinin yapıldığı benign hematoloji, hematolojik kanserlerin tedavisinin yapıldığı malign hematoloji, pıhtılaşma bozukluklarının tedavi edildiği hemostaz/tromboz, kemik iliği nakli, kanın sıvı kısmının değiştirildiği plazmaferez tedavisi ve kan bankacılığıdır.

Ülkemizde birçok ünlü hekim hematoloji uzmanıdır. Hematoloji uzmanı olmak için öncesinde iç hastalıkları veya pediatri uzmanı olmak gerekmekte olup bir üst uzmanlık dalıdır. Kemik iliği nakli ise hematoloji uzmanlığının da üstü olan bir uzmanlık gibi düşünülebilir.

Erişkin bir insanın vücudunda yaklaşık 4 ile 5 litre kadar kan bulunmaktadır. Kan, doku ve organların hormonlar aracılığıyla iletişim kurmasını sağlayan, vücuda giren yabancı madde ve organizmaları temizleyen, vücutta biriken atık maddeleri akciğer, böbrek ve karaciğer gibi organlara taşıyan, yaşam için son derece önemli bir sıvıdır. Kan, aynı zamanda vücutta yer alan hücrelerin taşınması, çoğalması ve yenilenmesinde de önemli bir rol oynamaktadır. Tıpta eritrosit olarak tanımlanan kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar), lökosit ya da farklı bir deyişle beyaz kan hücresi (akyuvarlar) ve kan pulcuğu olarak bilinen trombosit olmak üzere üç çeşidi bulunan kan hücrelerinin farklı görevleri bulunur. Bu sistem içinde oluşan hastalıklar ise kan hastalıkları olarak adlandırılır.

Hematoloji Neye Bakar?

Kan hastalıklarından en önemlisi anemidir. Kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunun hemoglobinin azalmasıyla oluşan bir hastalıktır. En yaygın nedeni demir eksikliğidir. Bunun yanında Akdeniz anemisi olarak anılan talasemi hastalığı da önemlidir. Bu hastalığın en önemli özelliği, doğuştan hemoglobin üretiminin bozuk olmasıdır. Bir diğer yaygın kan hastalığı ise lösemidir. Lösemi hastalıklarının nedeni, kemik iliğinde bulunan ve kan yapımından sorumlu hücrelerin kanserleşmesinden kaynaklanmaktadır.

Löseminin bu bağlamda birçok türü bulunmaktadır. Günümüzde lösemi hastalığı için birçok tedavi yöntemi geliştirilmiştir. Bunlara ek olarak trombositopeni, immün trombositopenik purpurar, miyeloproliferatif hastalıklar, lenfoma ve lenfoproliferatif hastalıklar, multipl miyelom, kanama ve koagülasyon bozuklukları, hemofililer ve nötropeni gibi olumsuzluklara da hematoloji bakmaktadır. Ayrıca hematoloji, kemik iliği ve kök hücre nakillerine de bakmaktadır.