Zehirsiz Akrep Sokması Belirtileri

Hafif ağrı ve kızarıklıktan ölüme kadar uzanan sonuçlara neden olabilen akrep sokması ile ilgili tüm detaylar haberimizde Akrep sokmasında belirtiler nelerdir? Akrep sokmasında yapılması gerekenler ve tedavisi

Türkiye'de akrep sokmalarına sıklıkla rastlanılmaktadır. Akrep sokmasında belirtiler nelerdir? Akrep sokmasında yapılması gerekenler ve akrep sokmasında tedavi ile ilgili merak edilen her şey haberimizde…

Dünya üzerinde adet akrep türü bulunmaktadır. Bu türlerden 50 tanesi zehirlidir ve sadece tanesi insanlara zehir bulaştırarak ölüm tehlikesi yaşatırlar. Türkiye’de sadece 11 tür yaşam alanı bulmaktadır. Bu türlerden sadece ikisi sokmaları durumunda ciddi rahatsızlanmalara ve hayatı tehdit eden durumlara sebebiyet verebilmektedir. Bu akreplerin en önde gelen türleri kara akrep olarak bilinen “Androctonus crassicauda” ve sarı akrep olarak bilinen “Leiurus quinquestriatus” dur.

AKREP ÖLDÜRÜR MÜ?

Akrep sokmasında gerekli tedbirler kısa sürede alınmazsa kişi hayatını kaybedebilir. Özellikle bebekler, çocuklar, yaşlılar, kalp ve akciğer rahatsızlığı olanlar akrep sokmasında en fazla etkilenen gruplardır. Ölümler genelde 6 yaş altında görülmektedir.

AKREP SOKMASININ BELİRTİLERİ

– Şiddetli ağrı,
– Yanma,
– Acı duyulan yerde uyuşma, karıncalanma ve şişme,
– Kas seğirmesi,
– Olağandışı baş, boyun ve göz hareketleri,
– Ağızda köpüklenme,
– Çift görme,
– Nöbet,
– Terleme,
– Kusma,
– Yüksek veya düşük kan basıncı (her ikisi de olabilir),
– Taşikardi ya da düzensiz kalp atışı,
– Huzursuzluk, sinirlilik, çocuklarda ağlama,
– Nefes darlığı,
– İstemsiz idrar atımı,
– Koma.

AKREP SOKMASINDA YAPILMASI GEREKENLER

Akrep sokmalarında zaman kaybetmeden tıbbi destek almak üzere ambulans çağrılmalı ve hastaneye gidilmelidir.

Akrebin soktuğu fark edildiğinde yapılması gereken ilk müdahale, sokulan yerin sabunla ve suyla yıkanması olmalıdır. Daha sonra yaranın üzerine buz konulmalıdır.

Yapılmaması gerekenler:

– Yarayı kesmek, kanatmak,
– Isırılan bölgeyle oynamak (yara hareketsiz bırakılmalıdır), – Yaraya amonyak sürmek,
– Turnike yapmak.

Isırılan bölgeyi kalp seviyesinin altında tutarsanız zehrin vücuda yayılma hızı yavaşlar. Akrep, kolunuzu veya elinizi ısırdıysa yaralı bölgeyi kalbinizin altında bir seviyede tutun ve hareket ettirmeyin.

Akrep sokması durumunda istemsiz kas hareketleri olabilir. Bu yüzden bir yakınınızdan sizi hastaneye götürmesi için yardım istemelisiniz. Hastaneye araba ile gidilmesi durumunda akrep tarafından sokulan kişi arabayı kesinlikle kullanmamalıdır.

Akrep sokmasında ağrı şiddetli olur. Gerekli tıbbi müdahale yapılana kadar ağrıyı dindirmek için reçetesiz satılan ağrı kesici ilaçlardan kullanılabilir. Asetaminofen ve ibuprofen içeren ilaçlarla Aspirin alınması uygundur. İçeriğinde opiat bulunan ağrı kesicilerin kullanılmaması gereklidir.

AKREP SOKMASI TEDAVİSİ

Bazı akrep sokması durumlarında belirtiler şiddetli olsa da yapılan ilk müdahaleler ve kullanılan ilaçlar yeterli olabilmektedir. Ciddi vakalarda akrep serumları uygulanabilir. Fakat bu serumların yan etkileri ağırdır (aniden başlayan ve hayat kaybına bile sebebiyet veren alerjik reaksiyon olan anafilaksi ve serum hastalığı gibi). Bu yüzden kişi gerçekten ciddi tehlike ile karşı karşıya ise ve alerjik rahatsızlıkları yoksa, akrep serumlarının uygulanması tercih edilir. Akrep serumları, daha önce akrep sokması yaşamış ve serum almış kişiye verilmez. Ayrıca son 5 yıl içinde tetanoz aşısı olmayanların da mutlaka aşıyı yaptırmaları önerilmektedir.

AğrıDünyakalp atışınefes darlığıÖlümTürkiye

Genelde kırsal kesimlerde, bazende şehir hayatında giriş ya da zemin katlardaki evlerde görülen bir durumdur. Türkiyede ölümcül derecede zehir barından akrep türü bilindiği kadar bulunmamaktadır. Zehirli akrep sokması durumunda hayvanlarda yutma güçlüğü, sokulan bölgede ağrılar, solunumda düzensizlik ve salyasında artış ve en önemlisi duyarlılığı olan köpeklerde yüzde anormal şişkinlik (aşırı duyarlılık reaksiyonu) görülmektedir. Diğer belirtileri arasında göz bebeklerinde büyüme, hareketlerinde hızlanma ve çok sık idrar yapma görülebilir.

Bu tür acil bir durumda eğer etrafınızda ulaşabileceğiniz en yakın acil veterinere ulaşmanız tavsiye edilir. Yok ise hayvanın ilk önce solunum yolunu mümkün olduğunca açık tutmanız gerekmektedir. Hayvanın hareketlerini kısıtlayarak kan dolaşımını yavaşlatmalısınız. Daha sonra sokulan bölgeye buz ile soğuk baskı yaparak pansuman uyguladıktan sonra vakit kaybetmeden veteriner hekim tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. 

ARI, BÖCEK, ÖRÜMCEK, AKREP, YILAN  SOKMALARINDA TEMEL İLKELER VE YAKLAŞIMLAR

Zar kanatlıların (bal arısı, yaban arısı, eşek arısı, ateş karıncası, diğer böcekler ) , eklem bacaklıların, sürüngenlerin zehrinin zerk edilmesi sonucu insan vücudunda bölgesel veya genel belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olur, saldırıların çoğu canlının kendini savunma temeline dayanır.

Zehirlenmelere zehrin    (kan dolaşımı, lenf dolaşımı ) ile doğrudan yayılımının yanı sıra canlının türüne göre ısırılan bölgede, arıda olduğu gibi bıraktığı diken veya tarantula gibi eklem bacaklılarında olduğu gibi bıraktığı tüylerin teması veya ender durumlarda rastlanan yılan gibi sürüngenlerin saldırı sonrası ısırdığı bölgede dişinin kırılması sonucu önce lokal (bölgesel ) daha sonra genel alerjik olayların gelişmesine yol açar.

Lokal belirtiler en yaygın görülen tepkilerdir ve genelde ısırık bölgesinde ağrı, kızarıklık, ödem (şişlik)  şeklinde kendini gösterir, bazı bireylerde hafif ve orta dereceli ateş yüksekliği görülebilir. Belirtiler hızla oluşur ve saat içinde geriler bazen de daha geniş alana yayılabilir 48 saat içerisinde zirve yapar ve birkaç gün sürebilir.

 Lokal belirtilerin yanı sıra daha ciddi yaygın belirtilerinde eşlik edebileceği unutulmamalıdır, bunların içinde en önemlisi ve bazen de ölümcül olabilen anaflaksi denilen ağır alerjik tablonun oluşmasıdır. Yaygın belirtiler birden fazla organı tutabilir. Belirtilerin ortaya çıkması ortalama 15 - 20 dakika içinde olup 72 saate kadar uzayabilir.

*Cilt ve deri sistemi etkilendiğinde kızarıklık, kaşıntı, ürtiker (kurdeşen), döküntüler, karıncalanma hissizlik, bül denilen içi şeffaf veya bazen kanla dolan kesecikler ortaya çıkar. Isıran canlı türüne göre örneğin kahverengi keşiş örümceğinde, engerek yılanında olduğu gibi zehrin içerdiği maddelerden dolay ciltte gangrene neden olabilir.

*Sinir sistemi etkilendiğinde baş ağrısı, baş dönmesi, nöbet geçirme, uyku hali, gözde bulanık görme ve göz kapağında düşmeye neden olabilir.

*Solunum sistemi etkilendiğinde öksürük, nefes darlığı, ses kısıklığı, burun akıntısı, hırıltılı solunuma neden olabilir.

*Mide barsak sistemi etkilendiğinde tükürük salgısında artış, bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, nadiren kanamalara neden olabilir. 

*Kalp ve dolaşım sistemi etkilendiğinde tansiyon düşüklüğü veya yüksekliği, terleme, çarpıntı başta olmak üzere diğer ritim bozuklukları, bayılma, göğüs ağrısına neden olabilir.

*Kas iskelet sistemi etkilendiğinde iğne batması tarzında kas ağrıları, istemsiz kas kasılması, kas seğirmesi, yüz bölgesindeki  kasılmalara bağlı olarak diş gıcırdatmasına neden olabilir.

Yukarda sayılan  belirtilerin yanı sıra  gözde, dilde, dudaklarda yaygın şişlik, kızarıklık  oluşabilir.

Yukarda sayılan belirtilerin birden fazlası hastada görülebilir örneğin bir hastada hem nefes darlığı hem kaşıntı hem yaygın döküntü hem karın ağrısı aynı anda gelişebilir.

Sokulan yerin ender de olsa iltihap gelişme riski vardır özellikle yaban arılarının sokmaları sonrasında görülür.

Zehrin yüksek doza ulaşması örneğin Çoklu Böcek sokmalarında(Toplu Arı sokması ) , Zehrin  içeriği ve sokulan yerin Hayati organlara (kalp, akciğerler, böbrekler ), kan  ve  lenf dolaşımını sağlayan damarlara yakın olması   durumunda  bu  organlarda işlevsel bozukluklar, yetmezlikler ve ender durumlarda ölüme neden olabilir.

Isırılan veya sokulan bölgeyi, zehri boşaltmak amacı ile kesinlikle sıkmayın  ve  ağızdan emmeye çalışmayın aksi taktirde zehirlenmeye maruz kalabilirsiniz, ısırılan bölgeye kesinlikle bıçak  ve benzeri sivri uçlu veya keskin cisimler ile müdahale etmeyin  aksi taktirde  olası damar, kas, tendon yaralanmasına sebep olabilirsiniz, dokunun  canlılığını korumasını engellediği için turnike uygulamayın.

Sizi/hastanızı ısıran canlıyı eğer öldürdüyseniz sağlık kuruluşuna giderken uygun taşıma yöntemleriyle canlının türünü belirlemek için beraberinizde götürmeniz tedavi yaklaşımının ilk adımını oluşturacaktır.

Eğer zehirlenmeye neden olan bir yılan ise ikinci bir saldırıya maruz kalmaktan kendinizi/hastanızı koruyun eğer öldürüldü ise türünün zehirli olup olmadığını belirlemek için yılanın başını koparmayın.

Zehir ile temas eden bölgenin  kol, el, bacak  olması halinde hareketsiz hale getirin ve Kalp seviyesinde tutun, zehrin emilimini geciktirdiği ve şişliği azalttığı  için  soğuk uygulama yapın, sıkan kıyafetleri ve ya takıları çıkartın ve bulunduğunuz yere  en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.