Diffüz Bulging Nedir Tedavi

Bel fıtığı, belde omurlar arasında bulunan ve bir çeşit yastık görevi gören diskin çeşitli nedenlerle bozulması sonucu bombeleşerek, patlayarak omurilik, sinir köklerine bası oluşturması sonucu oluşan tablodur.

Belimizde 5 adet omur (Lomber - L) bulunmaktadır. Bu omurlar tıp dilinde L1, L2, L3, L4 ve L5 olarak adlandırılır. En altta bulunan kuyruk sokumu kemiği ise Sakrum (S) olarak isimlendirilmektedir. Diskler de iki omur arasında olan yastıklar olduğundan; L, L, L, L ve L5-S1 olarak tanımlanmaktadır.

Omurlar çeşitli eklemler, eklem kapsülleri, bağ dokuları, kas ve fasia denen kas kılıfları ile birbirine bağlanmaktadır. Sinir dokusu, omurların birbiri ile birleşmesi ile oluşan kemik kanal içinde tıpkı beyinin kafatası içinde olan korunması gibi doğadan gelebilecek travmalara karşı korunmaktadır ve bu tüp şeklindeki kanal içinde dura denilen bir zar ile sarılmakta, bu zarın altında da beyin omurilik sıvısı denilen bir sıvının içinde serbestçe bulunmaktadır. Kas, kemik, eklemler, bağ dokusu ve sinir dokusunun oluşturduğu bu yapı cilt altı ve cilt ile örtülmüş ve korunmuştur.

Bel (lomber) ve boyun (servikal) omurları sırt (torakal, dorsal, torasik) omurlarından farklı olarak kaburgasızdır. Kaburga çıkıntılarının varlığı bir korse gibi ek destek sağlayarak korumayı ve direnci artırmaktadır. Sırtta bu nedenle fıtıklanma son derece nadirdir. Disk denilen yapı, omurlar arasında bulunur ve yukarıdan aşağı gelen yükün omurlara eşit dağılımını sağlayarak kemiklerde aşınma oluşmasını engeller. Diskin ortası koyu bir jöle kıvamında (Nukleus Pulposus - NP), etrafı ise ortadaki jöle yapısının dışarı kaçmasını engelleyecek sıkılıkta halkasal tıkız bir bağ dokusundan (Annulus Fibrozus - AF) oluşmaktadır. Üst ve altta kemiğe sıkı bir şekilde yapışıkken ön, yan ve arkada serbest olarak bulunur. Bu bölgelerde dış destek olmadığından daha zayıf bir özellik gösterir ki bel fıtığı da bu bölgelerde görülür. Bu yapısal özellik nedeni ile fıtıklanma genellikle öne, arkaya, yanlara bu serbest bulunan kenar bölgelerde oluşur.

Fıtıklanma en sık arkaya doğru gelişip omurilik ve kök basısı oluşturur. Arkaya fıtıklanmalar bası yaptığı kıymetli sinir dokusu nedeni ile ciddi klinik yakınmalar oluştururlar. Ancak yanlara (kas dokusu), öne (aort ve ana toplardamar), yukarı veya aşağı yöne (omur kemiğine) doğru da gelişebilir, fakat bu yönerdeki fıtıklanmalar genellikle bir yakınma oluşturmaz. Fıtıklanmaların çoğu (%) en alttaki son iki diskte yani L ve L5-S1 diskinde görülür. Çünkü yük her zaman en çok en alttadır. Ancak nadiren diğer bel mesafelerinde de bel fıtığı ile karşılaşılır.

Bel fıtığı neden olur?

İnsan anatomisine bakıldığında AF ve diskin arka bölümünde bulunan,  posterior longitüdinal ligaman (PLL) denilen bir bağ dokusu bel fıtığı oluşmasını engellemektedir. AF genellikle her insanda benzer niteliktedir ancak PLL kimi insanda ince, kimisinde ise kalındır. PLL’deki bu özellik nedeni ile çok ağır bir yük kaldıran haltercide bel fıtığı oluşmayabilirken, bir yük kaldırma öyküsü bile bulunmayan bir insanda bel fıtığı oluşabilmektedir. Sorun AF ve koruyucu PLL kalınlığı ile ilişkilidir. Sonuç olarak bel fıtığının anne-babadan gelen genetik özelliklerle bir bağ dokusu hastalığı olduğu, ailesel olabileceği söylenebilir.

Her bel ağrısı, bel fıtığından mı olur?

Toplumda böyle bir algı olsa da bu bilgi kesinlikle yanlıştır. Bel ağrısı, çok sık karşılaşılan ve hastanın doktora gitmesine ikinci sırada neden olan bir yakınmadır. İstirahat raporlarının da önemli bir bölümü bel ağrısından kaynaklanmaktadır. Tüm yaşam boyunca % kişide en az bir kez bel ağrısı olmaktadır. Bel ağrılarının bel fıtığı dışı nedenleri şu şekildedir:

• Bel bölgesinde anatomik olarak bulunan kaslar, ligamanlar, eklemler, kemikler gibi iskelet sisteminden kaynaklanan nedenler,
• İskelet sistemindeki kas hastalıkları, fibromiyalji, kemik erimeleri (osteoporoz), kırıklar, kaymalar, romatizmal hastalıklardan kaynaklanan nedenler,
• Pankreas, mide, bağırsaklar, böbrek gibi karın içi organların yansıyan ağrıları,
• Aortta oluşan damarsal hastalıklar,
• Bel bölgesinin travmatik ve doğumsal hastalıkları,
• Enfeksiyon hastalıkları,
• Tümöral nedenler,
• Sigara içimi,
• Psikolojik sorunlar

Bu kadar geniş bir yelpaze oluşturan değişik hastalıklar nedeni ile her bel ağrısında hemen bel fıtığı mı oldum diye kaygıya düşmek yersizdir. Bel ağrılarının ancak %’ü bel fıtığından kaynaklanmaktadır.

Bel fıtığı belirtileri nelerdir?

Fıtıklanma omurun arkasında bulunan omurilik kanalı ve sinir dokusuna doğru olduğunda bulgu vermektedir. Omur arkasında orta bölgede omurilik, yanlarda da kanalı terk ederek çıkan sinir kökleri bulunmaktadır. Her sinir kökünün birbirinden farklı işlevi bulunmaktadır. Her sinir içinde farklı bölgelere giderek farklı hareketimizi sağlayan motor (kuvvet, güç) lifleri ile duyu işlevini sağlayan duyusal lifler bulunmaktadır.

• Bel fıtığı olduğunda ilk bulgu olarak gerek diskin kendisinden, gerekse iterek sıkıştırdığı bağ dokusu veya sinirden köken alan bel ağrısı oluşur. Ağrının diğer bir nedeni de vücudun koruyucu olarak oluşturduğu aşırı kas kasılmasıdır. Bel fıtığı şiddetine bağlı olarak ezilen sinir kökünün bası da değişik şiddette olmaktadır. Ağrı ortada ise ağrı beldedir, ancak bir tarafa yaslanmış fıtıklanmalarda ağrı o taraf bacağa da yayılım gösterir. Ağrılı hasta öksürmeye, ıkınmaya korkar. Araba ile seyahat edilirken arabanın kasiste hoplaması var olan ağrının ciddi olarak artmasına yol açabilir. Bu hastalar dışkılama esnasında bel ve bacak ağrısı duyabilirler. Yürümek, ayakta durmak, hoplamak, zıplamak ve özellikle oturmak ağrıyı artırır. Öne eğilmek ağrılıyken, bacakların karına toplanması ağrıyı rahatlatır. En rahat pozisyon yatmaktır. Bu bulguların nedeni diskin bulunulan pozisyona göre yükünün değişmesidir. Diske binen yükün en fazla olduğu pozisyon otururken olmaktadır. Yatarken ise yatay pozisyonda bulunulduğundan diske hiç yük binmez. Tüm memeli canlılarda ayakta, dikey pozisyonda disklerin yük taşıması sonucu sadece insanda fıtıklanma görülür. Sırtı, beli yere paralel olan diğer memeli canlılarda ise yatay pozisyonda yük taşıması olmadığından dolayı bel fıtığı gözlenmez.
• Fıtıklanmanın hangi mesafede ve sıkışan sinirin hangisi olduğuna bağlı olarak değişik motor ve duyu kusurları, refleks bozulmaları oluşabilir. En altta olan ve en sık görülen L ve L5-S1 mesafesi fıtıklarında yürürken ayak topuğu veya (balerinler gibi) parmak üstünde yürüyüşte ayakta yürüyüş esnasında kaçışlar, takılmalar, bu nedenle de düşmeler görülebilir. Düşük ayak denilen tabloda terlik giymek zorlaşabilir, yürüken ayaklar halıya, kilime takılabilir. Duyu olarak da yine mesafeye bağlı değişmekle birlikte ayak bileği iç yüzünde dize kadar çıkan bölgede veya ayağın dışı ve tabanı ile bacak dış yanında uyuşma alanı tespit edilebilir.
• İdrar ve dışkılama kontrolünün bir bölümü bel bölgesinde bulunduğundan tam ortadan oluşan fıtıklanmalarda idrar ve dışkılama kontrol kusuru ile idrar ve dışkı kaçırma (inkontinans) veya yapamama tarzında (retansiyon) kusurlar oluşabilir.
• Nadiren cinsel işlev bozukluğu da oluşabilir ki özellikle erkek hastalarda sertleşme (ereksiyon) veya boşalma (ejekülasyon) sorunları oluşabilir.
• Orta taraftan olan fıtıklanmalar, son bulguları ve makat etrafında eğer tarzı uyuşmalar (eğere oturulduğunda makatın eğere değen cilt bölgesi) oluşturarak cauda equina sendromu denilen bir tabloya neden olurlar. Diğer tipte fıtıklanmalardan farklı olarak sadece bu tip fıtıklanmalarda acil ameliyat ihtiyacı bulunmaktadır.
   

Bel fıtğı tanısı nasıl konulur?

Radyolojik değerlendirmeler sadece yakınma ve bulguları ile ameliyata aday olacak hastalara uygulanmalıdır. Yakınması hafif veya bulgusu olmayan bel fıtığı hastaları ancak bir tıbbi tedavi yöntemi uygulandıktan sonra yakınmalar sürüyorsa veya ilerleyici biçimde artıyorsa düşünülmelidir.

İnceleme olarak elde çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Eskiden belde omurilik kanalına yapılan bir iğne vasıtası ile verilen boya ile (miyelografi) konulan tanılar artık terk edilmiş durumdadır. Yine diske bir iğne gönderip disk içine boya vererek yapılan diskografi de günümüzde nadiren kullanılmaktadır. Kemik sintigrafisi de bel fıtığından çok omurganın kendisinden veya hemen etrafındaki dokulardan köken alan veya uzak bölgedeki bir tümörünün bel kemiklerine atlaması ile oluşacak tümör ile tutulu kemik alanının tayininde tercih edilir. Günümüz teknolojileri ile artık fıtık tanısı koymak kolaylaşmıştır.

• Magnetik rezonans görüntüleme (MRG) ile elde edilen görüntüler yüksek duyarlıklıkla tanının konmasını sağlar. MRG yumuşak dokuyu dolayısı ile disk fıtıklanmasını, fıtığın kanal, omurilik veya sinir kökleri ile ilişkisini, kanal darlığını ve düzeyini son derece ayrıntılı olarak göstermektedir ve altın standart olarak kabul edilmektedir. Tek sıkıntı kapalı alan korkusu (klostrofobi) hastalarında ortaya çıkan zorluktur.
• MRG’nin kemik dokuda daha az bilgi sağlaması nedeni ile kemik yapı ile ilgili bilgi ihtiyacında ise bilgisayarlı tomografi (BT) çok yararlıdır.
• Kemik yapıdaki kırık, tümör, kemik erimesi, kayma, kırık, aşınma gibi yapısal değişikliklerin anlaşılması için direkt radyografiler (X-ray) de halen günümüzde önemini korumaktadır ve kullanılmaktadır.
• Sorun çoklu mesafede ise veya karar vermede zorluk varsa, radyolojik bulgu ile klinik bulgu uyuşmuyorsa sinir ileti çalışmaları (elektromiyografi - EMG) halen sıkça kullanılan bir tanı yöntemidir.

Tanımlar

Bel fıtığı ile ilgili olarak gerek klinisyen hekim ağzından, gerekse de radyoloji raporlarında birçok terim duyulabilir. Bu tanımlar da hastaları değişik düşüncelere, kaygılara itmekte, kafa karışıklığı oluşturmaktadır. Tanımların çoğunluğu saç beyazlaması, cilt kırışması gibi yaşla, zamanla ortaya çıkan normal değişikliklerdir. Yaşlı bir omurgada hem normal, hem de normal olmayan değişiklik bir arada olabilir. Genç hastada da tersine doğumsal normal veya anormal bir değişiklik bir arada olabilir. Bu nedenlerle radyoloji raporlarının, klinik bulgular ışığında değerlendirilmesi zorunludur. Radyolojik raporda patolojik bir değişiklik klinik bulgu oluşturmayabilir. Sadece rapora bakıp sonuç çıkarmak hataya neden olabilir. Radyoloji raporlarında aşağıda sıralanan tanımlara rastlanabilir:

• Lomber - lumbal - lumbar: Bel
• Siyah disk - dejenere disk - vakum fenomeni: Disk mesafesinde bulunan disk içeriğinin kuruması, büzüşmesi ile suyunu kaybetmesi, yüksekliğinin azalmasıdır. İleri yaşlarda mesafede gaz oluşumu ile vakum fenomeni denilen değişiklikler de görülebilir.
• Annular yırtık - annular fissür: Annulus fibrosiste değişik yönlere doğru oluşan yırtılmalar, çatlamalardır. Bu değişiklik zamanla fıtıklanmaya doğru ilerleme gösterebilir veya göstermeyebilir.
• Bulging (bombeleşme): Fıtıklanmanın başlangıç safhası denilebilir. Disk içeriğinin çepersel sınırları taşacak şekilde yer değiştirmesidir. Ancak bu türde değişiklik fıtık olarak kabul edilmemekte, normal insanlarda da yakınması olmadığı halde başka bir nedenle çekilen Manyetik Rezonans Görüntülemelerde (MRG) sıkça görülebilmektedir.
• Herniasyon - fıtıklanma - rüptüre disk: Disk içeriğininin yarıdan fazlasının yer değiştirmesi ile etraf dokulara bası yapması ve bulgu oluşturabilmesidir (bulgusuz da olabilir).
  Bu tanımda genellikle arka tarafa omurilik veya köke doğru olan fıtıklanmalar kastedilmektedir ve alt grupları şunlardır:
  a) Santral - arkaya ve ortaya (AF hasarlı)
  b) Parasantral - Arkaya, sağ veya sol yana (AF hasarlı)
  c) Geniş tabanlı, Diffüz - Sağ, sol ve ortaya yaygın olarak arkaya (AF hasarlı)
  d) Protrüzyon - Sağa, sola, ortaya bası oluşturacak şiddette (AF hasarlı ve PLL genellikle hasarsız veya kısmen hasarlı)
  e) Ekstrüzyon - Fıtığın PLL’yi de yırtarak omurilik kanalına düşmesi. Bu tip fıtıklanmada disk içinden bir parça kopup yer değiştirmiştir (serbest parça – free fragment – patlamış fıtık). Bu parça koptuğu disk mesafesi ile ilişki halinde ise sekestre parça, ilişkisi kopmuş başka bir yere gitti ise migre (göç etmiş) parça olarak tanımlanmaktadır. Çok nadiren kopan parça “dura” denilen omurilik zarını da yırtıp omurilik içine sinir lifleri arasına da düşebilir.
• Schmorl nodülü - intervertebral fıtıklanma: Fıtıklanmanın yukarı ve aşağı yönde omur kemiğinin içine doğru olmasını tanımlar.
• Modic dejenerasyonu: Omurların birbirine bakan yüzlerinde aşınma sonucu oluşan ve MRG ile iyi bir şekilde görülen kemik iliği değişikleri.
• Siyatik: Siyatik aslında bel omurlarından çıkan sinirlerin birleşerek oluşturduğu kalın bir sinirin adıdır. Bu sinir kaba et arkasından başlayıp uyluk, diz ve baldırda değişik kaslara dallar verdiğinden giderek incelerek ayağa kadar iner. Fıtıklanma siyatik siniri oluşturan dallardan birisini belde çıktığı yerde etkileyerek oluşabileceğinden ve ağrının bacağa yayılımı sinire paralel olarak ortaya çıkabileceğinden ağrı, siyatik olarak isimlendirilebilmektedir. Siyatik sinirden kaynaklanan ağrılara aslında Siyatalji denilmektedir. Siyatalji ise sadece fıtıklanma ile olmaz, genellikle köklerin çıktığı deliklerde (foramen) yaş ile ortaya çıkan kireçlenmelerden, belde kaymaya bağlı köklerin tuzaklanmasından vb nedenlerle de oluşabilir.
• Lumbago: Bel bölgesinde ağrı ve kasılmayı kastetmektedir. Genellikle fıtık dışında mekanik bir nedenle oluşmaktadır.
• Radikülopati: Fıtık dahil çeşitli nedenlerle omurilikten çıkan sinirin hasarlanması ile o sinirin yayılım alanında uyuşma, karıncalanma ile yine aynı sinirin uyardığı kas gruplarında kuvvet kaybı ve refleks azalmasını tanımlar.
• Nöropati: Nöropati genellikle kol ve bacaklarımıza giden sinirlerin omurga kanalından çıktıktan sonraki bölümünde enfeksiyon, metabolik, toksik veya genetik nedenlerle oluşan hasar sonucu el ve ayaklarda oluşan ağrılı yanma, donma, üşüme, uyuşma, ağrı ve kuvvet kaybıdır. 
• Lordoz: Özellikle bel bölgesinde normalde var olan omurganın öne doğru kıvrımı, çukuru veya açılanmasıdır. Arttığı zaman hiperlordoz, azaldığında ise lordoz kaybı olarak tanımlanır. “Düz bel – Flat back” olarak tanımlanan tablo ise lordoz kaybı ile belin düz hale gelmesidir.
• Kifoz: Sırt bölgesinde gördüğümüz omurgadaki kamburluk şeklinde geriye doğru açılanmadır. Sırt bölgesinde normalde (belli bir açıda) görülse de boyun ve bel bölgesinde görülmesi normal değildir.
• Skolyoz: Önden bakıldığında bir şakül gibi dikey durumda olması gereken omurganın sağa veya sola doğru açılanarak S çizmesidir.

Prof. Dr. Murat Servan Döşoğlu
Bayındır İçerenköy Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölüm Başkanı
​​​

Diffüz disk bulging, omurgayı oluşturan kemikler olan omurlar arasında yer alan ve disk ismi verilen darbe emici özellikteki yapılardan birinin genelinde şişme ortaya çıkar.

Diffüz Bulding Ne Demektir? 

Diffüz bulding, omur kemikleri arasında yer alan “intervertebral disk” ismi verilen yapıların zedelenmesini ifade eder. Bu diskler, kemikler arasında tampon görevi görür. Diskler, omurgaların hareketine izin verir ve şok emici bir özelliğe sahiptir. Bel (lomber), boyun (servikal) ve sırt (torakal) omurga disklerinde de bulging görülebilir.

Posterior (Santral) ve Posterolateral Diffüz Bulging Nedir?

Posterior ya da diğer ismi ile santral diffüz bulging şişkinliğin diskin arka tarafında olmasıdır. Posterolateral diffüz bulging ise, sağa, sola ve geriye doğru olan disk şişkinliğini gösterir. Sağ ya da sol spinal sinir kökü üzerinde geriye ve yana doğru basıya neden olan bir kol ya da bacakta ağrıya yol açabilir.

Bulging Belirtileri Nelerdir?

Bulging, bel ve boyun için çekilen emar (MR) görüntüleme sonuçlarında çok sık rastlanan ve raporlanan bir sorundur. Diskin olması gereken hattan çok hafif bir şekilde taşması bulging oluşması için yeterlidir. Ama bulging genelde herhangi bir şikayete yol açmaz. Bu nedenle MR görüntülemesinde sadece bulging görülmesi durumunda bel ya da boyun ağrılarının kaynağının bulunduğunu söylemek zorlaşır. 

Eğer sinir kökleri disk taşması sonucunda sıkışırsa kol ya da bacakta ağrı, yürüme güçlüğü, uyuşma gibi belirtiler gösterir. Daha ileri evrelerdeki fıtıklar ve protrüzyon daha fazla taşma yaptıkları için şikayete neden olabilirler. Bulging evresinde sinir dokularının durumdan etkilenmesi ve belirti meydana çıkartması daha nadir görülür.

Bulging Tedavisi

Omurga kaslarını güçlendirmek tedaviye destek olmanızı sağlar. Bu sayede diskler daha az strese maruz kalır. Ağrı ve kas spazmı için ilaç tedavisi kısa süre için ancak önerilebilir. Çeşitli fizik tedavi yöntemleri bel ve boyun fıtıklarında uygulanan en yaygın tedavi yöntemleridir. 

Boyun Fıtığı Nasıl Oluşur?

Boyun fıtığı görülebilen servikal omurgada 6 adet intervertebral disk vardır. Her bir servikal disk, vertebral gövdeleri desteklemek ve ağırlığı dağıtmaya yardımcı olmak için bitişik omurlar arasına yerleştirilmiştir (biri yukarıda ve biri aşağıda). Bir diskin 2 temel bileşeni vardır.

• Annulus fibrosus. Bu sağlam dış katman, diski yumuşak iç katmanını koruyacak kadar güçlü kılan eş merkezli kollajen liflerinden yapılmıştır. Annulus fibrosus, omurganın ağır yüklerinin üstesinden gelmeye ve şokları emmeye yardımcı olur.
• Nucleus pulposus. Bu jel benzeri iç kısım, mukoprotein jelde asılı duran ve annulus fibrosus içinde korunan gevşek bir lif ağıdır. Çekirdek pulpozusu, hareketler için ek darbe emiciliği ve esneklik sağlar.

Fıtık, koruyucu dış tabakasının bir kısmı veya tamamı yırtıldığında ve nükleus pulpozusunun bir kısmı yırtıktan içeri sızdığında oluşur. Fıtıklaşmış bir disk tipik olarak en çok ağrıya, enflamatuar proteinler içeren nükleus pulposus diskten dışarı ve yakındaki bir sinir köküne sızdığında neden olur. Daha nadir olarak, fıtıklaşmış bir disk içindeki sıvı omuriliğe sızabilir.

Boyun Fıtığı Neden Olur?

Boyun fıtığı için doğru bir teşhis almak, hangi sinir kökünün sıkışmış olabileceği gibi ilgili altta yatan ağrı mekanizmalarını anlamaya yardımcı olabilir. Doğru bir teşhis, en etkili tedavinin alınmasında da önemli bir rol oynar.

Boyun fıtığının yaygın nedenleri şunlardır:

• Zaman içinde disk dejenerasyonu. Disk yaşlandıkça doğal olarak hidrasyonu (sıvı içeriğini) kaybeder ve daha az esnek, dayanıksız hale gelir. Su içeriği daha düşük olan bir diskte çatlaklar ve yırtıklar daha olasıdır.
• Travma. Omurga üzerindeki doğrudan etki, bir diskin yırtılmasına veya fıtıklaşmasına neden olabilir.

Bağ dokusu bozuklukları veya omurgadaki diğer anormallikler de fıtığa sebep olabilmektedir.

Boyun Fıtığı İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Boyun fıtığı geliştirme riski yaşla birlikte artma eğilimindedir. Bazı çalışmalar, boyun fıtıklarının yaygın olarak 30 ila 50 yaşları arasında geliştiğini öne sürmektedir. Çoğu çalışma, erkeklerin boyun fıtığı için daha yüksek risk altında olduğunu göstermektedir.

Yetişkin popülasyonda boyun fıtığı görülme oranı% 0,5 ile% 2 arasında değişmektedir. 

Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Boyunda fıtık haline gelmiş bir disk, birçok farklı ağrı türüne neden olabilir veya hiçbir belirti göstermeyebilir. Ağrı, boyun, kol ve / veya elde bir ağrıdan, aynı bölgelere yayılan elektrik benzeri ağrıya kadar farklı halde olabilir. Bazen kol veya el uyuşması veya zayıflığı da mevcut olabilir. Boyun fıtığı, bir tür travma veya boyun yaralanmasından kaynaklanabilirken, semptomlar genellikle kendiliğinden spontane bir şekilde başlar.

Boyun fıtığı ağrısı ve ilgili belirtiler tipik olarak tek bir kolda hissedilir. Belirtiler, hangi diskin fıtıklaştığına, hangi sinir kökünün sıkıştığına veya iltihaplandığına bağlı olarak değişebilir. Nadiren ağrı, karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük, omurilik etkilenirse her iki kolu da etkileyebilir veya vücutta aşağı bölgelere de etki edebilir. Bağırsak ve / veya mesane kontrolünün kaybı da nadir fakat olası belirtilerdir.

Boynunuzda bir disk fıtıklaştığında, yumuşak iç malzemesi ve iltihaplı proteinler koruyucu dış tabakaya ve muhtemelen omuriliğe sızmaya başlar. Fıtıklaşmış bir disk genellikle yakındaki bir sinir kökünü iltihaplı hale getirerek veya sıkıştırarak boyun ve / veya kolda keskin veya şok benzeri bir ağrıya neden olur. Omurilik gibi diğer yakın yapılar da iltihaplı ve ağrılı hale gelebilir.

Yaygın Boyun Fıtığı Belirtileri

• Boyun ağrısı. Bu ağrı tipik olarak boynun arkasına veya yanına doğru hissedilir. Dokunulduğunda hassas olan hafif bir ağrıdan keskin veya yakıcı bir ağrıya kadar değişebilir.
• Radiküler ağrı. Bu ağrı, boyundaki sıkışmış bir sinirden omuz, kol, el ve / veya parmaklara doğru yayılabilir. Bazen sıcak veya elektrik çarpması gibi hissedebilir.
• Servikal radikülopati. Sıkışan bir sinir veya sinir kökü iltihabı da uyuşukluğa ve / veya zayıflığın omuz, kol, el ve / veya parmaklara yayılmasına neden olabilir. Radiküler ağrı, bazı durumlarda radikülopatiye de eşlik edebilir.
• Belirtiler, kafanızın pozisyonu veya aktiviteler sonrasında kötüleşir. Fıtıklaşmış bir diskin ağrısı, spor yaparken veya ağır bir ağırlık kaldırırken olduğu gibi aktiviteler sırasında alevlenme ve daha kötü hissetme eğilimindedir. Bir tarafa bükmek veya başın öne doğru eğilmesi gibi belirli baş pozisyonları da ağrıyı kötüleştirebilir.
• Boyun tutulması. Servikal fıtıklaşmış bir diskten kaynaklanan ağrı ve iltihap, belirli boyun hareketlerini kısıtlayabilir ve hareket aralığını azaltabilir.

Spesifik ağrı kalıpları ve nörolojik kusurlar, büyük ölçüde fıtıklaşmış diskin konumuna göre belirlenir.

Fıtığın baskı yaptığı sinir köküne göre boyun fıtığı belirtileri

Boyun fıtığı belirtileri hangi sinir kökünün fıtık tarafından sıkıştırıldığına göre değişir.

Servikal omurga, C1'den C7'ye kadar numaralandırılmış, birbirinin üstüne istiflenmiş 7 omur içerir. Omurlararası diskler, bitişik omur gövdeleri arasında bulunur. Örneğin, C5-C6 diski, C5 ve C6 omurlarının arasına oturur. C5-C6 diski fıtıklaşırsa, bir C6 sinir kökünü sıkıştırabilir. Boyun fıtığının neden olduğu belirti ve semptomlar, hangi sinir kökünün sıkıştığına bağlı olarak değişebilir. Örneğin:

• C4-C5 (C5 sinir kökü): Ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma omuza doğru yayılabilir. Omuzda (deltoid kası) ve diğer kaslarda da güçsüzlük hissedilebilir.
• C5-C6 (C6 sinir kökü): Elin başparmak tarafında ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma hissedilebilir. Pazılarda (üst kolların önündeki kaslar) ve ön kollarda bilek ekstansör kaslarında da güçsüzlük yaşanabilir. C5-C6 diski, en yaygın fıtık görülen disklerden biridir.
• C6-C7 (C7 sinir kökü): Ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma el ve orta parmağa yayılabilir. Triceps (üst kolun arkasındaki kaslar), parmak ekstansörleri ve diğer kaslarda da güçsüzlük hissedilebilir. C6-C7 diski, genellikle servikal omurgada fıtıklaşma olasılığı en yüksek olan disk olarak kabul edilir.
• C7-T1 (C8 sinir kökü): Elin dış ön kolunda ve pembemsi tarafında ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma hissedilebilir. Zayıflık parmak fleksörlerinde (grip) ve diğer kaslarda da yaşanabilir.

Boyun Fıtığı Belirtileri Ne Zaman Ciddi Bir Hal Alır?

Nadiren, boyun fıtığı belirtileri, sonunda kendi kendine iyileşmek yerine giderek daha kötüleşebilir. Bir servikal sinir kökü sıkışmış veya iltihaplı kalırsa kolda karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük ilerleyebilir. Benzer şekilde, omurilik servikal fıtıklaşmış bir disk tarafından sıkıştırılırsa veya iltihaplanırsa, yürüme, koordinasyon ve / veya mesane, bağırsak kontrolü ile ilgili sorunlar olabilir. Bu tür nörolojik bozukluklar, kötüleşmelerini veya kalıcı olmalarını önlemek için acil tıbbi yardım gerektirir.

Boyun Fıtığı Tanısı Nasıl Konur ?

Boyun fıtığı tanısı genellikle 3 aşamalı bir süreci içerir:

• Hasta geçmişi. Herhangi bir kronik durum, geçmiş yaralanmalar veya sırt,boyun ağrısı öyküsü dahil olmak üzere hastanın tıbbi geçmişi gözden geçirilir. Mevcut semptomlarla ilgili bilgiler de toplanır.
• Fiziksel Muayene. Boyun herhangi bir şişme, hassasiyet veya ağrı alanı için muayene edilir. Doktor ayrıca boynun hareket açıklığının yanı sıra kollarda refleks sorunları, uyuşma ve / veya güçsüzlük gibi nörolojik bozukluk belirtilerini de kontrol eder.
• Görüntüleme işlemleri. Bir görüntüleme çalışması, bir diskin düzleşmeye mi yoksa normal konumunun dışına çıkmaya mı başladığını gösterebilir. Bir manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması, yumuşak dokuların yüksek kaliteli görünümü nedeniyle fıtıklaşmış bir diski görüntülemek için tercih edilen yöntemdir. MRI bir seçenek değilse, BT de düşünülebilir.

Boyun Fıtığı Tedavisi

Servikal disk hernileri çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan düzelebilir. Bu yüzden servikal disk hernisinden kaynaklanan ağrıyı azaltmak için cerrahi dışı seçenekler öncelikle uygulanır. Doktorunuz kısa periyotlarla dinlenme, boyun hareketlerini kısıtlama, ödemi azaltan antiinflamatuvar ve ağrıyı kontrol eden analjezik ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz veya epidural steroid enjeksiyonu tedavisi içeren cerrahi olmayan tedavileri uygulamanızı önerebilir. Cerrahi olmayan tedavilerde amaç, disk hernisi materyalinin yarattığı sinirlerdeki irritasyonu azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve hastalığın fiziksel sonuçlarını iyileştirmektir. Bu, disk hernisi hastalarına uygulanan sıklıkla bir seri tedavi metodundan oluşan organize bakım programı ile başarılı olabilir.

Boyun Fıtığında Cerrahi Olmayan Tedaviler

Servikal  disk  hernisine  bağlı  ağrının  başlamasından sonra, kısa bir süre ( gün) fiziksel aktiviteyi azaltmak için dinlenmek faydalı olabilir. Bu kısa süreli dinlenme periyodundan sonra tekrar hareket etmeye başlanması, eklemlerin hareketsizleşmesini ve kasların güçsüzleşmesini önlemek açısından önemlidir. Ayrıca doktorunuz bir hemşire ya da fizyoterapist yardımıyla boynunuzu güçlendirici özel egzersizler üzerine eğitime ve antrenmana başlayabilir. Bu tip egzersizler evde gerçekleştirilebilir. Kontrollü egzersiz yapabilmek için özel bir program istiyorsanız bir fizyoterapisti ziyaret edebilirsiniz.

Egzersizleri doktorunuzun veya fizyoterapistin tarif ettiği gibi yapmanız önemlidir.

Doktorunuz veya fizyoterapistiniz ayrıca inflamasyonu, ağrınızı ve kas spazmınızı azaltmak için traksiyon, elektrik stimülasyonu, sıcak sargı, soğuk sargı veya manuel terapi kullanabilir.

Boyun Fıtığı Tedavisinde İlaçlar Ve Ağrı Yönetimi

İlaçlar, analjezikler denilen ağrı kesicileri içerir. Bazen doktorunuz kas gevşeticiler önerecektir. Çok fazla ısrarlı ağrılarınız varsa doktorunuz kısa bir süre için daha etkili uyuşturucu ilaçlar önerebilir. İlaçların sadece önerilen dozda kullanılması önemlidir. İlaçların fazla dozda kullanılması daha hızlı iyileşmenize yardımcı olmayacağı gibi, istemeyen yan etkilere yol açabilir (kabızlık, uykusuzluk, mide kanaması, böbrek sorunları gibi).

Daha önce ne tür tedaviler uygulandığını doktorunuza anlattığınızdan emin olun ve ağrı kesici önerirse size nasıl etki ettiğini bilmesine izin verin. Ayrıca uygulanmış olan ilaçların alerjik etkileri olup olmadığını doktorunuzun fark ettiğine emin olun. Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAIİ) analjeziktir ve disk hernisinin sonuçları olarak ortaya çıkan ödem ve inflamasyonu  azaltmak  için  kullanılır.

Doktorunuz size anti-inflamatuar ilaç verdiyse mide bulantısı ve mide kanaması gibi yan etkilerini takip etmelisiniz. Reçetenin sürekli kullanımının veya uzun süreli ilaç kullanımının her hangi bir problem yaratıp yaratmayacağı doktorunuz tarafından belirtilmelidir. Epidural enjeksiyonlar veya çeşitli blok enjeksiyonları,  yoğun kol ağrılarınız varsa önerilebilir. Doktorunuz tarafından, epidural (omurilik zarı dışına) veya sinir kökleri çevresine özel bir müdahale ile kortikosteroid ve lokal anestezik madde uygulanması sonucu gerçekleştirilir. Başlangıç enjeksiyonundan sonra bir veya iki enjeksiyon daha ileri bir tarihte yapılabilir.

Bu kapsamlı bir rehabilitasyon ve tedavi programının bir parçası olarak yapılmalıdır. Enjeksiyonun amacı sinir ve diskteki inflamasyonu azaltmaktır. Tetik nokta enjeksiyonları, omurga boyunca ağrılı yumuşak dokulara ve kaslara direkt uygulanan lokal anestezik madde (bazen kortikosteroidlerle birlikte) enjeksiyonlarıdır. Ara sıra ağrı kontrolü için kullanılsalar da tetik nokta enjeksiyonları, boyun fıtığının iyileşmesine yardımcı olmazlar.

Boyun Fıtığı Ameliyatı

Boyun fıtığına bağlı çoğu kol ağrısı, cerrahi olmayan tedavi ve ağrı yönetimi ile birkaç ay içinde düzelir. Bununla birlikte, ağrı 6 ila 12 haftadan uzun sürerse veya ağrı ve sakatlık şiddetliyse, cerrahi olmayan tedavilere yanıt vermiyorsa, boyun fıtığı ameliyatı makul bir seçenek olabilir.

Boyun fıtığı ameliyatının amacı, hasarlı diski çıkarmak ve sinir kökü ve / veya omuriliğin rahatlamasını sağlamaktır. Bu prosedür, yayılan ağrıyı hafifletebilir ve kola giden karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük gibi nörolojik problemlerin ilerlemesini önleyebilir.

Boyun Fıtığı Ameliyatı Türleri

Boyun fıtığı tedavisinde yaygın kullanılan ameliyat türlerinden bazıları şunlardır:

Anterior servikal diskektomi ve omurga füzyonu (ACDF)

ACDF cerrahisi, omurga cerrahları tarafından boyun fıtıklarını tedavi etmek için kullanılan en yaygın yöntemdir. Bu ameliyatta disk, boyun önünden iki santimetrelik küçük bir kesi ile çıkarılır. Diski çıkardıktan sonra, disk alanı bitişik omurların sonunda birlikte büyüyüp kaynaşması için ayarlanır. Daha fazla stabilite ve muhtemelen daha iyi bir füzyon başarı oranı için greftin önüne bir plaka eklenebilir.

Yapay Servikal Disk Replasmanı

Bir ACDF ameliyatında olduğu gibi, yapay disk replasman ameliyatı, etkilenen diskin boynun önündeki küçük bir kesi ile çıkarılmasını içerir. Bitişik omurları birleştirmek yerine, bitişik omurlar arasındaki disk boşluğuna yapay bir disk yerleştirilir. Yapay diskin amacı, orijinal diskin biçimini ve işlevini taklit etmektir.

Posterior servikal diskektomi

Bu ameliyat posterior (arkadan) lomber diskektomiye benzer. Nöral foramene (omurilik kanalından çıkmak için sinirin geçtiği tünel) yanal olarak fıtıklaşan servikal diskler için makul bir yaklaşım olabilir. Bu posterior yaklaşım anterior yaklaşımdan daha zordur çünkü bu bölgede kanamaya neden olabilecek çok sayıda damar vardır ve kanama ameliyat sırasında görüşü sınırlar. Bu yaklaşım aynı zamanda omuriliğe daha fazla müdahale gerektirir ve daha yüksek komplikasyon riski yaratır.

Herhangi bir büyük ameliyatın olası riskleri ve komplikasyonları olmasına rağmen, deneyimli bir omurga cerrahı ile servikal disk cerrahisinde ciddi komplikasyonlar nadirdir. En yaygın iki ameliyat olan ACDF ve yapay disk replasmanı, sıkıştırılmış bir sinir kökünden kaynaklanan yayılan ağrıyı ve karıncalanmayı azaltma açısından olumlu sonuçlara sahip güvenilir ameliyatlar olarak kabul edilir.

Ameliyat Sonrası Bakım ve İyileşme

ACDF veya yapay disk replasmanı gibi servikal omurgada ön cerrahi için, iyileşme, posterior prosedürlere göre daha hızlı ve daha az ağrılı olma eğilimindedir. Boynun arkasındaki daha kalın kasları kesmek yerine boynun önünden yapılan küçük bir kesi ile ön ameliyat yapılır. Bu nedenle, hasta genellikle aynı gün veya bir ön ameliyattan sonra hastanede bir gece kaldıktan sonra eve gidebilir. Arka servikal omurga ameliyatından sonra hastanede kalış süresi birkaç gün daha uzun olabilir.

Kol ağrısı ameliyattan önce mevcutsa, genellikle işlemden sonra oldukça hızlı bir şekilde geçer. Boyun ağrısının, özellikle işlemin yapıldığı bölgede veya yakınında, azalması daha uzun sürebilir. Koldaki herhangi bir uyuşma veya güçsüzlük haftalar, aylar veya daha uzun sürebilir. Fıtıklaşmış diskin neden olduğu sinir kökü hasarının ciddiyetine bağlı olarak, ameliyat sonrasında bir miktar kol ağrısı, güçsüzlük ve / veya uyuşma kalıcı olarak kalabilir.

Ameliyat sonrası, çoğu omurga cerrahı boyun korsesi reçete eder, ancak korsenin tipi ve kullanım uzunluğu değişkenlik gösterir. Ayrıca, çoğu omurga cerrahı, hastalarından ameliyat sonrası aktivitelerini sınırlamalarını ister, ancak kısıtlamaların miktarı ve sürenin uzunluğu değişme eğilimindedir. Omurga cerrahınıza ameliyattan önce ameliyat sonrası bakımla ilgili olağan protokolünün ne olduğunu sorun.

Boyun Fıtığı Belirtileri, Boyun Fıtığı Tanı ve Tedavi Yöntemleri Hakkında Bizimle İletişime Geçin