Orthix Iğne

Osteoartrit (Kireçlenme) nedir?

Osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak da adlandırılır. Bu hastalıkta eklemlerde oluşan dejenerasyon (bozulma) ve buna bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığı görülür. Osteoartritin en fazla tuttuğu eklemlerden birisi de diz eklemidir.

Osteoartrit çoğunlukla kıkırdağı etkiler. Kıkırdak, bir eklemdeki kemiklerin uçlarını kaplayan dokudur. Sağlıklı olduğunda, kıkırdak kemiklerin birbiri üzerinde kaymasına izin verir ve bir "amortisör" işlevi sağlar. Normal bir diz ekleminde sürtünmeyi azaltmak için yağlama sağlayan kalın jel benzeri bir madde olan sinovyal sıvı adı verilen az miktarda bir sıvı bulunur.

Osteoartrite Ne Sebep Olur?

Osteoartritte eklem içinde bulunan kıkırdağın yüzey tabakası parçalanır ve aşınır. Bu soruna ek olarak, dizlerdeki sinovyal sıvı eklemi yağlama yeteneğini kaybeder. Oluşan bu durum eklemde ağrı ve sertliğe, eklem hareketlerinin kısıtlanmasına ve dizlerde bir miktar iltihaplanmaya neden olur.

Eklem İçi Kayganlaştırıcı Sıvı Enjeksiyonu (Viscosupplementation) Nedir?

Eklem içi kayganlaştırıcı sıvı enjeksiyonu diz eklemine hyaluronik asit adı verilen kalın bir sıvının enjekte edildiği bir işlemdir. Hyoluronik asit doğal olarak eklem sıvısının içinde bulunan bir sıvıdır. Hyoluronik asit eklemi oluşturan kemiklerin yumuşak bir biçimde diğeri üzerinden kaymasını ve eklem yük aktarımı sırasında şok absorbsiyonunu sağlar. Eklem içine hyoluronik asit enjekte edildiğinde eklem içinde kıkırdak oluşumunu artırdığı iddia edilmektedir. Osteoartritte (kireçlenme) diz eklemi içinde bulunan Hyoluronik asit normal yoğunluğundan aşağı seviyelere iner. Bu sıvının enjeksiyonu diz osteoartritinden kaynaklanan ağrıyı azaltır, hareketliliği iyileştirir ve daha yüksek ve daha rahat bir aktivite seviyesi sağlar.

Eklem İçi Kayganlaştırıcı Sıvı Enjeksiyonlarının Yan Etkileri Nelerdir?

Enjeksiyonlarla ilişkili en yaygın olarak bildirilen yan etkiler, geçici enjeksiyon bölgesi ağrısıdır. Şişme, ısı veya kızarıklık, döküntü ve kaşıntı ve eklem çevresinde morarma nadir görülen komplikasyonlardır.

Eklem İçi Kayganlaştırıcı Sıvı Enjeksiyonu Ne Zaman Bir Tedavi Seçeneği Olarak Kabul Edilir?

Diz eklemi kireçlenmesinde tedavinin ilk amacı ağrıyı ortadan kaldırmaktır. Normal olarak ağrı kesiciler ve fizyoterapi kullanılmaktadır. Zaman zaman lokal ağrı kesiciler de tedaviye eklenebilmektedir. Bu tedaviler bazen yetersiz olmakta ara sıra da yan etkileri ortaya çıkmaktadır. Bu durumda alternatif tedavi yöntemleri devreye girmektedir. Hatta cerrahi yöntemler düşünülebilir. Eklem içi kayganlaştırıcı sıvı enjeksiyonları ile bazı hastalarda ilaç ve fizyoterapi ile giderilemeyen ağrıları gidermek mümkün olmaktadır.

Eklem İçi Kayganlaştırıcı Sıvı Enjeksiyonu Tedavisi Sırasında Ne Olur?

Eklem içi kayganlaştırıcı sıvı enjeksiyonu ofis ortamında yapılabilir. Süreç aşağıdaki gibi işler.

• Enjeksiyon yapılacak alan temizlenir.
• Diz ekleminin etrafındaki alana lokal anestezik enjekte edilebilir. Bunun yerine anestezik sprey de kullanabilir.
• Eklemde fazla sıvı varsa başlamadan önce az miktarda sıvı alabilir.
• Bir şırıngaya bağlı bir iğne kullanarak hyaluronik asit eklem boşluğuna enjekte edilir.
• Enjeksiyon sonrası enjeksiyon yerine küçük bir bandaj uygulanacaktır.

Viskosuplementasyon Tedavisi Sonrasında Ne Olur?

• İşlemden kısa bir süre sonra evinize gidebilirsiniz.
• Yaklaşık 48 saat boyunca uzun süre ayakta durmaktan, aşırı yürümekten, koşmaktan veya ağır ağırlık kaldırmaktan kaçınmalısınız.
• Bazı kişilerde işlemden hemen sonra hafif ağrı, sıcaklık ve şişlik olur. Bu belirtiler genellikle uzun sürmez. Bir buz torbası kullanmak yardımcı olabilir. Bu semptomlar kısa sürede geçmezse veya şiddetli sıcaklık, kızarıklık, ağrı veya yüksek ateşiniz varsa hemen doktorunuza bildirin.
• Hyaluronik asit enjeksiyonunuzun semptomlarınızı hemen hafifletmesini beklememelisiniz. Farkı fark etmeye başlamanız birkaç hafta sürebilir. Semptomlardan kurtulmanız birkaç ay sürebilir.
• Viskosuplementasyon sizin için etkiliyse, enjeksiyonu 6 ay kadar sonra tekrarlayabilirsiniz. Ancak prosedür herkese yardımcı olmuyor. Prosedür sizin için işe yaramazsa, eklem cerrahisi gibi diğer tedavi seçenekleri hakkında doktorunuzla konuşun.

Hyaluronik Asit Enjeksiyonları Ne Zaman Uygun Değildir?

Hyaluronik asit enjeksiyonları, aşağıdakiler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere bazı kişilerde uygun olmayabilir:

• Hamile veya emziren kadınlar.
• Çocuklar ve ergenler.
• Osteoartritik dizde ve/veya çevresinde bakteriyel ve diğer enfeksiyonları olanlar.
• Hyaluronat ürünlerine alerjisi olduğu bilinenler.

Hyaluronik Asit Enjeksiyonları Osteoartritik Dizde Nasıl Etki Eder?

Araştırmalar, hyaluronik asit enjeksiyonlarının diz kireçlenmesine bağlı semptomları azaltmak için çeşitli şekillerde işe yarayabileceğini göstermektedir. Hyaluronik asit enjeksiyonları iltihabı ve sürtünmeyi azaltır ve kıkırdak ve kemiğin dejenerasyonunu yavaşlatır.

Diz ağrısı ve inflamasyon üzerindeki etkileri: Hyaluronik asit enjeksiyonları, aşağıdaki özelliklerinden bir veya daha fazlası ile diz kireçlenmesi semptomlarını azaltabilir:

Yağlama: Bazı kişilerde hyaluronik asidin viskozitesi diz ekleminde daha iyi yağlama ve şok emilimi sağlar. Bu etkiler eklem içindeki sürtünmeyi azaltır böylece eklemdeki ağrı ve sertliği azaltabilir ve kıkırdak ve kemik kaybını önleyebilir.

Anti-inflamatuar etkiler: Bilimsel araştırmalar hyaluronik asit enjeksiyonlarının dizde ağrı, iltihaplanma ve şişlikte azalma gibi anti-inflamatuar etkileri olduğunu göstermiştir.  

Ağrı giderici etkiler: Bazı insanlarda hyaluronik asit molekülleri sinir uçlarının etrafında bir sınır oluşturarak ağrı sinyallerinin beyne iletilmesini engeller. Bu moleküller ayrıca dizdeki ağrı sinyali veren diğer hücrelere de bağlanır. Bu mekanizmalar sayesinde diz ağrısı azaltılabilir.

Hyaluronik asidin viskozitesi, dizdeki kıkırdak, kemik ve diğer çevre dokular üzerinde de olumlu etkilere sahip olabilir. 

Diz kıkırdağı ve kemiğe etkileri: Genelde dize enjekte edilen hyaluronik asit eklemde sadece birkaç gün kalır. Ancak etkileri aylarca sürebilir. Bu uzun süreli ağrı kesicinin, hyaluronik asit enjeksiyonlarının aslında osteoartritik hastalık sürecini değiştirebileceğini ve sadece semptomları bastırmadığını göstermektedir.

Dizdeki normal eklem kıkırdağı üzerine etkileri: Hyaluronik asit enjeksiyonları, kıkırdak üreten hücrelerin veya kondrositlerin büyümesinde bir artışı uyarabilir. Bu enjeksiyonlar ayrıca mevcut kondrositleri koruyarak genel kıkırdak oluşumunu arttırır.

Hyaluronik Asit Diz Enjeksiyonları Şu Şekilde Etki Eder:

• Kondrosit adı verilen kıkırdak üreten hücrelerin büyümesinde bir artışı uyararak kıkırdağın büyümesine ve korunmasına yardımcı olur. Bu enjeksiyonlar ayrıca mevcut kondrositleri koruyarak genel kıkırdak oluşumunu arttırır.
• Önemli proteinler (proteoglikanlar) ve karbonhidratlar (glikozaminoglikanlar) üreterek mevcut kıkırdağı güçlendirir.
• Dizin subkondral kemiğinin (kıkırdağın hemen altında bulunan kemik) yoğunluğunu ve kalınlığını değiştirerek mevcut kemiğin güçlendirilmesini sağlar.
• Kemik yapısındaki değişiklikler, diz yüklendiğinde kıkırdak üzerindeki baskıları azaltmaya yardımcı olabilir.
• Vücudu kendi hyaluronik asidini üretmesi için uyararak dizdeki hyaluronik asit miktarını geri kazandırır ve uzun süreli etkiler sağlar.
• Bu etkiler kireçlenmenin ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir.

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Demet Ofluoğlu anlattı:

Kireçlenmede eklem içi enjeksiyonlar nedir?

Kireçlenme, eklem kıkırdağının yapısal özelliklerinin bozulması sonucu gelişir. Eklem hasarı, ağrı ve hareket kısıtlılığına sebep olan bir hastalıktır. En sık diz, kalça ve omuz eklemlerini tutar. Bunun dışında elde küçük eklemlerde de kireçlenme görülebilir. Kireçlenme tedavilerinden biri de eklem içine yapılan enjeksiyonlardır. Eklem içine en çok uygulanan madde kortizon enjeksiyonu ile hyalüronik asit enjeksiyonudur. Hyalüronik asit enjeksiyonu halk arasında ‘eklem kayganlaştırıcı sıvı’ olarak bilinir.

Bu tedavi kimlere uygulanıyor?

Kireçlenmede eklem enjeksiyonları henüz son evreye gelmemiş ağrı ve fonksiyon kayıpları başlamış hastalara uygulanabilir. Eklem yangılı olduğunda öncelikle kortizon enjeksiyonunu tercih ederiz. Ama eklem kireçlenmesi olan çoğu hastaya hyalüronik asit enjeksiyonu uygularız. Son yıllarda bazen aynı seansta hem kortizon hem de hyalüronik asit uygulanıyor. Elbette kime, ne zaman, hangi enjeksiyonun yapılacağına hekim hastayı değerlendirdikten sonra karar veriyor. Ağırlıklı olarak hyalüronik asit enjeksiyonu diz eklemine uygulanır. Fakat ayak bileği, kalça ve omuza da uygulanabilir. Kortizon ise hemen hemen her ekleme yapılabilir.

Bu tedavi, belirtileri nasıl yok ediyor?

Hyalüronik asit enjeksiyonlarını eklem kıkırdağını koruyucu etkisi olduğu için kıkırdağın dejenerasyonunu (yıpranmasını) önlemeye çalışmak amacıyla uyguluyoruz. Fakat kireçlenmede tek tedavi bu uygulamalar değil. Mutlaka egzersiz ilave edilmeli. Ağrılı dönemlerde romatizmal ağrı kesiciler ve fizik tedavi uygulamaları eklenmeli.

Kaç seans sürüyor?

Hyalüronik asit ilaçlarının farklı tipleri var. Seçilen tipe göre uygulama seansları değişir. Haftada 1 kez olmak üzere 3 hafta üst üste uygulanan tipi veya yılda 1 kez uygulanan tipi mevcut. Hyalüronik asit enjeksiyonları yapıldıktan 1 hafta kadar sonra, kortizon enjeksiyonları ise yapıldıktan hemen sonra etkisi görülmeye başlanır.

Ağrılı bir tedavi midir?

Eklem enjeksiyonları sırasında çok ağrı olmasa da bir miktar iğnenin girişi hissedilebilir. Fakat bölgesel olarak uyuşturarak bu ağrı duyumsamasını en aza indirebiliyoruz. Her işlemde olduğu gibi bu uygulanın da birtakım yan etkileri olabilir. En önemli yan etki eklemde enfeksiyon gelişimidir. Bunun için enjeksiyon uygun teknikle yapılmalı, sterilizasyona özen gösterilmeli. Bunun dışında ilaca bağlı geçici reaksiyonlar olabilir. Bu istenmeye yan etkiler ilaçlarla kontrol altına alınabilir.

YARIN: KAS GÜCÜNÜ ARTIRMAK İÇİN İPUÇLARI