Matematik Öğretmen Kılavuz Kitabı 8 Sınıf

ORTAÖRETİM
DERS KİTABININ ADI VE SINIFI

MEB

Özel Sektör

Yayınevi 1

Yayınevi 2

Antreman Bilgisi

MEB

Astronomi Ve Uzay Bilimleri (Seçmeli)

MEB

Batı Müziği Çalgı Toplulukları 11

MEB

Batı Müziği Çalgı Toplulukları 12

MEB

Batı Müziği Koro Eğitimi 10

MEB

Batı Müziği Tarihi 11

MEB

Beden Eğitimi Bilimine Giriş

MEB

Beden Eğitimi Ve Spor Tarihi

MEB

Bilgi ve İletişim Teknolojisi

YAKINÇAĞ YAY.

Bilişim Destekli Müzik 11

MEB

Bireysel Ses Eğitimi 12

MEB

Biyoloji 9

MEB

Biyoloji

MEB

Biyoloji

MEB

Biyoloji

MEB

Coğrafya 9

MEB

LİDER YAY. (1)

LİDER YAY. (2)

Coğrafya

MEB

LİDER YAY.

Coğrafya

MEB

LİDER YAY.

Coğrafya

MEB

Çağdaş Dünya Sanatı

MEB

Çağdaş Türk Ve Dünya Tarihi

MEB

Çalgı Bakım Ve Onarımı

MEB

Demokrasi ve İnsan Hakları

EKOYAY YAY.

Desen Çalışmaları 9

MEB

Desen Çalışmaları

MEB

Desen Çalışmaları

MEB

Desen Çalışmaları

MEB

Dil ve Anlatım 9

MEB

KARİZMA YAY.

Dil ve Anlatım

MEB

EKOYAY YAY.

ZAMBAK YAY.

Dil ve Anlatım

MEB

EVRENSEL İLT. YAY.

Dil ve Anlatım

MEB

PAŞA YAY.

Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi 9

MEB

FCM YAY.

Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi

MEB

ÖZGÜN MATB.

Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi

MEB

TUTKU YAY.

BİSİKLET YAY.

Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi

MEB

ÖZGÜN MATB.

Din Kültürü Ve Meslek Ahlakı 1 (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Din Kültürü Ve Meslek Ahlakı 2 (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Eğitim Psikolojisi 10

MEB

Eğitim Sosyolojisi 11

MEB

Eğitsel Oyunlar

MEB

Ekonomi

MEB

NOBEL YAY.

Estetik

MEB

Felsefe

MEB

PASİFİK YAY.

EKOYAY YAY.

Fıkıh

MEB

Fizik 9

MEB

PASİFİK YAY.

Fizik

MEB

Fizik

MEB

Fizik

MEB

Geometri 9

MEB

TUNA MATB.

Geometri

MEB

TUNA MATB.

Geometri

MEB

BİLGETÜRK YAY.

MEVSİM YAY.

Geometri

MEB

KARTOPU YAY.

Girişimcilik

MEB

SİSTEM OFSET.

Grafik Tasarım 11

MEB

Grafik Tasarım 12

MEB

Hadis

MEB

Hazırlık Sınıfı Türkçe

MEB

Hitabet Ve Mesleki Uygulama

MEB

İki Boyutlu Sanat Atölye 9

MEB

İki Boyutlu Sanat Atölye

MEB

İki Boyutlu Sanat Atölye

MEB

İki Boyutlu Sanat Atölye

MEB

İngilizce A Düzeyi Ders Kitabı

MEB

ÖZGÜN MATB.

İngilizce A Düzeyi Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

ÖZGÜN MATB.

İngilizce A Düzeyi Ders Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Ders Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Ders Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Ders Kitabı

MEB

İngilizce A Düzeyi Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

İnsan Anatomisi

MEB

İslam Tarihi (Din Öğretimi)

MEB

İşletme

MEB

NOBEL YAY.

İşletme Bilgisi Ve Toplam Kalite Yönetimi (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Karşılaştırmalı Dinler Tarihi

MEB

Kelam

MEB

Kimya 9

MEB

MEGA YAY.

Kimya

MEB

Kimya

MEB

MEGA YAY.

Kimya

MEB

Kuran-I Kerim

MEB

Mantık

MEB

Matematik Ve Meslek Matematiği 1 (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Matematik Ve Meslek Matematiği 2 (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Matematik 9

MEB

DİKEY YAY.

TUTKU YAY.

Matematik

MEB

PAŞA YAY.

Matematik

MEB

AYDIN YAY.

PAŞA YAY.

Matematik

MEB

PAŞA YAY.

TOP YAY.

Mesleki Arapça 9 Ders Kitabı

MEB

Mesleki Arapça 9 Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

Mesleki Arapça Ders Kitabı

MEB

Mesleki Arapça Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

Mesleki Arapça Ders Kitabı

MEB

Mesleki Arapça Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

Mesleki Arapça Ders Kitabı

MEB

Mesleki Arapça Öğrenci Çalışma Kitabı

MEB

Meslekî Bilgisayar (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Mesleki İngilizce Ders Kitabı (Otelcilik Ve Turizm Meslek Liseleri
Konaklama Ve Seyehat Hizmetleri Alanı-Accommadation And Transport)

MEB

Mesleki İngilizce Ders Kitabı (Otelcilik Ve Turizm Meslek Liseleri
Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı-Food And Beverage)

MEB

Müik Eğitimi 12

MEB

Müziğe Giriş 9

MEB

Müzik Biçimleri 12

MEB

Müziksel İşitme, Okuma Ve Yazma 9

MEB

Müziksel İşitme, Okuma Ve Yazma

MEB

Müziksel İşitme, Okuma Ve Yazma

MEB

Müziksel İşitme, Okuma Ve Yazma

MEB

Öğretim İlke Ve Yöntemleri 11

MEB

Öğretmenlik Mesleğine Giriş

MEB

Piyano 9

MEB

Piyano

MEB

Piyano

MEB

Piyano

MEB

Proje Hazırlama

MEB

GÜNYAY YAY.

Psikoloji

MEB

EKOYAY YAY.

Ritm Eğitimi Ve Dans

MEB

Sağlık Bilgisi

ADA MATB.

Sanat Eserlerini İnceleme

MEB

Sanat Tarihi 1

MEB

KOZA YAY.

Sanat Tarihi 2

MEB

KOZA YAY.

Sanat Tarihi (Güzel Sanatlar Ve Spor Liseleri İçin)

MEB

Siyer

MEB

Sosyoloji

MEB

EKOYAY YAY.

Sosyoloji 1 (Sadece Sosyal Bilimler Liseleri  Sınıflar İçin)

MEB

Sosyoloji 2 (Sadece Sosyal Bilimler Liseleri  Sınıflar İçin)

MEB

Spor 10

MEB

Spor 11

MEB

Spor 12

MEB

Spor Fizyolojisi

MEB

Spor Kazalarından Korunma Ve İlk Yardım

MEB

Spor Masajı

MEB

Spor Psikolojisi

MEB

Spor Sosyolojisi

MEB

Spor Tesisleri Ve Malzeme Bilgisi

MEB

Spor Yönetimi Ve Organizasyonu

MEB

Sror Ve Beslenme

MEB

seafoodplus.infoılap Tarihi ve Atatürkçülük

MEB

NETBİL YAY.

Tarih 9

MEB

Tarih

MEB

Tarih

MEB

Tefsir

MEB

Temel Dini Bilgiler

MEB

Temel Spor Eğitimi

MEB

Türk Edebiyatı 9

MEB

FIRAT YAY.

Türk Edebiyatı

MEB

FIRAT YAY.

Türk Edebiyatı

MEB

BİRYAY YAY.

Türk Edebiyatı

MEB

EKOYAY YAY.

Türk Eğitim Tarihi

MEB

Türk Müziği Çalgı Toplulukları 11

MEB

Türk Müziği Çalgı Toplulukları 12

MEB

Türk Müziği Koro Eğitimi 10

MEB

Türk Müziği Koro Eğitimi 11

MEB

Türk Müziği Koro Eğitimi 12

MEB

Türk Resim Heykel Sanatı

MEB

Türk Spor Tarihi

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Bağlama 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Bağlama

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Bağlama

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Fülüt 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Fülüt

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Bülüt

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Bülüt

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Gitar 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Gitar 10

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Gitar 11

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kanun 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kanun

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kanun

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kanun

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Keman 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Keman

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Keman

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Keman

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kontrbas 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kontrbas

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Kontrbas

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Piyano 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Piyano

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Piyano

MEB

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Ut 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Ut

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Ut

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Ut

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Viyola 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Viyola

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Viyola

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Viyolonsel 9

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Viyolonsel

MEB

Türk Ve Batı Müziği Çalgıları Viyolonsel

MEB

Türkçe 1 (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Türkçe 2 (Meslekî Eğt. Merkezleri İçin)

MEB

Üç Boyutlu Sanat Atölyesi 9

MEB

Özet:

Bu çalışmada 6, 7 ve 8. sınıf öğretmen kılavuz kitaplarındaki hazırlık çalışmaları ile dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma etkinliklerinin disiplinler arası yaklaşım açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarındaki metinlere ait hazırlık çalışmaları, dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma becerisine ait bölümler araştırmacı tarafından incelenmiş olup örneklemi oluşturan kitaplarda disiplinler arası yaklaşıma ne oranda yer verildiği; Türkçe dersi ile diğer disiplinler arasında ilişki olup olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemiyle yapılmış bir içerik çözümlemesi çalışmasıdır. Araştırmada veriler, eğitim-öğretim yılından itibaren Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunca ortaokullarda öğretmen kılavuz kitabı olarak kabul edilen; – eğitim öğretim yılında ülke genelinde ders kitabı olarak kabul gören MEB 6, 7 ve 8. sınıf öğretmen kılavuz kitapları ile Dörtel Yayınlarına ait 6, Meram Yayınlarına ait 7 ve Dikey Yayınlarına ait 8. sınıf kılavuz kitaplardan elde edilmiştir. MEB, Dörtel, Meram ve Dikey Yayınlarından çıkmış olan kılavuz kitaplardaki hazırlık çalışmaları ile dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerine ait yönergeler Türkçe dersi ile diğer disiplinler (sosyal bilgiler, İngilizce, fen bilgisi, matematik, bilişim teknolojileri, görsel sanatlar, müzik, beden eğitimi) arasındaki ilişki açısından sınıflandırılmıştır. Araştırma sonunda diğer disiplinler ile ilişkinin hazırlık çalışmaları bölümünde yoğunlaştığı ve dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma bölümlerinde disiplinler arasılığa çok az yer verildiği tespit edilmiş; Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarında diğer disiplinler ile ilişkinin zayıf olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

1 İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI 8. SINIF YAZARLAR KOMİSYON DEVLET KİTAPLARI ÜÇÜNCÜ BASKI,

2 MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI YAYINLARI DERS KÝTAPLARI DÝZÝSÝ 64 5.?.Y Her hakký saklýdýr ve Millî Eðitim Bakanlýðýna aittir. Kitabýn metin, soru ve þekilleri kýsmen de olsa hiçbir surette alýnýp yayýmlanamaz. Editör Dil Uzmanı : Ahmet MEYDAN : Erdal ALTUN Görsel TasarımUzmanı Program Geliştirme Uzmanı Rehberlik Uzmanı Ölçme Değerlendirme Uzmanı : Dilek ANDER Ertuğrul ÇAKIR : Hasan TOPAL : Davut YURTTAŞ : Çetin TORAMAN ISBN Millî Eðitim Bakanlýðý, Talim ve Terbiye Kurulunun gün ve 77 sayýlý kararý ile ders kitabý olarak kabul edilmiþ, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve sayýlý yazısı ile üçünc ü defa adet basýlmýþtýr.

3 Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar? Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va dettiği günler Hakk ın; Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı. Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet; Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy

4 GENÇLİĞE HİTABE Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur. Mustafa Kemal Atatürk

5

6

7 İÇİNDEKİLER ORGANİZASYON ŞEMASI 0 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN Öğretmen Kılavuz Kitabında Kullanılan Semboller 7 ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABINI KULLANMA YÖNERGESİ 8 ÖĞRENME ALANI: İNANÇ. ÜNİTE: KAZA VE KADER. Allah Her Şeyi Bir Ölçüye Göre Yaratmıştır Kader ve Evrendeki Yasalar İnsan İradesi ve Kader İnsanın Özgürlüğü ve Sorumluluğu İnsanın Çabası:Emek ve Rızık Dünya Hayatının Sonu: Ecel ve Ömür Allah a Güvenmek (Tevekkül) Ayete l-kürsi ve Anlamı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: İBADET 2. ÜNİTE: ZEKÂT, HAC VE KURBAN İBADETİ. İnsanın Paylaşma ve Yardımlaşma İhtiyacı İslam ın Paylaşma ve Yardımlaşmaya Verdiği Önem Paylaşma ve Yardımlaşma İbadeti Olarak Zekât Toplumsal Dayanışma İbadeti Olarak Sadaka Yardımlaşma Kurumlarımız Hac Nedir ve Niçin Yapılır? Hac ve Umre ile İlgili Kavramlar Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi Kurban Nedir ve Niçin Kesilir? Okuma Metni: Kurban Tığlama(Kesme) Duası ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: HZ. MUHAMMED (S.A.V.) 3. ÜNİTE: HZ. MUHAMMED İN HAYATINDAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR. Hz. Muhammed İnsanlara Değer Verirdi Hz. Muhammed Güvenilir Bir İnsandı Hz. Muhammed Bilgiye Önem Verirdi Hz. Muhammed Danışarak İş Yapardı Hz. Muhammed Merhametli, Hoşgörülü ve Affediciydi Hz. Muhammed Çalışmayı Sever ve Zamanı İyi Değerlendirirdi Hz. Muhammed Sabırlı ve Cesaretliydi Hz. Muhammed Hakkı Gözetirdi Hz. Muhammed Doğayı ve Hayvanları Severdi 8 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM

8 ÖĞRENME ALANI: KUR AN VE YORUMU 4. ÜNİTE: KUR AN DA AKIL VE BİLGİ. Aklın Dinî Sorumluluktaki Yeri ve Önemi Kur an Aklımızı Kullanmamızı İster Kur an Doğru Bilgiye Önem Verir Kur an da Bilgi Edinme Yolları Bilgi Taassubu Önler Sevgi ve Merhamet Örneği: Hz. Yusuf ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: AHLAK 5. ÜNİTE: İSLAM DİNİNE GÖRE KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR. Alkollü İçki İçmek ve Uyuşturucu Kullanmak Kumar Oynamak Kötü Alışkanlıklar Nasıl Başlıyor? Kötü Alışkanlık ve Davranışlardan Nasıl Korunalım? Başkalarına Zarar Vermek: Kul Hakkı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM ÖĞRENME ALANI: DİN VE KÜLTÜR 6. ÜNİTE: DİNLER VE EVRENSEL ÖĞÜTLERİ. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? Günümüzde Yaşayan Dinleri Tanıyalım Hinduizm ve Budizm Yahudilik Hristiyanlık İslam Dinlerin ve İslam ın Evrensel Öğütleri Doğruluk Temizlik İyilik ve Yardımseverlik Büyüklere Saygı, Küçüklere Sevgi Göstermek Hayvanlara İyi Davranmak Çevreyi Korumak Zararlı Alışkanlıklardan Kaçınmak Başkalarına Zarar Vermemek Başkalarının İnançlarına Hoşgörülü Olmak 9 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM

9 SEVGİLİ ÖĞRETMENLER! İlköğretim programlarının yenilenmesi çalışmalarıyla beraber Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı da yeniden geliştirildi. Bu program, din öğretimi uygulamaları için yeni bir anlayış ve yaklaşım öngörmektedir. Programın uygulamadaki başarısı şüphesiz ki öğretmenlerimizin bilgi kaynağı olması, öğrenme ortamlarını düzenleme ve rehber olma rolleri ile yakından ilgilidir. Öğretmenin bu rollerini işlevsel kılmak amacıyla elinizdeki kılavuzlar hazırlanmıştır. Öğretmen kılavuzu başta program olmak üzere, öğretmen, öğrenci, ders araç-gereçleri ve öğretimin bütün ögelerini içine alan bir çalışmadır. Öğretmen kılavuzunun asıl amacı, geleneksel öğretim yerine öğrenmeyi öğrenmede öğretmenin sınıf ortamlarında yöntem bilgisine işlerlik kazandırmak ve öğrenmede, öğrencinin özne olduğunu vurgulamaktır. Öğretmen, öğrenciye hazır bilgi kalıpları sunmayacak, öğrenmenin ve bilgiye ulaşmanın yollarını öğretecektir. Bu yaklaşımla öğrenci, bilimsel düşünme, problem çözme, kendisi ve çevresiyle iletişim kurma ve bireysel çalışma yeteneklerini geliştirme imkânı bulacaktır. Öğretmen ise yeni bir eğitim anlayışı ve uygulamaları doğrultusunda bir arayışa yönelecek ve yaratıcılığını geliştirecektir. Öğretmen, bu kılavuzu öğrenme ortamında kullanırken söz konusu materyaller yanında kendisi de yenilerini oluşturmalı ve geliştirmelidir. Sınıf, yeni bilgilerin üretildiği bir ortama dönüştürülmelidir. Öğretmen kılavuzunda ders konularının içeriklerinin birimleri/boyutları belirlenmiş, böylece öğretmen ve öğrenci, konunun kapsamı ve mantıksal örgüsü konusunda aydınlatılmıştır. Konunun ana noktalarına kısaca işaret etmekle yetinilmiş; ayrıntılı bilgi verme yoluna gidilmemiştir. Böylelikle öğretmen kılavuzu ile öğretmen ve öğrenciler her şeyi hazır bulmayacak; araştırmak, gerekli bilgileri elde etmek için karşılıklı bir çabaya gireceklerdir. Böylece öğretim sürecinin içine aile ve çevrenin de katılımı sağlanmış olacaktır. Verilen örnekler, etkinlikler, cevaplanması istenen örnek sorularla ve hazırlık çalışmalarıyla öğretmenlerin, öğrencilerin kendilerini ve çevrelerini daha iyi tanıyıp değerlendirmeleri için fırsatlar oluşturulmuştur. Özetle, öğretmen kılavuzları ile din öğretiminde evrensel yöntem bilim çalışmalarının somut adımları atılmıştır. Bu programın geliştirilmesinde, ders kitapları ile öğretmen kılavuz kitaplarının hazırlanmasında emeği geçen ve katkıda bulunan herkese teşekkür eder, siz değerli öğretmen ve öğrencilerimize yararlı olmasını dileriz. Komisyon 9

10 ORGANİZASYON ŞEMASI KAZA VE KADER ÖĞRENME ALANI: İNANÇ KAZA VE KADER SÜRE: 4 DERS SAATİ ÖĞRENME ALANI: İNANÇ. ÜNİTE KAZA VE KADER Ders kitabındaki sayfaların küçültülmüş hâli. ÜNİTEMİZE HAZIRLANALIM. Kader, irade ve tevekkül kavramlarının anlamlarını sözlükten bulunuz. 2. Allah ın yaratması ile ilgili bir ayet bularak defterinize yazınız. 3. İnsanı diğer canlılardan farklı kılan özellikler nelerdir? Araştırınız. 4. İnsanın özgürlüğü ile sorumluluğu arasındaki ilişki hakkında kısa bir yazı yazınız. Açıklamalar Bu ünitede konular, kaza ve kader çerçevesinde Allah ın her şeyi bir ölçüye göre yarattığı, evrendeki yasalar, insan iradesi, insanın sorumlu bir varlık olduğu ve tevekkül konusu ile sınırlandırılacaktır. [!] Ünite süresince öğrenme-öğretme süreçlerinde mümkün olduğunca düşünme biçimlerinin (eleştirel, yansıtıcı vb. düşünme) kullanıldığı etkinlikler işe koşulacaktır. Akılcı ve eleştirel bir yaklaşım sergilenecek ve insanın evrenden kopuk bir varlık olmadığı bilinci kazandırılmaya çalışılacaktır. Öğrencilerin somut deneyimlerinden yararlanılacaktır. [!] Özellikle kader kavramının yanlış yorumlanarak sorumluluktan kaçınılamayacağı bilinç ve yetisi öğrencilerde oluşturulmaya çalışılacaktır. - Özel eğitim (5 ) - Rehberlik (4 5) [!] Öncelikle verilecek değerler; sorumluluk, bilimsellik, estetik, çalışkanlık, güven ve bağımsızlıktır. [!] Öncelikle verilecek beceriler; eleştirel düşünme, Kur an-ı Kerim mealini kullanma, Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, değişimi ve sürekliliği algılama, araştırma, problem çözmedir. Ünite ile ilgili öğrenmeöğretme sürecinde dikkat edilmesi gereken açıklamaların yer aldığı bölüm. Bu ünitede açık uçlu sorular sorularak, gözlem formu, sözlü ve yazılı sunum ve anlatım, tartışma ve araştırma yapılarak, çalışma kâğıtları, kavram haritası, anekdot, poster hazırlama, performans görevi, sergileme ve Öz Değerlendirme Formu kullanılarak değerlendirme yapılabilir. ÜNİTE Ünitede yer alan konu ve alt konu başlıkları. KONU. Allah Her Şeyi Bir Ölçüye Göre Yaratmıştır I. GENEL BİLGİLER Süre: İki ders saati. Kazanım: Kaza ve kader kavramlarını açıklar. Allah ın her şeyi bir ölçüye göre yarattığına örnekler verir. Yöntem ve Teknikler: Sonuç çıkarma, örnek verme, karşılaştırma, günlük yaşamla ilişkilendirme. Temel Beceriler: Araştırma, Kur an-ı Kerim mealini kullanma. Kazandırılacak Değerler: Doğa sevgisi, hakikat sevgisi, duyarlılık. Ders Araç ve Gereçleri: Ders kitabı, Kur an-ı Kerim meali, görsel materyaller. II. KONUYA HAZIRLIK Öğrencilere Bütün sular tuzlu, geceler sürekli olsaydı ve yer çekimi kuvveti olmasaydı neler olurdu? sorusu yöneltilerek derse hazırlık yapılır. III. KONUNUN İŞLENİŞİ Öğrencilere konuyu sessizce okumaları söylenir. Okuma bittikten sonra aşağıdaki sorular yöneltilerek konuyla ilgili tahminlerde bulunmaları istenir.. Canlılar ve bitkilerdeki yaratılış düzeni tesadüfi olabilir mi? 2. Allah, insanın evreni incelemesini ve ondaki uyum ve dengeyi düşünmesini neden istemiştir? 3. Güneş, Ay ve Dünya nın hareketlerinde düzen olmasaydı sonuç ne olurdu? 4. Allah ın her şeyi bir ölçüye göre yaratmasıyla ilgili başka örnekler verebilir misiniz? Öğrencilere YORUMLAYALIM etkinliği yaptırılır. Öğrencilerin bu ayeti, yeryüzünü çevreleyen atmosfer hakkında edindikleri bilgiler çerçevesinde yorumlamaları istenir. Böylece ayette verilmek istenen mesajı kavramaları sağlanır. Öğrencilere ders kitabının 3. sayfasındaki DÜŞÜNELİM etkinliği yaptırılarak onların insanın yaratılışında bir ölçü ve düzen olduğunu fark etmeleri sağlanır. İşlenecek konunun süresi, kazanımı, yöntem ve teknikleri, temel becerileri, kullanılacak ders araç ve gereçleriyle konuda kazandırılması hedeflenen değerlerin yer aldığı bölüm. Öğrencinin derse motivasyonunu sağlayacak ifadeleri içeren bölüm. Konunun işlenmesine yönelik etkinlik, öneri, bilgi kutusu ve konuyla ilgili soruların yer aldığı bölüm. Konunun değerlendirilmesine yönelik bölüm. Kitapta 3. sayfada yer alan Biz her şeyi bir kadere (bir düzene, ölçüye, plana) göre yarattık. ayetini bir öğrenciden tahtaya yazması istenir. Öğretmen tarafından ayet hakkında özet niteliğinde bir açıklama yapılarak öğrencilerin buharlaşan havanın yağmur ve kar taneleri şeklinde toprağa düşmesinden, canlıların bitkilerle olan oksijen ve karbondioksit değişimine kadar evrende gerçekleşen tüm olayların Allah ın takdirine bağlı olduğunu düşünmeleri sağlanır. Sonraki konuya hazırlık bölümü KAZA VE KADER. Allah Her Şeyi Bir Ölçüye Göre Yaratmıştır Bütün sular tuzlu, geceler sürekli olsaydı ve yer çekimi kuvveti olmasaydı neler olurdu? Çevremizdeki varlıklara dikkat ettiğimizde her şeyin belirli bir ahenk ve düzen içerisinde hareket ettiğini görürüz. Allah, kâinatta bulunan her şeyi bir plan ve ölçü içerisinde yaratmıştır. Bu ölçü, evrendeki varlıkların tutarlı ve uyumlu bir sistem oluşturmalarını sağlamıştır. Allah ın yarattığı hiçbir şeyde düzensizlik ve dengesizlik görülmez. Allah insandan evreni incelemesini, ondaki uyum ve denge üzerinde düşünmesini istemiştir: Onlar, ayakta dururken, otururken, yanları üzerine yatarken (her vakit) Allah ı anarlar, göklerin ve yerin yaratılışı hakkında derin derin düşünürler (ve şöyle derler:) Rabb imiz! Sen bunu boşuna yaratmadın. Sen yücesin. Bizi cehennem azabından koru! ayeti bu konuya örnektir. Canlılar, yaşayabilmek için atmosfere, nefes alabilmek için oksijene ihtiyaç duyarlar. Bazı canlılar oksijen tüketip karbondioksit açığa çıkarırlar. Bitkiler ise besin üretmek için karbondioksit kullanıp oksijen üretirler. Bu durum canlıların yaşamı için Allah ın koymuş olduğu kanunlardan biridir. Denizlerdeki tuz, orada yaşayan canlılar için uygun orandadır. Gezegen ve yıldızların büyüklükleri, aralarındaki mesafe, evrendeki düzen ve dengeyi sarsmayacak şekilde Allah tarafından konulmuştur. YORUMLAYALIM Gökleri yedi kat yaratan odur. Rahman ın yaratmasında bir düzensizlik göremezsin. Gözünü çevir de bir bak bir bozukluk görüyor musun? Evren ve içindeki varlıkların belli düzen ve ölçüye göre yaratıldığı Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmektedir: Biz her şeyi bir ölçüye (bir düzene, plana) göre yarattık. 2 Her şeye hayat veren ve varlığı belli bir amaca göre yaratan Allah tır. Yaratma sürekli olarak devam etmektedir. Mülk suresi, 3. ayet. Yeryüzünü çevreleyen atmosfer hakkında bilgi edinerek yukarıdaki ayeti bu bilgi çerçevesinde yorumlayınız. Âl-i İmrân suresi, 9. ayet. 2 Kamer suresi, ayet. 2 Öğrencilere SİZCE NE İFADE EDİYOR? başlığı altında kaza ve kaderle ilgili sözlük çalışması yaptırarak bu kavramların doğru anlaşılması sağlanabilir. Öğrencilere DÜNYANIN HARİKALARI adlı bir etkinlik yaptırılabilir. Bu etkinlikle öğrencilerin hazırlayacakları panoda fen ve teknoloji dersinde gördükleri konular çerçevesinde hayvanlar âleminden, doğadan ve bitkilerden örnekler sunmaları istenir. Verilen bu örnekleri evrendeki düzen ve denge açısından değerlendirmeleri sağlanabilir. IV. DEĞERLENDİRME Öğrencilere Evrende bir düzen olmasaydı ne olurdu? sorusu sorularak ders değerlendirmesi gerçekleştirilir. V. SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK Öğrencilerden bir sonraki derse evrendeki düzene ilişkin gözlem ve araştırma yapmaları ve edindikleri bilgileri sınıf ortamında paylaşacakları şekilde hazırlanarak gelmeleri istenir.

11 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ 8. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI ÖĞRENME ALANI: İNANÇ. ÜNİTE KAZA VE KADER Konular Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Proje/ Performans EYLÜL Ay Hafta Ders IV I II III. Allah Her Şeyi Bir Ölçüye Göre Yaratmıştır 2. Kader ve Evrendeki Yasalar 3. İnsan İradesi ve Kader İnsanın Özgürlüğü ve Sorumluluğu İnsanın Çabası: Emek ve Rızık Kaza ve kader kavramlarını açıklar. Allah ın her şeyi bir ölçüye göre yarattığına örnekler verir. Evrendeki fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasaları fark eder. İnsanın akıl ve irade sahibi olması ile özgür ve sorumlu bir varlık olması arasındaki ilişkiyi açıklar. İnsanın çalışmasının karşılığını alacağı bi- linciyle hareket eder. Her canlının bir sonu olduğunun farkına varır. Allah a güvenmenin (tevekkül) pasif bir bekleyiş olmadığının farkında olur. Kaza ve kaderle ilgili toplumda yaygın olan yanlış anlayışların sebeplerini açıklar. Ayete l-kürsi yi ezbere okur ve anlamını söyler. Sınıflandırma, örnek verme, yordama yapma, beyin fırtınası, sonuç çıkarma, karşılaştırma, örnek olay analizi, kavram haritası oluşturma, görüşme, empati kurma, problem çözme, bulmaca, günlük yaşamla ilişkilendirme, gözlem, ezberleme. Ders kitabı, Kur an-ı Kerim meali, görsel materyaller. Performans: İnsanların kader konusundaki yanılgıları nelerdir? Proje: Kaza ve kaderle tanışıyoruz. EKİM IV I II Dünya Hayatının Sonu: Ecel ve Ömür 4. Allah a Güvenmek (Tevekkül) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı 5. Ayete l-kürsi ve Anlamı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM KASIM

12 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖĞRENME ALANI: İBADET 2. ÜNİTE ZEKÂT, HAC VE KURBAN İBADETİ Konular Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Proje/ Performans KASIM Ay Hafta Ders III IV I II III IV. İnsanın Paylaşma ve Yardımlaşma İhtiyacı 2. İslam ın Paylaşma ve Yardımlaşmaya Verdiği Önem 3. Paylaşma ve Yardımlaşma İbadeti Olarak Zekât Kurban Bayramı 4. Toplumsal Dayanışma İbadeti Olarak Sadaka 5. Yardımlaşma Kurumlarımız 6. Hac Nedir ve Niçin Yapılır? 7. Hac ve Umre ile İlgili Kavramlar 8. Haccın İnsan Davranışları Üzerindeki Etkisi 9. Kurban Nedir ve Niçin Kesilir? Paylaşma ve yardımlaşmanın birey ve toplum için önemini yorumlar. İslam ın paylaşma ve yardımlaşmaya verdiği önemi yorumlar. Paylaşma ve yardımlaşma ibadeti olarak zekât ve sadakanın kimler tarafından, kimlere, nelerden, nasıl verileceğini açıklar. Zekât ve sadakanın birey ve topluma katkılarını yorumlar. Başkalarına yardım ettiğinde yaşadığı duygu- ları arkadaşları ile paylaşır. Ülkemizdeki sosyal yardımlaşma kurumlarını tanır. Hac ve umre ile ilgili mekân ve kavramların anlamlarını açıklar. Hac ibadetinin nasıl ve niçin yapıldığını açık- lar. Haccın birey ve toplum üzerindeki etkilerini açıklar. Hac ve umrenin Müslümanlar arası iletişim ve etkileşime nasıl katkı sağladığının farkında olur. Kurban ibadetinin anlamını, sosyal dayanış- ma ve yardımlaşma açısından önemini açıklar. Sınıflandırma, örnek verme, yordama yapma, afiş hazırlama, beyin fırtınası, sonuç çıkarma, karşılaştırma, tavsiyede bulnma, örnek olay analizi, kavram haritası oluşturma, alan gezileri,slogan bulma, görüşme yapma, görsel imge oluşturma, problem çözme, bulmaca. Ders kitabı, Kur an-ı Kerim meali, görsel materyaller. Performans: Yardım Kuruluşları. Proje : Yardım Planı.. YAZILI ARALIK V Okuma Metni: Kurban Tığlama (Kesme) Duası ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM 2

13 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖĞRENME ALANI: HZ. MUHAMMED (S.A.V.) 3. ÜNİTE HZ. MUHAMMED İN HAYATINDAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR Konular Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Proje/Performans OCAK Ay Hafta Ders I II III IV I II. Hz. Muhammed İnsanlara Değer Verirdi 2. Hz. Muhammed Güvenilir Bir İnsandı 3. Hz. Muhammed Bilgiye Önem Verirdi 4. Hz. Muhammed Danışarak İş Yapardı 5. Hz. Muhammed Merhametli, Hoşgörülü ve Affediciydi 6. Hz. Muhammed Çalışmayı Sever ve Zamanı İyi Değerlendirirdi 7. Hz. Muhammed Sabırlı ve Cesaretliydi YARIYIL TATİLİ 8. Hz. Muhammed Hakkı Gözetirdi 9. Hz. Muhammed Doğayı ve Hayvanları Severdi ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM Güzel davranışlara Hz. Muhammed in hayatından örnekler verir. Hz. Muhammed in örnek davranış- larının toplumsal hayattaki önemini yorumlar. Hz. Muhammed in olaylar karşısındaki tutumlarından hareketle örnek davranışlarına yönelik çıkarımlarda bulunur. Hz. Muhammed in hikmetli sözleriyle insanları iyiye ve güzele yönlendirdiğine örnekler verir. Hz. Muhammed in doğa ve hayvan sevgisiyle ilgili davranışlarına örnekler vererek doğayı ve hayvanları koruma konusunda duyarlı olur. Anlatım, soru cevap, örnek verme, tavsiyede bulunma, sözlük, görsel ve yazılı materyaller, boşluk doldurma, çoktan seçmeli test çözme, bulmaca doldurma. Ders kitabı ve Kur an-ı Kerim meali, Örneklerle peygamberimiz (Abdurrahman Çetin), İslam Peygamberi I-II (M. Hamidullah), Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı (İbrahim Sarıçam). 2. YAZILI Performans: Hz. Muhammed in bilgiye verdiği önem. Proje: Hz. Muhammed in doğa ve hayvan sevgisine örnekler. ŞUBAT 3

14 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖĞRENME ALANI: KUR AN VE YORUMU 4. ÜNİTE KUR AN DA AKIL VE BİLGİ Konular Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Proje/Performans ŞUBAT Ay Hafta Ders III IV I II III. Aklın Dinî Sorumluluktaki Yeri ve Önemi 2. Kur an Aklımızı Kullanmamızı İster 3. Kur an Doğru Bilgiye Önem Verir 4. Kur an da Bilgi Edinme Yolları 5. Bilgi Taassubu Önler 6. Sevgi ve Merhamet Örneği: Hz. Yusuf Dini anlamada ve sorumlulukta aklın önemini yorumlar. Kur an ın aklı kullanmaya verdiği önemi örneklerle açıklar. Kur an ın doğru bilgiyi teşvik ettiği- ne ayetlerden örnekler verir. Vahiy, akıl ve duyuların Kur an a göre bilgi edinme yolları olduğunu açıklar. Taassubun zararlarını ve doğru bilgi- nin kişiyi taassuba düşmekten korumadaki önemini açıklar. seafoodplus.info un yaşadığı zorluklara rağ- men ahlaklı davranmayı seçmesinin nedenlerini gerekçeleri ile açıklar. Not alarak dinleme, seçici dinleme, sorgulayarak dinleme, bilgi edinmek için okuma, örnek verme, not alma, günlük yaşamla ilişkilendirme, problem çözme, örnek verme ve yordama yapma. Kur an-ı Kerim meali Ders kitabı, defter. Performans: Kur an da Bilgi Edinme Yolları (Vahiy, Akıl, Duyu Organları). Proje: Kur an ın Akla Verdiği Önem. MART IV ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM 4

15 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖĞRENME ALANI: AHLAK 5. ÜNİTE İSLAM DİNİNE GÖRE KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR Konular Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Proje/Performans MART Ay Hafta Ders V I II III. Alkollü İçki İçmek ve Uyuşturucu Kullanmak 2. Kumar Oynamak 3. Kötü Alışkanlıklar Nasıl Başlıyor? 4. Kötü Alışkanlık ve Davranışlardan Nasıl Korunalım? İslam dininin yasakladığı kötü alış- kanlıkları ayet ve hadislerden örneklerle açıklar. Kumar, alkollü içki ve uyuşturucunun bireysel ve toplumsal zararlarını örneklerle açıklar. Sigaranın birey ve toplum sağlığı açısından zararlarına örnekler verir. Kötü alışkanlık ve davranışların nasıl başladığını açıklar. Kötü alışkanlık ve davranışlardan kaçınmaya yönelik çözüm önerilerinde bulunur. Başkalarına zarar vermenin kul hakkını ihlal anlamına geleceği bilinciyle kul hakkı konusunda duyarlı olur. Örnek verme, slogan bulma, sözlü ve yazılı anlatım, şiir yazma, görsel imge oluşturma, yordama yapma, karşılaştırma, günlük yaşamla ilişkilendirme, sonuç çıkarma, önem sırasına koyma, bildikleriyle bağ kurma. Ders kitabı, Kur an-ı Kerim meali, görsel materyal, sözlük, hadis ansiklopedisi. Performans: Sigaranın Zararları. Proje: Çizgili Alışkanlıklar. NİSAN IV 5. Başkalarına Zarar Vermek: Kul Hakkı 23 Nisan Ulusal Egemenlik Ve Çocuk Bayramı ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM. YAZILI 5

16 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN ÖĞRENME ALANI: DİN VE KÜLTÜR 6. ÜNİTE DİNLER VE EVRENSEL ÖĞÜTLERİ Konular Kazanımlar Yöntem ve Teknikler Araç ve Gereçler Proje/Performans MAYIS Ay Hafta Ders I. Din Niçin Evrensel Bir Gerçekliktir? 2. Günümüzde Yaşayan Büyük Dinleri Tanıyalım Hinduizm ve Budizm II III IV I II Yahudilik Hristiyanlık İslam 9 Mayıs Atatürk ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı 3. Dinlerin ve İslam ın Evrensel Öğütleri Doğruluk Temizlik İyilik ve Yardımseverlik Büyüklere Saygı, Küçüklere Sevgi Göstermek Hayvanlara İyi Davranmak Çevreyi Korumak Zararlı Alışkanlıklardan Kaçınmak Başkalarına Zarar Vermemek Evrenselliğin ve evrensel değerlerin anlamını yorumlar. Dinin evrensel bir olgu olduğunun farkına varır. Günümüzde yaşayan dinleri temel özellikleriyle tanır. İslam ın dinler arasındaki yerini açıklar. Dinlerin ve İslam ın evrensel öğütle- rine örnekler vererek bunların insanlık için önemini fark eder. Farklı din ve inançlara hoşgörülü olur. İstismarcı misyonerlik faaliyetleri hakkında duyarlı olur. Sözlü ve yazılı anlatım, beyin fırtınası, örnek olay analizi, sonuç çıkarma, grup tartışması, şiir yazma sınıflandırma, örnek verme, yordama yapma, karşılaştırma, görsel imge oluşturma. Ders kitabı, Kur an-ı Kerim meali, görsel materyaller. Performans: İslam dininin evrensel öğütleri. Proje: Farklı dinleri tanıyalım / evrensel özelliklerini belirtelim. 2. YAZILI HAZİRAN III 4. Başkalarının İnançlarına Hoşgörülü Olmak ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM 6

17 KULLANILAN SEMBOLLER Sınıf-okul içi etkinlik Öneri Bu sembol, ilgili etkinliklerin (drama, grup çalışması, zaman şeridi oluşturma, çalışma kâğıdı doldurma, görsel materyal okuma, mektup yazma, film izleme, sanal alan gezisi vb.) sınıf içinde yapılacağını gösterir. Bu sembol, ders kitabında yer almadığı hâlde kazanımına uygun olarak hazırlanmış etkinlikleri gösterir. Bu etkinlikler seviye dikkate alınarak hazırlanır ve uygulanır. Okul dışı etkinlik Bu sembol, ilgili etkinliklerin (sözlü tarih, grup çalışması, günlük tutma, proje çalışmaları vb.) tamamının veya bazı aşamalarının ev, kütüphane ve konuyla ilgili kurum ve kuruluşlarda yapılabileceğini gösterir. [!]Uyarı Bu sembol, ilgili ünitede doğrudan verilecek beceri ve değer ifadelerini, kullanılması önerilen araç-gereç ve dikkat edilmesi gereken noktaları gösterir. Ders içi ilişkilendirme Bu sembol, ilgili üniteyle ilişkilendirilebilecek din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin diğer ünitelerinin adını, ilgili kazanımlarını ve konularını gösterir. Ölçme ve değerlendirme Bu sembol, eğitim-öğretim sürecinde yapılabilecek değerlendirme etkinliklerini göstermektedir. Burada yazılan değerlendirme etkinliği bir öneridir. Öğretmen kılavuzda yer alan etkinliklerden öğrencilerin performansını en iyi ölçebileceği başka yöntemleri de seçebilir. Sınırlamalar Bu sembol, ilgili konunun hangi sınırlar içerisinde işleneceğini gösterir. Diğer derslerle ilişkilendirme Bu sembol, ilgili üniteyle iş birliği yapılabilecek diğer derslerin adını gösterir. Ara disiplinlerle ilişkilendirme Bu sembol, insan hakları ve vatandaşlık, özel eğitim, rehberlik ve psikolojik danışma, sağlık kültürü ara disiplin alanları ile ilişkili kazanımları gösterir. 7

18 ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABINI KULLANMA YÖNERGESİ Yapılandırıcı yaklaşım, çoklu zekâ, bireysel farklılıklara dayalı ve öğrenci merkezli eğitim anlayışıyla hazırlanmış olan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı nda İnanç, İbadet, Hz. Muhammed, Kur an ve Yorumu, Ahlak, Din ve Kültür olmak üzere altı öğrenme alanı belirlenmiştir. Bu programdan öğrencinin ezberleyerek değil, araştırarak, sorgulayarak bilgiye ulaşması, yeni bilgiler üretme ve sorun çözebilme becerisini kazanması amaçlanmaktadır. Sınıfta öğreniciyi aktif hâle getirecek yöntemlerin kullanılması, öğrencilerin farklı zekâlarına hitap edecek çeşitli etkinliklere yer verilmesi, kalıcı öğrenmelere ve başarısının artmasına önemli katkılar sağlayacaktır. Programın amacına hizmet etmesi için hazırlanmış olan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Kılavuz Kitabı, dersin işlenişinde öğretmenimize bir rehber niteliğindedir. Ders Kitabı, metin, metne uygun resim, grafik, harita ve etkinliklerden oluşmuştur. Kılavuz Kitabı ile ders kitapları birbirine paralel hazırlanmıştır. Öğretmen Kılavuz Kitabı nda yer alan öğrenme öğretme süreci, beş ana başlık ve bunların alt başlıkları sırasıyla şöyle ele alınmıştır: I. GENEL BİLGİLER II. III. IV. KONUYA HAZIRLIK KONUNUN İŞLENİŞİ DEĞERLENDİRME V. SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK Öğrenme-öğretme sürecinin bu sıraya göre yapılmasına dikkat edilmelidir. Öğretmen Kılavuz Kitabı nda, bu başlıklar altında izlenecek yöntemler ve yapılacak etkinlikler ayrıntılı olarak açıklanmıştır. I. GENEL BİLGİLER Konu ile ilgili genel bilgileri içermektedir. İşlenecek konunun adı, süresi, yöntem ve teknikler, temel beceriler, kazandırılacak değerler, kazanımlar ve ders araç gereçleri bu bölümde yer almaktadır. Derste kullanılacak Kur an-ı Kerim meali, siyer, hadis ve ilmihâl kitapları gibi araç, gereç ve materyallerin önceden hazırlanması önemlidir. Bu amaçla; öğrencilerin derse başlamadan önce ders araç ve gereçlerini hazır bulundurmalarını alışkanlık hâline getirmeleri sağlanmalıdır. Bu bölümde verilen temel beceriler, kazandırılacak değerler, yöntem ve teknikler aşağıda kısaca açıklanmıştır. Öğrenme Alanları, Üniteler ve Süreler Öğrenme Alanı Üniteler Kazanım Sayıları Oranı (%) Süre/Ders Saati İnanç Melek ve Ahiret İnancı İbadet Oruç İbadeti Hz. Muhammed Bir İnsan ve Peygamber Olarak Hz. Muhammed Kur an ve Yorumu İslam Düşüncesinde Yorumlar Ahlak Din ve Güzel Ahlak Din ve Kültür Kültürümüz ve Din Toplam

19 KULLANMA YÖNERGESİ Temel Beceriler Beceri; öğrenme süreci boyunca öğrencilere kazandırılması amaçlanan kabiliyetlerdir. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı nda, öğrencilerin öğrenme alanlarındaki gelişmeleriyle bağlantılı, yatay olarak bir yılın sonunda, dikey olarak da ilköğretimin sonunda kazanacakları ve hayat boyu kullanacakları temel becerilerdir. Ders programında ulaşılması beklenen temel beceriler aşağıda tablo hâlinde verilmiştir: Araştırma becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi Değişim ve sürekliliği algılama becerisi Eleştirel düşünme becerisi İletişim ve empati becerisi Kur an-ı Kerim mealini kullanma becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisi Problem çözme becerisi Sosyal katılım becerisi Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma becerisi Kazandırılacak Değerler Öğretmen Kılavuz Kitabı nda kazanımlar dikkate alınarak öğrenme alanlarına ve ünitelere göre değerler yerleştirilmiştir.

20 ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI Yöntem ve Teknikler Seçilen konunun hangi yöntem ve teknikle sunulacağı önemlidir. Yararlanılabilecek yöntem ve teknikler aşağıda verilmiştir: a) Dinleme Yöntem ve Teknikleri Katılımlı Dinleme: Metnin herhangi bir yerinde durularak metnin sonrasının tahmin ettirildiği ve bu tahminlerin not edildiği dinlemedir. Seçici Dinleme: Not alacağı şeyler, not alma biçimi ve not almak için gerekli araç gereç konusunda öğrencilerin daha önceden bilgilendirildiği dinlemedir. Sorgulayıcı Dinleme: Bir konuşmada ifade edilen görüşlerin nedenleriyle birlikte verilip verilmediğini, öne sürülen gerekçelerin tutarlı olup olmadığını sorgulayarak dinlemedir. b) Okuma Yöntem ve Teknikleri Paylaşarak Okuma: Bir öğrenciye yüksek sesle okutulduktan sonra metnin öğrenciler arasında paylaştırılarak sesli olarak okutulmasıdır. Sesli Okuma: İşitilebilir ses tonuyla vurgu, tonlama ve telaffuza, noktalama işaretlerine dikkat ederek okumadır. Sessiz Okuma: Dudak kıpırdatmadan gözle okumadır. Sorgulayıcı Okuma: Okuyucunun okuma sırasında metindeki düşüncede tutarsızlıkları, çelişkiler, verilen örneklerin uygunluğu ya da yeterliliği gibi konuları sorgulayarak okumasıdır. Not Alarak Okuma: Bir metnin başlık ve görsellerinde önemli yerlerinin altını çizerek ya da kısa notlar alarak okunmasıdır. c) Diğer Yöntem ve Teknikler İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı nın uygulanması sürecinde gerekli kavram, bilgi ve becerilerin kazanımında yararlanılabilecek ve etkinliklere temel oluşturabilecek bazı yöntem ve teknikler şunlardır: Akrostiş Tekniği: Dizelerin ilk harflerini bir şifre, kavram, söz öbeği veya cümle verecek biçimde alt alta sıralamaktır. Alan Gezileri: Öğrenilenlerle ilgili mekânlara yapılan inceleme gezileridir. Betimleyici Yazma: Bir nesnenin, bir kişinin ya da bir yerin dış görünüşünü ayrıntılı bir şekilde yazmaktır. Beyin Fırtınası: Açık fikirli olarak bir konu, olay veya problem hakkında düşünmek ve mantıklı olup olmadığı endişesine kapılmadan olabildiğince çok sayıda fikir üretmektir. Bulmaca: Konu ile ilgili bulmaca hazırlamak ya da öğretmen tarafından hazırlanmış bir bulmacayı çözmedir. Dramatizasyon: Öğrenilenleri canlandırılarak göstermektir. Empati Kurma: Kişinin kendisini başka birinin yerine koyarak onun hissettiklerini hissetmeye çalışmadır. Geri Plandaki Düşünceleri Bulma: İşlenen konu ya da konuyla ilgili olayları analiz ederek açıkça ifade edilmemiş düşünceleri keşfetmeye çalışmaktır. Görsel İmge Oluşturma: Konuyu; grafik, resim, karikatür, tablo, şema ve şekil gibi herhangi bir görsel imge ile göstermektir. Görüşme Yapma: Öğrenilenlerle ilgili gerçek yaşamdaki insanlara bilgi alma amaçlı soruların sorulması ve bu soruların cevaplanmasıdır. Gösteri: Bir şeyin nasıl yapılacağının açıklanması ve uygulamalı olarak gösterilmesidir. Gözlem ve İnceleme: Bir nesneyi ya da bir gerçeği anlamak için olay, nesne ya da gerçeğin türlü belirti ve şartlarını izleme ile inceleme işidir. 20

21 KULLANMA YÖNERGESİ İkna Edici Konuşma/Yazma: Muhatabın düşünce süreçlerinin bilincine varmasını sağlayan ve farklı düşünce süreçlerini de göz önünde bulunduran konuşma ve yazmadır. Karşılaştırma: Öğrenilenler arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirlemektir. Karşılaştırmalı Yazma: İki ya da daha fazla nesnenin, kişinin, yerin birbiriyle benzer özelliklerini ve farklı yönlerini birer paragrafta ele alarak yazmadır. Kavram Haritası Oluşturma: Konu ile ilgili başlıca kavramların, merkezî bir kavram etrafında, birbirleriyle ilişkilerini gösterecek bir haritanın oluşturulmasıdır. Önem Sırasına Koyma: Konudaki ana düşünceleri, ilkeleri ya da anahtar sözcükleri önem sırasına koymaktır. Örnek Olay Analizi (Çözümlemesi): İşlenen konuyla ilgili örnek olayların, işlenen konu ilkeleri açısından çözümlenmesidir. Örnek Verme: Konuları açıklığa kavuşturan örnekler vermektir. Pandomim: Düşünce ve duyguları, müzik veya türlü eşyalar eşliğinde gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan sözsüz oyundur. Problem Çözme: Bir problemle ilgili verilerin toplanıp amaca uygun seçimlerin yapılmasından sonra çözüme yönelik ortaya konulan aktivitelerdir. Reklam Hazırlama/Poster Afiş Hazırlama: Konuya ilişkin tanıtıcı reklam, poster ya da afişler tasarlamaktır. Sınıflandırma: Belli bir konuda bilgi toplamak ve onları sınıflandırarak sunmaktır. Slogan Bulma: İşlenen konunun ana düşüncesini yansıtan slogan üretmektir. Sonuç Çıkarma: İşlenen konuda ulaşılan sonuçları belirlenmedir. Sorgulayıcı Yazma: Yazarın bir konu hakkında katılmadığı noktaları, çelişkileri, tutarsızlıkları ya da katıldığı durumları mantıksal bir temele oturtarak karşı olma ya da destekleme nedenleriyle birlikte aşamalı bir şekilde yazmasıdır. Şiir-Hikâye Yazma: İşlenen konunun önemli noktalarını yansıtan şiir ya da hikâye yazmadır. Tartışma: Bir konunun eleştirel bir yaklaşımla kapsamlı ve detaylı olarak incelenmesidir. Tavsiyede Bulunma: Konuda öğrenilenleri ilgili kişilere tavsiye etmektir. Yordama Yapma: Konunun işlenmemiş bölümüyle ilgili tahminlerde bulunma ve bu tahminlerin gerekçelerini açıklamadır. Yukarıda sıralanan yöntem ve tekniklerin yanı sıra öğretmen tarafından, değerlendirme, benzetim, günlük yaşamla ilişkilendirme, not alma, görüş tarama, formülleştirme, haber toplama, bildikleriyle bağ kurma, dosya oluşturma, öykü tamamlama, öğretim malzemesi hazırlama, çalışma yaprağı, koleksiyon yapma, hipotez oluşturma ve sınama, yıllık hazırlama, tersinden düşünme, anlaşma imzalama, öğrendiklerini listeleme, proje, gazete çıkarma ve yeniden yazma gibi ek yöntemler de kullanılabilir. II. KONUYA HAZIRLIK Öğrencilerin konuyla ilgili düşünmelerini sağlayacak, ön bilgilerini harekete geçirecek ve ilgilerini konuya çekecek soru örneklerinin verildiği bölümdür. Bölümde öğrencilerin yetenek ve düzeyleri dikkate alınarak başka sorular da sorulabilir. Ancak soruların; Günlük hayatla ilgi kurmasına, Konuya hazırlayıcı olmasına, Ön bilgileri harekete geçirmesine, İlgi çekici olmasına dikkat edilmelidir. Öğrencileri konuya hazırlamada bir şiir okutma ya da bir film izletme gibi diğer görsel materyallerden de yararlanılabilir. 2

22 ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI III. KONUNUN İŞLENİŞİ Konunun sınıfta nasıl işleneceğini gösteren bölümdür. Bu bölümde konunun niteliğine göre değişik etkinliklere yer verilmiştir. Bu etkinliklerden bazıları şunlardır: Öğrencilerin anlama ve kavrama becerilerini geliştirmek için konuya motivasyonu sağlamada etkili olan tahmin etme ve ettirme etkinlikleri yaptırılmıştır. Görsel öge ve konuyla ilgili cümlelerden hareketle, öğrencilerin ilgilerini çekme ve meraklarını uyandırma çalışmaları yapılmıştır. Zaman zaman konuyu okumadan önce öğrencilerin konuyla ilgili amaç belirlemeleri istenmiştir. Amaç belirleme çalışmalarında mümkün olduğunca farklı öğrenci görüşlerine yer verilmeli ve görüşlere saygı duyulmalıdır. Bütün bu çalışmalar sırasında öğrencilerin yaratıcı düşünmelerini sağlayacak ortamlar hazırlanmalıdır. Bu çalışmaların yaptırılacağı gibi bunlar örnek alınarak çevre, sınıf, ortam ve öğrenci seviyelerine uygun başka çalışmalar da yaptırılabilir. Bu anlamda ders kitabında yer almadığı hâlde konunun kazanımlarına uygun olarak öneri adı altında etkinlikler hazırlanmıştır. Süre ve sınıf ortamı göz önünde bulundurularak bu öneriler işlenilebilir. Farklı okuma ve dinleme yöntemleri uygulayarak, öğrencilerin dersin kazanımlarını daha rahat gerçekleştirmelerini sağlar. Bu yöntem ve teknikler; konuyu inceleme, anlama, seçim yapma, karar verme, yorumlama, analiz-sentez ve değerlendirme yapma gibi zihinsel etkinliklere zemin hazırlar. Sınıf içi etkinlikler uygulanırken aşağıdaki açıklamalar doğrultusunda hareket edilmelidir: Dersi öğrenmeye elverişli ve destekleyici bir ortam oluşturulmalı, öğrenci özerkliği ve girişimleri desteklenmelidir. Öğrencilerin öne sürdükleri fikirler önemsenmelidir. Öğrencilerin motivasyon, ilgi, beceri ve öğrenme tarzları gibi bireysel farklılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. Öğrencilerin, ileri sürülen alternatif düşünceler üzerinde düşünmeleri, bu düşünceleri tartışmaları ve değerlendirmeleri teşvik edilmelidir. Öğrencilere yeni kavramları farklı durumlarda kullanma fırsatları verilmelidir. Öğrenme, toplumsal deneyimler sağlayacak şekilde organize edilmelidir. Bir öğrenme görevi oluştururken gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde karmaşık olmasına dikkat edilmelidir. Bir öğrenme görevi oluştururken belirlemek, karşılaştırmak, sınıflamak, çözümlemek, oluşturmak gibi üst düzey bilişsel etkinlikleri gerektiren görevlere ağırlık verilmelidir. Öğrencilere açık uçlu, düşünmeye sevk eden, anlamlı ve derinliği olan sorular sorulmalıdır. Öğrenciler, kendi arkadaşlarına sorular sormaya yönlendirilmelidir. Öğrencilerin yaptıkları hataları anlamaları için geri bildirim kullanılmalıdır. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmeleri özendirilmelidir. Değişen sosyal ve çevresel ihtiyaçları karşılamaya önem verilmelidir. Sınıf içerisinde meydana gelebilecek olaylar dikkate alınmalıdır. Öğrencilerin konuyla ilgili sorulara verdiği cevaplar doğru veya yanlış diye eleştirilmemeli, dinleme kurallarına uymaları istenmeli ve yaratıcı düşünce becerilerinin geliştirilmesine özen gösterilmelidir. İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin de kazanımlarını gerçekleştirebilmesi için dersin üzerine kurulu olduğu kavramların öğrenci tarafından doğru bir şekilde öğrenilmesi ve kullanılması gerekmektedir. Konuların işlenişi sırasında bu kavramlar öğrencilere kavratılmalıdır. Her sınıf düzeyinde verilmesi gereken kavramlar sonraki sayfada tablo hâlinde verilmiştir: 22

23 KULLANMA YÖNERGESİ Öğrencilere Verilecek Kavramlar Listesi Ahlaki davranış Hadis Âlem Hristiyanlık Budizm Hinduizm Din İffet Dindar İnanç Ecel İrade Emanet İslam Evren İstişare Fıkıh Kader Güzel ahlak Kaza Hac Kurban Kültür Ömür Rızık Sadaka Savurganlık Sünnet Tevekkül Umre Yahudilik Zekât Atatürkçülük ile İlgili Konular Tablosu Atatürkçülük ile İlgili Konular ve Açıklamalar Öğrenme Alanı/Ünite Ders Kazanımları 2. Atatürk ün düşünce hürriyetine verdiği önem AÇIKLAMA: Atatürk ün düşünce hürriyetine verdiği önem, onun sözlerinden örneklerle açıklanacak, düşünce hürriyetinin cumhuriyet yönetimiyle güvence altına alındığı belirtilecektir. Kur an ve Yorumu / Kur an da Akıl ve Bilgi 2. Kur an ın aklı kullanmaya verdiği önemi örneklerle açıklar. 5. Taassubun zararlarını ve doğru bilginin kişiyi taassuba düşmekten korumadaki önemini açıklar. 3. Diğer din, örf ve âdetlere hoşgörülü olma AÇIKLAMA: İnsanların din ve inanç hürriyetine sahip olduğu; diğer din, örf ve âdetlere hoşgörü göstermek gerektiği; bu tür davranışların insanları birbirine yaklaştırıp dünya barışına katkıda bulunabileceği belirtilerek Atatürk ün diğer din, örf ve âdetlere hoşgörü gösterdiği sözlerinden örneklerle açıklanacaktır. Din ve Kültür / Dinler ve Evrensel Öğütleri 6. Farklı din ve inançlara hoşgörülü olur. 3. Laiklik ilkesi AÇIKLAMA: Atatürk ün dinin istismarı ve taassup konularındaki sözlerinden örnekler verilecektir. Ayrıca Atatürk ün İslam dini hakkındaki görüşlerini belirten sözlerinden örnekler verilecektir. Kur an ve Yorumu / Kur an da Akıl ve Bilgi 5. Taassubun zararlarını ve doğru bilginin kişiyi taassuba düşmekten korumadaki önemini açıklar. Öğretim Programı Kazanımları ile İlişkilendirilen Ara Disiplinler Kazanımları Tablosu Öğrenme Alanı/Ünite Ahlak/İslam Dinine Göre Kötü Alışkanlıklar Ders Kazanımları 6. Başkalarına zarar vermenin kul hakkını ihlal anlamına geleceği bilinciyle kul hakkı konusunda duyarlı olur. İnsan Hakları ve Vatandaşlık Kazanımları (-8) 7. Hakları ihlal edilenlere karşı yardımcı olmanın insani bir davranış olduğunu belirtir. 23

24 ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTABI Öğrenme Alanı/Ünite Ders Kazanımları Sağlık Kültürü (-8) Ahlak/İslam Dinine Göre Kötü Alışkanlıklar 2. Kumar, alkollü içki ve uyuşturucunun bireysel ve toplumsal zararlarını örneklerle açıklar. 3. Sigaranın birey ve toplum sağlığı açısından zararlarını araştırır ve çevresinden örnekler verir. 7. Bağımlılık yaratan maddelerin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini saptar. Öğrenme Alanı/Ünite Ders Kazanımları Özel Eğitim (-8) İnanç/Kaza ve Kader 5. İnsanın çalışmasının karşılığını alacağı bilinciyle hareket eder.. Olumsuz tutum ve davranışlarla başa çıkabilme becerisi geliştirir. Öğrenme Alanı/Ünite Ders Kazanımları Rehberlik () İnanç/Kaza ve Kader Ahlak/İslam Dinine Göre Kötü Alışkanlıklar 4. İnsanın akıl ve irade sahibi olması ile özgür ve sorumlu bir varlık olması arasındaki ilişkiyi açıklar. Kötü alışkanlıklar ve davranışlardan kaçınmaya yönelik çözüm önerilerinde bulunur. 5. Verdiği kararın sorumluluğunu üstlenir. 0. Uyuşturucu ve alkol kullanımına ilişkin akran baskısına direnç gösterir. IV. DEĞERLENDİRME Konu sonunda öğrencinin öğrenme sürecini, gelişim düzeyini, kazanımlarını ve kazanım düzeylerini değerlendiren bölümdür. Değerlendirme yapmada öğretmene kolaylık sağlamak amacıyla hazırlanmış olan sorular, etkinlikler ve değerlendirme formları verilmiştir. Bu çalışmalar aynı şekilde kullanılabilir veya yeni sorular, etkinlikler ve değerlendirme formları düzenlenebilir. Değerlendirme sonucunda öğrenciler arasında karşılaştırılma yapılmamalıdır. Ancak becerilerini geliştiren öğrencilerin bu işi nasıl yaptıkları ve bu işi yaparken kullandıkları yöntem ve teknikler sınıfta paylaşılmalıdır. V. BİR SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK Öğrencilerin bir sonraki konuya hazırlık yapmalarını sağlamak amacıyla soru veya araştırmaların verildiği bölümdür. Soru ve araştırma ödevlerinin kazanımlarla bağlantılı olmasına dikkat edilmiştir. Bu soru ve araştırma ödevleri aynen sorulabileceği gibi kazanımlara yönelik farklı soru ve araştırma ödevleri de verilebilir. Verilmiş olan bu hazırlık çalışmaları sonraki dersin işlenişinde denetlenmelidir. İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI BİLGİ NOTLARI İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı nın başarıya ulaşması için öğretmenin; programın felsefesini, kazanımlarını, öğrenme-öğretme sürecinde kullanılabilecek yaklaşım, yöntem ve teknikleri, süreç değerlendirmesini iyi bilmesi ve kavraması, idare ve velilerle nitelikli iletişim kurması ve iş birliği yapması gerekmektedir. Bu nedenle bir sonraki sayfada öğretmenlere yeni öğretim programının felsefesini anlamalarında ve uygulamalarında başarılı olmalarını sağlayacak bazı bilgi notları verilmiştir. 24

25 KULLANMA YÖNERGESİ A. Değer Öğretimi Okullarda değer öğretiminin nasıl yapılması gerektiği konusunda farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Bunların en önemlisi değer açıklamak tır. Bu yaklaşım bireyin kendi duygu, inanç, öncelik ve değerlerinin farkında olmasını, güçlü ve zayıf yönlerini bilmesini ve yaşam onuruna sahip olmasını kapsar. Bu yaklaşım; bireyin yaşam değerlerini fark etmesine, karar almasına, kararını uygulamasına, başarmasına ve yaşamının tümünde kendisine rehberlik edecek bilgi, beceri ve duyguları öğrenmesine yardım eder. Genç insanın kendisine örnek alabileceği insan sayısı artmış, öğretmen ve velinin öğrenci üzerindeki etkisi azalmıştır. Öğrencinin modeli velisi, öğretmeni olabileceği gibi bir şarkıcı, politikacı veya sinema yıldızı da olabilmektedir. Bütün bu etkiler altında genç insanın değerleri yetişkinler tarafından yönlendirildiğinde kendileri değerlerinin farkına varamamaktadırlar. Bu yüzden yaşamlarında önemli kararlar alma durumlarında akran gruplarının baskısı ve propagandanın etkisi altında kalmaktadırlar. Genç veya yaşlı herkes otorite, çalışma, arkadaşlık, para cinsellik, din, siyaset, boş zaman, okul gibi konularda anlaşmazlığa düşer, karmaşa ve değer çatışması yaşar. Bugünün genç ve çocukları geçmişe göre daha çok seçenekle karşı karşıyadır. Alternatiflerin çok olması onları daha çok karmaşaya ve görgüsüzlüğe itmiştir. Bu karmaşıklık ve anlaşmazlık karşısında öğrencilere yardım gereklidir. Bu yaklaşımda öğrencilere kendi değerlerinin farkına varması için yardımda bulunulmaktadır. Bu tekniğin altında yatan varsayım bireylerin kendi değerlerini açık bir şekilde anlayamayacaklarıdır. Değer açıklama yaklaşımı, öğrencilere yardım ederek kendi değer sistemlerini kurmalarına yardımcı olur. Bu yaklaşım, değerlerin içeriğinden çok oluşma süreciyle ilgilenmiştir. Değer açıklama yansız bir yaklaşımdır. Değer açık bir şekilde öğretildiğinde etkisinin azalacağı düşünülmektedir. Bu nedenle zorla benimsetilmeden, yedi basamakta değer kazandırılması temel alınır. Bu basamaklar aşağıdaki gibidir:. Özgürce seçim ya da bağımsız seçim yapma, 2. Bir dizi mevcut seçeneği değerlendirdikten sonra alternatifler arasından seçebilme, 3. Her alternatifin olası sonuçlarını düşünerek değerlendirdikten sonra seçebilme, 4. En önemli ve değerli olduğu düşünülen şeyleri ödüllendirme ve değer verme, 5. Serbestçe seçilen bir değeri açıkça söyleyebilme, 6. Serbestçe seçilen değerle uyumlu olan bir hareket tarzıyla hareket edebil me, 7. Seçilen değerle uyum içerisindeki bir hareket tarzında tekrar tekrar hareket edebilmek. Değer açıklama yaklaşımında amaç, yukarıda verilen yedi basamağı kullanarak öğrencilerin kendi yaşantıları yoluyla değerleri içselleştirmelerini sağlamaktır. Değer açıklamanın anahtar ögesi cevap açıklamadır. Cevap açıklama öğrencinin kendi fikirlerini denemesi durumunda onu cesaretlendirir. Öğretmen cevap açıklarken kendi doğru cevabını önermemeli, değerlendirmemeli, eleştirmemeli ve ahlaki hâle dönüştürmemelidir. Öğrencinin verdiği cevabı açıklamasına yardım etmek amacıyla aşağıda verilen biçimde sorular sorulabilir: Senin için bu önemli midir? Şu an mutlu musun? Diğer alternatifleri yapabileceğini düşündün mü? Gerçekten yapabilir ve konuşabilir misin? Aynı şeyleri tekrar yapabilir misin? Sonuç olarak öğretmen sınıf içinde ve dışında öğrencilerin kendi seçim ve değerlendirmelerini bilinçli olarak geliştirmeleri için fırsatlar sunar. B. Kavram Haritaları ve Din Öğretiminde Kullanımı Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretiminde kullanılan veriyi öğrenciye en iyi biçimde sunmak ve sonuçta anlamlı bir öğrenmenin gerçekleşmesini sağlamak için eğitim bilimlerinin ortaya koyduğu yöntem ve araçlar kullanılır. Kullanılan bu yöntem ve araçlardan biri de kavram haritalarıdır. Kavram haritaları, daha çok soyut kavramlardan oluşan bir içeriğe sahip olan din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretiminde işe yarayabilen bir yaklaşımdır. Kavram haritalarının kullanım alanları, faydaları, türleri ve hazırlanışları sonraki sayfada açıklanmıştır. 25

Daha göster