Plastik Cerrahi Hangi Hastalıklara Bakar

Bu cerrahi dalımızı “Plastik ve Rekonstrüktif” Cerrahi ile “Estetik” Cerrahi şeklinde ikiye ayırarak tanıtacağız.

Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi (Yeniden Yapım ve Onarım Cerrahisi)
Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi; doğumsal veya sonradan edinilmiş anomalilerin, şekil ve fonksiyon bozukluklarının giderilmesine ve vücut imajının düzeltilmesine çalışan bir cerrahi daldır. Plastik, Yunanca "plasticos" tan gelen bir sözcüktür ve "şekillendirmek", "bir kalıba uydurmak" anlamlarına gelir. Rekonstrüktif ise Latin kökenli bir sözcüktür ve "yeniden yapmak" anlamına gelir.

Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi; tüm vücut yüzeyinde oluşan her türlü cerrahi problemle ilgilenir. Vücudun şekil ve fonksiyonlarını bozan olaylar doğumsal, travmatik veya edinsel kaynaklı olabilir. Örneğin; doğumsal olarak oluşan yarık damak-dudak, yapışık parmak (sindaktili), vasküler kitleler (hemanjiomlar gibi); travmatik olarak oluşan yanıklar, trafik kazalarına bağlı yüz yaralanmaları, çeşitli kesiler ve organ kopmaları; edinsel olarak oluşan çeşitli deri ve yumuşak doku tümörleri, kronik yaralar bu cerrahi disiplin alanı içindedir. Kemik (özellikle yüz-kafa ve el kemikleri) ve kıkırdak çatıdaki (kulak ve burun kıkırdakları gibi) kayıplar, şekil bozuklukları, patolojik olaylar (tümör, kist, enfeksiyon vb)  yine plastik cerrahi uğraşı alanı içindedir. Bunun için klasik cerrahi yöntemler yanında mikrocerrahi, lazer sistemleri, endoskopi ile çeşitli kimyasal ajan ve ilaçlardan yararlanabilir.

Özetle; Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi tüm vücut yüzeyinde deri derialtı ve kemikler etkileyen her türlü defektin (boşluğun) onarılmasına çalışır. Bunu yaparken temel kural hangi dokular kaybolduysa ona benzer dokularla onarım yapmaktır.

Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahinin ilgi alanları:

·    Yüz şekil bozuklukları– Asimetriler, doğumsal kitleler, nadir yüz yarıkları
·    Yarık dudak-damak
·    Kraniofasiyal - maksillofasiyal anomaliler (ör: çene, yüz ve kafa kemikleri şekil bozuklukları, düzensizlikleri, eksiklikleri
·    Ortognatik cerrahi (Çene kapanma bozuklukları)
·    Kulak kepçesi yokluğu, kepçe kulak ve diğer şekil bozukluklar
·    Burun defektleri, tümörleri, kopmaları
·    Tükrük bezi problemleri
·    Doğumsal tümör, nevüs (ben), kitleler, damar malformasyonları, hemanjiomlar
·    Yüzün kemik ve yumuşak doku travmaları
·    Maksillofasiyal cerrahi (Trafik kazası, tümör ve diğer nedenlerle olan kemik defektleri-kırıkları-şekil ve fonksiyon bozuklukları, çene cerrahisi
·    Baş-boyun tümörleri ve bunların defektlerinin onarımları
·    Meme yokluğu, asimetrisi veya fazla meme dokusu
·    Kanser sonrası meme rekonstrüksiyonu
·    Jinekomasti (Erkekte büyük meme)
·    Genital organların doğumsal anomalileri (Epispadias, hipospadias, vaginal agenezi vb)
·    Genital organların onarımları, kopan organların replantasyonu,
·    Göğüs ve karın duvarı defektleri
·    El Cerrahisi (Travmalar, tümörler, parmak transferleri, parmak onarımları-uzatılması vb)
·    El ve ayaktaki eksiklikler ve şekil bozuklukları
·    Periferik sinir problemleri (travmalar, nöropatiler, defektler, kitleler)
·    Deri ve yumuşak doku tümörleri
·    Akut yanık ve yanık sonrası oluşmuş deformiteler, kasılmalar, büzüşmeler, elektrik ve kimyasal maddelerin yumuşak dokularda yaptığı hasarlar
·    Çeşitli enfeksiyon, radyasyon ve diğer etkilerle deri ve derialtında oluşan yaralar
·    Kronik yaralar (bası yaraları, venöz yaralar, diyabetik ayak yaraları gibi)

Plastik Cerrahide onarım için kural önce en basit ve en az zarar verecek yöntemin seçilmesidir. Bir yaranın öncelikle primer onarılması (sütüre etmek gibi) düşünülür, eğer bir doku kaybı varsa greft (deri yaması) uygulaması gündeme gelir. Bu yöntemin de uygun olmadığı durumlarda (derin ve kompleks doku kayıpları, açık kemik ve tendon yaralanmaları gibi) flepler kullanılmaldır. Flepler doku defektinin durumuna ve yerine göre lokal basit fleplerden (örneğin deri flepleri) kompozit fleplere (birden fazla dokuyu içeren) doğru bir akış şeması içinde düşünülerek planlanır. Plastik cerrahide temel kural kaybolan dokulara en yakın dokuların kullanılarak onarım yapılmasıdır. Gerek plastik cerrahide ve gerekse estetik cerrahide öncelikle otolog dokular (kişinin kendinden alınan) kullanılması uygundur. Fakat otolog dokular için donör alanlar veya hasta uygun değilse diğer kaynaklara başvurulabilir (Homogreftler, heterogreftler ve alloplastik materyaller). Örneğin geniş yanıklarda öncelikle hastanın sağlam bölgelerinden alınan deri greftleri (deri yamaları) tercih edilir. Bu alanlar yetersizse diğer insanlardan, kadavralardan alınan deriler (homogreft) ve hatta hayvanlardan elde edilen deriler (heterogreft) kullanılabilir. Otogreftler dışındakiler insanda geçici biyolojik örtü olarak kullanılırlar, yarada tutmaları söz konusu değildir. Başka bir örnek kemik kayıpları için verilebilir. Yüz kemik kayıplarında öncelikle diğer vücut bölgelerinden kemik alınıp defekt olan bölgeye uygulanır. Ancak bu kaynak yetersiz veya kullanılamıyorsa alloplastik materyaller (poröz polietilen, hidroksiapatit, titanyum vb) kullanılabilir.

Estetik Cerrahi (Kozmetik Cerrahi)

Plastik cerrahi içinde bir yan daldır. Estetik (veya kozmetik) cerrahi vücut imajının daha güzel ve mükemmele ulaştırılmasını sağlamak için yapılan operasyon ve girişimlerle uğraşır. Burada tıbbi bir problemden çok estetik problemler vardır. Medyada, plastik cerrahinin estetik yönüne ait haberler daha fazla yer almakta ve belki de bu nedenle halk plastik cerrahları sadece estetik cerrahi yapan kişiler olarak algılamaktadırlar. Oysa plastik cerrahlar kliniklerde daha büyük oranda onarım cerrahisi (rekonstrüktif cerrahi) ile uğraşmaktadırlar.
Tüm plastik cerrahlar uzmanlık eğitimleri sırasında aynı zamanda estetik cerrahi eğitimi görürler ve bu operasyonları yapmakta tek yetkili cerrahlardır. Estetik cerrahi uzun bir eğitim ve deneyim gerektirir. Bu tür operasyonlar hem cerrahi hem de artistik yetenek gerektirir. Estetik cerrahide her zaman estetik değil, bazen de tıbbi problemler çözülür. Örneğin aşırı şişman bir gövdenin veya dev boyutlarda büyümüş memelerin (gigantomasti) cerrahi olarak düzeltilmesi hem tıbbi hem de estetik problemleri birlikte çözmektedir. Bir organın estetik düzeltilmesi yanında fonksiyonu da son derece önemlidir. Örneğin: estetik burun cerrahisinde (Rinoplasti) şekil ve nefes alma problemleri birlikte düzeltilmelidir.

Ülkemizde meme estetik cerrahisi (büyütme-küçültme-dikleştirme), burun estetik cerrahisi (rinoplasti), vücut kontur cerrahisi (liposakşın, lipektomi, abdominoplasti), yüz germe-yenileme, göz kapağı cerrahisi (blefaroplasti), kulak kepçesi düzeltilmesi (kepçe kulak) sıklıkla yapılan estetik operasyonlar arasındadır.

Estetik cerrahi operasyonları için uzman plastik cerrahlara başvurmak gerekir. Diğer alanlardaki doktorların estetik cerrahi yapmaya çalışmaları tıbbi, etik ve adli birçok problem yaratmaktadır ve ehil olmayan ellerdeki hastalar düzeltilmesi çok güç komplikasyonlarla karşılaşmaktadır. Bu yüzden hastaların yukarıdaki problemlerle ilgili olarak cerrah seçerken mutlaka “Plastik ve Estetik Cerrahlara” başvurmaları kendi yararlarına olacaktır.

Estetik Cerrahi Uğraşı alanları

·    Estetik ve fonksiyonel burun düzeltilmesi (Rinoplasti, septorinoplasti)
·    Yüz yenileştirme (Yüz germe- göz kapağı ve ağız çevresi revizyonları, kırışıklıkların tedavisi)
·    Endoskopik yüz-alın germe, kaş kaldırılması
·    Göz kapağı estetiği (Blefaroplasti)
·    Kepçe kulak ve kulak kepçesindeki diğer estetik problemlerin düzeltilmesi ,
·    Çene büyütme ve küçültme operasyonları (Mentoplasti),
·    Deride skar (yara izi) ve düzensizliklerin giderilmesi,
·    Saç ekimleri- replasmanları
·    Lazer uygulamaları (Yüz soyma, lekelerin ve damar malformasyonlarının giderilmesi
·    Estetik meme operasyonları :Büyütme, küçültme ve dikleştirme
·    Aşırı deri-derialtı yağ dokusunun azaltılmasına yönelik operasyonlar (liposuction- lipektomi)
·    Karın germe (Abdominoplasti)
·    Bacak kontur düzeltme (yağ alınması, enjeksiyonları veya bacak implantları ile)
·    İmplantlarla (yumuşak dokuya uygulanan protezler) kontur düzeltmeleri (Kalça ve uyluk implantları, erkekte pektoral (göğüs) implantlar- bacak implantları gibi)
·    Cilt bakımları ve girişimleri

Estetik cerrahide amaca ulaşmak için operatif ve operatif olmayan yöntemlere birlikte veya ayrı ayrı başvurulabilir. Örneğin yüz gençleştirmede önce yüz germe (ritidektomi= face lift) yapılır daha sonra ince çizgiler ve lekeler için kimyasal soyma (peeling) ve dolgu maddesi enjeksiyonu yapılabilir. Operasyon gerektiren estetik problemlerin (sarkmış bir deri, bölgesel yağ toplanmaları, hipertrofik bir meme gibi) ancak operatif yöntemlerle giderilebileceği unutulmamalıdır. Operasyon yerine hastalara henüz bilimselliği kanıtlanmamış ve genellikle plastik cerrahlar dışındaki kişilerce uygulanan bazı yöntemler (mezoterapi, karboksiterapi vb) belirgin bir yarar sağlamamaktadır.

Estetik cerrahide yukarıda listelenen major operasyonlar dışında, lekeler, ince kırışıklar, akne veya eski yara izleri için cilt soyma yöntemleri (lazerle, kimyasal veya mekanik peeling); çukurluk ve kontur bozuklukları için yağ enjeksiyonları (lipofilling); deprese skarlar ve kırışıklıklar için dolgu maddeleri (kollajen, hyaluronik asit gibi); alın ve göz kenarı çizgileri için uygulamalar, dudak kalınlaştırma için yağ ve çeşitli dolgu maddeleri enjeksiyonu gibi yardımcı yöntemler uygulanmaktadır.

Türk Plastik Cerrahisi gerek bilimsel, gerekse cerrahi yetenek olarak dünyada çok iyi bir yere sahiptir. Dünyada yapılan tüm plastik ve estetik cerrahi operasyonlar ülkemizde aynı kalitede yapılabilmekte , birçok yabancı uyruklu hasta ülkemize gelerek ameliyat olmaktadır.

Plastik Cerrahi içinde özelleşmiş yan dallar:
Estetik (Kozmetik) Cerrahi: Hastanın daha estetik ve orantılı bir vücuda kavuşması için yapılan operasyonlardır. İlgili vücut kısmı (burun, meme, karın) anatomik ve estetik ölçülere dayanarak daha mükemmel ve çevre konturlarla uyumlu hale getirilir. Bu cerrahide yağ enjeksiyonlarından ve çeşitli implantlardan yararlanılabilir.

Maksillofasiyal Cerrahi: Yüz kemiklerinin her türlü cerrahisi ile ilgilenir. Yüz kemik kırıkları, tümörleri, ortognatik düzeltmeler (çenelerin ileri veya geriye alınması), doğumsal yüz yarıkları düzeltilmesi bu alan içindedir.

Kraniofasiyal Cerrahi: Kafatası kemiklerindeki anormallikleri ve şekil bozukluklarını düzeltir. Doğumdan sonra fark edilen kafatası şekil bozuklukları (kule kafa, çekiç kafa, basık kafa) beyin gelişimini de olumsuz etkileyeceği için kraniofasiyal cerrahi sayesinde düzeltilir. Kafatası kemiklerinde sonradan oluşan defektler, şekli bozuklukları çeşitli otolog doku (başka bir yerden alınan kemik ve kıkırdak) veya alloplastik materyallerle onarılabilir.

Mikrocerrahi: Özel mikrocerrahi aletleriyle operasyon mikroskobu altında yapılan bir cerrahidir. Kopan el, ayak ve diğer dokuların yerine dikilmesi (replantasyon) bu cerrahi teknikle yapılabilir. Küçük çaplı damar ve sinirlerin dikilmesi sayesinde kopan organa işlevi yeniden kazandırıldığı gibi, bir defekte başka bir bölgeden dokuların transferi de olasıdır (Serbest flepler). Günümüzde 0,5 mm çapına kadar ince damar ve sinirler dikilebilmektedir.

El Cerrahisi: Eldeki travmatik (kesikler, ezilmeler, kopmalar) defektlerin, şekil ve fonksiyon bozukluklarının düzeltilmesi, doğumsal bozuklukların (parmak anomaliler, yapışık ve fazla parmaklar, yarık el, deforme el vb) düzeltilmesi, tendonların ve sinirlerin onarımı, el tümörleri, el yanıkları tedavisi el cerrahisi sayesinde yapılabilmektedir.
Endoskopik cerrahi: Endoskop yardımıyla yüz ve alın gerilmesi, meme protezi yerleştirme, sinir ve damar cerrahileri olası hale gelmiştir.

Plastik Cerrahi Hangi Hastalıklara Bakar konusuna geçmeden önce kısaca birkaç bilgi verelim. Genel tanımı ile “Plastik Cerrahi”, rekonstrüktif ve estetik cerrahi gibi kendi içinde belirgin cerrahi dallar olarak ayrılmaktadır.

Vücudumuzda yer alan çeşitli yapıların yeniden şekillendirilmesi, bozuk olan dokunun iyileştirilmesi, hastanın talepleri üzerine gerçekleştirilen her türlü estetik girişimin cerrahi operasyonlar ile müdahale edilmesi, Plastik Cerrahinin görev alanına girmektedir.

Doğası itibariyle genel olarak vücutta yer alan doku bozuklukları, cerrahi operasyonlar sonrası vücutta yer eden ameliyat izleri ve olası kazalar sonrası yaşanan sarkmalar, doku bozulmaları gibi patolojik rahatsızlıklarla ilgilense de, hastanın kişisel taleplerine göre de müdahalede bulunmaktadır.

Doğuştan meydana gelen çeşitli doku ve şekil bozuklukları dışında sonradan meydana gelen bozukluklarda da plastik cerrahi bölümü tedavi amaçlı devreye girmektedir. Şimdi plastik cerrahiyi ilgilendiren hastalıklar hakkında bilgiler verelim.

Plastik Cerrahi Neye Bakar?

Globalleşen dünyada hızlı popülerleşen plastik cerrahi bölümü temel olarak iki ana dala ayrılır. Bu dalları şu şekilde sıralayabiliriz:

Ana dal olarak hizmet veren plastik cerrahinin baktığı hastalıkları maddeler hâlinde sıralamak gerekirse:

1. Vücutta doğuştan ya da sonradan meydana gelen yara izleri
2. Hassasiyete bağlı olarak şekil bozukluklarına neden olan yanık izleri
3. Doğumda meydana gelebilecek çeşitli hasarlar: Şekil bozuklukları gibi.
4. Deride oluşabilecek yanıklar
5. İyileşmeyen ve bölgedeki fonksiyonları kısıtlayan yara ve yara izleri
6. Dudak, burun, yanak ya da yüzümüzün belirli bölgelerinde oluşan şekil bozuklukları: Yarık dudak vb. gibi.
7. Yarık damak. Sıkça rastlanan önemli bir rahatsızlıktır.
8. Et benleri
9. Renkli benler
10. Göz kapağında meydana gelen hasarlar
11. Göz kapağı düşüklüğü
12. Aşı izleri
13. Deri kanseri

Daha kişisel, isteğe bağlı plastik cerrahi operasyonlarını sıralamak gerekirse:

• Meme büyütme
• Meme küçültme
• Yağ alma
• İlerleyen yaşla birlikte meydana gelen kırışıklıklar (Botoks uygulamaları olarak bilinmektedir.)
• Çeşitli kimyasal yöntemler ile deri gençleştirme
• Özellikle yüz bölgesinde (kulak, burun, dudak gibi) yaşlanmaya karşı yapılan cerrahi müdahaleler

Referanslar:

1. What Is the Role of Plastic Surgery in Global Health? A Review (nih.gov)

Plastik Cerrahi hangi hastalıklara bakar konusunun sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu konuyla ilgili olarak merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağız. Yorumlarınızı bekliyoruz.

(Bu yazı ilk defa 7 Ocak 2018 tarihinde yazılmıştır. Ardından 27 Temmuz 2021 tarihinde güncellenmiştir.)

Bu Başlıklar İlginizi Çekebilir:

Plastik cerrahi; vücut bölümünün ya da karakteristiğin görünüşünü değiştirmek adına yapılan her çeşit ameliyatı ifade etmektedir.

Plastik Cerrahi Nedir?

Plastik cerrahi, hem bireyin görünüşündeki hastalık hem de düzelme, doğum ya da travma bozukluklarından kaynaklanan vücut ve yüz dokusu kusurunun rekonstrüksiyonunda bulunan cerrahi uzmanlık sahasıdır. Plastik cerrahi, ilk önce işlevi geri kazanmak ya da fiziksel görünüşü değiştirmek adına yapılmasına bağlı şekilde kozmetik veya rekonstrüktif cerrahi şeklinde geniş biçimde sınıflandırılabilir.

Rekonstrüktif plastik cerrahi, yapı ya da organın çalışmasındaki bozuklukla alakalı vücut bölümlerini iyileştirmek adına kullanılan tedavidir. Aynı zamanda kişinin görünümü değiştirilse de, ilk önce fonksiyonu geri kazanmak adına kullanılır. Örnek olarak; travma yolu ile kopmuş uzuvların tekrardan vücuda bağlanması adına kullanılabilir.

Kozmetik plastik cerrahi işlemleri, prensipleri ve teknikleri tamamıyla hastanın görünüşünü iyileştirmeye odaklanır. Estetik çekiciliğin geliştirilmesi, oran ve simetri kilit amaçlardır. Baş, boyun, bedenin her yerine estetik ameliyat yapılabilmektedir.

Plastik Cerrahi Neye ve Hangi Hastalıklara Bakar?

Plastik Rekonstrüktif Cerrahinin uzman olduğu alanlar;

Yarık damak- dudak,

Yüz biçim bozuklukları: Doğumsal kitleler, asimetriler, ender yüz yarıkları,

Kraniyofasiyal ve maksillofasiyal anomaliler,

Karın duvarı ve göğüs defektleri,

Tükürük bezi sorunları,

Çene kapanma bozuklukları (Ortognatik Cerrahi),

Erkekte büyük meme (Jinekomasti),

Kepçe kulak, kulak kepçesi yokluğu ve diğer biçim bozukluklar,

Burun tümörleri, defektleri ve kopmaları,

Kanserden sonra meme rekonstrüksiyonu,

Yüzün yumuşak doku ve kemik travmaları,

Maksillofasiyal cerrahi,

Nevüs yani ben, doğumsal tümör, damar malformasyonları, kitleler, hemanjomlar,

Meme yoksunluğu, çok meme dokusu ya da asimetrisi,

Baş ve boyun tümörleri, bunların defektlerinin onarımı,

Genital organ onarımı, kopan organın replantasyonu,

Genital organların doğumsal anomalileri yani hipospadias, epispadias, vaginal agenezi gibi.

Travma, parmak transferi, tümör, parmak onarımı ve uzatılması gibi el cerrahileri,

El- ayaktaki biçim bozuklukları ve eksiklikler,

Yumuşak doku ve deri tümörleri,

Travma, defekt, nöropatiler, kitleler gibi periferik sinir sorunları,

Türlü enfeksiyon, radyasyon ve başka etkiler ile deri- deri altında oluşan yaralar,

Akut yanık, yanık sonrasında oluşan deformati, kasılma, elektrik ve kimyasal maddelerin yumuşak dokular üzerinde yaptığı kusurlar ve büzüşmeler,

Kronik yaralar şeklindedir.

Estetik Plastik Cerrahinin uzman olduğu alanlar;

Cilt girişimleri ve bakımları,

Blefaroplasti yani Göz kapağı estetiği,

Abdominoplasti (Karın germe),

Mentoplasti yani çene küçültme- büyütme işlemleri,

Fonksiyonel ve estetik burun düzelme,

Saç ekimi ve replasmanları,

Endoskopik yüz ve alın germe,

Kaş kaldırması

Yüzün yenileştirilmesi (göz kapağı ve yüz germe, ağız çevresi revziyonu, kırışıklık tedavisi)

Bacak kontur düzeltme,

Kepçe kulak ya da kulak kepçesindeki başka estetik sorunların düzeltilmesi,

Deride düzensizlik ve skarların giderilmesi,

Lazer uygulamaları yani yüz soyma, damar ve leke malformasyonun giderilmesi,

Aşırı deri ve derialtı yağ dokusunun azaltılmasına ilişkin operasyonlar yani liposuction- lipektomi,

Estetik meme operasyonu.

Bütün bunlar plastik cerrahinin yaptığı işlemlerdir. Bununla beraber vücudunda kusuru bulunan ya da estetik ile güzelleşmek isteyen kişilerin plastik cerrahiye yönelmesi gerekmektedir.

Kaynak: Hürriyet / Magazin

Batı Antalya Kalkınma AjansıEstetikPlastikDoğumMagazinHaberler