Erdal Inönü Babası
kaynağı değiştir]
Mayıs 'te, 12 Eylül Darbesi'nin ardından siyasi faaliyetler serbest bırakılınca bütün öğretim ve yöneticilik görevlerinden ayrıldı ve 6 Haziran 'te Sosyal Demokrasi Partisinin (SODEP) kurucu üyesi ve ilk genel başkanı olarak siyasal yaşama atıldı. Kurucu üyeliğinin Haziran 'te Millî Güvenlik Konseyince veto edilmesine karşın Aralık 'te yeniden SODEP genel başkanlığına seçildi.
SODEP ile Halkçı Partinin (HP) birleşmesinde yapıcı bir rol oynadı. SODEP'in Kasım 'te Halkçı Parti ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) adı altında birleşmesinden sonra SHP genel başkanlığını partinin ilk genel kuruluna kadar Halkçı Parti Genel Başkanı Aydın Güven Gürkan'a bıraktı. Haziran 'daki kurultayda genel başkanlığa getirildi. 28 Eylül 'da yapılan ara seçimlerdeİzmir'den Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) seçildi. Haziran 'deki SHP kurultayında yeniden SHP genel başkanlığına, 30 Kasım 'deki erken genel seçimlerde de ikinci kez İzmir milletvekili seçildi.
İnönü liderliğindeki SHP, iktidardaki Anavatan Partisinin (ANAP) ağır bir hezimete uğradığı yerel seçimlerinde oyların yüzde 28,7'sini alarak birinci parti konumuna yükseldi. SHP; başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere 67 il merkezindeki belediye başkanlıklarının 39'unu elde etti.
İnönü; parti içinde Deniz Baykal, İsmail Cem ve Ertuğrul Günay'ın başını çektiği muhalefet grubuna karşı kurultayları (Haziran 'de İsmail Cem'e; Aralık , Eylül ve Ocak 'de de Baykal'a karşı) kazanarak genel başkanlık görevini sürdürdü.[2]
Kasım 'deki erken genel seçimlerde oyların yüzde 20'sini toplayabilen SHP üçüncü parti olunca parti içi muhalefet, yitirilen oyların sorumluluğunu İnönü yönetimine yükledi. Ama seçimlerden birinci parti olarak çıkan Doğru Yol Partisinin SHP ile koalisyon hükûmeti kurması, hükûmette başbakan yardımcılığını üstlenen İnönü'nün parti içindeki durumunu güçlendirdi.
Aynı seçimlerde SHP listelerinden seçime katılan Halkın Emek Partisi (HEP) adaylarından 18 kişi milletvekili seçildi. HEP kökenli Leyla Zana ile Hatip Dicle'nin neden oldukları TBMM'deki yemin krizinden sonra Erdal İnönü, iki milletvekilinin partiden istifasını istemek zorunda kaldı. Bunun üzerine SHP’den ayrılan HEP kökenli milletvekilleri Demokrasi Partisini (DEP) kurdular.
Ocak 'deki 7. Olağanüstü Kurultay'da İnönü'ye karşı bir kez daha yenilen ve parti yönetimini ele geçirme umutlarını kaybeden Deniz Baykal ve muhalefet grubu "Yeni Sol", SHP'den ayrılarak Cumhuriyet Halk Partisini (CHP) yeniden kurdu (Eylül ).
Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın ani ölümü ve ardından Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanlığına seçilmesinden sonra yaklaşık 1,5 ay süreyle başbakanlık görevine vekâlet etti. Haziran tarihlerinde gerçekleştirilen DYP kongresinden önce, 6 Haziran tarihinde sürpriz bir kararla SHP'nin de DYP gibi lider değişikliğine gitmesi gerektiğini açıklayarak partisinin yapılacak ilk kurultayında aday olmayacağını açıkladı.
2 Temmuz günü Sivas'ta yaşanan Sivas Katliamı, ülkeyi sarstı. 35 kişinin yanarak veya yangın dumanından boğularak hayatını kaybettiği katliam sırasında Süleyman Demirel cumhurbaşkanı, Tansu Çiller başbakan, Erdal İnönü de başbakan yardımcısıydı. Saldırganların Madımak Oteli'ni henüz yakmadıkları, oteli taşladıkları ve rejim aleyhine slogan attıkları saatlerde Aziz Nesin, Ankara'daki Erdal İnönü'yü arayıp "Bizi kurtarın." dedi. Erdal İnönü buna, "Hiç merak etmeyin. Gerekli tedbiri aldık." cevabını verdi. Fakat biraz sonra otel, saldırganlar tarafından yakıldı. Oteldekiler kurtarılamadı.[3]
Eylül 'te yapılan SHP 4. Olağan Kurultayı'nda genel başkanlığa Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Karayalçın seçildi.
Şubat 'te SHP ile CHP'nin birleştiği kurultayda CHP'nin "Onursal Genel Başkanı" seçildi. Kurultaydan hemen sonra yapılan atamayla DYP-CHP koalisyon hükûmetinde CHP kanadından Dışişleri Bakanı oldu. yılının ekim ayında hem koalisyondaki görevinden hem de aktif siyasetten ayrıldı. Nisan 'de dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın bazı uygulamalarına tepki göstererek CHP'den de istifa etti.[4] Son yıllarında sosyal demokrat çevrelerden yapılan tüm ısrarlara rağmen aktif siyasete dönmedi.
Üç kez milletvekili seçilen İnönü; 17 (ara seçim), 18 ve dönemlerde İzmir milletvekilliği yaptı. Sosyalist Enternasyonal başkan yardımcılığı görevinde bulundu ().
Bilimsel çalışmaları[değiştir 1 Ocak `de İsmet İnönü, oğlu Erdal ile Pembe Köşk`te. (Arşiv)1 Ocak `de İsmet İnönü, eşi Mevhibe İnönü, oğulları Ömer, Erdal ve Kızı Özden İnönü. (Arşiv)25 Haziran `de SHP Genel Başkanı İnönü, eşi Sevinç İnönü ile birlikte babası 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü`yü kabri başında ziyaret etti. (Arşiv)9 Temmuz `de SHP Genel Başkanı Erdal İnönü Heybeli Ada`da. (Arşiv)29 Nisan `da SHP Genel Başkanı İnönü. (Arşiv)20 Eylül `da SHP Genel Başkanı İnönü ,Karadeniz gezisinde halk oyunları ekibi ile horon tepti. (Arşiv)27 Mayıs `da SHP Genel Başkanı İnönü, yerel seçim çalışmaları için İskenderun`un Karayılanlı, Madenli ve Çekmece Beldelerinde halka hitap etti. (Arşiv) 29 Mayıs `da SHP Genel Başkanı İnönü,Adıyaman`da yerel seçim için propaganda çalışması yaptı. (Arşiv)1 Haziran `da SHP Genel Başkanı İnönü, Uşak`a bağlı İlyaslı Kasabası`nı ziyaret etti. (Arşiv)18 Ağustos `da SHP Genel Başkanı İnönü, seçim propagandası için gittiği Etimesgut`ta kadınlara çiçek verdi. (Arşiv)18 Eylül `da SHP Genel Başkanı İnönü, partisinin meclis grup toplantısında bir konuşma yaptı. (Arşiv)2 Ekim `da SHP Genel Başkanı İnönü, partisinin meclis grubunda konuşma yaptı. (Arşiv)8 Kasım `da SHP Genel Başkanı İnönü, ODTÜ Matematik bölümce düzenlenen haftalık seminerde, "Pell Denkleminin Aritmetik Özellikleri" konusunda ders verdi. (Arşiv)12 Aralık `da SHP Genel Başkanı İnönü. (Arşiv)8 Mayıs `de Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü. (Arşiv)22 Mayıs `da CHP 9. Olağanüstü Kurultayı`na İnönü de katıldı. (Arşiv)24 Temmuz `de Lozan Antlaşmasını yıldönümü İzmir Kültürpark`taki Lozan Anıtı önünde kutlandı. Törene katılan Lozan Antlaşmasına imza atan İsmet İnönü`nün kızı Özden Toker ve oğlu Erdal İnönü heykelin önünde fotoğraf çektirdi.25 Aralık `da Türkiye Cumhuriyeti`nin 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, ölümünün yılında Anıtkabir`de düzenlenen resmi törenle anıldı. Törene oğlu Erdal İnönü eşi Sevinç İnönü ile katıldı. (Arşiv)Yükleniyor lütfen bekleyiniz
Can Dündar’ın yayına hazırladığı Canım Erdalım, Sevgili Babacığım, İsmet İnönü ile Erdal İnönü’nün mektuplaşmalarından oluşan bir kitap.
Erdal İnönü, Eylül ’de fizik okumak üzere Amerika’ya gidiyor ve kendisinden önce gitmiş olan ağabeyi Ömer’le buluşuyor. İki kardeş eğitimlerini sürdürürken, bir yandan da babalarıyla yazışıyorlar. Erdal, daha İstanbul’dan uçağa biner binmez kaleme sarılıyor. Gördüğü, yaşadığı her şeyi, yaptığı her harcamayı, neredeyse girdiği her dersi babasına anlatıyor. Zaten babası da bunları mektuplarında ona tek tek soracak.
O dönemde Türkiye’de ve dünyada yaşananlar da elbette bu mektuplara yansıyor Soğuk savaş, atom bombasıyla ilgili gelişmeler, petrol kavgaları, doğal afetler, CHP’nin iktidarı kaybedişi, ailenin yaşadığı gerilimler, örneğin Ömer’in bir trafik kazası bahane edilerek dava edilmesi, Erdal’ın Amerika’da gizlice evlendiği dedikodusu ya da konser haberleri, kitaplar, resim sergileri
Tarihimizde derin izler bırakmış baba oğulun mektuplarına fotoğraflar, kartpostallar, döneme ait gazeteler, çeşitli belgeler de eşlik ederek Can Dündar belgesellerine has bir zenginlik katıyor
kaynağı değiştir]
Can Dündar’ın yayına hazırladığı Canım Erdalım, Sevgili Babacığım, İsmet İnönü ile Erdal İnönü’nün mektuplaşmalarından oluşan bir kitap.
Erdal İnönü, Eylül ’de fizik okumak üzere Amerika’ya gidiyor ve kendisinden önce gitmiş olan ağabeyi Ömer’le buluşuyor. İki kardeş eğitimlerini sürdürürken, bir yandan da babalarıyla yazışıyorlar. Erdal, daha İstanbul’dan uçağa biner binmez kaleme sarılıyor. Gördüğü, yaşadığı her şeyi, yaptığı her harcamayı, neredeyse girdiği her dersi babasına anlatıyor. Zaten babası da bunları mektuplarında ona tek tek soracak.
O dönemde Türkiye’de ve dünyada yaşananlar da elbette bu mektuplara yansıyor Soğuk savaş, atom bombasıyla ilgili gelişmeler, petrol kavgaları, doğal afetler, CHP’nin iktidarı kaybedişi, ailenin yaşadığı gerilimler, örneğin Ömer’in bir trafik kazası bahane edilerek dava edilmesi, Erdal’ın Amerika’da gizlice evlendiği dedikodusu ya da konser haberleri, kitaplar, resim sergileri
Tarihimizde derin izler bırakmış baba oğulun mektuplarına fotoğraflar, kartpostallar, döneme ait gazeteler, çeşitli belgeler de eşlik ederek Can Dündar belgesellerine has bir zenginlik katıyor
TÜBİTAK Bilim Kurulu, Atom Enerjisi Komisyonu, UNESCO Yürütme Konseyi üyeliği ve Türk Fizik Derneği başkanlığında bulunan Erdal İnönü'nün fizik alanında önemli çalışmaları vardır. Uluslararası bilim dergilerinde de yer alan araştırmalarının en önemlisi, 'de Macar asıllı Amerikalı atom fizikçisi Eugene Wigner ile Princeton Üniversitesinde ortak yaptığı çalışmadır. "Grupların İndirgenmesi ve Gösterimi Üstüne" başlıklı bu çalışma, gruplar kuramında genel bir yöntem niteliği kazanarak matematiksel fiziğin temel yöntemleri arasına girmiştir. "İnönü-Wigner Grup İndirgenmesi" adıyla bilinen çalışması (), çağdaş matematiksel fiziğin temel kavramlarından biri kabul edilir.
Erdal İnönü, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) kuruluşuna katkıda bulundu ve TÜBİTAK Temel Araştırmalar Enstitüsünde kurucu müdürlük görevini yürüttü. yılında, fizik alanında Nobel’den sonraki en önemli ödül olan Wigner Madalyası’nı alan İnönü, bu ödülü Feza Gürsey’den sonra alan ikinci Türk oldu.[5] İnönü ayrıca Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki bilimsel çalışmaları ile bilinir.
'den tedavisi başlayana kadar Sabancı Üniversitesi ve TÜBİTAK Feza Gürsey Enstitüsünde görev yaptı.